新编世界语汉语词典》样本（A和Z）（王崇芳 - 世界语学习

1 

新编 

世界语汉语词典 

样本(A 和 Z 部分) 

编写者王崇芳

A, a 世界语字母表的第一个字母,五个元 

音之一 

A ①【乐】C 大调音阶的第 6 音;A 音, 

A 调: ~ bemola 降 A / ~ diesa 升 A ② 

【化】元素氩(argono)的符号 ③【理】 

安培(ampero)的符号 ④打印纸尺寸的 

代号: ~4 A4 打印纸(297×210mm) 

a ①【数】代表第一个已知数 ②表示次序 

的第一点[项,条] ③公亩(aro)的代 

号 ◆ volvita ~ 【计】@字符;花 a;圈 

儿 a(电子邮件地址账号和域名地址之间 

的分隔符 , 在世界语者之间可以读作 

ĉe-signo 或 ĉe-o,也称 heliko) | ~boco 见 

aboco 

* -a 世界语形容词词尾 ①表示人或事物的 

领属关系: hom~ mano 人的手 ②表示 

人的职务、身份等属性: reĝ~ leĝo 国王 

的法令 ③表示构成某物的材料: ŝton~ 

statuo 石像 ④表示特点或性状: ole~ 

likvo 油质[含油]的液体【注 1 】在本 

义项用法中,为更准确地表达词义,可在 

“-a”前加适当后缀(如:oleec~ likvo 油 

质的液体,olehav~ likvo 含油的液体)或 

加起后缀作用的适当词根(如:-plen~ 充 

满„的,-riĉ~ 富有„的,-aspekt~ 看起 

来像„的,-simil~ 像„的,等) ⑤表示 

由动词词根义所产生的领属关系或性质: 

nutr~ problemo (关于)营养的问题;吃 

饭问题 / nutr~ substanco (有)营养(的) 

物质(表示性质) / lum~ radio 光线【注 

2 】在本义项用法中,为更准确地表达词 

义,必要时可在“-a”前使用适当后缀: 

lumig~ globo 光球 / lumit~ ĉambro 被照 

亮[明亮的]房间 ⑥表示处于词根所表 

示的位置或状态(词根多为介词): trans~ 

在那边的,在对面的 / antaŭ~ 在前面的; 

先前的 ⑦(词根为数词时)表示序数: 

du~ 第二 / cent~ 第一百 ⑧(词根为人 

名时)表示女子名【注 3 】PIV 在其 2002 

及 2005 年版中将女子名的词尾一律改为 

2 

A 

“-o”;本词典仍按旧版 PIV 保留女子名 

以“-a”为词尾的形式,例如:Ev~ 夏娃 

/ Ann~ 安娜(在新版中它们的形式分别 

为:Evo, Anno) ◆ ~-vorto (= adjektivo) 

形容词( 世界语中形容词都带有词尾 

“-a”,故名) 

Aaron|o 【圣】亚伦(《圣经》中摩西的兄 

长和主要助手) 

Abadon|o 【圣】无底幽谷的魔王 

abak|o ①【建】(圆柱顶部的)顶板;冠板; 

柱冠 ②(= globkalkulilo)算盘 ☞ so- 

robano 

abandon|o 【商】(为要求获得全额赔偿而 

对保险受损货物所有权的)放弃;委付: 

rajto pri ~o 放弃[委付]权 ◆ ~i (tr) 

(为要求获得全额赔偿而)放弃(保险受 

损货物的所有权并将货物交保险商处 

理);委付 | ~ismo 【心】怕被遗弃[抛 

弃]的精神障碍;对失去父母[丈夫,妻 

子]之爱的恐惧 

* abat|o 【基督】(男)修道院院长: ~a 

jurisdikcio 修道院院长管辖区 ◆ ~eco 

修道院院长的身份 | ~ejo 【基督】①修道 

院 ②全院修道士[修女] ③曾是修道院 

的教堂或住宅: la ~ejo de Vestminstro 

(伦敦的)威斯敏斯特大教堂 | ~ino 女 

修道院长 

abatis|o 【军】鹿砦,鹿角,鹿寨 

abazi|o 【医】步行不能,下肢不遂 

abdik|i (tr)①(皇帝、国王)放弃(皇 

位或王位);(君主)让[退]位: ~i la tronon 

让王位 ②(高级官员)辞(职): ~i la 

prezidantecon 辞去主席职务 ☞ demisii, 

eksiĝi ◆ ~o (皇帝、君主的)退位;(高 

级官员的)辞职: kaŭzi la ~on de diktatoro 

迫使独裁者退位 / la ~o de papo 教皇退 

位 

abdomen|o ①【解】(容纳肠子的)下腹部 

☞ ventro ②【动】(动物躯干的)腹部 ☞ 

torako

abdukci|o 【解】(肢体的)外展: ~a muskolo 

外展肌 / ~a nervo 外展神经 → adukcio 

abduktor|o 【解】外展肌: ~o de eta fingro 

小指的外展肌 → adukcio 

* abel|o 【动】蜜蜂属昆虫;蜜蜂: ~o zumas 

蜜蜂嗡嗡地叫 / kiu havas ~ojn, havas 

mielon 〈谚〉谁有蜜蜂,谁就有蜂蜜 / 

vir~o 雄蜂 / ~ino 雌蜂 / ~reĝino 蜂王, 

蜂皇 / ~kesto 蜂箱 ☞ burdo, formiko, 

vespo, svarmo, esameno → ~bredado ◆ 

~a ①蜜蜂的: ~a pikilo 蜂刺 / ~a mielo 

蜂蜜 / ~a senso de orientiĝo 蜜蜂的方向 

辨别力[定向感] ②〈转〉蜜蜂般的: ~a 

diligenteco 蜜蜂般的勤劳 / ~aj klopodoj 

蜜蜂般微小而又坚持不懈的努力 | ~ejo 

养蜂场 | ~isto 养蜂人 | ~ujo 蜂房: en 

~ujon ne blovu 〈谚〉不要往蜂房里吹气 

(意为:不要激怒好生气的人) / ~ujon ne 

incitu, amason ne spitu 〈谚〉不要捅蜂窝, 

不要犯众怒 

Abelard|o 阿伯拉尔(法国中世纪道德哲学 

家、神学家、诗人,1079-1142) 

aberaci|o ①【天】光行差 ②【光】像差: 

sfera ~o 球面像差 / kromata ~o 色差,色 

像差 ③【解】畸变,变型 ④【医】失常, 

异常,反常,错乱,迷乱: ~o de la sensoj 

感觉异常 / mensa ~o 精神失常,精神迷 

乱 / ~o de la juĝokapablo 判断力失常 ◆ 

~i (ntr)【光】(光、像、型等)发生差 

变 

abevili|o 【史前】阿布维利文化(指欧洲 

旧石器时代初期较早阶段的文化,因最早 

发现于法国北部 Abbeville 城,故名) 

* abi|o 【植】冷杉属植物;冷杉,枞 ☞ 

kristarbo, cedro, lariko, pino ◆ balzama 

~o 香脂冷杉 | blanka ~o 欧洲冷杉,银 

枞,白枞 | Hispania ~o 西班牙冷杉 | 

skvama ~o 鳞皮冷杉 | ~aro 冷杉林,枞树 

林 

abiogenez|o 【生】〈旧〉自然发生,自发发 

生;生物自生论(一种认为动植物起源于 

无生命有机物的旧概念) ☞ biogenezo 

abisen|o 阿比西尼亚人(埃塞俄比亚人的旧 

称) ◆ A~io, A~ujo 阿比西尼亚(埃塞 

3 

俄比亚的旧称) 

* abism|o ①【圣】混沌(状态): la tero estis 

senforma kaj dezerta, kaj mallumo estis su- 

per la ~o 地是空虚混沌,渊面黑暗(旧约) 

②(= senfundaĵo, profundegaĵo)深渊,深 

壑,极深之处,无底洞: esplori la oceanajn 

~ojn 深海探测,洋底探测 / la aglo kvazaŭ 

falis en la ~on 那只雕仿佛掉进了深渊 ☞ 

faŭko ③〈转〉深不可测的事物,深邃道 

理[理论]: fremda animo estas ~o sen limo 

〈谚〉人心难测;知人知面不知心 / ~o da 

scienco 深奥的学问 ④(不可逾越的)鸿 

沟;巨大差别: kuŝas ~o inter tiuj du 

opinioj 那两种意见有根本的分歧 / ~o 

estiĝis inter la patro kaj la filo 父子之间形 

成一条鸿沟 ⑤难以摆脱的困境,绝路; 

毁灭,灭亡: ~o de mizero 极端贫困 / esti 

sur la rando de la ~o 在毁灭的边缘上,濒 

临灭亡 / miaj esperoj forfalis en la ~on 我 

的希望破灭了 ◆ ~a ①无底的,深不可 

测的;极度的: ~a perspektivo 难以预料 

的前景,暗淡的前景 / ~a nesciado 极端无 

知 ②【地】(2,000 米下)深海的: la ~a 

faŭno 深海动物群 / ~aj sedimentoj 深海 

沉积物 | en~iĝi 陷入深渊 

Abiŝag 【圣】亚比煞(《旧约》中一美貌 

少女,曾侍奉老迈的大卫王) 

* abiturient|o 中学应届毕业生,高中毕业考 

试及格者: ~a diplomo 高中毕业证书 ☞ 

bakalaŭro 

abĵur|i (tr)①(= malagnoski)公开否认 

[放弃](主张、学说等) ②(= forĵuri) 

发誓放弃 

ablaci|o ①【医】切除(术),摘除(术): 

~o de ovario 卵巢切除 ☞ desekci, ekto- 

mio ②【地质】(冰川的)消融;(岩石的) 

侵蚀,风蚀 → abrazio ③【天】(流星的) 

消蚀;【空】(重返大气层时飞行器壳体材 

料的)烧蚀 

* ablativ|o 【语】夺格,离格(拉丁语、匈 

牙利语等语言中表示出发、分享、来源、 

原料、工具、原因等的格): ~o absoluta 绝 

对夺格 

* abnegaci|o (为他人或为宗教而对自己安

乐等的)放弃,牺牲,忘我,克己 ☞ 

rezigno, sindonemo ◆ ~i (tr)放弃[牺 

牲](自己的安乐等);克制(自己): ~i 

sin 舍己;自我牺牲 / ~i siajn interesojn 

牺牲自己的利益 

Abner|o 【圣】押尼珥(《圣经》故事人物, 

古以色列第一代国王扫罗的堂兄弟,军队 

指挥官) 

abnorm|a (= nenorma)不合标准的,不规 

范的,不规则的 

aboc|o ①字母表 ②〈转〉(某一方面的) 

基础知识,入门,初步: ~o de fiziko 物 

理学入门 ☞ kompendio, rudimento ◆ 

~olibro (= alfabetumo)字母课本,识字 

读本 

abol|i (tr)【法】废除,取消,禁止: ~i 

sklavecon 废除奴隶制 ☞ abrogi ◆ ~o 

【法】废除,取消,禁止: voĉdoni la ~on 

de la mortopuno 对废除死刑进行表决 | 

~ismo 废除主义;(奴隶制、死刑等的) 

废除论 

abolici|i = aboli 

abomas|o 【解】皱胃(反刍动物的第四胃) 

☞ centipelio, rumeno, omaso 

* abomen|i (tr)①(因物质的恶劣性质而 

对其)厌恶,讨厌: ~i odoraĉon 讨厌难 

闻的气味 / ~i trinki nepuran akvon 厌恶 

喝不洁的水 ②(由于精神或心理因素而) 

憎恶,憎恨: ~i hipokritecon 憎恶虚伪 / 

~ato de iu 被某人所憎恶的人 ◆ ~o (对 

于使人不快或卑劣事物的)厌恶,讨厌; 

憎恶,憎恨: ~o de iu pri io 某人对某物 

的厌恶 / senti ~on al iu 对某人感到憎恶 

/ senti ian ~on kontraŭ manĝado 感到有点 

厌食 / atakas min tia ~o, ke mi simple 

kraĉas 我厌恶得直吐唾沫 | ~a 令人厌恶 

的,使人讨厌的,令人憎恶的: ~a araneo 

令人厌恶的蜘蛛 / ~a kanajlo! 令人憎恶 

的流氓! | ~aĵo 可憎的事物[行为],令 

人厌恶的事物[行为]: ĉiu ~aĵo trovas 

sian adoranton 〈谚〉任何令人厌恶的东 

西都有人喜爱;丑人也有人爱 | ~igi 使„ 

可憎,使„可恶;使厌恶,使„讨厌: ~igi 

al iu ion 使某人讨厌某物 | ~inda 可憎 

4 

的,可厌的: lepro kovris mian korpon per 

~inda ŝelo 麻风使我全身皮肤长满了可厌 

的结节 / ~inda projekto de reformoj 可憎 

的改良方案 / vi ~indigis vian belecon 你 

使你的美貌变为可憎(旧约) 

* abon|i (tr)【商】(预先付款)订购(书 

刊、商品、车票),预订(电信服务等), 

订阅,预约: ~i gazeton 订(阅)一份杂 

志 / ~i loĝion en la teatro 预订剧院的包 

厢【注】“aboni”和“mendi”的区别在 

于:前者先付款,后者后付款,例如: 

mendi veston al tajloro 向裁缝定做一件衣 

服 / mendi meblojn 订购家具 / mendi 

ĉambron en hotelo 预订旅馆房间 ◆ ~o 

①预订,预约: akcepti ~on 接受预订 / 

~karto 订单,预约卡 ②订期,预约期限: 

via ~o finiĝos en majo 你的订期将在五月 

份结束 | ~a 订购的,预订的,预约的: ~a 

mono [pago] 订费,订金 | ~anto 预订者, 

订阅者,订户,(水、电、电话等的)用 

户,预约者: varbadi novajn ~antojn 征求 

新订户,兜揽新订户 | ~ilo 订单 | ~ebla 

可预订的,可预约的: per tia maniero nia 

gazeto estos facile ~ebla al la alilandaj 

amikoj 用这种方式国外朋友将可以很容 

易地订到我们的刊物 / tiu suplemento ne 

estas ~ebla aparte 增刊不可以单独订阅 | 

~pago, ~prezo 订费,订金: la amikoj, kiuj 

ne alsendis ankoraŭ ~pagon por la jaro 1983 

尚未寄送 1983 年订费的朋友们 | ek~i 

(tr)(开始)预订 | mal~i (tr)退订 | re~i 

(tr)续订: ni petas re~i! 请您续订! 

aborigen|o ①【史】(传说中的)古意大利 

种族 ②(= praloĝanto)〈常〉土著居民; 

当地人,本地人: la Aŭstraliaj ~oj 澳洲 

土著 ☞ aŭtoktono, indiĝeno 

* abort|i (ntr; tr)①(= misnaski)流产, 

小产: ŝi abortis 她流产了 / pli feliĉa ol li 

estas ~ito 流产的胎儿比他还有福(旧约) 

☞ akuŝi ②〈转〉(计划等的)失败,夭 

折,流产: ĉiuj tiuj laŭte reklamitaj pro- 

jektoj de lingvo internacia ridinde ~is! 那 

些大肆宣扬的国际语方案都已可笑地夭 

折了! ☞ fiaski ◆ ~o 流产,小产: ~o

de malsanulino [de bovino] 病妇[母牛] 

小产 | ~(it)aĵo 流产的胎,流产儿 | ~ema 

易流产的,易小产的 | ~igi ①【医】使流 

产,堕胎: ~iga operacio (人工)流产 

手术 / ~iga medikamento 堕胎药 ②〈转〉 

使失败,使夭折,使流产: per lertaj 

manovroj li ~igis la ribelon 他运用巧妙的 

策略使叛乱流产 | ~igilo 【医】堕胎药; 

人工流产器械 

Abraham|o 【圣】亚伯拉罕(希伯来人和 

阿拉伯人的共同始祖,犹太教、基督教和 

伊斯兰教信徒都尊他为圣人): ĉe la 

brusto de ~o 〈转〉在天堂;处于极乐境 

界;与死去的祖先一起;在幸福的长眠中 

◆ ~a 亚伯拉罕的: la tri ~aj religioj 尊 

亚伯拉罕为圣的三大宗教(即犹太教、基 

督教和伊斯兰教) 

abrazi|o ①【地】磨蚀,浪蚀,海蚀 ☞ bati, 

albata erozio → ablacio ②【医】(皮肤或 

黏膜的)擦伤,擦破,破皮 ◆ ~a ①【地】 

有磨蚀作用的 ②【医】能擦伤(皮肤或 

黏膜)的 

* abrikot|o 【植】杏(果实): kompoto el ~oj 

糖煮杏子 / sekigitaj ~oj 杏脯,杏干 ◆ 

~a 杏子的,用杏子做成的,含有杏子的: 

~a likvoro 杏子酒 / ~a kuko 杏子蛋糕 | 

~ujo, ~arbo 【植】杏树 ☞ anzuo, persiko, 

umeo 

abrog|i (tr)【法】(依法正式)废除(法 

律、条约、习俗等) ☞ aboli ◆ ~o 【法】 

(法定机关对法律、条约、习俗等的)废 

除 

abrogaci|i = abrogi 

abrotan|o 【植】柠檬香蒿(又名南木蒿, 

老人蒿) 

* abrupt|a 猛然的,突然的,出其不意的; 

粗鲁的,粗暴的,生硬的: ordoni per 

rapida, ~a voĉo 用急速而生硬的语气命令 

/ ~a adiaŭo 突然的[匆促的]告别 / ~a 

turniĝo en la monda historio 世界历史的 

急剧转折 ☞ seka, kruda ◆ ~e 猛然地, 

突然地,出其不意地;粗鲁地,粗暴地, 

生硬地: ŝi ~e levis sian kapon 她猛然把 

头抬起 / ~e turni al iu la dorson 突然把背 

5 

转向某人 / la pordo ~e malfermiĝis 门忽 

然开了 / la aŭtomobilo ~e turniĝis 车拐了 

个急弯 / ~e trakti iun 粗鲁地对待某人 

Abruz|oj 【地】阿布鲁齐(地区)(意大利 

中部) 

* absces|o 【医】脓肿: akuta ~o 急性脓肿 

/ varma ~o 热性脓肿 / malvarma ~o 无热 

脓肿,寒性脓肿 / dreni ~on 引流脓肿 → 

tumoro, ulcero ◆ ~i ( ntr) 生脓肿 | 

gum~o 树胶瘤性脓肿;树胶样肿: sifi- 

lisaj gum~oj 梅毒性树胶样肿 / tuberku- 

lozaj gum~oj 结核性树胶样肿 / fungozaj 

gum~oj 真菌病树胶样肿 

abscis|o 【数】横坐标 ☞ ordinato 

absid|o 【建】(教堂的)半圆形后殿 ◆ ~eto 

【建】(围绕教堂后殿的)小祭室 

* absint|o ①【植】洋艾,苦艾 ②(= ~a 

likvoro)【烹】苦艾酒 → vermuto ◆ ~a 

苦艾的,含苦艾的: ~a likvoro 苦艾酒 | 

~aĵo 艾精 | ~ismo 【医】苦艾(酒)中毒 

* absolut|a ①【政】独裁的,专制的: ~a reĝo 

专制君主 / ~a monarkio 君主专制政体, 

君主专制制度 ②绝对的,完全的: ~a 

principo 绝对的原则,不可违反的原则 / 

~a regulo 绝对的规则,没有例外的规则 / 

~a silento 绝对安静 ; 寂静无声 / ~a 

manko de singardemo 毫不谨慎;完全没 

有警惕性 / ~a mallumo regis ĉirkaŭ ŝi 她 

的四周一片漆黑 ☞ nepra, perfekta, pura, 

radikala ③【语】独立的: ~a participo 独 

立分词 ④【化】纯净的: ~a alkoholo 纯 

酒精,无水酒精 ⑤【理】绝对的: ~a 

temperaturo 绝对温度 / ~a nulpunkto 绝 

对零度 ⑥【数】绝对的: ~a valoro 绝 

对值 ◆ ~e ①绝对地: neniu verko estas 

nek povas esti perfekta ~e 任何作品都不 

是也不可能是绝对完美的 / lingvo ~e lo- 

gika estas lingvo senviva 绝对合乎逻辑的 

语言是缺乏活力的语言 ②(和否定词连 

用)完全(不),全然(不): ekzistas ~e 

nenia neceseco, por ke ni forĵetu... 我们完 

全没有必要抛弃„ / ili ~e ne volis kredi, 

ke... 他们全然不信„ / restis nenio ~e, 

nek por mordi, nek por gluti 〈谚〉穷得连

任何糊口的东西都没有;穷得叮当响;极 

度贫困 ③【语】(动词)独立使用(即及 

物动词在语义自明的情况下可以不带宾 

语),如:konfidu, sed vidu 〈谚〉要信任, 

但也要察看 / la edzino de Abram ne 

naskis al li 亚伯兰的妻子没有给他生儿 

女 | ~o 【哲】绝对;绝对存在(其存在 

不受制于外部条件) | ~ismo 【政】专制 

制度,专制政体;专制主义 

absolv|i (tr)①(= pekliberigi)【宗】免 

除(某人的)罪,赦罪 ②(= malkondamni) 

赦免;〈转〉宽恕,原谅(某人或某人的 

过错) 

* absorb|i (tr)①吸引住(某人的注意力), 

使(全神)贯注,使专心致志: la fabelo 

forte ~as la menson de infanoj 那篇童话强 

烈吸引着孩子们的心灵 ☞ obsedi ②(= 

sorbi)〈免〉吸进,吸收 ◆ ~iĝi 全神贯 

注,注意力集中,专心致志: ~iĝi en sia 

laboro 全神贯注地工作 | ~iĝo, ~iteco 全 

神贯注,注意力集中,凝神 

abstemi|o = abstinado 

* abstin|i (ntr)①节制,禁戒(酒、烟、 

肉食、房事等): ~i je [de] viando 不吃肉, 

吃斋 / ~i de vino 戒酒 → asketo ②【基 

督】(在耶稣受难日即星期五)禁食肉类 

并节制过度消费 ☞ fasti, oferi ◆ ~a 节 

制的,禁戒的,斋戒的 | ~o (对饮食及 

享乐的)节制,禁欲 | ~ado 节制饮食及 

享乐活动,禁欲生活 | ~emo (在饮食和 

享乐方面)有节制,克制 | ~ulo (在饮 

食和享乐方面尤指对饮酒)有节制的人 

abstinenc|o = abstinado 

* abstrakt|a ①【哲】抽象的: ~a ideo 抽象 

的概念 / ~a nombro 抽象数,不名数 ☞ 

idea, neperceptebla ② 【语】抽象的 : 

“beleco” estas ~a substantivo “美”是一个 

抽象名词 ③【美】抽象派的: ~a pen- 

troarto 抽象派绘画艺术 ☞ figura ④不 

实际的: ~a doktrino 不切实际的学说 ☞ 

metafiziko, nebula, ĥimera, spekulativa ◆ 

~i (tr)【哲】抽象,使抽象化: ~i ĉiujn 

percepteblajn ecojn de objekto 将一个客观 

对象的全部可感知的性质抽象化 | ~aĵo 

6 

【哲】抽象事物;抽象概念: geometria 

punkto estas ~aĵo 几何学中的点是一个抽 

象概念 | ~eco 【哲】抽象性: la ~eco de 

liaj rezonoj lacigas la leganton 他的抽象推 

理使读者感到厌倦 | ~ismo 【美】抽象派, 

抽象主义: la romantika [emocia] ~ismo 

浪漫抽象主义 / la geometria ~ismo 几何 

抽象主义 ☞ suprematismo, makulismo 

* absurd|a ①荒谬的,荒唐的,荒诞的,愚 

蠢的,不理智的: ~a elekto 荒谬的选择 / 

~a projekto 荒唐的计划 / ~a formulo 荒 

谬的说法 ☞ sensenca, idiota ②(= ne- 

logika)【哲】不合逻辑的,违背逻辑的, 

荒谬的: ~a rezonado 不合逻辑的[荒谬 

的]推理 / la ideo de “senfina movado” 

estas ~a hipotezo “永动”的想法是荒谬 

的 ☞ malracia, memkontraŭdira ◆ ~o 

①荒谬:不合逻辑: pruvi per ~o 用归谬 

法证明 ②(= ~aĵo aŭ ~eco)荒谬事物; 

荒谬性 | ~aĵo (= ~o ① )荒谬事物,荒唐 

的事,蠢话: tiu rezono estas ~aĵo 那一推 

理是荒谬的 / iru for kun via ~aĵo! 收起你 

的这套谬论吧! | ~eco (= ~o ② 

)荒谬性; 

荒诞: la ~eco de la milito 战争的荒谬性 

/ teatro de ~eco 荒诞派戏剧,荒诞剧 

Abŝalom|o 【圣】押沙龙(《圣经》中大卫 

王的第三子,他长相俊美,头发既长又密, 

深得其父宠爱,后因反叛被杀): la haroj 

de ~o 押沙龙的头发(意为:被自己的俊 

美所害,特长或优势有时反成为致命伤。 

大卫年迈时押沙龙纠集一些人起来反叛。 

在一次决定性的鏖战中押沙龙骑着骡子 

败下阵来,逃进树林。他的头发被茂密的 

树杈挂住,整个身子悬在空中。大卫的元 

帅约押赶到,一枪刺死了他) 

Abudabi|o 【地】阿布扎比(阿拉伯联合酋 

长国首都) 

Abuĝ|o 【地】阿布贾(尼日利亚首都) 

abuli|o 【心】意志缺失,丧志症 

* abund|a ①(= sufiĉega)大量的(多于足 

够量的),极丰富的: ~a rikolto 大丰收 / 

~a manĝaĵo 丰盛的食物 / ~a programo 

丰富多彩的节目 / ~aj haroj 浓密的头发 

/ saĝo ~a, sed ne profunda 〈谚〉懂得虽多,

但却浅薄 ②大量拥有„的,富于„的, 

盛产„的: maljunulo ~a je proverboj 一 

位掌握很多谚语的老人 / tero ~a je rikol- 

toj 连年丰产的土地 / esti abunda je entu- 

ziasmo 热情洋溢 ☞ riĉa → naĝi, bani, 

pluvo, maro ◆ ~e (= sufiĉege)大量地, 

极充分地: miaj okuloj ~e fluigas akvon 

我的双眼涌出泪水 / la ŝvito ~e gutadas 

大汗淋漓 / kiu ripetas ~e, lernas profunde 

〈谚〉重复越多,学得越透 | ~o 多,大 

量: ~o da fruktoj 大量的水果 / ~o da 

pluvo 充沛的雨水 / fiŝo serĉas profundon, 

homo serĉas ~on 〈谚〉鱼往深处游,人向 

富中求 / el la ~o de la koro la buŝo parolas 

心里所充满的,口里就说出来(新约) ☞ 

superfluo | ~i (= superflui ② 

)(ntr)富于, 

有许许多多: la lando ~as je riveroj kaj 

lagoj 该地区有许许多多河流和湖泊 ☞ 

svarmi | ~eco 富有,富足,富裕: jaro de 

~eco 丰收年 → korno | mal~a 匮乏的,稀 

少的: mal~a fonto 干涸的泉 / fonto 

mal~a je akvo 缺水的泉 | mal~eco 匮乏, 

稀少: mal~eco ruinigas la homan dignon 

匮乏毁坏人的尊严;人穷志短 | super~a 

过多的,过剩的: super~a porcio 过多的 

[吃不了的]一份食物 | super~i (ntr) 

(某物)过多,过剩: super~i je greno 粮 

食过剩 / kie peko plimultiĝis, graco multe 

pli super~is 罪孽增多,恩典便更多(新约) 

abutil|o 【植】苘麻属植物;苘麻 

abutment|o ①【建】(拱桥两端的)桥台, 

拱座 ②【技】支架,支撑,支柱 

-ac| (suf.)【植】表示植物分类的“科”: 

lili~oj 百合科 / roz~oj 蔷薇科 / vit~oj 

葡萄科 ☞ -al-, -e-, -ine-, -oide- 

ace| (pref.)【化】①表示与“etino”(乙 

炔)或与“eteno”(乙烯)的关系 ②表示 

“苊”(acenafteno) 

* acer|o 【植】槭属植物;槭 ◆ Japania ~o 

日本槭 | platan~o 欧亚槭,桐叶槭 | pla- 

taneca ~o 紫叶挪威槭,桐状槭 | suker~o 

糖槭 ☞ negundo → platano 

acerb|a ①(= adstringagusta)苦涩的,涩 

味的 ②〈转〉刻薄的,尖刻的 

7 

acet|o 【化】乙酰: ~anilido 乙酰替苯胺 ◆ 

~ato 醋酸盐,醋酸酯 | ~ata acido (= 

etanata acido)醋酸,乙酸 | glacia ~ata 

acido 冰醋酸 | ~ata aldehido 乙醛 | ~ata 

anhidrido 醋(酸)酐 | butila ~ato 醋酸丁 

酯 | etila ~ato 醋酸乙酯 | ~igi 使醋化: 

~igaj bakterioj (= ~bakterioj)醋酸细菌 | 

~ilo 乙酰基 : ~ilkolino 乙酰胆碱 / 

~i-klorido 乙酰氯 | ~ili (tr)使乙酰化 | 

~acido (= ~ata acido)醋酸,乙酸 

acetabul|o 【解】髋臼 

acetilen|o (= etino)【化】乙炔,电石气 

aceton|o 【化】丙酮 ◆ ~emio 【医】丙 

酮血(症) | ~ilo 【化】丙酮基 | ~urio 【医】 

丙酮尿 

* acid|o 【化】酸: grasaj ~oj 脂肪酸 / forta 

~o 强酸 / malforta ~o 弱酸 / nitrata ~o 

硝酸 / sulfata ~o 硫酸 → ~mordi, 

~nombro, ~alkala ekvilibro ◆ ~a ①酸性 

的: ~a solvaĵo 酸性溶液 / ~a pluvo 酸性 

雨,酸雨 ②酸味的: ~aj pomoj 酸苹果 / 

~aj bombonoj 酸味糖果 → amara, ranca 

③〈转〉尖酸刻薄的,尖刻的;不愉快的: 

~a tono 尖酸刻薄的口吻 / ~a respondo 

尖刻的回答 / ~a humoro 不愉快的情绪; 

坏脾气 / li estas en ~a humoro 他(因不 

满、赌气等原因)心情不快;他闷闷不乐; 

他心情酸溜溜的 ☞ maldolĉa, akra, acer- 

ba | ~aĵo 酸性液体 | ~eco ①【化】含酸 

量,酸度 ②酸性 | ~eta ①略带酸味的: 

~eta saŭco 略带酸味的调味汁 ②【化】弱 

酸的 | ~igi ①【化】酸化 ②〈常〉使有 

酸味 | ~etigi ①使略带酸味 ②【化】弱 

酸化 | ~iĝo 酸化,酸性化: ~iĝo de pluvoj 

【环】雨的酸化 | ~ozo 【医】酸中毒 | 

~ometro 【技】酸度(比重)计 | amin(o)~o 

【化】氨基酸,胺酸 | dolĉ~a 又酸又甜的; 

〈转〉似甜又苦的; 动听而带刺的: 

dolĉ~aj ĉerizoj 又酸又甜的樱桃 / ĉina 

dolĉ~a saŭco 酸甜的中国调味汁 / dolĉ~aj 

salutvortoj 〈转〉既客气又带刺的问候语 

/ dolĉ~e ekrideti 似苦又甜地微微一笑 | 

gras~o 脂肪酸: saturitaj gras~oj 饱和脂 

肪酸 / nesaturitaj gras~oj 不饱和脂肪酸 /

esenca gras~o 必需脂肪酸 ☞ lipido, gli- 

cerido 

acidimetr|o = acidometro 

acin|o 【解】腺泡 

acipenser|o 【动】鲟,鲟鱼: ĉina ~o 中 

华鲟 ◆ ~oformaj 【动】鲟鱼目 

Acis|o 【神】埃西斯(也译阿喀斯,希腊 

神话中西西里青年牧人, 与海中女神 

Galatea 相爱,Polifemo 出于嫉妒用巨石将 

他砸死,其血被 Galatea 化成西西里的埃 

西斯河) 

Acor|oj (= Azoroj)【地】(大西洋东部) 

亚速尔群岛(葡萄牙海外领地): la ~a 

anticiklono 【气】亚速尔反气旋 

* -aĉ| Ⅰ.(suf.)表示无价值,无用,坏: 

dom~o 破旧的房子 / ĉeval~o 劣马 / vi- 

rin~o 坏女人,泼妇 / babil~i 唠叨,说废 

话 / kri~i 叫嚷 Ⅱ.(作独立词素): ◆ ~a 

坏的,恶劣的: ~a, raŭka voĉo de publi- 

kulino 妓女难听的沙哑的嗓音 / ~a vete- 

ro 恶劣的天气 / havi ~an aspekton 样子 

丑陋 | ~aĵo 坏东西,无价值的东西 | 

~aĵaro 一堆坏的[无价值的]东西 ☞ 

fatraso, brikabrako | ~iĝi 变坏,变得恶劣 | 

~ulo 坏家伙,恶劣的人 ☞ fripono, ka- 

najlo 

* aĉet|i (tr)①【商】买,购买,购置: ~i 

ion de [disde] iu 从某人那里购得某物;向 

某人买某物 / ~i ludilon al sia infano 给孩 

子买玩具 / ~i fervojan bileton 买火车票 / 

~i libron en librejo 从书店买书 / ~i ion 

malkare [por malalta prezo] 东西买得便宜 

/ ~i ion kare [por alta prezo] 东西买贵了 / 

mi havas [ne havas] sufiĉan monon por ~i 

aŭtomobilon 我买得[买不]起汽车 / ~i 

teon por unu franko 花一法郎买茶叶 / 

David ~is la draŝejon kaj la bovojn pro 

kvindek sikloj da arĝento 大卫用五十舍客 

勒银子买了那禾场与牛(旧约) / ~i 

birdojn kontraŭ kelkaj spesdekoj 花几十个 

司派司买了几只鸟 / ĉiujn ĉi bienojn li ~is 

per la heredaĵo de sia patro 他用父亲留下 

的遗产买下了所有这些地产 / pli valoras 

vinagro donacita, ol vino ~ita 〈谚〉别人 

8 

赠送的醋比自己买来的酒更有价值 / ~i 

katon en sako 〈转〉买装在袋里的猫;买 

东西不看货;不见货瞎买东西 / (abs) ~i 

kontante 现金购买 / ~i kredite 赊购 / 

senesplore ~i 不仔细看货就买下;瞎买东 

西 / marĉando ~i ne devigas 〈谚〉讲价钱 

不一定非得买 ②(以金钱或其他代价) 

买得,赢得,赢取(非商品性的东西): ~i 

saĝon (拿钱)买智慧 / ~i amon (花钱) 

赢取爱情 / ~i tre kare la feliĉon 用昂贵的 

代价换来幸福 ③(= sub~i)行贿,收买: 

~i atestanton 收买证人 ◆ ~o 【商】购买: 

fari ~o(j)n 买东西,购物 / miaj monri- 

medoj ne permesas al mi la ~on de tiu 

luksaĵo 我买不起那件奢侈品 | ~ado 

【商】(经常)购买 | ~anto 【商】顾客, 

买主: ju pli da ~antoj, des pli alta la prezo 

〈谚〉买主越多,价格越高 / konstanta 

~anto 经常光顾的顾客,老顾客 / trompi 

la ~anton 欺骗买主 | ~ebla 可购买的,可 

买到的;可收买的: ~ebla domo 可购买 

的房屋 / ~ebla juĝisto 可收买的法官 / la 

popola sento ne estas ~ebla 人心是买不到 

的 | ~ejo 【商】商店,市场 | ~isto 采购 

员 | el~i (tr)①赎买(战俘、奴隶等): 

ĉe la romanoj la sklavoj povis sin el~i 古罗 

马人的奴隶可以赎身 / ni el~is niajn fra- 

tojn, la Judojn, kiuj estis venditaj al la na- 

cioj 我们尽力赎回我们弟兄,就是卖与外 

邦的犹大人(旧约) ②【基督】救赎, 

赎罪: Kristo el~is nin el la malbeno de la 

Leĝo 基督救赎我们脱离了律法的咒诅 

(新约) / la El~into (= Savinto)救世 

主(指耶稣) | el~o 赎买;赎罪 | for~i (= 

akapari)(tr)囤购,囤积 | re~i (tr)再 

买,重新买;再买回来,(向买进者)购 

买 | retro~o (人寿保险的)退保 | sub~i 

(= korupti)(tr)行贿,收买: li sub~is la 

ĉambristinon, ke ŝi lasu la pordon neŝlosita 

他收买了侍女,让她给他留门 / sub~i iun 

per mono 用金钱贿赂某人 / sub~ebla 

atestanto 可收买的证人 → ŝmiri ☞ 

vendi ④ 

aĉeŭle|o 【古】阿舍利文化(欧洲旧石器时

代初期) 

* -ad| Ⅰ.(suf.)表示(词根所指行动的) 

持续,反复: A. 用以派生名词: ①(用 

在名词词根后)表示以该物为工具所作的 

反复动作: martel~o 连续锤击 / tele- 

fon~o 多次打电话【注 1 】可以不用后缀 

直接由名词派生出相应的动词, 如: 

marteli 锤击,telefoni 打电话;一次性动 

作可用合成词表达,如:martelbato (一 

次)锤击,peniktuŝo (画画的)一笔【注 

2 】讲述英雄功绩的史诗可以用英雄人物 

的名字加后缀“ad”构成: Odise~o 《奥 

德赛》,Ene~o 《伊尼特》,Mesi~o 《弥 

赛亚史诗》 ②(用在动词词根后) a) 

表示该词根所表达行为的一般性抽象概 

念: uz~o 用法(区别于表达具体的或一 

次性“使用”的“uzo”) / la uz~o de la 

artikolo estas tia sama, kiel en la aliaj ling- 

voj 冠词的用法和其他语言中的用法相 

同(比较:la uzo de la artikolo en tiu frazo 

ne estas ĝusta 这个句子中的冠词用得不 

正确) / de kant~o senpaga doloras la gorĝo 

〈谚〉唱歌没报酬,嗓子疼得慌 / la di- 

versaj pozicioj de homa korpo: star~o, 

sid~o, kuŝ~o... 人体的各种姿势:站、坐、 

卧„ 【注 3 】“ad”可以用来派生艺术种 

类的名称(如“kant~o”歌唱),但现在 

人们倾向于使用合成词(如“pentroarto” 

绘画艺术 ) 或单独的词根来表达 (如 

“skulpturo”雕塑艺术) b)表示该词根 

所表达动作的持续或重复: parol~o 演说 

(不是只说一句话) / vizit~o (多次或 

定期的)访问 / la paf~o daŭris tre longe 

射击持续了很长时间 / putr~o de fiŝo 

komenciĝas de l’ kapo 〈谚〉鱼从头部开 

始腐烂(意为:腐败先从上层人物开始。 

意近:上梁不正下梁歪) ③(用在体育 

器械名称后)表示运动项目: bicikl~o 自 

行车运动,korbopilk~o 篮球运动 B. 用 

以派生动词: martel~i (多次或长时间) 

锤击 / vizit~i (多次或经常)访问 / mi 

salt~is la tutan tagon de loko al loko 我整 

天蹦来蹦去 Ⅱ.(作独立词素)持续,延 

续: la ekonomia vivo de l’ homaro ~e 

9 

sennaciiĝas 人类的经济生活在持续地无 

民族化 / ~substantivo 动名词 ◆ 

~asismo 【文】①后缀韵(重复后缀的韵, 

如:am~as 和 vid~as,soifanta 和 mili- 

tanta 所押的韵) ②后缀押韵法 ☞ rimo 

adaĝ|o 【乐】慢板,柔板 ◆ ~e 缓慢地(演 

奏) 

Adam|o 【圣】亚当(《旧约》中所说耶和 

华创造的第一个男人,被认为人类的始 

祖): komenci de ~o 〈谚〉(讲故事)从 

开天辟地说起 / parenco per ~o 〈谚〉沾 

不上边的亲戚[本家];毫无关系的人 / la 

antikva ~o 灵魂须再生的罪人;人类犯罪 

的本性(源出《旧约》) / demeti de si la 

antikvan ~on 〈谚〉摆脱旧习惯;改邪归 

正;抛弃旧我;重新做人 / vino de ~o 

〈转〉水 / en la kostumo de ~o (男子) 

光着身子;赤身裸体 / ~pomo 【解】喉 

结 / ~tero 红黏土 ☞ Eva ◆ ~ido (= 

homo)人 

adamantin|o (= emajlo ③ 

)【解】(牙齿的) 

釉质,珐琅质 

* adapt|i (tr)①使适应,使适合;改编, 

配: ~i sian parolon al la cirkonstancoj 使 

自己的话适应环境;在什么场合,说什么 

话 / ~i romanon al la ekrano 把一部小说 

改编成电影 / ~i poemon al ario 使一首诗 

与曲调相配 / ~i teatraĵon 改编剧本(使之 

适合上演) ②装配,配: ~i kovrilon al 

kesto 给箱子装配盖子 / ~i tenilon al tino 

给木桶配提手 ☞ alfari, alĝustigi ◆ 

~(ad)o ①使之适应[适合];装配,配 ② 

【摄】(戏剧、小说等的)改编(将其摄 

制成电影) | ~aĵo 配制品;(戏剧等的) 

改编本 | ~iĝi 适应(于),适合(于);调 

节: ~iĝi al nova situacio 适应新形势 / la 

retina ~iĝemo 【医】视网膜(对不同光强 

度)的适应性[调节功能] / ~iĝo al ek- 

strema medio 【环】对极端环境的适应 | 

~ilo ①【化】(蒸馏器的)承接管 ②【电】 

适配器,适配装置,转接器 ③【技】转 

换[异径]管接头,喇叭管 | ~ometrio 【医】 

视网膜暗适应测定法 | re~ado 【医】(伤 

后或手术后的)机能再适应,机能恢复

adasismo 见 -ad 

adekvat|a ①【哲】完全的,完整的,充分 

的: ~a difino 完全定义 / ~a scio 完整的 

知识 ②〈常〉适当的,恰当的,相当的, 

贴切的: ~aj preskriboj 恰当的[对症的] 

处方 / ~a respondo 恰如其分的答复 / ~aj 

preparoj 适当的准备 / ~a uzo de vortoj 用 

词切当 

Adelajd|o 【地】阿德莱德(澳大利亚港市) 

Adeliland|o 【地】阿黛利地(位于南极洲 

东部) 

aden|o (= glando)【解】【医】腺(用于合 

成词中) ◆ ~ito 腺炎 | ~oida 腺样的 | 

~oidismo 增殖腺病 | ~oidito 增殖腺炎 | 

~omo 腺瘤 | ~(o)patio 腺病 | limf~o 淋 

巴结 | limf~ito 淋巴结炎 | limf~opatio 

淋巴结病 

Aden|o 【地】亚丁(也门共和国港市,濒 

临亚丁湾) ◆ ~a 有关亚丁的: la ~a 

Golfo 亚丁湾(在亚洲阿拉伯半岛和非洲 

索马里半岛之间) 

adenin|o 【化】腺嘌呤,维生素 B4 

adenozil|o 【化】腺甙基 

adenozin|o 【化】腺苷 ,腺嘌呤核苷: 

~o-trifosfato 三磷酸腺苷(缩写为 ATP) / 

~o-difosfato 二磷酸腺苷(缩写为 ADP) / 

adenozin-monofosfato 一磷酸腺苷(缩写 

为 AMP) 

* adept|o ①炼金[炼丹]术士 ②获得某派 

真传或秘密的人,门徒,信徒 ③〈转〉(从 

事异常科技研究的)学者,艺人;(某一 

理想、生活方式的)热心者,爱好者 ☞ 

ano, aliĝinto, disĉiplo, partiano → esotera, 

okulta ◆ ~igi ①(= inici)授以秘传 ② 

(= anigi)收为门徒;使成为信徒 ☞ 

varbi 

adher|i (ntr)【理】黏着,粘连,紧贴, 

附着,黏附: la du randoj de la vundo ~is 

【医】伤口的两个边缘粘连了 / en la ar- 

mita betono la fero ~as al la betono 【技】 

钢筋混凝土中的钢筋和混凝土粘在一起 

◆ ~o 【理】附着力,黏着力 ☞ kohero 

| ~a 【理】有附着力的,有黏着力的: ~a 

rubando 橡皮膏,胶布,胶带(☞ glubendo, 

10 

sparadrapo) | ~aĵo 【医】(人体组织的) 

粘连 

adiabat|a 【理】①绝热的,不传热的 ②不 

引起量子态转移的 ◆ ~o 【理】绝热(曲) 

线 | pseŭdo~o 【气】(表示湿度微小变化 

的)准绝热线 

adiant|o (= harfiliko)【植】铁线蕨属植物 

◆ venushara ~o (= venushararo)【植】 

铁线蕨 

* adiaŭ (interj.)再见!(用于长别);永别 

了!(用于诀别): diri adiaŭ al iu 与某人 

告别;与某人辞别 / ~ por ĉiam! 永别了! 

/ farita via faro, nun ~, mia kara! 〈谚〉你 

的事做完了,那就再见吧,亲爱的!(意 

为:抛弃不再需要的人或物) / diri ~ al la 

mondo surtera 向人世告别,死 / diri adiaŭ 

al siaj lastaj esperoj 告别最后的希望;舍 

弃最后的希望 / letero de ~ 告别信;诀别 

信,遗书 ◆ ~o 再见;告别,离别,分 

别: kapsigni adiaŭon al iu 向某人点头告 

别 | ~a 告别的: ~a kunveno 告别会 / ~a 

beno 临别时的祝福 | ~i ①(tr)(向某人) 

告别,道别 ②【计】退出(系统);注销 

☞ saluti 

* adici|i (tr)【数】加,将„相加: se ni ~as 

4 kaj 4, ni ricevas 8 四加四得八 ☞ aldo- 

ni ◆ ~o 【数】加法: fari longan ~on 进 

行多项连加 / formulo de ~o 加法公式 / 

geometria ~o 几何加法 / horizontala ~o 

横向相加 ☞ sumo | ~ato 【数】加数,相 

加数 | ~ilo (= sumigilo)加法器 

-adien| 【化】(suf.)表示“二烯”: but~o 

丁二烯(见 but-) / cikloheks~o 环己二 

烯 

Adiĝ|o 【地】阿迪杰河(意大利北部) ◆ 

Alta ~o (= Sudtirolo)南蒂罗尔(意大利 

北部边界地区) 

adip|o (= graso ① 

)【科】【医】(动物)脂, 

脂肪 ☞ steato ◆ ~ata acido 【化】脂肪 

酸 | ~ozo 【医】肥胖症 → adipoĉelo, 

steatozo | ~ogenezo 【生化】脂肪生成 

Adis-Abeb|o 【地】亚的斯亚贝巴(埃塞俄 

比亚首都) 

Adison|o 【医】艾迪生(或译阿狄森)(英

国医学家,1793-1860) ◆ a~a 【医】 

艾迪生氏(发现)的: ~a morbo 艾迪生 

氏病(即肾上腺性青铜色皮病) 

adjekt|o (= cirkonstanca komplemento)【语】 

状语,情状补语(如在“li kuris la tutan 

vojon, sen halto, kun kuraĝo, por la venko” 

一句中,“la tutan vojon”、“sen halto”、“kun 

kuraĝo”、“ por la venko”这四个成分都是 

谓语动词“kuris”的状语) ☞ frazelemento 

◆ ~a propozicio 状语从句 

* adjektiv|o (= a-vorto)【语】形容词(如: 

bela,homa,ioma,mia 等) ☞ epiteto, 

predikativo, kvalifiki, determini ◆ ~igi 

使形容词化(即在词根后加形容词词尾, 

使之成为形容词,如将“tie”改变为“tiea”) 

adjudant|o 【军】军士 ◆ ĉef~o 军士长 

adjudik|i (tr)【商】招标: ~i la konstruon 

de ponto 就建造桥梁进行招标 / ~ado de 

publikaj laboraĵoj 公共工程的招标 ☞ 

aljuĝi ◆ ~anto 招标人,招标者 

adjunkt|o (市长、经理等的)助理,副手: 

~o de urbestro 市长助理 / ~o de direktoro 

经理助理 ◆ ~a 【数】伴随的 | mem~a 

【数】自伴的 ☞ simetria 

* adjutant|o 【军】副官,人事行政参谋: 

generala ~o 指挥将领的副官 / 

~o-generalo (国家元首的)侍卫长 

* administr|i (tr)①【法】(代个人或团体) 

管理(财政、财产);治理,掌管: ~i 

societon [lernejon, bankon] 管理一个社团 

[学校,银行] / la ~anto de la domo 房 

屋的管理人 / kuratoro ~as la posedaĵojn 

de orfo 【法】监护人管理孤儿的财产 → 

direkti, estri, gvidi, regi ②执行行政职能 

◆ ~(ad)o 管理,治理;行政: observi la 

regulojn de bona ~ado 遵守管理条例 | ~a 

行政的,管理的,负责行政的,机关的: 

~a personaro 管理人员,行政人员 / ~aj 

elspezoj 行政开支 / la ~a konsilantaro de 

ŝipkompanio 船舶公司的董事会 | ~anto 

(= administratoro)(财产、企业的)管理 

人;理事;董事 | ~antaro (= ~istaro)管 

理委员会,理事会 | ~ejo ①管理处,行政 

部门 ②全体管理人员 | ~isto (= admi- 

11 

nistratoro)(财产、企业的)管理人;理 

事;董事 | ~istaro (= ~antaro)管理委员 

会,理事会,董事会 

* administraci|o ①管理处,行政部门 ②管 

理委员会,理事会,董事会 ③政府部门; 

(政府的)公共事业管理部门;管理局, 

管理处: la ~o de la justico 司法(管理) 

局 / la ~o de la fervojoj 铁路(管理)局 ◆ 

~a 行政的,管理的,负责行政的,机关 

的: ~a pedanteco 行政(机关)的繁琐 

作风 / ~a malrapideco 行政(机关)的拖 

沓作风 → burokratismo | forst~o 林业管 

理局 | proviant~o 【军】军需处,后勤部 

门 

administrator|o (= administranto, admini- 

stristo)(财产、企业的)管理人;理事; 

董事 

* admir|i (tr)①赞赏,赞美,欣赏,羡慕, 

仰慕,钦佩,倾倒: ~i statuon 赞赏一座 

雕像 / ~i pejzaĝon 欣赏风景 / eĉ mon- 

stron ~as, kiu ame deliras 〈谚〉爱得发狂 

的人,对怪物也会倾倒 / oni maron ~as, se 

oni maron ne iras 〈谚〉不往海上行,才 

羡海上景 ☞ adori ②崇敬,崇拜,敬仰, 

敬佩: ~i la antikvajn heroojn 崇敬古代英 

雄 / ~i la virton 景仰美德 / stultulo ĉiam 

trovas pli grandan stultulon, kiu lin ~as 崇 

拜蠢人的人,比蠢人更蠢 / mi ~as mian 

malfeliĉon! 〈讽〉我真倒霉呀! / sin ~i 孤 

芳自赏;自我陶醉 ◆ ~o ①赞赏,赞美, 

仰慕,钦佩 ②崇敬,崇拜,敬仰 | ~anto 赞 

赏者,仰慕者;崇敬者 | ~inda 值得赞赏 

的,值得欣赏的,值得赞美的;值得崇敬 

的: ~inda aktoro 值得赞赏的一位演员 / 

~inda poemo 值得欣赏的一首诗 / ~inda 

heroaĵo 值得崇敬的英雄行为 

* admiral|o 【军】海军司令;海军上将 ◆ 

ĉef~o 海军总司令 | sub~o 海军准将 | 

vic~o 海军少将 

* admiralitat|o ①(一国的)全体海军将领 

②海军部,海军司令部 ③海军将领团 

Admiralt|oj 【地】阿德默勒尔蒂群岛(西 

南太平洋的岛屿群,现属巴布亚新几内 

亚)

admitanc|o 【理】【电】导纳 ☞ simenso 

* admon|i (tr)①劝勉,劝导: la instruisto 

~is la lernantojn al diligenteco 老师劝勉学 

生勤奋学习 / oni ~as min, ke mi ne miksu 

min en la aferojn 有人劝导我不要介入那 

些事 / la policano ~is la popolamason disiri 

警察劝群众散开 ☞ instigi ②训斥,责 

斥;告诫: la instruisto ~as la lernantojn pro 

ilia maldiligenteco 老师训斥学生不勤奋 

学习 / ne por hontigi vin mi tion skribas, 

sed, kiel miajn amatajn filojn, por ~i vin 我 

写这话,不是叫你们羞愧,乃是警戒你们, 

好像我所亲爱的儿女一样(新约) ☞ 

skoldi ◆ ~o ①劝勉,劝导: per lerta ~o 

alfluas la mono 〈谚〉巧言劝导,生财之 

道 / mian ~on, ke oni pli rapide laboru, oni 

ne obeis 我劝大家快点干活,但没人听从 

/ kvalito bona ne bezonas ~on 〈谚〉好质 

量不需要推荐;好产品自己会说话 / uzi 

monon kaj ~on kaj flaton kaj baton 〈谚〉 

用一切手段;尽一切可能;千方百计;不 

择手段 ②训斥,责斥;告诫: al malsaĝulo 

ne helpas ~o, nur bastono 〈谚〉傻瓜不听 

劝导,只服从棍棒 / la ~o de la juĝisto al la 

kondamnito por pli bona konduto 法官告 

诫被判刑者(以后)要好好做人 ☞ skoldi 

| ~a 劝勉的,劝导的;告诫的: vorto sona 

estas plej ~a 〈谚〉金银说话,劝导效果 

最佳(vorto sona 指金银币发出的声响) / 

doni ~an parolon al siaj subuloj 给部下训 

话 | de~i (tr)劝某人不做某事,劝阻, 

使打消„念头;威慑: de~i infanon legi 

romanaĉon 劝阻孩子不要读不良的小说 / 

mi de~is lin fari tion 我说服他别那么干 / 

mi de~as vin de tiaj filmoj 我劝你别看这 

样的电影 / generaloj asertas, ke la atom- 

bombo estas de~a armilo 将军们断言:原 

子弹是一种威慑武器 / de~a forto 威慑力 

量 / de~a strategio 威慑战略 | Re~o 申命 

记(《圣经》中的一个篇名) | moral~o 道 

德训诫,道德上的教诲 

adob|o 【建】风干砖,砖坯,土坯 

adolesk|i (ntr)【医】处于青春期[青少年 

期](男约 14-20 岁,女约 12-18 岁) ◆ 

12 

~anto (男)青少年 | ~antino 青春期的女 

孩,少女 | ~(ant)eco 【医】青少年时代, 

青春期 

Adolf|o 阿道夫(男子名) 

adolt|o (= plenkreskulo)成年人;长成的 

动物[植物];成体: filmo permesata nur 

al ~oj 只准许成年人观看的影片 ◆ ~a 

成年的;充分长成的,成体的,成熟的 

Adonaj 【圣】(希伯来语中的)上帝(原 

意为“吾主”;希伯来人诵读《旧约》时 

对耶和华的避讳代称) ☞ Javeo 

adonid|o 【植】侧金盏花属植物;侧金盏 

花,福寿草,冰凉花 ◆ aŭtuna ~o 秋侧 

金盏花,秋福寿草 | printempa ~o 春侧金 

盏花,春福寿草 | somera ~o 夏侧金盏花, 

夏福寿草 

Adonis|o ①【神】阿多尼斯(希腊神话中 

的美少年,爱神 Afrodita 的情人) ②〈转〉 

美少年,美男子 

* adopt|i (tr)①【法】(按法律手续)收养 

(为自己的子女),过继: Aŭgusto ~is 

Tiberion (古罗马皇帝)奥古斯都收养了 

提比略(后也成为古罗马皇帝) / ~i orfon 

收养孤儿 ☞ filigi ②〈转〉采取,采用, 

采纳,选定: ~i opinion 采纳意见 / ~i 

metodon 采用方法 / ~i konduton 采取态 

度 / ~i lingvon 采用语言 / ~i kostumon 

选定服装式样 ◆ ~o ①【法】收养,过 

继,义养: la ~o estas submetata al diversaj 

kondiĉoj, ekz. de aĝo 收养必须符合年龄 

等各种条件 ②采取,采用,采纳,选定 | 

~a ①有关收养的: la ~aj leĝoj 收养法 

②被收养的;收养的: ~a filo [filino] 养 

子[女] / ~aj gepatroj 养父母 | ~into 收 

养人(养父或养母) | ~ito 养子: la rilatoj 

inter ~ito kaj ~into 养子和养父之间的关 

系 

* ador|i (tr)①【宗】崇拜,崇奉: ~i idolon 

崇拜偶像 / ~i la oran bovidon 崇拜金犊; 

崇拜金钱的势力(源出《旧约》) ☞ kulti 

→ ~kliniĝi ②〈转〉爱慕,热爱,深爱, 

钟爱,崇拜: ~i sian edzon 爱慕自己的 

丈夫 / vivanton ni malhonoras, mortinton 

ni ~as 〈谚〉我们羞辱活人,崇敬死者 / kiu

mem sin ~as, nenion valoras 〈谚〉谁要崇 

拜自己,谁就一钱不值 / herooj de mi en 

infaneco ~ataj 我童年时代所崇拜的英雄 

☞ admiri ③〈转〉醉心于„,酷爱,非 

常喜爱: ~i poezion 酷爱诗歌 / mi ~as 

palajn vizaĝojn kaj sentimentalajn okulojn 

ĉe la virinoj 我最爱看女人苍白的脸和多 

愁善感的双眼 / ĉiu abomenaĵo trovas sian 

~anton 〈谚〉任何令人厌恶的东西都有 

人喜爱;丑人也有人爱 ◆ ~o 崇拜,崇 

奉;爱慕,热爱,酷爱: la viro kliniĝis kaj 

faris ~on al la Eternulo 那人就低头向耶和 

华下拜(旧约) / “la ~o de la Magoj” estas 

la temo de multaj pentraĵoj “三王朝拜” 

是许多绘画作品的主题(“三王朝拜”指 

耶稣降生后东方三博士来朝拜的圣经故 

事) | ~adi (经常地或按传统地)崇拜, 

崇奉,礼拜: niaj patroj ~adis sur ĉi tiu 

monto 我们的祖宗在这山上礼拜(新约) 

/ la ideo meritas ~adon 那一思想值得崇敬 

| ~ejo 圣所,圣殿,神庙,教堂 ☞ preĝejo, 

templo, sanktejo | ~inda 值得崇拜的,值得 

爱慕的: peko estas kontraŭ la ~inda bo- 

neco de Dio 罪孽与上帝的值得崇拜的仁 

慈相悖 / ~inda knabino 令人倾心的姑娘 

ADP 〈略〉(= adnozin-difosfato)【化】二 

磷酸腺苷 

adrenal|o 【解】肾上腺 

* adrenalin|o (= epinefrino)【生化】肾上腺 

素 ◆ nor-~o (= nor-epinefrino)【药】去 

甲肾上腺素,降肾上腺素 

* adres|o ①住址,地址;通讯处: poŝta ~o 

通信地址,通讯处 / telegrafa ~o 电报挂 

号 / persona ~o 私人地址 / profesia ~o 

职业地址 / meti [skribi] ~on sur koverton 

在信封上写上地址 / ŝi foriris sen lasi al 

mi sian ~on 她走了,没给我留下地址 / 

fari noton pri ~o 记下地址 / malklara ~o 

不清楚的地址;地址不详 / preciza ~o 确 

切的地址 / stampi sian ~on sur la koverto 

在信封上盖上地址章 / sub ies ~o 用某人 

的地址(通信);向某人(表达);针对某 

人(而说) / korespondi sub la ~o de iu 用 

某人的地址和别人通信 / ili esprimis sub 

13 

mia ~o sian favoron por la afero Esperanta 

他们向我表达了他们对世界语事业的支 

持 ②【计】地址(标志计算机存储器中 

存储单元的编号,也指用来规定操作数据 

所在位置的计算机指令码的一部分): 

absoluta ~o 绝对地址 / relativa ~o 相对 

地址 / virtuala ~o 虚拟地址 / fizika ~o 

物理地址 / ~spaco 地址空间 / ~ingo 地 

址寄存器 ◆ ~i (tr)①(邮件上)写地 

址 ②(按某人的地址)寄发(东西): ~i 

ion al iu 寄东西给某人 ③(向某人)致 

(辞): ~i al iu sian dankon 向某人致谢 

☞ sin turni | ~anto 寄件人,发信人 | ~aro 

(= ~libro)通信录,通讯录 | ~ato ①收 

信人,收件人 ②【语】收讯者;听者 | 

~aparato 地址印制机 | ret~o 网址;电子 

邮件地址,网际地址,统一资源地址(识 

别因特网上任何一个文件或资源地址的 

标准表示法,即 URL) 

Adri|a 【地】亚得利亚的 ◆ ~a Maro 亚 

得利亚海(南欧亚平宁半岛和巴尔干半岛 

间的内海) 

Adrian|o 艾德里安(男子名) 

Adriatik|o = Adria Maro 

adsorb|i (= alsorbi)(tr)【化】吸附 

adstring|i 【药】收敛 ◆ ~a 收敛性的;涩 

的: aluno estas ~a substanco 明矾是收敛 

剂 / ~a gusto 涩味 

adukci|o 【解】内收 | ~a muskolo 内收肌 

☞ abdukcio 

aduktor|o 【解】内收肌: haluksa ~o 拇收 

肌 

adulari|o 【地质】冰长石,低温钾长石 ☞ 

lunŝtono 

* adult|i (ntr)①【圣】(和某人的配偶) 

通奸,行奸淫: ~i kun la edzino de sia 

najbaro 和邻人的妻子通奸 / ĉiu, kiu ri- 

gardas virinon, por deziri ŝin, jam ~is je ŝi 

en sia koro 凡看见妇女就动淫念的,这人 

心里已经与她犯奸淫了(新约) ☞ kokri, 

sekskuniĝi, koiti ②【圣】对耶和华不忠(指 

崇奉别的神): ili ~is kun siaj idoloj 她们 

与偶像行淫(旧约) ③(与自己配偶以 

外的性伴侣)发生性行为 ☞ kokri ◆

~(ad)o 通奸,奸淫行为 | ~igi (为不正当 

的男女关系)牵线,拉皮条 | ~ulo 通奸 

者,奸夫: idoj de ~ulo kaj malĉastulino! 

(你们这些)奸夫和淫女的后裔!(旧约) 

| ~ulino 女通奸者,奸妇 | sang~o (= 

incesto)〈旧〉血亲相奸,乱伦 | vir~o (= 

sodomio)〈旧〉鸡奸 

adulter|i (tr)掺杂,掺假,(用无效或劣 

质物)掺入(某物): ~i lakton per aldono 

de akvo 往牛奶里掺水 

advekci|o 【气】(空气团的)平流 

* Advent|o 【基督】圣诞节前的四星期,基 

督降临期,降临节 ◆ ~isto 基督复临论 

者 

adventic|o ①【解】(动脉或静脉的)外膜 ② 

【植】外来植物,杂草 ☞ trudherbo → 

naturigi 

adventiv|a 【植】不定的: ~a burĝono 不 

定芽 / ~a radiko 不定根 

* adverb|o (= e-vorto)【语】副词 ☞ adjekto 

advers|a 对抗的,敌对的 ◆ ~ulo 对手, 

敌手: lukti kun ~ulo 与对手角逐 

* advokat|o 【法】①律师: leĝo estas bona, 

se ~o ĝin helpas 〈谚〉只有律师帮忙,法 

律才会公正 ②〈转〉辩护人;说情者: mi 

elektis lin kiel ~on, kiu devas defendi Es- 

peranton 我选择他作辩护人,他应为世界 

语辩护 / estu mia ~o antaŭ mia edzino! 请 

(您)为我在我妻子面前说情! ◆ ~aĉo 

蹩脚律师,讼棍 | ~aro (对某一案件的) 

辩护团 | ~eco 律师职务,律师职业 | ~ejo 

律师事务所 

adz|o (木匠、桶匠用的)宽刃斧,锛子 

aed|o ①【文】(古希腊的)行吟诗人: 

Homero estis blinda ~o 荷马是一名双目 

失明的行吟诗人 ☞ bardo, rapsodo, 

skaldo → liriko ②【动】伊蚊属昆虫;伊 

蚊 

* aer|o ①【化】空气: kunpremita ~o 压缩 

空气 / ~fluo 气流 / ~ondo 气浪 / ~tiro 

(借助烟囱的)通风,拔风 / ~truo 通气 

孔 / ~veziketo 小气泡 ②(充气物体中 

的)气体(用于合成词中): ~kuseno 气 

垫 / ~matraco 充气床垫 / ~pafilo 气枪 / 

14 

~bremso 气闸 ③(作为人类生活环境的) 

空气: seka ~o 干燥的空气 / humida ~o 

湿润的空气 / saniga ~o 有利于健康的空 

气 / sufoka ~o 令人窒息的空气 / freŝigi 

la ~on 使空气新鲜,换新鲜空气 / preni 

iom da freŝa ~o 呼吸一点新鲜空气 / 

ŝanĝo de ~o 换气 / en la libera ~o 在户 

外,在露天里 / ~ŝakto 【矿】风井,通气 

井 / ~terapio 【医】空气疗法 / ~viva 【生】 

需氧的(生物) / verŝi ~on al ~o 〈谚〉 

把空气倒向空气;干徒劳无益的事;白费 

力气 / aprila vetero — trompa ~o 〈谚〉四 

月的天气,乍雨乍晴 ④空中: projekto en 

~o 不能实现的计划;空想 / el ~o al tero 

〈谚〉从空中掉到地面(意为:完全出乎 

意外) / ~disiĝi (在空气中)消散,挥 

发,蒸发;〈转〉突然消失 / ĝi estas ankoraŭ 

pasero en la ~o 〈谚〉它还是一只空中的 

麻雀(意为:那还是计划中的、尚未实现 

的事;那还是一件没有把握的事) / celi 

anseron, trafi ~on 〈谚〉瞄准的是雁,射 

中的是天(意为:未射中;喻:失败) / 

trapafadi la ~on 〈谚〉接二连三地射空; 

屡遭失败 / konstrui kastelojn en ~o 〈谚〉 

建造空中楼阁;存着空想 / kastel’ en ~o 

— malsato sur tero 〈谚〉空中的楼阁—— 

人间的饥饿(意为:空想消除不了贫困) 

⑤(可在其中飞行的)天空: ~armeo 空 

军 / ~atako 空袭 / ~floto 航空大队,空军 

大队,机群 / ~fotografado 【摄】空中摄 

影;航拍 / ~linio 【空】飞行航线,航空 

线 / ~kavo 【空】空中陷阱,气潭(空气 

稀薄的空域),气穴 / ~malsano 晕机 / 

~ministro 航空部长 / ~poŝto 【邮】航空 

邮件,航空邮政 / ~ŝipo 【空】飞船,飞 

艇 / ~veturado 【空】(空中)航行,航空 

☞ flugi ◆ ~a ①由空气组成的,空气 

的: ~a veziketo 小气泡 / konstrui ~ajn 

kastelojn 建造空中楼阁;存着空想 ☞ 

venta ②在空中的: ~aj radikoj 【植】(某 

些植物的)气根 / tute libera, kiel birdo ~a 

像空中的飞鸟一样自由自在[无拘无束] 

③有关空中[航空]的: ~a konvencio 航 

空公约 / instituto de ~aj esploroj 航空研

究所 ④〈转〉没有根基的,虚幻的,虚 

无缥缈的: la gloramo havas esencon ~an 

荣誉心在本质上是虚幻的 ☞ nereala | ~i 

(tr)打气,使充气: senpaga ~ado 免费 

充气 | ~ujo 器械中装压缩空气的部分: 

~ujo de pneŭmatiko 轮胎的充气内胎 / 

~ujo de spiraparato de subakva laboristo 水 

下作业人员用的氧气筒 ☞ ~oforo | 

* ~umi (tr)使通风,使通空气,使空气 

流通,给„透气,晾: ~umi ĉambron 使 

房间通风 / ~umi litaĵon 给被褥透透气 / 

~umi vestojn 晾衣服 / ~umado de tunelo 

隧道的通风 | ~emio 【医】气泡栓塞,气 

栓;潜水员病 ☞ kasonmalsano | 

~bezon(ant)a (= aerobia)【生】需氧的, 

需气的,好气性的 | ~netoler(ant)a (= 

malaerobia)【生】厌氧的,厌气的,嫌气 

性的 | ~toler(ant)a 【生】耐氧的,耐气的 

| plen~e 在室外,在户外 | plen~ismo 

【美】①外光画法(19 世纪法国印象主义 

画家的一种绘画理论和画法) ②(法国 

的)外光画派运动 

aerobatik|o 【空】特技飞行,航空表演 

aerobi|a (= aerbezon(ant)a)【生】需氧的, 

需气的,好气性的 ◆ mal~a (= aerne- 

toler(ant)a)【生】厌氧的,厌气的,嫌气 

性的 | ne~a 【生】不需氧的,不需气的 

aerobik|o 【体】增氧体操(一种促进呼吸 

使组织充氧带有音乐伴奏的快动作体 

操);增氧健身运动,有氧运动 

aerodin|o 【空】重于空气的飞行器[航空 

器] 

aerodrom|o 【空】飞机场,航空站 ☞ 

flughaveno, kurejo 

aerofagi|o (= aermanĝo)【医】空气吞咽症, 

吞气症 

aerofor|o 【技】(矿工、救火员等用的)人 

工呼吸器,呼吸面具 

aerofram|o 【空】〈旧〉(未安装发动机和 

其他设备的)飞机构架,机体 

1 aerogram|o 航空邮简 

2 aerogram|o 【气】大气状况图表 

* aerolit|o (= meteorŝtono, ŝtona meteorito) 

【天】陨石 ☞ meteoroido 

15 

aerolog|o 【气】【空】高空气象学者 ◆ ~io 

高空气象学 

aerometr|o 【理】气体比重计,量气计 ☞ 

densometro ◆ ~io 【理】量气学 

aeronaŭt|o 【空】乘气球或飞船的飞行者, 

飞船[气球]的驾驶员 ◆ ~iko 航空学, 

航空术,飞行学,飞行术 

* aeroplan|o (= aviadilo)〈旧〉飞机 ☞ 

amfibia, flugboato, hidroplano 

aerosol|o 浮质(指气体中的悬浮微粒,如 

烟、雾等),悬空微尘;【药】气雾剂(用 

于空气消毒或吸入疗法): antibiotikaj ~oj 

抗生素气雾剂 / atmosfera ~o 【气】大气 

浮尘 

aerostat|o 【空】浮空器(指气球、飞船等 

轻航空器,器内充有比空气轻的气体) 

aerostatik|o 【理】空气静力学,气体静力 

学 

* afabl|a ①(指人)和气的,和蔼的,和蔼 

可亲的,亲切的: esti ~a al [kontraŭ] iu 对 

某人和蔼 / ĉu vi ne volas esti tiel ~a kaj 

traduki por mi la tekston? 请帮忙为我把 

这篇文字翻译一下好吗? / estu tiel ~a 

kaj alportu al mi la seĝon 劳驾,请把那张 

椅子拿给我 / apud plena manĝotablo ĉiu 

estas tre ~a 〈谚〉桌上摆满食品,人人和 

蔼可亲 / ~e peti iun, ke li sidiĝu 亲切地请 

某人坐下 ☞ ĝentila, galanta ②(指话语、 

行为等)和气的,和蔼的,好意的,盛情 

的: ~a invito 盛情的邀请,友好的邀请 / 

~a vizaĝo 和蔼的面孔 / ~a mieno 和颜悦 

色 / kiu agas ~e, vivas agrable 〈谚〉态度 

和气,生活惬意 / ~a vorto pli atingas ol 

forto 〈谚〉暴力威逼,不如好话一句(意 

近:好言好语事事通) / pli bona estas 

vorto ~a, ol kuko agrabla 〈谚〉好言好语 

胜过美味糕点 ③【计】(用户)使用方便 

的,(对用户)友好的: ~a programo 容 

易使用的程序 / ~a fasado 友好的界面 

◆ ~aĵo 和气的表现 | ~eco 和蔼,亲切: 

havu la ~econ skribi... 惠请写„ | 

~aspekta 样子亲切的,和颜悦色的 | 

* mal~a 冷淡的;粗暴的;横暴的: mal~a 

akcepto 冷淡的接待 / mal~e rigardi 冷眼

相看 ☞ acida, grumblema 

afanipter|oj 【动】微翅目(也称蚤目) 

Afar|o 【地】阿法尔凹地(主要在非洲埃 

塞俄比亚境内,是世界地面最低点之一): 

~a aŭstralopiteko 阿法尔凹地南方古猿 

afazi|o 【医】失语症,语言不能: ~ulo 失 

语症患者 → afonio 

afekci|i (tr)①【哲】影响(人的精神、 

意识等): objektojn ni konas nur per tio, ke 

ili ~as nian konscion 我们只有通过物体 

对我们意识的影响而认识它们 ② (= 

emocii)【心】感动,打动 ③【医】(疾病 

等)引起(身体变化),侵袭: veneno ~as 

organojn 毒物能引起某些器官的变化 / 

esti ~ita de malvarmo 受风寒侵袭,感受风 

寒 ☞ ataki, trafi ◆ ~o ①【哲】影响: 

laŭ Spinozo, ĉiuj fenomenoj estas ~oj de la 

substanco 斯宾诺莎认为一切现象都是物 

质(对精神)的影响 ②【心】情感,情 

态: kolero, miro, envio ks estas ~oj 忿怒、 

惊异、嫉妒等都是情感 ③(= malsano) 

【医】疾病,疾患,病: kardiovaskula ~o 

心血管疾患 / neorgana ~o 非器质性疾病 

| ~a 情感的,感情的,富有感情的;令人 

感动的,动人的: la ~a valoro de la vortoj 

estas pli grava en poezio aŭ en reklamado, 

ol ilia intelekta signifo 在诗歌或广告中词 

语的情感价值比它们的实在涵义更为重 

要 → elvokiva 

* afekt|i ①(tr)假装,佯装,装作,装出„ 

的样子: ~i gravan mienon 假装神情严 

肃;故作庄重;煞有介事 / ~i solenan 

sintenadon 装出庄重的样子 / ~i modes- 

tecon 假装谦虚 / ~i ne scii 佯装不知 ☞ 

hipokriti ②(ntr)做作,装腔作势: ~adi 

antaŭ la spegulo 对镜作态 ◆ ~a 做作 

的,装模作样的,矫揉造作的 | ~(ad)o 假 

装;做作,装模作样,矫揉造作: morala 

~ado 伦理道德上的做作 / bigota ~ado 假 

虔诚者的装模作样 | ~aĵo ①【文】(在文 

艺上常用的)矫揉造作的个人惯用的格调 

②(常用复数)虚伪的礼貌 | ~emo 好假 

装的;好矫揉造作,好装模作样 | ~ul(in)o 

惯于假装[装模作样]的人: hipokritulo 

16 

ŝajnigas por kaŝi, ~ulo por paradi 伪善者 

为了掩饰而作假,矫情者为了自炫而做作 

| sen~a 态度自然的,不矫揉造作的: la 

vere grandaj homoj estas tute sen~aj 真正 

的伟人都是毫不矫揉造作的 ☞ naiva, 

senarta | pi~a, sankt~a (= bigota)过分追 

求宗教仪式的,假装虔诚的 

afeli|o 【天】远日点(太阳系行星轨道上 

与太阳相距最远的点) 

* afer|o ①(泛指一切具体或抽象的)事物, 

事情,事,事业: dum mia vojaĝo mi vidis 

interesajn ~ojn 我在旅途中见过许多有趣 

的事 / pri kiu ~o li parolas? 他说的是什 

么事? / eĉ la plej nekredeblajn ~ojn li 

kredas 连最不可信的事,他都会相信 / 

sen povo kolero estas ridinda ~o 〈谚〉无 

力的愤怒是一件可笑的事 ☞ aĵo, objekto 

②(人们从事的)事务,事情,事: aranĝi 

~on 安排事务 / la ~o ne urĝas 事情不紧 

急 / la ~o ne iras glate 事情进行得不顺利 

(→ tubero) / la ~o malsukcesis 事情失 

败了(→ fiasko) / la ~o estas plenumita 

事情完成了 / tio estas alia ~o [konata ~o] 

那是另一回事[众所周知的事] / tio estas 

lia ~o 这是他的事 / havi ~on kun iu [io] 

和某人[某事]打交道[有关系] / nun ni 

transiru al la ~o 现在我们言归正传 / saĝa 

tenas ~on, malsaĝa esperon 〈谚〉智者干 

实事,愚者抱希望 ③(同私人或公众利 

益有关的)事,事件: ŝtata ~o 国事,国 

是 / ministro pri internaj [eksteraj] ~oj 内 

务[外交]部长 / religiaj ~oj 宗教事务 / 

zorgi pri siaj propraj ~oj 为自己的事操心 

/ plenumi la kurantajn ~ojn 处理日常事务 

④【法】诉讼,案件: juĝa ~o 诉讼案件, 

官司 / defendi ies ~on 为某人的案件辩护 

/ defendu ~on de vidvino 要为寡妇辨屈 

(旧约) / esti maljusta kontraŭ homo en 

lia juĝa ~o 在某人的案件中对其不公 / 

mi esperas, ke mia ~o venos baldaŭ antaŭ la 

tribunalon 我希望法庭很快就会审理我的 

案件 / havi ~on kun iu 和某人打官司 / 

sensacia ~o 轰动一时的案件 ☞ proceso 

⑤供求双方所讨论的事;买卖,交易:

negocaj ~oj estas severaj 〈谚〉交易是严 

酷的[是不讲情面的] / ludo aparte kaj ~o 

aparte 〈谚〉游戏是游戏,交易是交易 / ne 

taŭgas la vero por komerca ~o 〈谚〉做买 

卖不宜讲真话 ⑥世界语运动: nia ~o 我 

们的事业;我们的世界语运动 ◆ ~isto 

①做生意的人,买卖人,商人 ②(负责 

管理某人财产的)管家,总管 

aferez|o 【语】词头音(节)省略(如:Tonio 

代替 Antonio,Zabet 代替 Elizabeto) ☞ 

apokopo 

afgan|o 阿富汗人 ◆ A~io, A~ujo, 

A~lando 【地】阿富汗(西南亚国家,首 

都喀布尔) 

afid|o (= folilaŭso, plantlaŭso)【动】蚜虫 

属昆虫;蚜虫 ◆ ~edoj 蚜科 

afidavit|o 【商】(有价证券外籍持有人附在 

息票上的)免税申请单 

* afiks|o 【语】词缀(包括 prefikso 前缀、 

sufikso 后缀、infikso 中缀,即中加成分) 

☞ derivilo 

afin|a ①〈常〉(结构、气质、特性等方面) 

相似的,类似的 ②【植】【动】亲缘的, 

有亲缘关系的 ③【化】有亲合性的,有 

亲和力的: fero estas ~a al sulfuro, hi- 

drogeno al oksigeno 铁对硫、氢对氧具有 

亲合性 ④【科】易着色的;易溶解的; 

易吸收的;易被吸引的: akvo~a [ak- 

vo-ne~a] substanco 【理】【化】易溶于水 

[不易溶于水]的物质(见 akvo) / acid~a 

granulocito 【解】嗜酸粒细胞(易吸收酸 

性颜料如曙红的粒细胞) / nerv~a viruso 

【医】亲神经性病毒 ☞ trop- ⑤【数】 

仿射的 ⑥【法】有姻亲关系的 ◆ ~i 

(ntr)同„相似的[亲和的,有亲缘关系 

的] | ~eco 相似性;亲合性;亲缘关系; 

姻亲关系;〈转〉(相同性格者之间的)意 

气相投,情投意合: kemia ~eco 化学亲 

合性 / inter ili estas vera ~eco komprenema 

他们之间有一种真正的理解上的共鸣 / 

ĉe la unua ekvido ili trovis siajn ~ecojn re- 

ciprokajn 他们一见面就发现彼此情投意 

合 

afinaci|i 【冶】(tr)冶炼(液态金属),精 

17 

炼(金属) ◆ ~o (用马丁炉)炼钢 ☞ 

pudli, rafini 

afis|o (= afido)〈免〉【动】蚜虫属昆虫; 

蚜虫 

* afiŝ|o ①布告,广告,招贴: teatra ~o 戏 

剧海报 / reklama ~o (张贴的)广告 / 

~tabulo 广告板 ☞ avizo → ~homo ② 

【计】(计算机网络中的)公告;(电子公 

告栏或称网络论坛 BBS 中的)帖子 ☞ 

retnovaĵoj ◆ ~i (tr)①(以广告、招贴) 

宣告,通知;张贴广告;(在 BBS 中)发 

帖 ②【计】(在电子公告栏)发布,发表, 

公布;粘贴 | ~ejo 电子公告牌[栏](BBS) 

☞ bultenejo | ~isto 广告张贴人 

* aflikt|i (tr)使人(精神)痛苦,使人苦 

恼: mi scias, ke mia malĝojo vin ~as 我知 

道我的忧愁令你痛苦 / mia patrino estis 

tre ~ita, ke la variolo min tiel terure malbe- 

ligis 天花使我变得如此丑陋,我妈妈(为 

此)很痛苦 / revivigi la koron de la ~itoj 

使痛悔人的心苏醒(旧约) ☞ ĉagreni, 

deprimi ◆ ~a 使人(精神上)痛苦的, 

令人苦恼的 | ~o (精神上的)痛苦,苦 

恼: mi ne volas fari al mi ~on pro tio 我不 

愿为这件事而使自己苦恼[自寻苦恼] | 

~iĝi (指感觉)(精神上感到)痛苦,苦 

恼,难过: kial tiel ~iĝas via koro? 为什 

么你心里难过呢?(旧约) / kiu ~iĝos pri 

vi? 谁将会为你感到苦恼? ☞ zorgi | 

~iĝo (指状态)(精神上)痛苦,苦恼, 

难过: li malsaniĝis de ~iĝo 他因精神上 

的痛苦而病倒 / ni ne konsumu niajn ko- 

rojn per vanaj ~iĝoj! 我们别用无谓的烦恼 

折磨自己! ☞ melankolio | ~ita (精神上) 

痛苦的,苦恼的,难过的: ŝi sentas sin ~ita 

她心里难过 / ŝi estis tiel forte ~ita, ke ŝi ne 

volus plu vivi 她痛不欲生 

afoni|o 【医】失音症,发音不能: plena 

[nekompleta] ~o 完全[不完全]失音 → 

afazio 

* aforism|o 【文】格言,名句,警句 ☞ 

aksiomo, maksimo, proverbo, sentenco 

* afrank|i (tr)预付邮费,贴邮票: ne sufiĉe 

~ita letero 欠资函件 / ~i per memoriga

poŝtmarko 贴纪念邮票 ◆ ~o ①预付邮 

费,贴邮票 ②邮费,寄费: kiom kostas 

la ~o por ĉi tiu presaĵo? 这件印刷品寄费 

多少? / punpago pro nesufiĉa ~o 欠资罚 

款 | ~ite 邮资已付 | ~ŝulda 欠资的 | 

sen~a 邮费免付的: la korespondo kun 

soldatoj estas sen~a 和军人通信免付邮费 

* Afrik|o 非洲: Norda ~o 北部非洲 / Meza 

~o 中部非洲 / Suda ~o 南部非洲 ◆ ~a 

非洲的: la ~aj regnoj 非洲国家 / la ~aj 

bordoj de maro 非洲的海岸 | a~ano 非洲 

人 ☞ arabo, negro | Centr~o 中非共和国 

(首都班吉) | Sud-~o 南非共和国(行 

政首都比勒陀利亚) 

afrikans|o 【语】南非荷兰语 

afrikat|o 【语】塞擦音(以塞音始擦音终 

的辅音组,如世界语中的 c,ĉ,ĝ) 

Afrodit|a ①【神】阿佛洛狄忒(或译阿芙 

罗狄蒂,希腊神话中爱与美的女神,相当 

于罗马神话中的 Venusa) → Venuso, Iŝtar 

afrodit|o 【动】鳞沙蚕属蠕形动物;鳞沙 

蚕 ☞ nereido 

afrodizi|o 【医】性欲炽盛;性兴奋 ◆ ~iga 

激发性欲的,催欲的,壮阳的 | ~igaĵo 

【药】性兴奋剂,春药,催欲药,壮阳药 

| mal~o, ne~o 性欲缺失 , 性冷淡 ☞ 

nimfomanio, satiriazo 

aft|o 【医】①口疮,(口)黏膜溃疡 ②(牲 

畜口部、乳房、蹄部出现的)发热性水疱、 

溃疡等口蹄疫症状: ~a epidemio 口蹄疫 

* afust|o 【军】炮架;机枪架: ~ovosto 驻 

锄(炮架架尾,插入地面以稳定炮架的锄 

形装置),炮架尾 

* ag|i (ntr)①行动;干,做事: ~i noble 行 

动高尚 / ~i juste 做事公正 / kiu bone ~as, 

timi ne bezonas 〈谚〉品行端正的人,无 

须害怕 / pripensu malrapide kaj ~u decide 

〈谚〉事前须三思,行动要果断 ☞ fari 

②(对人的)表现,行为,举止,对待: 

~i afable kontraŭ iu 对待某人和气 / kiu 

~as afable, vivas agrable 〈谚〉态度和气, 

生活惬意 / ~u kun aliaj, kiel vi volas, ke 

oni ~u kun vi 你要别人怎样待你,你就怎 

能样待人;己之所欲,施之于人 ③【化】 

18 

【理】起作用,产生影响,产生功效: 

sulfata acido ~as sur preskaŭ ĉiujn metalojn 

硫酸几乎对所有的金属都产生反应 / du 

fortoj, kiuj ~as en malaj direktoj 两个方向 

相反的作用力 ◆ ~o ①行动,动作,行 

为: koniĝas birdo laŭ flugo kaj homo laŭ 

~o 〈谚〉观其飞而识其鸟,观其行而识 

其人 / vortojn ŝparu, ~ojn faru 〈谚〉少说 

话,多做事 / por ĉiu ~o venas la tempo de 

pago 〈谚〉凡事皆有报应之时 / la A~oj de 

la Apostoloj 《使徒行传》(《旧约》一篇 

名) ☞ akto ②(指所产生的结果)行为: 

se mi parolas ne pri la ~o de ekokupo mem, 

sed pri la stato, en kiu mi troviĝas... 如果 

我说的不是占据这一行为本身,而是我所 

处的状态„ / verbo de ~o 行为动词 

【注】ago 和 faro 的词义差别在于: 前 

者着重于行为者的主观意图或外在表现, 

后者着重于主观行为对客观事物的具体 

影响,因而 agi 是不及物动词,而 fari 是 

及物动词 | ~a ①与行动有关的: ~a 

substantivo 【语】动名词 ②【理】【电】 

有效的,有功的: ~a kurento 有效电流, 

有功电流 / ~a povumo 有效功率,有功功 

率 | ~ado ①(长时间或反复的)行动, 

活动: havi plenan liberecon de ~ado 有完 

全的行动自由 / socia ~ado 社会活动 / 

~ada komitato 执行委员会 → plenumi, 

ekzekutivo ②(小说或故事的)情节: loko 

de ~ado: arbareto 故事发生[情节]的地 

点:小树林 / la komplika malrapida ~ado 

de tragedio 一部悲剧的复杂而缓慢的情 

节 ☞ sceno | ~anto ①【理】因素,因子; 

作用力 ②【化】活性剂,催化剂 ③【医】 

致病因素;致病物;病原体 ☞ agento | 

stresa ~anto 【医】引起紧张的因素;应 

激物: malvarmo, akcidento, veneno, 

emocio ktp estas stresaj ~antoj 寒冷、意外 

事故、毒物、激动情绪等都是引起紧张的 

因素 | ~ema 积极(活动)的,勤快的, 

活跃的 ☞ aktiva, diligenta, vigla | ~igi 使 

某人行动,让某人自由行动: mi plene 

~igos mian koleron 我要发尽我的怒气 

(旧约) | inter~i (ntr)相互作用,相互

影响,互相配合;互动,交互: la ideoj 

inter~as 各种思想相互影响 / inter~i kun 

iu 和某人配合行动 | inter~a 【计】交互 

式的;交互的: inter~a komputila sistemo 

交互(式)计算机系统 / inter~a reĝimo 交 

互方式,交互式,会话方式 ☞ dialogo, 

realtempa | kontraŭ~i (ntr)【理】反向作 

用: kontraŭ~antaj fortoj (两个)相反作 

用的力 | kun~i (ntr)①合作,协作,协 

力 ②【理】同向作用: du fortoj, kiuj 

kun~as, adiciiĝas 同向作用的两个力相加 

| mis~o ①错误行动,错误行为 ②【心】 

非本意行为(如误读,发音错误等) | ne~a 

【理】无功的,无效的,不起作用的: ne~a 

kurento 无功电流 / ne~a povumo 无效功 

率 | ne~ema 不活跃的,好静的 ☞ inerta, 

langvora, maldiligenta, malvigla | re~i 

(ntr)①起反作用,对„作出反应,反过 

来影响: re~i unu sur la alian 相互起作 

用,相互影响 / tiraneco re~as sur la tiranon 

暴政反过来施虐于暴君本身 ②(对刺激) 

作出反应,回应: re~i al io 对某事作出 

反应 / ne lasu vin deprimi: re~u! 别泄气, 

要振作起来! / re~i al stimulo per moviĝo 

【生】以动作回应刺激;对刺激作出反应 

③(= reakcii)【化】起反应,起作用 | re~o 

①反应,反响 : ni ne povas lasi tiun 

provokon sen re~o 我们不能对这一挑衅 

不作反应 / elvoki re~ojn 引起一些反响 / 

la tempo de re~o 【生】反应时间(即对刺 

激作出反应所需时间) ☞ reakcio ② 

【化】反应 ③【理】反作用: la leĝo pri 

~o kaj re~o 作用力和反作用力定律 ④ 

【理】反馈,回授;(天线)反辐射 | re~o 

de induktato 【理】感应电路反应 | 

kontraŭa re~o (= reakcio ② 

)【生理】反应 

| re~anto (= reakcianto)【化】反应物, 

试剂 | retro~i (ntr)起逆作用;反馈 | 

retro~o ①(= retroefiko)【科】逆作用, 

倒摄作用: nerva retro~o 神经逆作用 / 

hormona retro~o 荷尔蒙逆作用 ☞ retro- 

reguligo ②【技】反馈: termostato funkcias 

laŭ la principo de retro~o 恒温器就是按反 

馈原理指示温度的 | sen~ado 无行动;不 

19 

活动 ☞ dormo, nenifarado, malvigleco | 

superre~o 【讯】超再生 | juĝ~ado (= 

proceduro)【法】诉讼程序 

aga|o 【史】阿加(古代土耳其宫廷中的) 

高级军官;(阿尔及利亚的)高级官吏 

agac|o 神经受刺激的不适感(如牙酸感, 

由尖声引起的不舒服感等) ◆ ~i (tr) 

(刺激神经)使有不适感: tro da citrono 

metita en la teon ~as la dentojn 茶里柠檬 

放得太多会使人倒牙 / la bruo min ~as 

噪音刺激我的神经 / tia babilaĉo ~as ĉiun 

〈转〉这种废话叫谁听了都倒胃口 / (abs) 

Dio manĝon donacis, sed la dentoj ~as 

〈谚〉上帝赐给了食品,但我牙齿却酸痛 

(无福享受) / frotado de kretpeco sur 

vitro ~as 粉笔摩擦玻璃发出令人讨厌的 

声音 / la patroj manĝis nematurajn vinbe- 

rojn kaj la dentoj de la filoj ~iĝis 父亲吃了 

酸葡萄,儿子牙齿酸倒了(意为:父亲犯 

了过失会影响到儿子)(旧约) ☞ iriti 

agam|o 【动】飞蜥属爬虫动物;飞蜥(一 

种会变色的蜥蜴) ◆ ~edoj 【动】飞蜥 

科 

Agamemnon|o 【神】阿伽门农(也译亚加 

米农,希腊神话中特洛伊战争的发动者) 

1 agami|a 〈免〉【生】①无性生殖的 ②无 

性的 

2 agami|o 【动】南美苍鹭属鸟类;南美苍 

鹭,喇叭鸟 

agap|o 【基督】(初期基督教徒的)聚餐; 

友爱餐 

agapant|o 【植】百子莲属植物;百子莲 

agar|o (agaragaro 的简略形式)(用于烹调、 

生物技术等中)琼脂,冻粉 

agaragar|o (= gelozo)【化】琼脂(糖), 

冻粉 

agarik|o 【植】蘑菇属植物;蘑菇,伞菌 ◆ 

duspora ~o 【植】双孢蘑菇 

* agat|o 【矿】玛瑙 

agatid|o 【植】贝壳杉属植物;贝壳杉 ◆ 

aŭstrala ~o 澳大利亚贝壳杉 ☞ araŭkario 

agav|o 【植】龙舌兰属植物 ◆ amerika ~o 

龙舌兰 | sisala ~o 剑麻,菠萝麻,龙舌兰 

麻 ☞ jukao → aloo | ~brando (= tekilo)

【烹】龙舌兰烧酒(也叫特奎拉酒,用墨 

西哥产的龙舌兰胶液经蒸馏制成) | 

~ovino (= pulko)【烹】(墨西哥)龙舌 

兰酒(一种由发酵龙舌兰汁制成的乳浊状 

白色饮料,风味如酸乳,含酒精度较低) 

| ~a 龙舌兰的;剑麻的: ~a fibro 剑麻纤 

维 / ~a kanabo 剑麻(☞ sisalo) / ~a vino 

= agavovino 

agend|o 记事薄(记载每天要做的事),备 

忘录 

* agent|o ①受委托从事某种活动的人,代理 

人,代办人;公务人员: administra ~o 行 

政公务人员 / diplomatia ~o 外交人员,外 

交官员 ②【商】代理人,代理商: kiu estas 

via ~o en Parizo? 谁是你们的巴黎代理 

人? ◆ ~ejo 代理处,代理行,代办处; 

办事处: patent~ejo 专利代理处 / 

vojaĝ~ejo 旅行社 / dogan~ejo 海关代办 

处 | inform~ejo, novaĵ~ejo 通讯社 | 

svat~ejo 婚姻介绍所,婚介所 

agentur|o 【商】(一种或几种商品的)代理 

经销权: li havas ~ojn en portovino 他拥 

有波尔图葡萄酒代理经销权 

agerat|o 【植】藿香蓟属植物;藿香蓟 

* agit|i (tr)①鼓动,煽动: ~i la popo- 

lamason kontraŭ la reĝo 煽动人民群众反 

对国王 / (abs) ~i kontraŭ iu 煽动反对某 

人的情绪 ☞ propagandi, polemiki ②引 

起不安,使心神不安: ŝia spirito estis ~ata 

de mallumaj antaŭsentoj 她被不祥的预感 

弄得心神不安 ☞ maltrankviligi, skui ③ 

【化】搅动(液体等) ◆ ~adi 经常或 

长时间地鼓动[煽动] | ~ado 经常或长 

时间的鼓动[煽动];鼓动工作: fari vastan 

~adon 做广泛的鼓动 ☞ kampanjo | ~iĝo 

【医】激动,烦燥不安 | ~ilo 【化】(搅 

动化学液体的)玻璃搅棒 | magneta ~ilo 

磁铁搅动棒 

* agl|o ①【动】雕属鸟类;雕,鹫;〈转〉 

雄鹰: la ~o estas rigardata kiel la reĝo de 

la birdoj 雕被看作鸟中之王 / ~o trumpe- 

tas 雕鸣 / la ~o rondflugas en la ĉielo 雄 

鹰在空中盘旋 / kie ajn estos la kadavro, 

tien kolektiĝos la ~oj 尸首在哪里,鹰也必 

20 

聚在哪里(新约) / ~ido 幼雕,小鹫 / ~ino 

雌雕,雌鹫 / ~onesto 雕巢,鹫巢 ☞ 

harpio, vulturo ②鹰形(用作军队标示) 

③【纹】鹰徽 ④〈转〉有洞察力的人, 

才智出众的人: li ne estas ~o 他是个平庸 

的人(→ pulvoro) ◆ A~o 【天】天鹰 

座,天鹰星座 | imperia ~o 【动】白肩雕 

| reĝa [ora] ~o 【动】金雕 | ~a ①有关雕 

的: ~a krio 雕的叫声 ②类似于鹫或鹰 

的: ~a nazo 钩状鼻子,鹰钩鼻子 / ~a 

rigardo 锐利的目光;〈转〉洞察力 | bot~o 

【动】靴雕 | fiŝ~o (= pandiono)【动】 

鱼鹰,鹗 | eta kri~o 【动】小乌雕 | granda 

kri~o 【动】乌雕 | mar~o (= haliaeto) 

【动】海雕 | niz~o 【动】白腹雕 | rab~o 

【动】棕色草原雕 | serpent~o (= cir- 

kaeto)【动】蛇雕 

Aglaj|a 【神】阿格拉伊亚(希腊神话中美 

惠三女神之一) 

aglomer|i (tr)压聚(成团或成块);烧结: 

~itaj karbobrikoj 煤砖 ☞ breĉio, kon- 

glomeri ◆ ~aĵo 压聚块;烧结块: ~aĵo 

de lafo 火山熔岩压聚块 / ~panelo 预制 

板 / ~plato 压缩板材,压合板 | ~iĝi 压聚 

成块;烧结成块 

aglutin|i (tr)①【生化】使黏合,使凝集 

☞ glui, kunglui ②(= alglui)【语】黏着 

(指在构词中各词素的形义均不改变而 

构成新词) ◆ ~a 【语】黏着的: ~a 

lingvo 黏着语 / Esperanto estas la tipo 

perfekta de ~a lingvo 世界语是黏着语的 

完美典型 | ~ino 【生化】【医】凝集素; 

红细胞凝集素;细菌凝集素 

agnat|o 【法】男方亲属,父系亲属 ☞ 

kognato 

Agni|o 【宗】阿耆尼,火天(古印度婆罗 

门教吠陀经中的火神) → Vesta 

agnosk|i ①(= rekoni ② 

)(tr)(正式)承认; 

确认: ~i rajton 承认权利 / ~i rekordon 

pri io 承认某项纪录 ②〈转〉承认(某人 

或某事正确或可取) ☞ konfesi 

agnostik|a 【哲】不可知论的 ◆ ~ismo 

【哲】不可知论 | ~ulo 【哲】不可知论 

者

agnozi|o 【医】无辨觉能(症),失认症, 

辨识不能 ☞ ikto 

* agoni|i (ntr)①忍受濒死的痛苦,临死挣 

扎: ĵus okazis trafika akcidento, kaj vun- 

dito ~as sur la vojrando 刚才发生一起交 

通事故 , 一名伤者在路边奄奄一息 / 

preĝo por la ~antoj 为临终者做祈祷 ② 

〈转〉垂亡,行将结束: somera tago ~as 

夏天就要结束了 ☞ aŭtuno, kaduka, kre- 

pusko ◆ ~o 濒死的痛苦,临死的挣扎; 

临终,垂危: esti en ~o 在弥留之际;奄 

奄一息 / barakti en ~o 垂死挣扎 / mal- 

sanulo kaptita de ~o 垂危的病人 

agor|o 【建】(古希腊)城市中的广场 ☞ 

forumo 

agorafobi|o 【医】广场恐怖(症),空旷恐 

怖(症)(指对旷野及广场等场所的恐惧 

或厌恶) ☞ fobio 

* agord|i (tr)①【乐】(给乐器)调音,调 

(弦): la violonisto ~is sian violonon 小 

提琴手给自己的小提琴调音 / ~i kordojn 

给琴调弦 / en la kapo de violono estas ~aj 

kejloj 小提琴的头部有调弦轴 ②【讯】 

(给收音机)调谐;调好,调准: ~i 

radioricevilon (按所需频率)调好收音机 

③〈转〉(以某种方式)调好心弦,使具 

有某种情绪[心情]: ~i sin triste 使自己 

显得忧伤 / ~i la vizaĝon severe 使面孔严 

肃起来;绷起脸来 ④【计】设置,调整: 

~i novan programon 设置新程序 ☞ in- 

stali ◆ ~o ①【乐】调音: la ~o de via tria 

kordo estas malĝusta 你的第三弦音调得 

不准 ☞ akordo ②【讯】调谐: akuta ~o 

高音调谐 / unuturnila ~o 单旋纽调谐 / 

subtila ~o 微调 ③〈转〉情绪,情调,气 

氛: doni al la interparolo ĉiutagan ~on 给 

会谈以日常谈话般的轻松气氛 ☞ tono 

④【文】子音韵(如:ondo — abundo; post 

festo venas fasto) ☞ asonanco | ~iĝi 和谐 

起来;调整好;具有了某种情绪[心情]: 

lia animo ~iĝis pie 他的心灵虔诚起来 | 

~ilo 【乐】①(钢琴、风琴的)调音器 ② 

(= sonforko)〈免〉音叉 | ~isto 调音师: 

~isto de piano 钢琴调音师 | al~i (tr)把„ 

21 

调得和„相似,把„调得与„和谐: al~i 

sian voĉon al la tonoj de... 使自己的嗓音 

与„音调一致 | mis~i (tr)①【乐】没 

把(乐器的)音调准;使(乐器)走音 ② 

【讯】使失谐,使失调 ③〈转〉使(人) 

情绪不佳 

agr|o 【农】耕地,熟地,农田 → ~okulturo 

◆ ~aro 农田,田地,土地 | ~ara 农田的, 

田地的,土地的: ~ara leĝo 土地法 / ~ara 

reformado 土地改革 / ~ara konflikto 土 

地(所有权的)争执[纠纷] | ~arulo 种 

田人,农夫 ☞ agrikulturisto, kamparano 

* agrabl|a 令人愉快的,使人感到惬意[舒 

适]的,讨人喜欢的: esti ~a al [por] iu 令 

某人愉快的,讨某人喜欢的 / ~a vizaĝo 

讨人喜爱的脸 / ~a vizito 令人愉快的访 

问 / miksi la utilan kun la ~a 使有益和愉 

快相结合 / la forno disvastigis ~an varmon 

火炉散发着令人舒适的暖意 / pli bona 

estas vorto afabla, ol kuko ~a 〈谚〉好言好 

语胜过美味糕点 / ~a estas gasto, se ne 

longe li restas 〈谚〉不久留的客人,令人 

愉快 / gasto sen avizo estas ~a surprizo 

〈谚〉客人不告而来,主人喜出望外 / 

vizaĝo ~a kaj ungo diabla 〈谚〉可爱的面 

孔,魔鬼的利爪 ◆ ~e 令人愉快地: 

kanti ~e 歌唱得动听 / estas al mi tre ~e, 

ke mi havas nun la okazon saluti vin 有机 

会向您致意,我感到很愉快 / estus al mi 

~e, se vi volus komuniki mian leteron al 

s-ro S. 要是您把我的信转达给 S 先生,我 

会感到很愉快 / kiu agas afable, vivas ~e 

〈谚〉态度和气,生活惬意 | ~aĵo 令人愉 

快的事,快事: fari al iu ~aĵon 做令某人 

愉快的事 | ~eco 愉快,惬意: mi ĝuis la 

~econ de la konversacio kun li 和他谈话我 

感到很愉快 / sento de ~eco 惬意的感觉 

/ ligi utilecon kun ~eco 使有益和愉快相结 

合 | ~igi 使愉快,使感到惬意: ~igi al si 

la vivon 使自己的生活过得惬意 | mal~a 

令人讨厌的,令人不快的: mal~a odoro 

令人讨厌的气味 / mal~a voĉo 难听的嗓 

音 / mal~a renkonto 令人不愉快的会见 / 

mal~a situacio 令人讨厌的状况 / afero,

kiu tiras mal~ajn sekvojn post si 引起令人 

不快后果的事 | mal~aĵo 令人不快的事: 

diversaj mal~aĵoj 种种令人不快的事 | 

mal~eco 不愉快;不快: la mal~econ de 

via ĉeesto mi devas tamen elporti 然而我 

必须忍受你在场给我造成的不快 | ne~a 

不符合人们兴味的,缺乏乐趣的: la 

uzado de “vi” anstataŭ “ci” ŝajnas ne~a nur 

en la unua tempo 使用“vi”代替“ci”似 

乎只在(世界语)初期使人感到有点别扭 

* agraf|o ①(衣服上的)搭扣,搭钩,夹子, 

别针 ②书套上的搭扣;项链两端的夹子 

③订书钉;【医】创口夹子 ☞ buko, pinglo, 

vinkto, zipo ④【语】(越南语某些字母的) 

无点问号形的上加符号 ◆ ~i (tr)扣住, 

钩住,夹住: ~i robon 扣上长袍的搭扣 

[襟钮] / ~i sian mamzonon 扣上胸罩 / 

~i kolieron 扣好项链 | ~ilo 订书机,装订 

机: oficeja ~ilo 办公室用订书机 / bin- 

dista ~ilo 书籍装订机 | ~ingo 搭扣的扣 

眼 | mal~i (tr)解开搭扣: mal~i sian 

jupon 解开裙子的搭扣;解开裙子 

agrafi|o 【医】书写不能,失写症 ☞ aleksio 

agreg|i (tr)【理】(以非化学力)聚合(物 

质): la tri statoj, kiel la materio estas ~ata, 

estas la gasa, la likva kaj la solida 物质聚 

合的三种形态是气态、液态和固态 ◆ 

~aĵo 【理】聚合物,聚集体 

agregaci|o ①法国高中或大学教师招聘会 

考: ~o pri filozofio [pri matematiko] 哲学 

[数学]教师招聘会考 ②该招聘会考合 

格者获得的职衔 ◆ ~ulo 通过会考取得 

法国高中或大学教师职衔的人 

agregat|o = agregaĵo 

* agres|i (tr)侵犯,侵略,侵袭,袭击 ◆ 

~a 侵略的,挑衅的,威胁的: ~a sinteno 

挑衅的[盛气凌人的]态度 / ~a tono 威 

胁的口吻;咄咄逼人的语气 | ~ema 侵略 

成性的,好挑衅的 | ~emo ①侵略性,挑 

衅性 ②【心】(精神病人对环境的)敌视 

症;好斗性 | ~iva ①侵略成性的,好挑衅 

的 ②有力量侵略[挑衅]的 

Agrigent|o 【地】阿格里真托(意大利城市 

名) 

22 

Agrikol|o 阿格里科拉(罗马男子名) 

agrikultur|o 【农】(大)农业(包括与农业 

有关的畜牧业、副业等) ☞ hortikulturo, 

arbarkultivo ◆ ~isto 【农】从事农业的 

人,农业专业人员 ☞ agrarulo, kampa- 

rano, agronomo 

agrimoni|o 【植】龙牙草属植物;龙牙草 

Agrip|o 阿格里帕(罗马男子名) ◆ ~ina 

阿格里品娜(罗马女子名;罗马皇帝尼禄 

母亲之名) 

* agronom|o 【农】农学家,农艺技术员: 

inĝeniero de ~o 农艺师 ◆ * ~io 农艺学, 

农学: inĝeniero de ~io 农技师 / magistro 

de ~io 农学硕士 | ~ia 农艺学的,农学的: 

~ia altlernejo 农艺高等学校,农学院 / ~ia 

eksperimentostacio 农艺实验站 

agropir|o 【植】①冰草属植物;冰草,大 

麦草,麦穗草 ②〈旧〉偃麦草属及其相 

近类属的植物 

agrostem|o 【植】麦仙翁属植物;麦仙翁 ☞ 

lolo 

agrostid|o 【植】剪股颖属植物;剪股颖, 

小糠草等 

aguti|o 【动】刺豚鼠 

agvara|o 【动】鬃狼(一种珍贵的犬科动 

物,产于南美洲中部荒芜的平原地区) 

* aĝ|o ①年龄,年纪: kia estas via ~o [kian 

~on vi havas]? 你多大年纪? mi havas la 

~on [estas en la ~o] de 25 jaroj 我 25 岁 / 

virino de meza ~o 中年女人 / matura ~o 

成年 / la ~o de hundo 狗的年龄 / la ~o de 

arbo 树龄 / la ~o de Luno 【天】月龄(用 

数字 0 至 29 表示从新月起算各种月相所 

经历的天数) / la ~o de militŝipo 战舰的 

服役年龄 / ~o tro matura ne estas plezura 

〈谚〉人过壮年,就无愉快可言 / ~o 

maljuna ne estas oportuna 〈谚〉人到老年, 

生活不便 / en ĉiu ~o devas kreski la saĝo 

〈谚〉人在任何年龄上,都该增长智慧(意 

近:活到老,学到老) / kiam pasis la ~o, 

aperas la saĝo 〈谚〉年华已逝去,智慧才 

出现(意为:学习宜早不宜迟) / ne ĉiam 

per ~o mezuriĝas la saĝo 〈谚〉智慧并不 

总以年龄来衡量;有智不在年高 ☞ in-

fano, (mal)juna, adoleski, adolto → 

~piramido, ~oprezidanto ②【地】期 → 

geokronologio ◆ ~a 有„年龄的,年龄 

为„的: la infano estas 5 jarojn ~a 这孩 

子 5 岁 / mi estas pli ~a ol vi 我的年龄比 

你大 / forveturis malsaĝa, revenis nur pli 

~a 〈谚〉离去时呆傻,回来时只是年纪 

更大(意为:傻瓜永远是傻瓜) | ~i (ntr) 

达到„年龄,有„岁: li nun ~as 60 jarojn 

他今年 60 岁 / kiom vi ~as 你多大了? | 

~ulo 有„年龄的人: ~ulo de 30 jaroj 一 

个 30 岁的人 | grand~a 高龄的 | infan~o 

童年 | jar~a 一岁的: jar~a ĉevalo 一岁 

的马 | matur~a (= adolta)成年的 | mez~a 

中年的 | neplen~a 未达法定年龄的,未成 

年的 | neplen~eco 未达法定年龄,未成年 

| plej~ulo 【圣】最年长的德高望重的人; 

长老 | plen~a 【法】达法定年龄的,成年 

的 | plen~eco 【法】已达法定年龄,成年 

| profund~a 高龄的,年迈的 | sam~a 同年 

龄的,同龄的,同岁的: li estas sam~a kiel 

mi 他和我同岁 | sam~ulo 同龄人: liaj 

sam~uloj jam malaperis 他的同龄人已经 

过世了 | temp~o 时代,时期: la temp~o 

de la tajlita ŝtono 旧石器时代 / la ora 

temp~o 【神】黄金时代;〈转〉鼎盛时期 

☞ ~o ② , epoko, erao 

* aĝi|o 【经】货币面值与实际值的差额;货 

币兑换的收益;汇水,贴水 

aĝiot|i (ntr)【商】股票投机,商业投机, 

做投机买卖 

aha! (interj.)(在期待或猜想的事终于得 

到证实时发出的感叹声)啊哈!啊! 

Ahasver|o 阿哈斯维尔(神话中“永远流浪 

的犹太人”的名字) 

ahims|o 【宗】不害(即一些印度宗教哲学 

主张的不自戕、不伤生、不杀生);非暴 

力主义 ◆ ~a 【宗】符合不害原则的, 

不害的;非暴力的 | ~ano 【宗】信奉不 

害(主张)的人,不害(主张)的信徒; 

恪守非暴力原则的人 

Ahura-Mazda|o 【宗】阿胡拉·玛兹达(袄 

教即拜火教所崇奉的善界的最高神、火神 

或智慧神) ☞ Mazdao 

23 

aĥ! (interj.)(表示强烈的惊奇或惋惜)啊! 

◆ ~i (ntr)发出感叹声“aĥ!”;表示强 

烈的惊奇或惋惜 

Aĥab|o 【圣】亚哈(《圣经》中邪恶的以 

色列王,娶 Izebel 为妻) → Izebel, Naboto 

Aĥaj|o (荷马史诗中 )希腊的别称 ◆ 

a~ano (荷马史诗中)希腊人的别称 

Aĥaŝveroŝ|o 【圣】阿哈随鲁(《旧约》人 

名,波斯王 Kŝajarŝa 的希伯来语名字,在 

希腊语中称为 Kserkso) 

Aĥemen|o 阿契美尼(阿契美尼德王朝的神 

话祖先) ◆ ~idoj 【史】阿契美尼德王 

朝(古波斯王朝,前 550-前 330) 

Aĥen|o = Akeno 

Aĥeron|o 【神】冥河(也译阿刻戎,希腊 

神话中亡灵渡过此河便不能重返人间) 

☞ Karono, Stikso 

aĥeronti|o = akerontio 

Aĥil|o 【神】阿喀琉斯(也译阿基里斯, 

希腊神话中特洛伊战争中的英雄 ): 

kalkano de ~o 阿基里斯的脚踵;唯一致命 

的弱点;要害(源出希腊神话。相传阿基 

里斯幼时被母亲用手捏住脚后跟倒提着 

在冥河水中浸洗,因而全身除脚后跟外刀 

箭不入。后来在特洛伊战争中他恰恰因脚 

后跟中箭而亡) → a~a tendeno 

* aidos|o 【医】艾滋病 ◆ ~infektito 【医】 

艾滋病感染者 | ~paciento 【医】艾滋病 

患者 

Aiks|o 【地】艾克斯(法国城市名) 

ailant|o 【植】臭椿属植物;臭椿,椿树, 

樗 

ain|o (= ajnuo)阿依努人,虾夷人(日本 

北海道居民) 

air|o 【植】丝草属植物;丝草,银须草 

aizo|o 【植】长生草属植物;长生草 ◆ 

~acoj 【植】番杏科 

aj! (interj.)哎哟!(表示疼痛): je pingloj 

oni pikiĝas: ~! oni ekkrias 有人被大头针 

扎了:哎哟!他叫了一声 ◆ ~i (ntr) 

因疼痛而喊叫 

Ajaks|o 【神】埃阿斯,特洛伊战争中的希 

腊英雄 

ajapan|o 【植】阿亚帕那泽兰属植物;阿

亚帕那泽兰(一种南美芳香热带植物,其 

叶煎熬可作茶的代用品,液汁具有护肤功 

效) 

ajatol|o 【伊】阿亚图拉,伊斯兰教主教, 

教长,长老 

* ajl|o 【植】①蒜,大蒜 ☞ ampeloprazo, 

cepo, poreo, ŝaloto, ŝenoprazo ②〈常〉蒜 

头;蒜瓣 ◆ ~a 含有大蒜的,有大蒜气 

味的: ~a saŭco 蒜味调味汁 / elblovi ~an 

spiraĵon 呼出大蒜气味 | ~i 【烹】(tr)用 

大蒜调味 | ~obulbo 蒜头 | ~ero, 

~obulbero 蒜瓣 

* ajn (adv.)①(与“ki-”类相关代词或 

副词连用)无论,不管: kia ~ 不论是怎 

样的 / kiaj ~ estas viaj opinioj 无论你的 

意见怎样 / kiam ~ 无论是什么时候 / kie 

~ 无论在哪里 / kiel ~ 无论如何 / kio ~ 

无论什么东西 / kiom ~ 无论多少 / kiu ~ 

无论是谁 / kiu ~ nacio 无论哪个民族 / 

kiu ~ tion diris al vi, estas malsaĝulo 无论 

谁对你说这样的话, 他都是傻瓜 / la 

spertaj esperantistoj skribas per stilo 

preskaŭ simila, al kiu ~ nacio ili apartenas 

有经验的世界语者写出的文体都几乎相 

似,不管他们属于哪个民族 / mi mensogis, 

kion ~ mi diris 无论我说什么,都是说谎 / 

kia ~ penso povus resti ĉe vi, li neis 你无 

论会有什么样的思想,他都一概否定 / 

kiel ~ malfacila estas la tasko, ni nepre ple- 

numos ĝin 无论任务多么艰巨,我们也一 

定要完成 / la afero pli aŭ malpli frue devas 

efektiviĝi, kiom ~ la inerciuloj babilus 

kontraŭ ĝi 那些守旧的人无论说多少反对 

的话,(世界语)事业迟早终会实现 / kiam 

~ vi venos, mi vin volonte akceptos 无论你 

什么时候来,我都愿接待你【注】柴门 

霍夫常将“ajn”与“ki-”类相关代词连 

用,以强调无限定性的词义:lerni kiun ~ 

lingvon (= iun ~ lingvon;无论学习什么 

语言);但很少与相关副词连用 ②(与“i-” 

类相关词连用)任何(一个),随便(哪 

个): ia ~ 随便什么样的,任何„的 / ia 

~ eblo 任何可能的情况 / iam ~ 任何时 

候,随便什么时候 / ie ~ 任何地方,随便 

24 

什么地方,随处 / iel ~ 随便怎样 / io ~ 

随便什么东西 / iom ~ 随便多少 / iu ~ 

任何人,任何一个 / iu ~ decido 任何决定 

/ donu al mi iun ~ libron 随便给我哪一本 

书都行 / li estas tro prudenta por fari ian ~ 

stultaĵon 他是个明智的人,不会干什么傻 

事 / venu iam ~, mi ĉiam estos hejme 你随 

便什么时候来都行,我总在家 / vi povos 

fari tion iel ~ 这件事你怎么干都行 ③(与 

“neni-”类相关词连用)加重“什么都没 

有”的意思: nenio ~ 什么都没有 ④(与 

“ĉi-”类相关词连用)加重“包括一切” 

的意思: ĉio ~ 所有一切 ◆ ~a (= ia ~) 

随便什么样的,任何样的: ~a nombro 任 

意数 | ~e... ~e 或„或„;„也罢,„也 

罢: kaj nun vi povas ~e legi, ~e promeni 

现在你可以或者看书,或者散步 | ~o (= 

io ~) 随便什么东西 | ~isto 言行随便、 

无原则的人 | ~ulo 随便的一个人: iu 

~ulo 一个普普通通的人 

ajnu|o (= aino)阿依努人,虾夷人(日本 

北海道居民) 

ajug|o 【植】筋骨草属植物;筋骨草 

Ajun|o 【地】阿尤恩(西撒哈拉首府) 

ajut|o 【技】喷嘴,喷管,喷口 

* -aĵ| Ⅰ.(suf.)①表示词根所涉及的具体 

事物: bel~o 美的具体表现;美的事物 / 

neces~o 必需品 , 必要的东西 / 

manĝebl~o 可以吃的东西,食物 / hav~o 

所有物,财产 / arane~o 蜘蛛网 / 

ĉirkaŭ~o 周围空间,附近的地方 / tol~o 

布制品 / lign~o 木制品,木器 / sen- 

senc~o 无意义的话语,胡说 ②表示与词 

根有关的行为的结果或感情的外在表现: 

skrib~o 写出的东西,作品 / konstru~o 建 

筑物 / akir~o 得到的东西; 获得物 / 

okazint~o 已发生的事 / flu~o 流动物;流 

体 / amik~o 友好的表示,友好的言行 / 

fierind~o 值得骄傲的事 / infan~o 小孩 

的言行;幼稚的行为 / azen~o 愚蠢的行 

为 ③加在可食动物或食物原料的词根 

后,表示用这种材料制成的食品: pork~o 

猪肉 / glaci~o 冰淇淋【注 1 】“-aĵ”加在 

动词词根后按词义可以表示主动性事物

(nutr~o 滋补食品,营养品)或被动性事 

物(trink~o 饮料);需要区分时可使用分 

词后缀 , 如 : el manĝant~o devenis 

manĝat~o 可吃的从吃者出来(旧约) Ⅱ. 

(作独立词素): ◆ ~o 具体事物,东西 

| ~eto 小物品,不重要的东西【注 2 】以 

形容词词根加“-aĵo”构成的词和“aĵo” 

与形容词修饰语构成的词组在意义上有 

差异,如:nov~o 新闻,nova ~o 新的东 

西 

aĵur|o ①【纺】抽丝后的镂空部分,抽丝镂 

花;(织物花边上的)孔眼: tajli ~ojn en 

tablotuko 给桌布饰以抽丝镂花 ②类似 

的孔眼 ◆ ~a 有孔眼的,镂空的: ~a 

virinĉemizo 镂空女衬衣 | ~i (tr)使有孔 

眼,镂空 | mis~o (女子长袜等上的)孔 

眼织乱[走线] 

a.K. 〈略〉(= antaŭ Kristo)纪元前,公元 

前 → erao 

Akab|o 【地】亚喀巴湾(红海北端) 

* akaci|o 【植】金合欢属植物;相思树 ◆ 

Farneza ~o 【植】金合欢 | kateĉu~o 【植】 

儿茶 | Senegala ~o 【植】阿拉伯胶树 | 

ŝajn~o 【植】刺槐,洋槐 

Akad|o 【史】阿卡得(古代美索不达米亚 

奴隶制国家名) ◆ a~a 阿卡得的: la ~a 

lingvo 阿卡得语 

Akademi|o 【史】希腊学园(公元前 387 

年由柏拉图创建于雅典附近,并形成柏拉 

图学派,历时达 900 年) ◆ * a~o ①科 

学院,学院,研究院,学会: la Ĉina A~o 

中国科学院 / la A~o de Esperanto 世界语 

研究院 ②〈免〉高等学校(现用 supera 

lernejo) | a~a 有关科学院[研究院]的: 

~a premio 科学院奖 / poemo de ~a gusto 

〈讽〉一首学院风格的诗(即毫无诗意的 

平庸的诗) | a~ano ①(科)学院院士, 

院士,研究员 ②(= studento)〈免〉高等 

学校学生 

akaĵu|o 【植】鸡腰果 ◆ ~arbo (= ok- 

cidenta anakardio)【植】(鸡)腰果树,槚 

如树 | ~nukso 鸡腰果核 | ~pomo 鸡腰果 

的坚果 

akant|o 【植】老鼠簕属植物 

25 

akantias|o 【动】角鲨 

akantocefal|oj 【动】棘头动物门 

akantopterig|oj 【动】棘鳍( 鱼)类 ☞ 

aktinopterigoj 

* akapar|i (tr)①【商】囤积,囤积居奇: 

~i grenon 囤积粮食 ②〈转〉独占,独揽, 

霸占: ~i ĉiujn povojn 独揽所有权力 / la 

laboro ~as tutan mian tempon 〈转〉我被 

工作缠住了,一点空闲时间都没有 ◆ 

~(ad)o ①囤积,囤积居奇 ②独占,独揽 

☞ kartelo, trusto 

* akar|o 【动】螨;疥螨,疥癣虫;(寄生于 

植物的)瘿螨;蜱螨 ◆ ~ozo 【医】螨 

病,壁虱病 ☞ skabio | ~uloj 【动】蜱蟎 

目 

* akcel|i (tr)①【理】(对物体运动的)(使) 

加速: ~i movon 使运动加速 / movo 

unuforme ~ata 匀加速运动 / ~i la peladon 

de raketo 给火箭的推进加速 ②加快(已 

经开始的行动): ~i kemian reakcion 加快 

化学反应过程 / ~i la marŝon de trupo 加 

快部队行进速度 / ~i la evakuadon de la 

vunditoj 加快撤退伤员 ③〈转〉提前: ni 

devis ~i nian revenon hejmen 我们应该早 

一些回家 / tio nur ~os la ruinon de la im- 

perio 这只能使帝国提前灭亡 ④〈转〉促 

进,推进: la aliĝo de scienculoj forte ~us 

la progreson de Esperanto 科学家的加入 

会大大促进世界语的发展 / juĝisto celan- 

ta justecon, ~anta la veron 审判人寻求公 

平,速行公义(旧约) ◆ ~(ad)o ①【理】 

加速度,加速(作用): centripeta ~o 向 

心加速度 / gravita ~o 重力加速度 / 

tanĝa ~o 切线(或切向)加速度 ②加快: 

~ado de la kora ritmo 心率的加快 / post- 

uli ~adon de la laborkadenco 要求加快工 

作速度 / tro rapida ~o ne kondukas al celo 

〈谚〉欲速则不达 / ~ado de la historio 历 

史进程的加快(指自 18 世纪以来世界范 

围政治经济的快速变革) ③〈转〉促进, 

推动,有利的帮助: la artoj ricevis grandan 

~on dum tiu epoko 那个时代艺术得到很 

大的促进 / societo por la ~ado de la 

sciencoj 科学促进会 | ~anto 【化】加速

剂,促进剂 ☞ katalizilo | ~iĝi (运动、 

前进或发展)速度加快,加速 | ~ilo ①(= 

gaspedalo)【车】油门踏板,加速踏板, 

加速装置 ②【理】加速器,加速电极: 

linia ~ilo 线性加速器,直线加速器(☞ 

ciklotrono, betatrono, sinkrotrono) | mal~i 

(tr)①使减速,降速: mal~i la movon 使 

运动减速 ②〈转〉使减慢,使减缓,抑 

制,妨碍,拖延: mal~i progreson 减慢 

发展的进程 | mal~ado 【理】减速度,负 

加速度 | mal~anto 减速剂,慢化剂: 

kemia mal~anto 【化】化学反应的慢化剂 

(☞ katalizanto) 

* akcent|o ①【语】重音: en Esperanto la 

vort~o estas ĉiam sur la antaŭlasta silabo 

世界语中单词重音总是在倒数第二音节 

上 ☞ tono, enklizo, silabo → akĉento ② 

【乐】(乐曲的)重音(如在 4/4 拍中重 

音在小节的第一拍和第三拍上,后者较 

弱。通常情况下重音就是强拍子,但重音 

可通过切分手段加以改变,改变后,重音 

转移) ③〈转〉强调,突出,着重: diri 

kun ~o 强调地说(☞ marteli, insisti)【注】 

本词无“口音,腔调,乡土音”义项;此 

义可用“akĉento”表达 ◆ ~a 【语】有 

重音的,重读的: ~a silabo 有重音的音 

节,重读音节 | ~e 着重地,强调地: ~e 

citi ies nomon 着重提出某人的名字 | ~i 

(tr)①【语】重读: ~itaj silaboj 重读 

的音节 / forte ~u tiun vorton 请把这个词 

读得有力些 / la unua pulso de mezuro es- 

tas nature ~ita 小节的第一拍是自然的强 

拍子 ②〈转〉强调,着重地说,突出: mi 

~os, ke tio estas mia afero pure privata 我 

要强调:这纯粹是我个人的私事 | ~ado 

①【语】重读;清晰而有力地读 ②强调, 

加强 | sen~a 无重音的,非重读的: sen~a 

silabo 非重读音节 

* akcept|i (tr)①接受(某物),领受,收 

受: ~i donacon 接受礼物 / ~i inviton 接 

受邀请 / ~u mian plej sinceran dankon 请 

接受我诚挚的谢意 / ĉu bonon ni ~u de 

Dio kaj malbonon ni ne ~u? 难道我们从神 

得福,也不应当受祸吗?(旧约) / kiu ~as 

26 

donacon, perdas la pacon 〈谚〉谁接受礼 

品,谁就失去安宁【注】~i 和 ricevi 的 

区别在于: 前者是经过考虑后同意收下, 

其行为由当事人的主观意愿决定,表达接 

受人的态度和接受方式;后者只是“收 

到”、“接到”,所表示的行为不取决于当 

事人的主观意愿,当事人对所收的物品也 

没有选择的余地 ②接受(某人),接纳, 

收容;录取,录用: ~i forkurintojn 接受 

逃亡者 / ~i rifuĝintojn 收容难民 / ~i iun 

en universitaton 接纳[录取]某人入大学 

☞ enlasi ③接待,招待,对待,迎接, 

接见: dece ~i iun 合乎礼仪地接待[接 

见]某人 / gastame ~i iun 好客地招待某 

人 ④同意,认可,接受,承认,通过(决 

议等): ~i proponon [projekton, postulon, 

rolon] 接受建议[方案,要求,角色] / ~i 

la batalon 接受挑战 / ~i deklaracion 通过 

一项宣言 / komune ~ata opinio [teksto] 

共同认可的意见[文本] ⑤(某一事物 

因另一事物的影响而)获得某种特点或性 

质,产生某种变化;接受: la lingvo ~is 

definitivan porĉiaman formon 该语言获得 

了最终的、确定不变的形式 / por respondi 

al la demando “kien”, la vorto ~as la 

finiĝon de l’ akuzativo 为了回答“向哪里” 

的问题,该词用了宾格(即动向格)词尾 

/ regulo, kiu ~as multajn esceptojn 一项有 

着许多例外的规则 / ili ~as diversajn for- 

mojn 它们有种种变化形式 ☞ ricevi ⑥ 

【商】承兑(汇票、支票等票据);接受: 

~i kambion 承兑汇票 / ~i donitan prezon 

接受报价 ◆ ~a 接待的,欢迎的: ~a 

saluto 迎接的问候语,欢迎辞 / la ~aj 

ceremonioj 欢迎仪式 | ~o 接受,接纳, 

接待,承认,承兑 | ~adi (tr)(经常地) 

接受,接待 | ~anto ①【理】(半导体内的) 

受主;(无线电的)接收器 ☞ donanto, 

bendostrukturo ②【化】(接)受体: en 

histoj troviĝas oksigen~antoj 在(机体)组 

织中存在着氧受体 / elektron~anto 电子 

接受体 | ~ebla 可接受的;过得去的,还 

可以的 | ~ejo 接待室,接待处;会客室: 

~ejo de kongreso 大会接待处 / ~ejo por

urĝaj malsanoj 急诊室 | mal~i (= rifuzi) 

(tr)拒绝接受,拒绝 

* akcesor|a ①附属的,附加的,副的,次生 

的: ~a klaŭzo 附加条款 / ~a glando 

【解】副腺 / ~a nervo 【解】副神经 / ~a 

mineralo 【矿】副矿物,次生矿物 ②次 

要的,不重要的,无关紧要的: ~aj detaloj 

无关紧要的细节 ☞ flanka, suplementa 

◆ ~aĵo ①(非必要但可提供便利的)附 

件,附属装置,附属品 ②(演出的)小 

道具 ③(提包、手套等妇女的)装饰品, 

(梳子、刷子等妇女的)化妆用具 ☞ 

ilaro, uzaĵo 

* akci|o 【经】①股份 ②股票,有价证券: 

ordinara ~o 普通股票 / fondinta ~o 发起 

人股票 / prefera [privilegia] ~o 优先股票 

/ ~o je montranto 不记名股票 / ~o je no- 

mo 记名股票 ◆ ~a 【经】合股的,股 

份的: ~a kompanio 股份公司 | ~ano, 

~ulo 【经】股东;股票[证券]持有人 | 

~ulkunveno 【经】股东大会 

akcidenc|o 【哲】偶有性,偶性: koloro, pezo, 

malmoleco estas ~oj de la materio 色彩、重 

量、硬度是物质的偶性 ◆ ~a 偶性的, 

偶有的: ~a rezulto 偶性结果 

* akcident|o (造成物质损失或人身伤害的) 

意外的不幸事件,事故: suferi ~on sur la 

strato 在街上遭受意外事故 / esti trafita 

en ~o de aviadilo 在一次飞机失事中遭受 

不幸 / fervoja ~o 铁路事故 / asekuro 

kontraŭ ~oj 事故保险 ◆ ~a 由事故引起 

的;偶然的: ~a morto 事故造成的死亡 / 

~a preteratento 偶然的疏忽 | labor~o 工 

伤事故 | ~suferinto 事故受害人 

* akcipitr|o 【动】鹰属(鹰科鸟类通称)鸟 

类 ◆ ĝentila ~o 苍鹰 | mallongkrura ~o 

东方雀鹰 | ~edoj 鹰科 

* akciz|o 【经】入市税,货物税 ◆ ~i (tr) 

(对货物)征收入市税[货物税] | ~enda 

(指商品)应纳入市税[货物税]的: 

~enda varo 应纳税的货物 | ~oficejo 入市 

税[货物税]征收处 

akĉent|o 【语】口音,腔调,土音,乡土 

音: havi sudan ~on 有南方口音 / havi 

27 

usonan ~on 带有美国腔调 

ake|o (= bradip(od)o)【动】树懒属动物, 

树懒(一种生活在树上行动迟缓的贫齿类 

动物,产于美洲) 

Ake|o (= Aĥajano)(荷马史诗中)希腊人 

的别称【注】如果在字母“Ak...”下找 

不到其他专有名词,请在“Aĥ...”下查找 

akebi|o 【植】木通属植物;木通 

aken|o 【植】①〈狭〉瘦果: la fruktoj de 

helianto estas ~o 向日葵的果实是瘦果 ② 

〈广〉不裂干果 ☞ kariopso, nukulo, 

nukso, samaro ◆ ~aro 合生的瘦果(包括 

聚合果、二裂果、四裂果) | du~o 二裂 

果 | kvar~o 四裂果 | plur~o 聚合果 | 

fend~o 裂果 

Aken|o 【地】亚琛(德国城市名,位于德 

国西部,毗邻比利时、荷兰) 

Akeron|o = Aĥerono 

akeronti|o 【动】人面天蛾属昆虫;人面天 

蛾,鬼脸天蛾 

akile|o 【植】蓍属植物;蓍草(其中一种 

欧洲常见俗名为 milfolio 或称 milfolia ~o) 

◆ milfolia ~o 多[千]叶蓍,欧蓍草 

akinezi|o 【医】运动[动作]不能(症) 

* akir|i (tr)①(以购买、交换或其他方法) 

获得,得到,买到: ~i domon 获得一幢 

房子 / ~i pentraĵon je malalta prezo 以低 

价购得一幅画 / peke ~ita ne estas profita 

〈谚〉非法获得的东西无收益;赃物不生 

钱 / kiel ~ite, tiel perdite 〈谚〉怎样得来, 

怎样丢失(意近:悖入悖出) ②得到(讨 

要的东西),取得: tie vi petos, vi tiros, vi 

nenion ~os 〈谚〉任你讨,任你要,一样 

东西得不到(意为:得不到任何结果,白 

费力气) / vi devas ~i por tio la permeson 

de la Akademio 为此你应该取得科学院 

的许可 / pli facile estas perdi vilaĝon, ol ~i 

domon 〈谚〉失去一个村子易,获得一 

幢房子难 / tapiŝon ne deziris, maton ~is 

原先地毯不想要,过后只好拿草席 ③(通 

过努力)成功得到(恩惠、帮助或某一抽 

象事物),取得,获得,赢得: ~i estimon 

de amikoj 得到朋友的尊重 / ~i amikon 

结识朋友 / akiri ies konfidon per flatoj 靠

阿谀得到某人的信任 / per mielaj vortoj ŝi 

~is mian koron 她靠甜言蜜语博得了我的 

欢心 / ~i sperton 取得经验 / ~i saĝon 增 

长智慧 / ~i potencon 获得权势 / kiu 

malmulte deziras, feliĉon ~as 〈谚〉人无奢 

求,就有幸福 / kiu tro multe deziras, ne- 

nion ~as 〈谚〉贪多反无得 / tiu propono 

~is ĉies aprobon 这项建议得到所有人的 

认可 / la legendo tiam ~is grandan 

disvastiĝon 那时这一传说得以广泛流传 

☞ atingi, gajni ◆ ~o ①获得,得到: ~o 

kaj perdo rajdas duope 〈谚〉得和失结伴 

而行;有得必有失 / ŝatu amikon laŭ la 

dato de ~o 〈谚〉珍爱朋友要看结交之日 

的早迟(意为:结交越久,越值得珍爱) 

/ laboro lacigas, sed ~o ĝojigas 〈谚〉劳动 

使人疲劳,收获令人喜悦 ②(= ~aĵo)得 

到的东西,获得物: malsaĝulo en foiro 

estas bona ~o 〈谚〉集市有傻瓜,生意获 

利大 / ju pli granda la deziro, des pli kara 

la ~o 〈谚〉占有的欲望越强烈,获得的 

东西越珍贵 / ne valoras la ~o eĉ la penon 

de l’ deziro 〈谚〉获得物的价值抵偿不了 

为获得所作的努力(意为:得不偿失) / 

li similas leonon, kiu avidas ~on 他像急要 

抓食的狮子(旧约) | ~aĵo (= ~o ② 

)得 

到的东西,获得物: li ĵaluze kaŝis siajn 

~aĵojn 他珍惜地把得到的东西藏了起来 

☞ kaptaĵo, predo | ~anto 获得者 : li 

fariĝis ~anto de la plimulto de la akcioj 他 

获得了大部分股份 / ~anto de adjudiko 

(招标中的)得标人,中标人 | ~ebla 可 

以得到[获得]的: io malfacile ~ebla 难 

以得到的东西 / ne~ebla virino 芳心难以 

捕获的女人;搞不到手的女人 / io, kio 

estas aspirebla, sed ne~ebla 可望而不可及 

的东西 / ĉiuj produktoj de la homa spirito 

fariĝus ~eblaj por ĉiu 人类的所有精神产 

品人人都可以获取 | ~ema 贪婪的,贪心 

的 | ~igi 使„得到,给„提供: ~igi al iu 

ion 使某人得到某物 | ~iĝi 被获得: per 

mezuro kaj peso ~iĝas sukceso 〈谚〉又量 

又称[做事认真],万事可成 | re~i (tr) 

重新获得: re~i ion perditan 重新获得已 

28 

失掉的东西 / re~i sian tronon 重新得到 

王位 / re~i la fortojn 恢复力量 | flat~i 靠 

阿谀取得,媚取,谄取 | milit~i 攻取,攻 

占;征服;缴获: milit~i landon 攻占了 

一个地区;征服一个国家 | batal~o 战利 

品,缴获物 | ĉas~o 猎获物 | labor~o 劳 

动所得 | rab~o (= rabitaĵo)抢劫物,掠 

夺物;赃物;(猛兽等的)捕获物 

* aklam|i (tr)欢呼,喝彩,热烈欢迎,欢 

呼通过: ~i iun 向某人欢呼[喝彩],热 

烈欢迎某人 / ~i la elekton de la nova pre- 

zidanto 欢呼新主席当选 ☞ aplaŭdi, 

ovacii 

aklimatiz|i (= alklimatigi)使(人)适应 

气候[服水土];使(动植物)风土驯化 

akme|o ①【医】(疾病的)极期 ②(某种 

事业或活动的)顶点,高峰期 

* akn|o 【医】丘疹,疱疹 ☞ butono 

akne|o 【医】痤疮、粉刺: juneca ~o 青 

年期粉刺,青春痘 

akoli|o (= sengaleco)【医】胆汁缺乏(症), 

无胆汁(症) 

akolit|o 【基督】(天主教)(作弥撒时的) 

辅祭;四品修士 ☞ mesoservanto → sa- 

kristiano, komunihelpanto 

akomod|i (tr)使适应于,调整,调节: ~i 

la rimedojn al la celo 使手段适合于目的 / 

sin ~i al nova situacio 使自己适应新环境 

☞ adapti ◆ ~ebla 可调整的,可调节的 

| ~iĝi 自动调节: la homaj okuloj tre ra- 

pide ~iĝas al diversaj distancoj 人的眼睛 

能很快适应各种不同的距离 | ~o 调整, 

调节: la povo de ~o de la homaj okuloj 人 

眼的调节功能 

* akompan|i (tr)①陪同,伴随,伴送,护 

送: ~i iun 陪同某人 / ~i iun al iu loko 陪 

同某人去某地,送某人到某地 / ~i iun ĝis 

la pordo 陪送某人至门口 / ~i iun per la 

okuloj 目送某人 ☞ eskorti, kompanio 

②随附,和„同时存在,伴随: filantropio 

ne ĉiam ~as riĉecon 慈善并不总是伴随着 

富有 / tiu teatra pozo estis ~ata de 

vizaĝesprimo 那一戏剧动作配以面部表 

情 ③【乐】伴奏,伴唱: ~i kantistinon

[ĥoron] 给女歌唱演员[合唱队]伴奏 / ~i 

iun per gitaro 用吉它给某人伴奏 ◆ ~o 

①陪同,伴送,护送: en ~o de iu 在某 

人的陪同下 ②伴随,伴同: milde, milde! 

ŝi diris kun ~o de kareseto 温柔些,温柔 

些!她一面说,一面轻轻地爱抚着 ③【乐】 

伴奏,伴唱: kanti kun ~o de piano 在钢 

琴的伴奏下演唱 | ~a 伴同的,伴随的; 

伴生的: ~a mineralo 【矿】伴生矿 / ~a 

specio 【环】伴生种 | ~adi (tr)(经常 

或始终)陪同,伴随: mia beno vin ~adu! 

但愿我的祝福一直伴随着你! / tiu ĉi ideo 

~adis Esperanton de ĝia naskiĝo ĝis la nuna 

tempo 这一思想从世界语诞生起直到现 

在始终伴随着它 | ~aĵo 【乐】伴奏音乐; 

伴奏部分,伴唱部分 | ~ant(in)o 陪同的人 

(或女人);同伴(男伴或女伴);伴奏者, 

伴唱者 ☞ kavaliro, servanto | ~antaro 随 

从,侍从,全体随员: la reĝino de Ŝeba 

venis Jerusalemon kun tre granda ~antaro 

示巴女王带着大批随从到耶路撒冷来(旧 

约) ☞ eskorto | el~i (tr)送(客)出 

门外,送出 

akonit|o 【植】乌头属植物;乌头 ◆ ~ino 

【化】【药】乌头碱 

Akonkagv|o 【地】阿空加瓜山(南美洲安 

第斯山脉最高峰,在阿根廷西部) 

akonti|o 【动】蛇蜥蜴属动物(产于非洲, 

胎生,肢体退化或缺少肢体);蛇蜥蜴 

akor|o 【植】菖蒲属植物 ◆ kalam-~o 

【植】菖蒲,白菖蒲 

* akord|o ①(彼此间情感、意见的)和谐 

一致,融洽,和睦: esti en perfekta ~o (情 

感、意见等)完全一致;非常和睦 / veni en 

~on pri io 对某事的看法达成一致 / ili 

estas en ~o, kiel peto kaj mordo 〈谚〉他们 

极不融洽;他们意见极不一致;他们争论 

得很激烈 ☞ harmonio, kunsento ②(事 

物间的)协调,和谐,一致: mirinda ~o 

inter la movoj de la astroj 天体运动之间不 

可思议的协调 / leĝo de la inter~aj statoj 

(de Van der Waals) 【理】(范德华)物体 

三态相互一致定律 ③【地质】整合,平 

齐(与岩层倾斜一致): ~a tavoliĝo 整合 

29 

层叠[层积] ☞ ne~o ④【语】(数、格 

的)一致,配合: ~o de la epiteta adjektivo 

kun la substantivo en Esperanto 世界语中 

形容词修饰语与名词数和格的一致 ⑤ 

【乐】和弦,和音;调音: diatona ~o 自 

然和弦 / kromata ~o 变化和弦 / median- 

ta ~o 中音和弦 / tonika ~o 主音和弦 / 

supertonika ~o 上主音和弦 / bela ~o 完 

全协和和弦 ☞ kadenco, agordo ◆ ~i 

(ntr)和谐,一致,融洽,符合 | ~e 和 

谐地;融洽地: kio ~e ne sonas, tio rimon 

ne donas 〈谚〉听来不和谐,韵律无从来 

| ~igi 使一致,使符合: ~igi horloĝon 把 

钟表调得与(标准时计)一致,拨准钟表, 

对表 | ~igebla ①可以协调的 ②【语】可 

变的 | ~iĝi ①协调一致,商妥,约定: ili 

~iĝas por vin trompi 他们串通起来骗你 

②【语】(数、格、人称等)互相一致, 

配合 | ~iĝema (性情)随和的,容易通 

融的 | ne~o ①缺乏和谐,分歧 ②【地质】 

(岩层)不整合,不平齐: ne~a tavoliĝo 

不整合层叠[层积] | mal~o 不一致,不 

协调,不和谐,不和,矛盾: ili ĉiam estas 

en mal~o 他们素来不和睦 / mal~aj ekva- 

cioj 【数】不和谐方程组(例如含有两个 

未知数的无解方程) | ne~igebla 不可调 

和的 | re~iĝi 重新一致[和谐],恢复一 

致[和谐] 

akordion|o (= tirharmoniko)【乐】手风琴 

☞ bandonio, harmoniko 

akori|o (= trikofito)〈旧〉【植】毛癣菌属 

菌类;毛癣菌 

1* akr|a ①(刀刃)锋利的,锐利的,尖的: 

~a glavo 利剑 / ~a tranĉilo 快刀 / ~a 

krajono 削尖的铅笔 / ~aj dentoj 尖锐的 

牙齿 / malgranda birdo, sed ~a ungeto 

〈谚〉鸟儿虽小,但爪儿锋利 ☞ akuta ② 

刺激感官的,有强烈气味[味道]的,刺 

耳的,刺眼的,尖声的: ~a gusto 辣味 / 

~a pipro 辛辣的胡椒粉 / ~a vento 刺骨 

的寒风 / ~a sono 刺耳的声音 / ~a voĉo 

尖嗓子 / ~a haladzo 刺鼻的臭气 / ~a 

brilo 耀眼的光 / ~a ruĝo 刺眼的红色 / 

~a kontrasto 强烈的[鲜明的]对照 / ~a

doloro 剧烈的疼痛 / tro ~a fajro estas sen 

daŭro 〈谚〉烧得过旺的火不持久 ☞ 

morda, ŝiri, trabori, blindiga ③〈转〉尖锐 

的,尖刻的,辛辣的,嘲讽的,严厉的: 

~a kritiko 尖锐的批评 / ~a lango 刻薄的 

舌头 / ~aj mokoj 尖刻的嘲笑 / ~aj 

riproĉoj 严厉的斥责 / ~a batalo 激烈的 

战斗 ☞ amara, severa ④敏锐的,有洞察 

力的,深刻的: ~a rigardo 敏锐的目光 / 

~aj oreloj 灵敏的耳朵 / havi ~an menson 

[saĝon] 头脑敏锐 / gasto havas ~ajn oku- 

lojn 〈谚〉客人的眼光敏锐 / ~evida spirito 

洞察力强的头脑 ☞ sagaca, penetri ◆ 

~aĵo ①刀口,(刀)刃: li frapis ĉion per 

la ~aĵo de la glavo 他用刀将一切杀灭(旧 

约) ②(= eĝo)棱 | ~eco 尖,尖锐性, 

锐敏性: la ~eco de klingo 刀刃的锋利 / 

la ~eco de voĉo 嗓音的尖细 / la ~eco de 

kritikoj 批评的尖锐 / la ~eco de ies orelo 

某人耳朵的敏锐 / la ~eco de ies rigardo 

某人目光的尖锐 | ~igi ①磨快,磨尖,磨 

利: ~igi glavon 把刀磨快 / ~igi krajonon 

把铅笔削尖,削铅笔 / ~igi la orelon 〈转〉 

竖起耳朵注意听 ②〈转〉使强烈;使尖 

锐;使敏锐;加剧: ili ~igas sian langon 

kiel serpento 他们使舌头尖利如蛇(旧约) 

/ ~igi disputon 加剧争论 / sperto saĝon 

~igas 〈谚〉经验增智慧 / pli~igi la senton 

de aŭdado 使听觉更加敏锐 | ~igilo 砂 

轮,磨(刀)石(以及一切可以磨快或削 

尖工具的东西): ŝtona ~igilo 磨刀石 / 

~igilo de krajonoj 削尖铅笔的工具;转笔 

刀,卷笔刀,铅笔刨 | ~iĝi 变得锋利;〈转〉 

敏锐起来;剧烈起来,加剧: la ekonomia 

krizo ~iĝis 经济危机加剧了 / la apetito 

~iĝados dum la manĝado 吃饭时食欲会慢 

慢增加;越吃越想吃 | for~igi 磨掉,磨平, 

磨齐: for~igi la breĉetojn de glavo 磨掉 

剑的缺口,磨齐剑刃(使之锋利) | * mal~a 

钝的,不锋利的,秃的;不剧烈的;低沉 

的(声音);柔和的(光线),灰暗的(色 

调);迟钝的: mal~a skriboplumo 秃笔 / 

mal~a injektila nadlo 钝的注射器针头 / 

bruligi herezulon per mal~a fajro (por 

30 

daŭrigi la torturon) 用慢火烧死异教徒(以 

延长受刑者的痛苦) / mal~a ŝerco 温厚 

的玩笑 / lia vidado komencis mal~iĝi kaj li 

ne povis vidi 他的视力开始减退,他不能 

看清东西 | franĝ~igi (= franĝigi)使刮刨 

的刃生锋(使之锐利) | vid~eco 【医】 

视觉敏度: normala vid~eco 正常视敏度 

/ vid~eca tabulo 视力表 

2 akr|o = akreo 

Akr|o 【地】阿克拉(加纳首都) 

akre|o 〈旧〉(= akro)亩(英、法、德旧 

制面积单位,英制约合 4,047 平方米) ☞ 

arpento, hubo 

akredit|i (tr)①【政】委派,派出,任命 

(使节) ②【商】委托(银行)办理 

akreditiv|o ①【政】(外交官的)信任状, 

证件;(大使的)国书 ②(= kreditletero) 

【商】信用证 

akrid|o 【动】①蝗属动物 ②〈常〉蝗虫, 

蚱蜢 ☞ grilo, lokusto ③(= herbsaltulo) 

〈免〉直翅目昆虫(后足腿节十分发达, 

善跳,雄虫前翅具发音器,如:蚱蜢,蝈 

蝈儿,纺织娘) ◆ migraj ~oj 成群迁飞 

的蝗虫 | ~edoj ①蝗科 ②(= keliferoj) 

〈旧〉短角亚目昆虫 

akril|o 【化】丙烯(醛基) ☞ prop-: 

propenata acido, propenilo, propenalo ◆ 

~ata acido (= propenata acido)丙烯酸 | 

~aldehido (= propenalo)丙烯醛 | met~ata 

acido (= karboksila acido)甲基丙烯酸, 

异丁烯酸 

* akrobat|o 杂技演员 ☞ ŝnurdancisto, 

ĵonglisto ◆ ~aĵo ①杂技,杂技表演 ② 

〈转〉绝技,险技: lingva ~aĵo 高超的 

语言技巧 / rimaj ~aĵoj 险韵 

1 akrocefal|o (= kanbirdo)【动】苇莺属鸟 

类,苇莺(一种鸣鸟) ☞ filoskopo, 

hipolao, lokustelo, silvio 

2 akrocefal|a 【解】有圆锥状头盖的(人), 

尖头畸形的: ~ulo 尖头畸形的人 

akrocianoz|o 【医】肢端发绀,手足发绀 

akroĥord|o 【动】(印度洋产)瘰鳞蛇属爬 

行动物;瘰鳞蛇 

akrolein|o (= propenalo)【化】丙烯醛

akromat|a 【理】消色差的,消色的: ~a 

lenso 消色差透镜 ☞ kromata 

akromatopsi|a (= kolorblinda)【医】色盲 

的 

akromegali|o 【医】肢端肥大(症) 

akromi|o 【解】肩峰 

akronim|o 【语】首字母缩拼词,即由首字 

母组成的可拼读的缩略词,如:SAT (= 

Sennacieca Asocio Tutmonda)全世界无民 

族性协会,Unesko ( Organizo de Un- 

uiĝintaj Nacioj por Edukado, Scienco kaj 

Kulturo ) 联合国教科文组织 , lasero 

(Lum-Amplifo per Stimulata Eligo de Ra- 

dioj)激光,等 

akropol|o 【古】(古希腊城市的)卫城 

akrostik|o 【文】①藏头诗,藏头体(或译 

“贯顶诗”,“离合诗”,即每行第一个字 

母连起来读可以构成一个词或一个名字 

的诗) ☞ mezostiko, telestiko ②(= al- 

fabeta komponaĵo)【圣】字母序诗(即以 

希伯来文字母表顺序作为每一诗段起始 

字母而写成的诗,如《诗篇》第 119 篇) 

akroter|o 【建】顶花,山墙饰物(建筑物 

山墙角处或顶端的雕刻饰物) 

* aks|o ①【技】轴: ~o de rado 轮轴 ☞ 

ŝafto ②【植】茎轴,主茎 ③【数】轴: 

centra ~o 中轴,中心轴线 / ~o de hiper- 

bolo 双曲线轴 / koordinata ~o 坐标轴 

→ absciso, ordinato, kartezia ④【天】轴, 

长轴,长径: ~o de la tero 地轴 / ~o de la 

mondo 天轴 ⑤【植】【矿】【化】(想象 

中的)对称轴,中心线: ~o de infloresko 

花序轴,花轴 / ~o de kristalo 晶轴 ⑥ 

〈转〉核心,中心,中枢: la komitato estis 

la vera ~o de la societo 委员会是团体的核 

心 ⑦〈转〉【政】轴心(国家或集团之间 

的联盟): la A~o Berlino-Romo-Tokio 

(在第二次世界大战时期结盟的)柏林- 

罗马-东京轴心 ◆ optika ~o 【理】光 

轴 | ~a 轴的,轴向的,轴线的,中心线 

的: ~a prilumado de strato 街道的中心线 

[轴向]照明 | ~ingo (= nabo ① )【技】 

(轮)毂 | ~umi 在枢轴上转动,绕轴旋 

转 | ~oido (= aksiso)【解】枢椎(第二 

31 

颈椎) | cilindr~o (= aksono)【解】(神 

经的)轴突,轴索 | rad~o 【铁】(车) 

轴: rad~lagro (车轴的)轴承 / 

rad~pivoto 轴颈 / rad~ŝafto 轴身 / 

ŝpurŝanĝebla rad~o 可调距轮轴 

* aksel|o ①(= subbrako)【解】腋下,腋窝, 

胳肢窝 ②【植】叶腋 ◆ ~a ①【解】腋 

的,腋窝的: ~a kavo 腋窝,胳肢窝 ② 

叶腋的,腋生的: ~a burĝono 腋芽 / ~a 

floro 腋生花 

* aksiom|o ① 自明之理 , 公认的原则 : 

eterna ~o 永恒不变的原则 / la amo 

maljuniĝas, velkas, pasas — mi pruvos, ke 

ĉi tiu ~o koncernas nur homojn malsaĝajn! 

爱情易老、易衰、易逝——我将证明,这 

一公认的原则只适用于笨人 ☞ aforismo, 

maksimo, sentenco ②【数】【哲】公理: 

eŭklida ~o 欧几里德公理 ☞ lemo, pro- 

pozicio, teoremo, korolario 

aksiometr|o 【海】舵角指示器 

aksis|o 【解】枢椎(第二颈椎) 

aksolotl|o 【动】美西螈(虎螈的幼体) 

akson|o 【解】(神经的)轴突,轴索 ☞ 

dendrito, neŭrono 

aksung|o 〈旧〉【药】(制药用)豚脂,熟 

猪油 

* akt|o ①【演】(戏剧的)幕: tragedio en kvin 

~oj 五幕悲剧 ②〈转〉正式的重大行动 

或决定;(事件、人生中的)一幕: grava 

~o en la vivo 人生的一件大事 / liaj pen- 

soj estis tiel solenaj, kiel ĉe sankta ~o 他的 

思想如同圣典时那样肃穆 ☞ ago ③ 

【法】证书;文件;契约;法令: la ~oj 

de niaj kongresoj 我们的历次大会的文件 

/ testamento estas leĝa ~o 【法】遗嘱是具 

有法律效力的文件 / ~o de naskiĝo 出生 

证 / ~o de edziĝo 结婚证 / la stilo de la 

~oj 公文文体 / la angla A~o de Toleremo 

(1689) 英国《容忍法案》(1689 年颁布) 

◆ ~aro 档案,案卷,卷宗 | ~isto 文书, 

档案保管员 ☞ arkivisto | ~ujo ①文件 

夹,卷宗 ②公文包 | inter~o 【演】幕间 

(或两部电影之间的)休息 | sub~o 【演】 

景(戏剧中一幕中因布景不同而划分的段

落) ☞ sceno 

akte|o 【植】类叶升麻属植物;类叶升麻 

Akteon|o 【神】阿克特翁(希腊猎人,因 

偷看入浴的 Artemisa 女神而变成鹿,于是 

被他自己的猎狗咬死) 

1 aktin|a 【化】【理】光化(性)的 ◆ ~ometro 

【气】日射强度表,光化线强度计 

2 aktin|o 【生化】肌动蛋白,肌纤蛋白 ☞ 

miozino, mikrofilamento 

aktini|o ①(= marrozo)【动】海葵属腔肠 

动物;海葵 ②【化】锕(第 89 号元素, 

符号 Ac,金属元素,有放射性) ◆ ~idoj 

【化】锕系(元素) | ~uloj (= mara- 

nemonoj)【动】海葵目 

aktinidi|o 【植】猕猴桃属植物 ◆ Ĉinia ~o 

猕猴桃,杨桃,羊桃(指植物) | ~bero 猕 

猴桃(指果实) ☞ kivo 

aktinist|oj 【动】腔棘鱼类 

aktinolit|o (= radiŝtono)【矿】阳起石 ☞ 

asbesto 

aktinomicet|o 【微】放线菌 ◆ ~oj 【微】 

放线菌属 ☞ mikobakterio, streptomiceto 

→ tuberkulozo, terpomskabo | ~ozo 【医】 

放线菌病 

aktinopterig|oj 【动】辐鳍亚纲 ☞ elas- 

mobrankoj, krosopterigoj, dipnoj 

* aktiv|a ①积极的,有工作能力的,活动的, 

起作用的: ~a membro (某一组织中) 

积极参加活动的成员;正式成员 / ~a 

loĝantaro (人口统计中)有劳动能力的 

居民,劳动力总人口 / ~a firmano 参与管 

理的公司成员 / la ~a vivo 一生中的工作 

期 / ~a protuberanco 【天】活动日珥 / ~a 

vulkano 活火山 / ~a militservo 【军】现 

役(☞ rezervo) / ~aj vortoj 【语】积极 

词汇(指不仅识得,而且能活用) / ~a 

tuberkulozo 【医】活动性结核 ②精力充 

沛的,活跃的: li estas tiel ~a, ke li apenaŭ 

dormas la tutan nokton 他精力如此充沛, 

几乎整夜不睡 / esti ~a malgraŭ sia aĝo 虽 

然上了年纪,但精力充沛;老当益壮 / ~a 

karaktero 好动的性格,活跃的性格 / ~a 

komercisto 活跃的商业家 / ~a trafiko 

〈转〉繁忙的交通 ③有效的,特效的: ~a 

32 

pruvo 有效的证明 / ~a kuracilo 有效的 

药物,特效药 ④【语】主动的: ~a voĉo 

主动语态 ⑤主动(教学法 )的: ~a 

(instru)metodo 主动教学法(指重视发挥 

学生主动作用的一种教学法) ⑥【经】(会 

计术语的)借方的,在活动中的: ~a ŝuldo 

应收债款 / ~a fonduso 生息基金 / ~a ka- 

pitalo 流动资金 ◆ ~o ①(= ~eco)积极 

性,活跃,活力,活动 ②【语】主动态 ③ 

【经】资产: la ~o de tiu banko malsuperas 

ĝian pasivon 那家银行的资产低于负债 

[资不抵债] ☞ valuto, havo | ~i (ntr) 

积极行动,积极履行职责,起积极作用: 

~i en la Rezistado 积极参加抵抗运动 | 

~aĵo 【经】资产的项目 | ~aĵoj = ~ecoj | 

~eco 积极性,活跃,活力,活动 | ~ecoj 

(某个人从事的)全部活动;(某个团体 

的)活动: koncizaj informoj pri la ~ecoj de 

SAT 关于 SAT(全世界无民族性协会) 

活动的简明报道 | ~igi 使积极;使活跃; 

促进;加快;激活 ☞ akceli, stimuli | ~iĝi 

积极起来;变得活跃;加快 | ~ismo ① 

【政】行动主义,激进主义 ②【哲】能 

动论 | ~ulo (组织或党派中的)积极分 

子,活动家: medi~ulo 保护生态环境积 

极分子,环保活动家 | retro~a 追溯既往 

的,有追溯效力的: leĝo ne havas retro~an 

efikon 【法】法律没有追溯效力 

* aktor|o 【演】演员: la plej bonaj ~oj en la 

mondo por tragedioj [por komedioj] 世界 

上最好的悲剧[喜剧]演员 / la ludo de la 

~oj 演员的表演 / kia sufloro, tia ~o 〈谚〉 

有什么样的提词员,就有什么样的演员 

☞ stelulino, histriono ◆ ~i ( ntr)演 

(戏);扮演(角色): li ~is en “Hamleto” 

他在《哈姆雷特》中扮演角色 | ~ado (演 

员的)表演,扮演: ŝia ~ado estas tro afekta 

他的表演过分做作 | ~ino 女演员 | ĉef~o 

主要演员,主演,主角 | film~o 电影演员 

* aktual|a ①当前的,现时的,目前的: la ~aj 

cirkonstancoj 当前的形势 / la ~a epoko 

现代 / la ~aj okazaĵoj 当前发生的事,时 

事 / ~aj prezoj 时价 ②现实的,实际的, 

时行的,流行的: ~aj sociaj demandoj 现

实的社会问题 / problemo ~a, tre grava por 

la mondo 对世界十分重要的现实问题 / 

la ~a temo de romano 小说的十分流行的 

[有现实意义的]主题 / ~a acideco 【化】 

实际酸度 ◆ ~aĵo 当前发生的事(指一 

件事) | ~aĵoj 新闻,时事: televidaj ~aĵoj 

电视新闻 / kinejaj ~aĵoj 新闻纪录片 / 

~aĵa filmo 新闻片 | ~eco 现实性;现实意 

义 | ~igi 使现实化,使适应今时;新编; 

更新;革新 ☞ ĝisdatigi | ~ismo 【哲】现 

实论 ☞ katastrofismo 

aktuar|o (= aktisto)文书,档案保管员 

aktuari|o 【商】金融保险核算专家,金融 

保险核算员,精算师 

akumul|i (tr)①堆积,积累,积聚,积攒: 

~i varojn 堆积商品;过多地储存商品 / ~i 

erarojn 累犯错误 / ~i notojn por verki li- 

bron 把笔记积累起来写一部书 ②积累 

(财富、资本) ◆ ~a (指息金、利息) 

累加的 | ~ado 堆积,积累,积聚: scienco 

estas ~ado de etaj faktoj 科学是微小事实 

的积累 | ~atoro 【电】蓄电池 | ~ejo 【计】 

累加寄存器 | ~iĝi 堆积,积累: multaj 

faktoroj ~iĝis kaj kaŭzis la katastrofon 许 

多因素积聚起来酿成了这场灾祸 / ~iĝa 

punkto 【数】聚点,丛点 | ~ilo = ~atoro | 

(bio)~iĝo 【环】(有毒物质)积聚: ~iĝo 

de plumbo en planto [en ostoj de homo] 铅 

在植物[人的骨骼]中的积聚 ☞ 

biokoncentriĝo 

akumulator|o 见 akumuli 

* akupunktur|o (= nadlopunkturo)【医】针 

刺,针刺疗法: ~o havas ĉinan originon 针 

刺疗法源自中国 

* akurat|a 守时的,准时的,及时的,按时 

的: ~a oficisto 守时的[严格按时履行工 

作任务的]职员 / li estas ĉiam ~a kun siaj 

respondoj 他总是及时回复 ◆ ~e 守时 

地,准时地,及时地,按时地: pagi ~e luan 

pagon 按时付租金 / veni ~e je la oka horo 

准时在八点来 / ni amu nin frate, sed ni 

kalkulu ~e 〈谚〉我们要像兄弟般相爱, 

但也要及时算清账目;亲兄弟,明算账 | 

~eco 守时,准时: oni plendas pro via ne 

33 

sufiĉa ~eco 人们抱怨你不够守时 / kun 

~eco la suno leviĝas matene 太阳早晨总是 

准时升起 

akustik|o ①声学,音响学 ②音响(效果), 

音质: bona ~o de teatro 剧院良好的音响 

效果 ◆ ~a 声学的;音响的 | elektro~o 

电声学 

* akuŝ|i (tr)①【医】分娩,生(孩子): ~i 

belan infanon 生了个漂亮小孩 / ~i je 

ĝemeloj 生了个双胞胎 ☞ naski, aborti 

②〈转〉艰苦地创作: ~i dikan disertacion 

(终于)写出了一篇厚厚的论文 ◆ ~o 

分娩,生产: normala ~o 正常生产,正 

常分娩 / feliĉa ~o 顺产 / antaŭtempa ~o 

早产 / sendolora ~o 无痛分娩 / ~lito 产 

床 | ~ejo 【医】产院(专门接生的医院) 

| ~igi 助产,给„接生 | ~ilo (= forcepso) 

【医】产钳 | ~istino 【医】女接生员,助 

产士;接生婆,收生婆: antaŭ ol venas al 

ili la ~istino, ili jam estas naskintaj 收生婆 

还没有到,她们已经生产了(旧约) | 

~ologio (= obstetriko)【医】产科学 | 

post~o 第三产程(排出胎盘、胎膜) 

* akut|a ①【数】锐的(角): ~a angulo 锐 

角 ②【医】急性的(病),剧烈的: ~a 

malsano 急性病 / ~a krizo (病的)急性 

期 / ~a koliko 急性的腹绞痛 → kronika 

③尖声的;【乐】高音的;【语】尖细的(语 

音): ~a voĉo de knabino 女孩子的尖嗓 

音 / ~aj notoj 【乐】高音音符 / ~aj sonoj 

【乐】高音 / ~aj vokaloj 高元音(如“i”) 

/ ~a supersigno 【语】(法语中的)闭口音 

符('),尖音符 ◆ mal~a 钝的;低沉的: 

mal~a murmuro de rivero 江河低沉的流 

水声 ☞ surda ③ 

* akuz|i (tr)指责,谴责;【法】控告,告 

发,起诉;〈转〉(在大会上)控诉: ~i iun 

pri io malbona [kontraŭleĝa] 指责[控告] 

某人犯有过错[有违法行为] / ~i iun, ke 

li faris ion 告发某人做了某事 / malprave 

[maljuste] ~i iun 诬告某人 / ~i la Akade- 

mion pro ĝia konservemeco 谴责学士院的 

保守性 / pri tiu espero mi estas ~ita de la 

Judoj 我被犹太人控告,就是因这指望(新

约) / Sokrato estis ~ita, ke li koruptis la 

junularon 苏格拉底曾被指控腐蚀年轻人 

☞ kulpigi, denunci, kalumnii ◆ ~o 所指 

责[控告]的事实或情节: malvera [falsa] 

~o 诬告 ☞ riproĉo | ~ado 指责;【法】控 

告,起诉: la akto de ~ado 起诉书,诉状 

| ~anto 【法】原告,起诉人 | ~isto 【法】 

(国家)公诉人 ☞ prokuroro | ~ito 【法】 

被告人,被告: liberigi ~iton kaŭcie 以保 

证金保释被告(人) / la ~ito persistis en sia 

neado 被告矢口否认 / ne ĉiu ~ito estos 

kulpulo 并非每个被告都会是罪人 ☞ 

juĝoto | mis~i (tr)错告,误告;诬告 | 

sin~o 自责,自谴: li faris publikan sin~on 

他作了公开的自责 ☞ memkritiko 

* akuzativ|o 【语】宾格: uzi substantivon aŭ 

pronomon en ~o 使用宾格名词或代词 

【注】世界语中的宾格用“n”表示。宾 

格有三个功能: a)表示宾语,如:li legas 

libron 他读书(libron 为宾语),li amas ŝin 

他爱她(ŝin 为宾语) b)表示运动方向 

(可称为“动向宾格”或“方向格”),如: 

li veturis Pekinon (= al Pekino) 他到北京 

去了;li falis teren 他跌倒在地。但动向 

宾格只表示运动所朝的方向,而不能用来 

表示“离开”的地点,例如我们不能说“eliri 

urbon”,而只能说“eliri el urbo”(出城) 

c)表示作状语的名词(可称为“状语宾 

格”,一般用于计量名词或表示方式的名 

词): mi promenis la tutan tagon 我整天散 

步(tutan tagon 为 promeni 的时间状 

语),la domo estas tri metrojn larĝa 那房子 

宽三米(tri metrojn 为 larĝa 的度量状 

语),pendigi la kanajlon la kapon malsupren 

把那个坏蛋头朝下吊起来(kapon malsu- 

pren 为 pendigi 的方式状语) ◆ ~o de 

direkto 动向宾格,方向格 | anstataŭa ~o 

代用宾格(用来代替介词表示状语的宾 

格,即本词条【注】中所说的“状语宾 

格”) | sisterona ~o 〈俗〉宾格误用(因 

在法国城镇 Sisterono 出版的一种世界语 

小刊曾经常误用宾格,故得此名) 

* akv|o ①【化】水: pura ~o 纯净水 / 

distilita ~o 蒸馏水 / mola ~o 软水 / 

34 

malmola [dura] ~o 硬水 / sala ~o 咸水 / 

mara~o 海水 / sensala [dolĉa] ~o 淡水 / 

filtri ~on 把水过滤一下 / ili akordas kiel 

~o kaj fajro 他们如水火般不相容(句中的 

“akordas”为反语用法) / ili similas unu 

la alian kiel du gutoj da ~o 他们彼此像两 

滴水珠一样相似;他们长得一模一样 / ni 

similas al ~o, kiu estas verŝata sur la teron 

kaj kiun oni ne povas enkolekti 我们如同 

水泼在地上,不能收回(旧约) ②自然 

水: naĝi sub la ~o 在水中游泳,潜泳 / 

feliĉa, kiel fiŝo en ~o 像鱼在水中一样怡 

然自得;如鱼得水 / trapasi la ~on 渡海; 

过江 / veturi per ~o 乘船 / fali en la ~on 

掉进水中,落水 / ~o silenta subfosas la 

bordojn 〈谚〉静水掏河岸 / ~o kura, ~o 

pura 〈谚〉流水不腐 / en ~o malklara oni 

fiŝkaptas facile 〈谚〉浑水之中好捉鱼; 

混水好摸鱼 → ~okoko ③各种生活用 

水: trinki ~on 喝水 / vino miksiĝinta kun 

~o 掺了水的酒 / ~o kaj pano servas al 

sano 〈谚〉水和面包有利健康;粗茶淡 

饭保健康 / postlava ~o 洗濯后留下的污 

水(如洗澡水、洗碗水等) / mineralaj ~oj 

【医】矿泉水 / ĵeti malvarman ~on sur ies 

entuziasmon 〈转〉给某人的热情泼冷水; 

打击某人的热情 / sankta ~o 【宗】圣水 

④(各种)液体: lavenda ~o 薰衣草香 

精 / roza ~o 玫瑰香水 / Kolonja ~o 科隆 

香水 / oksigena ~o 【药】双氧水,过氧 

化氢(☞ hidrogena peroksido) / peza ~o 

【化】重水 ⑤(人体)分泌液: de niaj 

palpebroj elverŝiĝu ~o! 我们的眼皮涌出 

水来吧!(旧约) / tiu respondo venigis ~on 

en ŝiajn okulojn 这一回答使泪水涌进她 

的双眼[使她热泪盈眶] / ĉe la nura vido 

kolektiĝas al mi ~o en la buŝo 一见到(指 

菜肴)我口中的唾液就多了起来[我就垂 

涎欲滴] / ellasi ~on (= urini)小便 ⑥ 

水色(宝石的透明度、光泽度): diamanto 

de plej pura ~o 质地极佳的钻石 / li estas 

kanajlo de la plej bela ~o 〈转〉他是头等 

大流氓 ◆ oranĝoflora ~o 橙花香精 | 

reĝa ~o 王水(一份浓硝酸和三份浓盐酸

的混合液,可溶解金和铂) | ~a ①水的, 

由水构成的,含水的: ~a solvaĵo 水溶液 

/ ~a trinkaĵo 含水饮料 ②生活在水中的, 

水生的: ~aj plantoj 水生植物 / ~aj bes- 

tetoj 水生小动物 | ~i (tr)浇水 ☞ ~umi, 

ŝprucigi, aspergi, irigacii | ~ado 浇水,灌溉 

| ~aro (湖泊等的)大片水面 | ~eca 含水 

的,水质的,水性的,水样的: ~ecaj 

legomoj [fruktoj] 富含水分的蔬菜[水果] 

/ ~eca kaĉo 稀粥 | ~ero 水滴 | ~ilo 喷水 

壶 | A~isto (= Amforo)【天】水夫座(即 

宝瓶座) | ~ujo 水箱;雨水池,蓄水池; 

水库 | ~umi (tr)给„喷水,浇水,洒水: 

~umi rozujon 给玫瑰树浇水 / vi estas kiel 

ĝardeno ~umata 你像被浇灌的园子(旧 

约) / ~umi ŝtofon antaŭ ol ĝin gladi 在熨 

布料前先给它喷水 / ~umveturilo 洒水车 

| ~afina (= hidrofila ① )亲水的,吸水的, 

易溶于水的: koloidoj estas ~afinaj 胶体 

是亲水的 | ~altira 【气】吸湿的,吸潮的: 

kalcia klorido estas ~altira substanco 氯化 

钙是吸湿物质 | ~imuna 防水的,不透水 

的,不渗水的 ☞ permeabla | el~iĝi 露出 

水面: ĉe la forcedo de la inundo la kampoj 

iom post iom el~iĝis 洪水退走时农田逐渐 

露出水面 | en~iĝi 沉入水中;潜水;吃水: 

la en~iĝintaj salikoj 没入水中的柳树 / la 

ŝipo en~iĝas tri metrojn 这艘船吃水三米 

(☞ mergi → floslinio) | sen~a ①不含 

水的;干的,干燥的: sen~a regiono 干 

旱地区(☞ dezerto, arida) ②(= anhidra) 

【化】无水的 | sen~igi 使脱去水分,使 

脱水,使干燥 | sen~iga 使脱水的,使干 

燥的 | sub~a 水下的;海底的 | sub~igi 

把„置于水下;浸没 | sub~iĝi 沉入水下; 

潜入水下;被浸没: la submarŝipo [la 

baleno] sub~iĝis 潜水艇[鲸鱼]潜入水中 

| sub~isto 潜水员 ☞ skafandristo, plonĝi | 

super~i (= inundi)淹没,泛滥: la ŝtormo 

super~is parton de la ebena lando 暴风雨 

淹没了一部分平坦的陆地 / la herbejoj 

estis super~itaj 草地被淹没了 | super~ego 

(= diluvo)大洪水 | sur~iĝi 【空】水上 

降落;(航空器)溅落 | tra~igi (= irigacii) 

35 

灌溉 | balast~ujo 【海】压载水舱 | fal~o 

(= ~ofalo)瀑布 | flu~o 流动的水,流水: 

banu vian korpon en flu~o 要用活水洗身 

(旧约) | flu~eja 【环】(指生物)喜[只] 

生活在急流中的 | fort~o 【化】硝镪水, 

镪水 | gas~o (= ŝaŭm~o)汽水 | kinin~o 

金鸡纳酒(一种开胃酒) | kran~o 自来 

水 | melis~o 【药】蜜里萨药酒 | miel~o 

(= medo ① )【饮】蜂蜜酒 | ~o-neafina (= 

hidrofoba)【化】疏水的,难吸收或难溶 

于水的 | okul~o (= kolirio)【药】眼药; 

洗眼剂 | reĝ~o = reĝa ~o | sankt~ujo 【宗】 

圣水缸 | sod~o ①泡碱 ②【烹】苏打水, 

果汁汽水: sod~o citrona [oranĝa] 柠檬 

[甜橙]汽水 ☞ limonado, gas~o, 

ŝaŭm~o, kolao ② 

| stagn~eja 【环】(指生物) 

喜[只]生活在不流动水中的 | sterk~o 从 

粪堆流出的污水,粪水 | ŝaŭm~o = gas~o | 

trink~o (足够纯净的对人体无害的)饮 

用水 | tualet~o (化妆用)香水 | turn~o 

(江河湖海的)旋涡,涡流 

* akvafort|o ①【美】蚀刻铜版,腐蚀铜版 ② 

【印】蚀刻画,铜版画 

akvamarin|o (= marblua smeraldo)【矿】 

海蓝宝石,绿柱石,绿玉 ☞ gemo 

* akvarel|o (= akvopentraĵo)【美】水彩画 

akvari|o 玻璃鱼缸;(饲养观赏水生动植物 

的)玻璃水族缸: dolĉakva ~o 淡水玻璃 

水族缸 

akvatint|o 【印】(模仿水彩画、水墨画的) 

蚀刻;凹版腐蚀制版法 

akvedukt|o 【建】引水渠,引水道,渡槽 

akvifoli|o 【植】①(= ilekso)〈旧〉冬青 

属植物;冬青 ②(= ordinara ilekso)枸 

骨叶冬青(枝叶在英国常用作圣诞树饰 

物) ◆ ~acoj 【植】冬青科 

* akvilegi|o (= aglofloro)【植】耧斗菜属植 

物;耧斗菜 

Akvilon|o 【神】(古希腊)狂烈北风神 ◆ 

a~o 〈转〉北风;朔风,劲风 

Akvin|o 【史】【地】阿奎诺(拉丁语和意 

大利语中的城市名) ◆ a~ano ①阿奎诺 

居民 ②中世纪意大利神学家 Tomaso 的 

别名

akvitan|o 阿基坦居民,阿基坦人 ◆ A~io, 

A~ujo 阿基坦 ①【史】(古地区名,在今 

法国西南部) ②法国西南部大区名 

* al Ⅰ.(prep.)①向(某人、某处)(表示 

趋近于那个方向): iri ~ iu loko [persono] 

向某处[某人]走去 / de loko ~ loko 从 

一个地方到另一个地方;处处 / de tago ~ 

tago 一天一天地,日复一日地;逐日;日 

益 / de tempo ~ tempo 不时地,时时,时 

不时【注 1 】“al”通常只表示趋近的方 

向,而带有宾格词尾“-n”的名词除表示 

方向外还表示到达 ②(表示运动或动作 

的方向): ĵeti ion ~ iu 把某物扔向某人 / 

etendi la manon ~ iu 把手伸向某人 / sin 

turni ~ iu 转向某人 / diri ~ iu 对某人说 / 

respondi ~ iu 回答某人 / jen la vojo ~ Pe- 

kino 这是通向北京的路【注 2 】“al”有 

时可以表示行动的结果,如:disrompi 

vazon ~ pecoj 把盆子打成了碎片 / natrio 

kaj kloro kombiniĝas ~ natria klorido 钠和 

氯化合成氯化钠 ☞ en ③(表示感情、 

思想的指向或愿望的目标): sopiri ~ la 

hejmo 想家 / pardoni ~ iu 原谅某人 / 

amo ~ iu 对某人的爱 / esti severa ~ iu 对 

某人严厉 ④(表示赋于的对象、预定的 

目的或归属): doni ion ~ iu 把某物给某 

人 / komisii ion ~ iu 把某事委托给某人 / 

apliki teorion ~ la praktiko 把理论应用于 

实践 / kondamni iun ~ morto 判处某人死 

刑 / aparteni ~ iu 属于某人 / akiri ~ si ion 

为自己获得某物 / ~ via sano! 祝您健康! 

⑤(表示对于某人的利害关系): servi ~ 

iu 为某人服务 / utili [malutili] ~ iu 对某 

人有利[有害] / starigi ~ iu monumenton 

给某人树一座纪念碑 / lavi ~ iu la piedojn 

为某人洗脚 / bati ~ si la bruston 捶(自己 

的)胸 / kanti ~ iu kanton 给某人唱一首 

歌 / ŝi malfermas sian manon ~ la 

malriĉulo 她张开手周济困苦的人(旧约) 

⑥(表示涉及于某人或某事): danki 

[helpi, kompati, obei] ~ iu 感谢[帮助,同 

情,服从]某人 / rilati ~ iu [io] 与某人[某 

事]有关 / plaĉi ~ iu 讨某人喜欢 / aludi ~ 

iu 向某人暗示 / konforma ~ io 符合某事 

36 

物【注 3 】这一用法可以解释为什么在某 

些按逻辑本该用“de”场合却使用“al” 

的原因: pli bone estas renkonti ursinon, ~ 

kiu estas rabitaj ĝiaj infanoj, ol malsaĝulon 

kun lia malsaĝeco 宁可遇见失掉幼子的母 

熊,不可碰见愚妄的愚昧人(旧约) / ŝteli 

[forpreni] ion ~ iu 从某人处偷取[拿走] 

某物 / peti ion ~ iu 向某人讨要某物 / 

aĉeti ion ~ iu 向某人买某物。以上各句中 

的“al”如果改用“de”或“disde”,句 

意会更清楚【注 4 】与此用法类似的还有 

带有后缀“-ig”表达被动语义的及物动词 

的补语,这类补语按逻辑是行为的施事 

者: trinkigi ~ li akvon (igi akvon trinkata 

de li) 使他饮水(“li”在这里是“trink” 

行为的施事者) / vidigi [aŭdigi, konigi, 

sciigi, perdigi, evitigi] ion ~ iu 使某人看见 

[听见,认识,知道,失去,避免]某事 

物 ☞ per ⑦(表示添加或补充): aldoni 

du ~ kvar (将)2 加(于)4 / aldoniĝos ~ 

vi jaroj da vivo 你将添上几年寿命 / ~ (= 

krom) tio ĉi ne forgesu, ke... 此外,请不要 

忘记„ ☞ plus ⑧〈旧〉(表示做某事的 

日期或时刻): koran dankon por via amika 

gratulo ~ la datreveno de mia naskiĝo 衷心 

感谢您在我生日之际对我的友好祝贺 / ~ 

la baldaŭa komenciĝonta nova jaro mi sen- 

das ~ vi la plej koran gratulon 值此新的一 

年即将到来之际,我向您致以衷心的祝贺 

☞ okaze de ⑨(表示动名词和它的受事 

补语之间的语法关系): estimo ~ la tra- 

dicio 对传统的尊重 / akcepto ~ la kon- 

gresanoj 对大会参加者的接待 / subtena- 

do ~ io 对某事的支持 / ŝato [timo] ~ iu 

[io] 对某人[某事]的喜爱[畏惧] 【注 

5 】这一用法可以避免在某些场合使用介 

词“de”可能产生的歧义,如:amo de la 

filo ~ sia patro 儿子对父亲的爱。但在某 

些表达产生、创作等义的动名词后“al” 

很自然地只表示“添加”关系,如:verkado 

de ĉapitro ~ romano 给小说补写一章。在 

这句话中“de”所引导的不是施事者,而 

是受事者。施事者可用“fare de”或“far” 

来引导,如:verkado de ĉapitro ~ romano

fare de la verkisto 作者给小说补写一章 

⑩(表示形容词或副词与其后名词补语之 

间的语法关系): favora ~ iu 对某人偏爱 

的 / abomena ~ iu 令某人厌恶的 / 

agrabla ~ iu 令某人愉快的 / simpatia ~ iu 

给某人以好感的 / egala ~ io 与某物相等 

的 / simila ~ iu [io] 与某人[某物]相似 

的 / najbara ~ iu 与某人相邻的 / esti 

afabla ~ iu 对某人和蔼 / resti surda ~ iu 

[io] 不听某人的话[不听某事];对某人 

置之不理;对某事充耳不闻[置若罔闻] 

/ danke [dank’] ~ 幸亏,多亏 / spite ~ 尽 

管,不顾 Ⅱ.(作独立词素): ◆ ~aĵo 附 

加物;附属物 | ~igi ①使加上,使添上: 

~ tiu gesto li ~igis ironian vorton 除了那个 

手势,他还说了一句讽刺的话 ②使成为 

某一事物的一部分;使成为(某一组织的) 

成员,使加入: ĉiun bonan esprimon, kiu 

ekzistas en kiu ajn lingvo, lingvo arta havas 

plenan rajton ~igi ~ si 任何语言中的好的 

表达方式,人造语都完全有权吸收 / du 

personoj sufiĉos, tial ne estas necese ~igi lin 

~ ni 两个人就够了,不必把他也加到我们 

里面来 / ili ~igos siajn fortojn ~ nia granda 

armeo 他们把自己的队伍合并到我们的 

大部队中 | ~iĝi ①加上,添上: se gut’ ~ 

guto ~iĝas, maro fariĝas 〈谚〉滴滴水珠, 

汇成海洋 ②成为(某一组织的)成员, 

加入,参加: ~iĝi ~ esperantista grupo 加 

入世界语小组 / ~iĝi ~ la konversacio [la 

diskutado] 参加谈话[讨论] / ~iĝi ~ ia 

doktrino 赞同某一学说【注 6 】“re+aliĝi” 

(重新加入)可能与“realiĝi”(实现)相 

混。为避免歧义,前者可用“reaniĝi”代 

替 | ~iĝilo (加入某组织或参加大会的) 

申请表: plenigi la ~iĝilon 填写申请表 

Ⅲ.(pref.)①(表示趋近): ~veni 来到 

/ ~porti 带来,带到 / ~kuri 跑来,跑到 / 

~esti 出席,到场 ②(表示运动或动作的 

方向): ~konduki 引向 / ~rigardi 向„看 

/ ~paroli 对„说 ③(表示赋于的对象、 

预定目的或归属): ~mezuri 给„量尺寸 

/ ~proprigi 使(一人的东西)归于(另一 

人)所有 / ~fari 装配 / ~ĝustigi 使符合, 

37 

使适应于 ④(表示添加或补充): ~doni 

增添,加上 / ~diri 补充说 / ~meti 加上, 

配上 

1 -al| (suf.)【植】表示植物分类的“目”: 

roz~oj 蔷薇目 / poligon~oj 蓼目 / ku- 

kurb~oj 葫芦目 / orkid~oj 兰目 ☞ -ac-, 

-e-, -ine-, -oide- 

2 -al| (suf.)【化】用以构成“醛”的名称: 

metan~o 甲醛 / etan~o 乙醛 ◆ mono~o, 

di~o 单醛;二醛 ☞ -ol- 

3 -al| (suf.)〈免〉【医】用来构成“骨”的 

名称 

4 al|o ①【解】鼻翼;(人体器官的)翼 ② 

【植】(翅果的)翼 ③【植】翼瓣 ☞ kareno, 

standardo ④【动】(鸟的)翅膀 ⑤【技】 

(螺旋桨、电扇等的)叶片 ⑥(= planeo) 

【空】(飞机的)机翼 ⑦【建】(主要建 

筑物的)侧翼,侧厅,耳房,边房,厢房: 

mezepoka kastelo kun du ~oj 中世纪的两 

边带有侧翼建筑物的城堡 ⑧【军】(军队 

的)侧翼: la malamika kavalerio preter- 

galopis la dektran ~on 敌方骑兵队从右翼 

急驰而过 / tiu frakcio estas la maldekstra 

~o de la partio 〈转〉那一派系是该党的 

左翼 ⑨(对称安排的)成对物之一: 

fenestra ~o 窗扇 ⑩【技】(风车的)布翼 

⑪宽檐帽的边 ◆ ~eto 【技】(翼形螺钉 

或元宝螺帽的)扳翼 | ĉirkaŭ~a 【植】(圆 

形或卵形种子或果实)四周有翅的 | 

frog~o 【铁】辙叉翼,翼轨,护轮轨 

Alabam|o 【地】亚拉巴马(美国州名) 

* alabastr|o 【矿】雪花石膏 ◆ ~a 雪花石 

膏似的,光洁雪白的: ~a kolo [ŝultro, 

mano] de virino 女人的像雪花石膏一样 

白皙的脖子[肩,手] / ~a haŭto 白皙的 

皮肤 

Alah|o 【伊】安拉(伊斯兰教信奉的真主) 

alambik|o (= distililo)蒸馏器 ☞ distil- 

balono 

aland|o (= iduso)〈免〉【动】高体雅罗鱼 

(又名圆腹雅罗鱼) 

alanin|o 【化】丙氨酸,氨基丙酸 ◆ fenil~o 

苯丙氨酸 

alantoid|o 【动】尿囊

Alarik|o 【史】阿拉里克(约 370-410, 

西哥特人首领,曾三次率军入侵意大利, 

最后攻陷罗马,大掠三日) 

* alarm|i (tr)①【军】使处于待命状态, 

使进入战斗状态: ~i trupojn kontraŭ ae- 

ratako 命令部队进入反空袭战斗状态 ② 

向„报警,向„告急: la tuta urbo estas 

~ita 全城(居民)都得到了警报 / oni 

pendigis la flagon de ~o (船上)有人挂起 

报警信号旗(表示有沉没危险) ③〈转〉 

使惊慌,使惊恐不安: ~anta novaĵo 令人 

惊恐不安的消息 / la minacoj de milito ~is 

la popolon 战争的威胁引起老百姓惊慌 

◆ ~o ①【军】战斗警报: trumpeti ~on 

(军号)吹战斗警报 / ni kuru, ĉu vi ne 

aŭdas la ~on? 我们跑吧,你没有听见警报 

吗? ②音响警报: krii ~on 呼喊示警 / 

doni ~on 发出警报,告警 / doni falsan 

~on 虚发警报 / sonorigi ~on 鸣钟报警, 

敲警钟 / nuligi la ~on 取消警报 / trajna 

~osignalo 列车的报警信号 ③〈转〉惊慌, 

惊恐不安: la anonco ĵetis la urbon en ~on 

那通告使全城惊恐不安 | ~a ①警报的, 

报警的: trumpetoj ludis ~an alvokon 军 

号吹起了战斗警报 / brul~a sonorilo 火警 

钟[铃] ②使人惊恐不安的;紧急的: la 

~a stato de la lando 国家的紧急状态 | 

~ejo 【军】紧急集合的地点 | ~ilo 警报 

器: ŝnura ~ilo 绳拉警报器 / vapora ~ilo 

警报汽笛 / aŭtomata ~ilo 自动警报器 

Alask|o 【地】阿拉斯加(美国州名,位于 

北美洲西北部) ◆ ~a Markolo 阿拉斯加 

海峡 

alatern|o 【植】泻鼠李 

* alaŭd|o 【动】云雀 ◆ tuf~o 冠毛云雀 | 

~edoj 百灵科 | kamp~o 云雀 | step~o 草 

原百灵 

alb|o 【基督】(牧师、神父作弥撒时穿的) 

白色长袍 

Alb|o 【地】阿尔贝(意大利城市名) 

alban|o 阿尔巴尼亚人 ◆ A~io, A~ujo 阿 

尔巴尼亚(首都地拉那) 

albatros|o (= diomedeo)【动】信天翁 

albed|o 【光】【天】(星体)反照率,反射 

38 

率,漫反射系数 

Albert|o 阿伯特(或译艾伯特或阿尔贝特, 

男子名) ◆ ~ino 阿伯蒂娜(艾伯蒂娜, 

女子名) 

albigens|o 【基督】阿尔比教派信徒(该教 

派十一世纪起源于法国阿尔比地方): la 

~oj estis ekstermitaj de la katolika Inkvizi- 

cio kiel herezuloj 阿尔比教派信徒被天主 

教宗教裁判所当作异端分子剿灭了 ☞ 

katarismo 

* albin|o 【生】白化病人或动物: la ~oj 

havas blankajn haŭton kaj harojn 白化病人 

皮肤和毛发呈白色 / ~a kuniklo 白化兔 

◆ ~eco 【医】白化病;白化现象 

Albion|o (= Britio)【文】阿尔比恩(指英 

格兰或不列颠,源出希腊人和罗马人对该 

地的称呼) 

albit|o 【矿】钠长石 

albizi|o 【植】合欢属植物;合欢树 

albug|o 【医】角膜白斑 

albugine|o 【解】(睾丸及其周围的)白(色 

纤维薄)膜(也称 ~a tuniko) ◆ ~ito 

【医】白膜炎 

* album|o ①影集;画册;集邮册;(题词) 

纪念册: skribu al mi pro memoro iajn 

versojn en la ~on! 请在我的纪念册上题诗 

留念! / ~o pri Pekino 北京画册 ②【乐】 

唱片集;一套唱片[录音磁带];(录制在 

唱片或磁带上的)音乐专辑 

albumen|o ①【植】胚乳: semo sen~a (ekz. 

de fazeolo) 无胚乳的种子(如菜豆的种 

子) / semo ~(ohav)a (ekz. de ricino) 有胚 

乳的种子(如蓖麻的种子) ☞ endos- 

permo, perispermo, migdalo ② 〈旧〉= 

albumino 

albumin|o 【生化】白蛋白,清蛋白 ◆ ~urio 

【医】蛋白尿 | lakt~o 【生化】乳蛋白 | 

ov~o 【生化】卵蛋白 | ser~o 【生化】血 

清蛋白 

albumoz|o 【生化】(蛋白)“月+示”(任何 

一种因蛋白酶作用由蛋白质诱导出来的 

化合物) 

1 alburn|o (= sukligno)【植】(树皮下较软 

的)白木质,边材

2 alburn|o 【动】①(= blankfiŝo)欧白鱼 ② 

欧白鱼属及相似鱼类 

alce|o (= rozalteo)【植】蜀葵 

Alce|o ①(= Alkajo)【神】阿尔凯奥斯 (希 

腊神话中 Perseo 的儿子,Heraklo 的祖先) 

②阿尔卡依(或译阿尔塞,古希腊抒情诗 

人,约前 630-前 580) 

alced|o (= alciono)【动】翠鸟属鸟类;翠 

鸟,钓鱼郎 ◆ ~edoj 【动】翠鸟科 

alcelaf|o 【动】狷羚属动物;狷羚,麋羚 

Alcestis|a 【神】阿尔刻提斯(希腊神话中 

的女英雄,以钟情丈夫自愿代他赴死著 

称,后为大力神 Herkulo 所救) 

alcibiad|o 【史】西亚比德(雅典政治家, 

将军,约前 450-前 404) 

Alcino|o 【神】阿尔喀诺俄斯(古希腊史 

诗《奥德赛》中的人物,Naŭsikao 之父) 

* alcion|o (= alcedo)〈常〉【动】翠鸟属鸟 

类;翠鸟,钓鱼郎 

Alcion|o 【天】昴(宿)星团中主星,昴 

宿六,金牛座η 星 

alcioni|o 【动】海鸡冠属腔肠动物,海鸡 

冠(一种珊瑚) ◆ ~uloj 【动】海鸡冠 

目 

alĉemil|o = alkemilo 

1* ald|o 【乐】①中(音)提琴 ②(= kontralto) 

女低音 ◆ ~a 中音的: ~a saksofono 中 

音萨克斯管 

2 ald|o (用在合成词中)醛 ◆ ~ol|o 【化】 

丁间醇醛 | ~ola kondensado 醇醛缩合 

Aldebaran|o 【天】金牛座α 星,毕宿五 

aldehid|o 【化】①醛 ②乙醛 ☞ al- ◆ 

tio~o (= tialo)【化】硫醛 

Aldernej|o 【地】奥尔德尼岛(英吉利海峡 

群岛中的一个岛) 

aldol|o 见 2 aldo 

aldosteron|o 【生理】醛固酮,醛甾酮,甲 

醛皮质酮 

* ale|o ①(园中两旁有树的)小路,小径 ② 

(市内)林荫道 ☞ avenuo, bulvardo 

aleator|a 【统】随机的,偶然的 

* Aleĉj|o Aleksandro 的昵称 

Alegan|oj 【地】阿勒格尼山脉(美国) 

* alegori|o ①(= similaĵo ② 

)【文】【圣】寓 

39 

意,譬喻,讽喻 ②【美】【文】寓意的表 

现手法(借助象征手法用具体形象表示抽 

象概念或暗含意思的一种文学和艺术的 

表现手法);象征,象征性的艺术作品: 

bronza matrono kun pesilo estas ~o de la 

Justico 手执天平的古罗马妇女青铜像是 

司法的象征 ☞ simbolo, emblemo ◆ ~a 

寓意的,讽喻的,比喻的;象征的: ~a 

rakonto 寓言故事 

alegr|o 【乐】快板 ◆ ~e 用快板(演奏); 

快速地,轻快地,活泼地 | ~eto 小快板 

aleksandr|o 【文】①法国亚历山大体(每 

行由十二音节的抑扬格组成) ②(引进 

世界语中的)亚历山大体(每行包含两个 

半行诗,每个半行诗由两个抑扬格和一个 

抑扬抑格组成) 

* Aleksandr|o 亚历山大(古希腊男子名); 

马其顿的亚历山大大帝(公元前 4 世纪) 

Aleksandri|o ①【史】亚历山大(古希腊城 

市名,由亚历山大大帝创建,以其灯塔和 

图书馆而著称,焚毁于 391 年) ②【地】 

(埃及)亚历山大港市 ③意大利、澳大 

利亚、美国等国家的城市名 ◆ a~anismo 

【文】亚历山大风格的诗歌和文化(指公 

元 3世纪发展起来的以纤细优美风格著称 

的诗歌和文化) ☞ helenismo 

aleksi|o 【医】读字不能,失读症 → agnozio, 

agrafio 

Aleksi|o ①亚历克谢(俄罗斯男子名) ② 

俄罗斯圣徒和多个斯拉夫王公名 

aleksin|o 〈旧〉(= komplemento ③ 

)【生】 

补体,防御蛋白 

alektor|o 【动】石鸡属鸟类(与山鹑属同 

类);石鸡(又名嘎嘎鸡) 

alel|o 【生】等位基因,对偶基因 

aleman|o 【史】日耳曼部族 ◆ ~a ①【史】 

日耳曼部族的 ②【语】(德国南部、瑞士 

等地使用的)德语方言的 ☞ svisgermana 

* alen|o (= kudrilego)(缝皮革、绱鞋等用 

的)锥子,刺孔锥: sako ~on ne tenas, ĝi 

baldaŭ elvenas 〈谚〉口袋藏不住锥子, 

它会很快钻出(意为:秘密终会被揭穿, 

纸包不住火) 

Alenson|o 【地】阿朗松(法国城市,位于

奥恩省) ◆ a~o 阿朗松出产的花边 

aler|o 【建】(门窗上的)挡雨披檐,伸檐 ☞ 

markezo, porĉo, portiko 

* alergi|o 【医】变态反应,过敏;变态反 

应性,过敏性 ◆ ~a 变态反应性的,过 

敏性的;对„过敏的: individuo ~a al 

ovoblanko 对蛋白过敏的人 / ~aj pertur- 

boj 过敏性紊乱 / kontraŭ~a medikamento 

抗过敏药 

aleron|o (= kromklapo)【空】(飞机的) 

副翼 

Aleut|oj 【地】阿留申群岛(属美国阿拉斯 

加州) 

aleŭrit|o 【植】油桐属植物;油桐 

aleŭrod|o 【动】粉虱属昆虫;粉虱 ◆ ~edoj 

粉虱科 

alez|i (tr)【技】镗(孔),铰(孔),扩(孔) 

◆ ~(ad)o 【技】镗孔,铰孔 | ~ilo 【技】 

镗孔刀具,镗刀,铰刀,扩孔器 

alf|o 【植】北非针茅,细茎针茅 ☞ ligeo 

alfa 希腊语字母表第一个字母(Α, α) ☞ 

beta, gama, omega 

* alfabet|o ①【语】字母表: la ~o de Es- 

peranto 世界语字母表 / la Morsa ~o 莫 

尔斯电码 / la Internacia Fonetika A~o 

(IFA)【语】国际音标表 ②识字课本; 

〈转〉初步,入门;基本原理,基础知识: 

li neniam venkis la ~on 〈谚〉他从来没有 

把字母表记住(意为:他愚笨无知) / li 

ŝvitas ankoraŭ super la ~o 〈谚〉他还在吃 

力地学着字母表(意为:他还年幼无知) 

☞ aboco ◆ ~a 字母表的;按字母顺序 

的: ~a ordo 字母(表)顺序 | ~igi 教(人) 

识字;扫盲 | ~umo (= abocolibro)识字 

读本 

alfenid|o 【化】阿里费尼德白铜,铜锌镍 

合金 ☞ arĝentano 

Alfons|o 阿方索(男子名) ◆ ~ino 阿方 

辛娜(女子名) 

Alfred|o 阿尔弗雷德(男子名) 

* alg|o 【植】藻,水藻 ◆ ~oj 藻类 | ~ino 

【化】【药】褐藻酸,藻蛋白 | ~inato 【化】 

褐藻酸盐 | ~ologo 藻类学家 | ~ologio 

藻类学 | blu~oj 蓝藻 | brun~oj 褐藻 | 

40 

flav~oj 黄藻 | or~oj 金藻 | ruĝ~oj 红藻 

| verd~oj 绿藻 

* algebr|o 【数】代数学,代数 ◆ ŝalt~o 

【计】开关代数 ☞ kombinilo | ~a 【数】 

有关代数的: ~a ekvacio 代数方程 / ~a 

nombro 代数数 ☞ transcenda 

algi|o 【医】(用作后缀) 表示“痛”: neŭr~o 

神经痛 / cefal~o 头痛 / termo~o (= 

kaŭsalgio) 灼痛 

algid|a 【医】低于正常体温的;发冷的, 

有寒冷感觉的 ◆ ~eco 低体温,体温过 

低;寒冷感,畏寒状态 

1 Algol|o 【天】大陵五,英仙座β 星,恶 

魔星 

2 Algol|o 【计】算法语言 ( “ algoritma 

lingvo”的首字母缩拼词) 

algonki|o (= proterozoiko)〈旧〉【地质】 

阿尔冈纪(即元古代) 

* algoritm|o ①【计】【数】算法;规则系统 

☞ programo ②〈转〉(在教学法中)泛 

指为严格完成计划而使用一系列规则的 

方法;严格的纲要[规定]: instrua ~o 严 

格的教学大纲 

algvazil|o (西班牙)警官 

alĝebr|o 【数】环和向量空间的代数结构; 

(群、环、体等的)抽象结构研究 

Alĝer|o 【地】阿尔及尔(阿尔及利亚首都) 

◆ ~io 【地】阿尔及利亚(非洲西北部 

国家) | a~iano 阿尔及利亚人 

Alhambr|o 【建】爱尔汗布拉宫(13-14 

世纪摩尔人的宫殿,位于西班牙南部) 

* alĥemi|o = alkemio 

* ali|a ①另外的,其他的,别的: ~a persono 

另外的一个人 / skatolo aŭ ~a objekto 盒 

子或其他东西 / kelkaj ~aj ekzemploj 几 

个其他例子 / diversaj ~aj kreskaĵoj 种种 

其他生物 / lia patrino estas la sola ~a 

membro de lia familio 他除了母亲外,家 

中没有别的亲人 / inter ~aj aferoj 在其他 

中间;其中,就中;特别是 / diversaj acidoj: 

vinagro, sulfuracido, azotacido kaj ~aj 各 

种酸:醋酸、硫酸、硝酸及其他的酸(原 

句省略“acidoj”) ②(性质)不同的, 

不一样的: la rezulto estis tute ~a, ol ni

esperis 结果跟我们所希望的完全不同 / 

nun ŝia rideto estis ~a, ol matene 现在她的 

微笑和早晨不一样了 / ŝi estis tute ~a, ol 

kiel li ŝin imagis al si 她和他想象的完全 

不同【注 1 】如果“alia”与否定词连用, 

可以用“ol”或“krom”引出比较成分; 

两者没有区别,只需注意在“krom”后不 

可使用宾格: la diletanteco ne povas esti 

io ~a, krom aldono, ornamo de la vivo 业 

余爱好无非是为了给生活增添色彩 / nia 

tuta vivo estas nenio ~a ol konstanta incen- 

sado pro la honoro 我们的全部人生仅仅 

是对荣誉始终不变的崇奉 / la kongreso 

tute ne povas elekti ian ~an lingvon krom 

lingvo arta 大会不可能选取除人造语外 

的任何一种语言 / ne scii ~an lingvon 

krom sia propra (aŭ: ol sian propran) 除自 

己的母语外不懂其他语言 ③(两个或两 

组人或事物中的)另一个,第二个;另一 

批,第二批: ŝia pliaĝa filino plaĉas al mi; 

la ~a filino estas tro petola 我喜欢她的大 

女儿;她的另一个女儿太淘气 / el ŝiaj 

infanoj unuj estas bonaj kaj ~aj malbonaj 

她的孩子中一些是好的,另一些是坏的 / 

la lingvo transiradis de unu homo al ~a nur 

per la orelo 语言曾经只是口耳相传的 / 

krei malamon inter unuj gentoj kaj ~aj 在 

民族与民族间制造仇恨 / tiuj fratoj fariĝis 

tute fremdaj unuj al ~aj 那些兄弟们相互 

疏远了 ④(用作代词)别人: tiam mi 

semu kaj ~a manĝu! 就愿我所种的,让别 

人来吃(旧约) / ne kondamnu ~an, oni vin 

ne kondamnos 〈谚〉你不指责别人,别 

人就不会指责你 / ~ajn gvidas kaj mem ne 

vidas 〈谚〉给别人当向导,而自己却是 

瞎子 / ne moku mizeron de ~a, ĉar baldaŭ 

venos via 〈谚〉不要嘲笑别人的不幸, 

因为你不久也会遭到不幸 / vi amu unu la 

~an 你们要彼此相爱(新约) 【注 2 】在 

关联语“unu... alia...”中如果要强调相互 

性,可以在“alia”前加冠词“la” ◆ ~a... 

~a... (用作关联语,表示其中的一个的情 

况变化与另一个相关): ~a urbo, ~a moro 

〈谚〉不同的城市,不同的习俗;各地有 

41 

各地的习俗 / ~aj tempoj, ~aj moroj 〈谚〉 

时代不同,习俗各异;时移俗易 | tiu aŭ ~a 

(= iu ajn)任何(的): fari oficialan 

decidon pri tiu aŭ ~a duba lingva demando 

对于任何不明确的语言问题作出正式决 

定 / homoj, kiuj perdis ĉiun kredon je la 

dogmoj de tiu aŭ ~a religio 对任何宗教教 

义都失去信仰的人们 | ~e ① ( = 

~maniere)以另一方式,别样地,不一样 

地,不同地: esti tiel kaj ne ~e 只这样而 

不别样地(强调的说法,意为:只能这样 

地) / agi ~e mi ne povis 我不可能以另一 

方式行动 / ne paroli ~e, ol kun ironia ri- 

deto 只能以讥讽的口吻说话 ②否则,不 

然,要不然,不然的话: mi bezonas multe 

manĝi, ~e mi povas maldikiĝi! 我需要多 

吃东西,要不然我会消瘦的! / ~e oni 

pensos, ke ni ĉiuj havas tiun ideon 否则人 

们会认为我们大家都持有这一观念 / ob- 

eu, ~e vi estos punata 服从吧,不然的话你 

会受到惩罚 / rapidu, ~e vi malfruos 赶快 

走,不然就要迟到了 / feliĉe mi saltis 

flanken ĝustatempe, ~e mi estus renversita 

de la biciklo 幸亏我躲闪得快,要不早给 

那辆自行车撞倒了【注 3 】切勿将“alie” 

误当作“aliloke”(别的地方)来理解和使 

用 | ~e... ~e... „一个样儿,„另一个样 

儿: paroli ~e kaj agi ~e 说的一个样儿而 

做的另一个样儿;说一套,做一套 | ~o, 

~aĵo 另外的事情,别的事物: matene 

semu vian semon, kaj vespere via mano ne 

ripozu, ĉar vi ne scias, ĉu tio aŭ ~o estos pli 

ĝusta, aŭ ĉu ambaŭ egale estos bonaj 早晨 

要撒你的种,晚上也不要歇手,因为你不 

知道哪一样会长得好,是早撒的,或晚撒 

的,或两者都一样好(旧约) / dum via 

servanto estis faranta tion kaj ~on, tiu ma- 

laperis 你仆人正在忙这忙那的时候,那人 

就不见了(旧约) / nek io, nek ~o 〈谚〉 

不伦不类,不三不四 / tio aŭ ~o 这样那样 

的事情[东西];任何事情[东西] / tio kaj 

~o 这样和那样的事情[东西];各种事情 

[东西] / alsendi korespondojn al gazetoj 

kaj inter ~aĵoj rakonti, ke... 把通讯寄给报

刊,并在其中叙述„ / inter ~aĵoj 在其他 

中间;其中,就中;特别是 | ~i (= di- 

ferenci)(ntr)不一样,不同,有差别: vesto 

nobelina plej malriĉa ~as ol jup’ kampulina 

贵族女人最差劲的衣服也比农妇的裙子 

华贵 | ~eco (= malsameco)不同,差异: 

homoj vere pensantaj neniam malamas 

~gentanon pro la ~eco de lia religio 真正有 

思想的人从来不会因宗教信仰不同而仇 

恨其他民族的人 | ~igi 使变为别样;改 

变,改动: ~igi sian voĉon 变着嗓子[用 

假嗓子]说话 / sorĉe ~igi homon en por- 

kon 用巫术把人变成猪 ☞ metamorfozi, 

transformi | ~iĝi 变为别样;改变为: la 

situacio ~iĝis 情况变了 | ~ulo 别人,另外 

的人 , 另一人 : sekreton de ~ulo ne 

malkaŝu 不可泄漏别人的密事(旧约) / la 

kampo de ~ulo 别人的田地 | inter~e (= 

inter ~aj aferoj)在其他中间;其中,就中 

| kun~e 和其他(事物)一起;连同别的 

(东西): mi metis ĝin kun~e en mian 

pakon 我把它和别的东西一起放进了我 

的包裹里【注 4 】“alia”和它的派生形式 

都不属于相关词表系统。柴门霍夫认为 

“aliu”、“alie”等形式是违反“规则”的。 

在这些派生形式中最有可能被接受的是 

“alies”: ies gajno, ~es perdo 一人的获 

益,(是)另一人的损失 

Ali|o 阿里(阿拉伯男子名): la kaverno de 

~-Babo 阿里巴巴的山洞(阿里巴巴是阿 

拉伯故事集《一千零一夜》中的主人公之 

一) 

alianc|o (国家间的)同盟,联盟: la triopa 

[kvaropa] ~o 三国[四国]联盟 ☞ akso, 

ligo ◆ ~i (tr)使与„结成同盟[联盟]; 

使与„结盟: sin ~i kun najbara regno 和 

邻国结成联盟 | ~ano 同盟国,盟国,盟 

友: perfidi sian ~anon 背叛盟国[盟友] 

| ~iĝi 与„结成同盟[联盟];与„结盟 | 

~ito (= aliancano)同盟国,盟国,盟友 ☞ 

akso, ligo 

aliari|o 【植】葱芥属植物 ◆ oficina ~o 葱 

芥 ☞ sizimbrio 

alibi|o 【法】不在(犯罪)现场,不在(犯 

42 

罪)现场证明: kontroli ~on 核实不在现 

场(的证据) / malkonfirmi ~on 确认不 

在现场不实;推翻不在现场的证据 

Alic|a 阿莉斯(或译艾丽斯,女子名) 

alicikl|a 【化】脂环族的: la ~a serio 脂 

环系 

alidad|o 【测】照准仪,照准器,旋标盘 

aliel (= alie ① 

, alimaniere)〈免〉以另一方 

式,别样地,不一样地,不同地 

alien|i (tr)【法】转让,让与,让渡(财 

产、地产等) ◆ ~a 【医】精神错乱的, 

疯癫的 | ~eco 精神错乱,疯癫 ☞ de- 

menco, frenezeco | ~isto 精神科医生 | 

~ulo 精神错乱者,疯子 

alies (= de aliaj aŭ alia)〈免〉别人的,另 

一人的: li fermis siajn orelojn kontraŭ ~ 

kritikoj 他对别人的批评充耳不闻 / 

uzurpi ~ bienon 霸占别人田产 

alifat|a 【化】脂肪族的,开链的 ☞ aromata 

* aligator|o 【动】短吻鳄属动物;短吻鳄(或 

译钝吻鳄,如扬子鳄,美洲鳄) 

alil|o 【化】烯丙基 

aliment|o 【法】(给子女或已分居妻子等亲 

属提供生活费的)抚养义务,赡养义务; 

抚养费,赡养费 

* aline|o ①【印】(印刷或书写文字另行开 

始并有行首缩进的)段,节;自然段: paĝo 

13a, dua ~o 13 页,第 2(自然)段 ☞ 

paragrafo ②(每段第一行的)行首缩进; 

行首缩排;缩进 

alis|o 【植】庭荠属植物;庭荠 

alism|o 【植】泽泻属植物;泽泻 ◆ ~acoj 

泽泻 | plantag~o 欧泽泻 

alit|o (= akuŝbufo)【动】产婆蟾 ☞ bufo 

aliteraci|o 【文】头韵,头韵法(一种语音 

修辞手法,即在诗句中连续几个词的开头 

重读音节处重复同一辅音,如在“luktu 

firme, forte, fajre!”中的“f”和在“vibras 

vok’ en vaga vento”中的“v”) ◆ ~i (ntr) 

使用头韵(法) 

alium|o 【植】葱属植物 ◆ tuba ~o (= 

tubocepo)葱 ☞ ajlo, ampeloprazo, cepo, 

poreo, ŝenoprazo, ŝaloto 

aliz|o 【植】花楸(指果实) ◆ ~arbo, ~ujo

花楸树 ☞ sorpujo | blanka ~arbo 白面子 

树 | adstringa ~arbo 治疝花楸,野生花楸 

alizarin|o 【化】茜素 

alize|o (= pasato)【气】信风,贸易风 ◆ 

kontraŭ~o 反信风,反贸易风 ☞ musono 

1* alk|o 【动】驼鹿属动物;驼鹿 ☞ boaco, 

cervo, damao, kapreolo, rangifero 

2 alk| (pref.)【化】(用以构成非芳香族碳 

氢化合物) ◆ ~adieno 二烯烃 | ~ano 链 

烷 | ~analo 链烷醛 → alkal|o | ~anolo 脂 

肪族醇,链烷醇 | ~anolato 烷醇的金属化 

合物 | ~eno 链烯,烯烃 | ~ilo 链烷基 | 

~ino 炔 | ciklo~ano 环链烷 | cik- 

lo~adieno, ciklo~eno 环二烯烃;环链烯 

[烯烃] | ciklo~ino 环炔 

alka|o (= aŭko)【动】海雀属鸟类;海雀 

alkad|o ①【史】(西班牙、葡萄牙等国的) 

治安法官 ②(西班牙的)市长 

Alkaj|o ①【神】阿尔凯奥斯 (希腊神话 

中 Perseo 的儿子,Heraklo 的祖先) ②阿 

尔卡依(或译:阿尔塞,古希腊抒情诗人, 

约前 630-前 580) ◆ a~a 【文】阿尔 

卡依体的(阿尔卡依体为四行轻重格诗 

段,相传为古希腊诗人阿尔卡依所创) ☞ 

sapfa 

alkal|o 【化】①碱,强碱 ②〈广〉碱金属 

的氢氧化物 → ~bluo, alk|al|o ◆ ~a 

(强)碱的,碱性的: ~a solvaĵo 碱溶液 

/ ~a reakcio 碱反应 / ~a tero 碱土 / ~a 

metalo 碱金属 / ~tera metalo 碱土金属 | 

~eco 碱性,碱度,含碱量 | ~ozo 【医】 

碱中毒 ☞ acidozo | ~ometro 【化】碱量 

计,碱度计 | ~ometrio 【化】碱量滴定法, 

碱性测定 | ter~o (= ter~a metalo)〈免〉 

碱土金属 

alkali|o 〈免〉= alkalo 

alkaloid|o 【化】【医】生物碱: kokaino, 

kolĉikino, kafeino, morfino k.a. estas ~oj 

可卡因、秋水仙素、咖啡因、吗啡等都是 

生物碱 

alkaraz|o (用来冷却开水的)带有微孔的 

陶壶 

alkazab|o 【史】(非洲北部和西班牙南部) 

阿拉伯首领的城堡或宫殿 

43 

alkazar|o 【史】(西班牙摩尔人的)宫殿式 

的城堡 

alkekeng|o 【植】酸浆(又名红姑娘,挂 

金灯,灯笼草) 

alkemi|o 炼金术,炼丹术 ◆ ~isto 炼金术 

士,炼丹术士 

alkemil|o (= dammantelo)【植】斗篷草属 

植物;斗篷草,羽衣草 

Alkmen|o 【神】阿尔克墨涅(希腊神话中 

底比斯王 Amfitriono 之妻,受宙斯诱惑, 

生下 Heraklo) 

* alkohol|o ①(= etanolo)【化】酒精,乙 

醇 ☞ 1 -ol- ②〈常〉含酒精的饮料,酒 ◆ 

pentila ~o (= pentanolo)戊醇 | ~aĵo 含 

酒精的饮料,酒(尤指含酒精量高的饮料, 

如烧酒) ☞ drinkaĵo, ebriigaĵo | ~ato 

【化】醇盐 → alkoholat|o | ~i ①【化】使 

醇化 ②掺酒精: delikate ~ita kuko (制 

作时)掺少量酒精的糕点 | ~emio 【医】 

醇血;血液酒精含量: kontrolo de ~emio 

血液酒精含量检测 | ~ismo 【医】酒精中 

毒,乙醇中毒,酒中毒 | ~ometro 【化】 

酒精比重计,醇比重计 | ~ometrio 【化】 

酒精含量测定法 | brul~o 燃用酒精 | 

tio~o (= tiolo)【化】硫醇 

alkoholat|o 【药】醑剂 ☞ alkohol|at|o 

alkoholatur|o 【药】醇酊 ☞ alkoholato 

* alkov|o 放床的凹室: sekretoj de la ~o 

〈转〉房事秘密,闺中事 

Allah = Alaho 

alm|o 【技】(工字钢或槽钢的)梁腹,腹 

板 

Almagest|o 【天】《天文大成》(古希腊天 

文学家 Klaŭdio Ptolemeo 所著的天文观测 

集) ◆ a~o 天文观测集 

* almanak|o (天文)年历,历书 

almandin|o 【矿】铁铝榴石,贵榴石 

alme|o (埃及)歌舞女郎 

* almenaŭ (adv.)至少,起码 ①(表示数 

量的最低限,不少于): la foso havas ~ tri 

metrojn da larĝeco 这个坑至少有 3 米宽 / 

lingvo arta estas ~ kvindek fojojn pli facila, 

ol ĉia lingvo natura 人造语比起任何自然 

语来至少要容易五十倍 / ŝi estas ~ kvar-

dekjara 她起码有四十岁 / vi ŝajnas ~ tiel 

juna, kiel via kuzino 你看起来至少跟你堂 

妹一样年轻【注】如果要同时表示下限 

和上限,应该用 minimume 和 maksimume: 

en la ĉambrego estas minimume 200, mak- 

simume 250 personoj 大厅里至少有 200 

人,至多(不超过)250 人 ②(表示在最 

不利的情况下如果不能做得更好或如果 

没有更好的解决办法): vi povas tute ne 

uzadi la artikolon, ~ ĝis la tempo, kiam vi 

tute bone scios ĝian signifon 至少在你没 

有完全弄懂冠词的意义之前,你可以完全 

不用它 / sed mi ~ estas trankvila en mia 

koro 可是我起码心里是平静的 / post tia 

skandalo li ~ devas silenti 在这丑闻之后 

他至少应该沉默 

* almoz|o 施舍,施舍物,布施: peti ~on 请 

求施舍,乞讨 / ~e vivi 靠施舍生活 / ~oj 

ne malriĉigas 〈谚〉施舍不会使人变穷 / 

kiam vi donas ~on, ne lasu vian maldek- 

stran manon scii, kion faras via dekstra 你 

施舍的时候,不要叫左手知道右手所作的 

(新约) → ~kesto, ~osako ◆ ~i (ntr) 

请求施舍,乞讨: kiu tro ripozas, baldaŭ 

~as 〈谚〉谁过分休息,谁不久就会讨乞 

☞ kvesti → ~doni, ~peti | ~ulo 要饭的, 

乞丐: kiu vivas sen kalkulo, baldaŭ estos 

~ulo 〈谚〉生活没计划,很快成叫花 ☞ 

trampo, vagabondo → monaĥo | ~ulejo 乞 

丐收容所 

* aln|o 【植】桤木属(或称赤杨属)植物; 

桤木,赤杨,江南桤木,日本赤杨 

* alo|o 【植】芦荟属植物;芦荟 → agavo ◆ 

~aĵo 【药】芦荟制剂的原料 | akvo~o (= 

stratioto)【植】水兵草属植物;水兵草 

alod|o 【法】(欧洲封建时代的)自由地(中 

世纪三种所有制形式之一) ☞ feŭdo, 

tenuro 

alofon|o 【语】音位变体,音素变体 ◆ ~a 

(指转写法)音位变体 

aloj|o ( = kunfandaĵo )【冶】合金 ☞ 

amalgamo ◆ ~igi (tr)【冶】熔合,合 

铸 

alokazi|o 【植】海芋属植物;海芋 

44 

alokton|o 【地质】移置,外来 ☞ aŭtoktono, 

puŝtegaĵo ◆ ~a 移置的,外来的: ~a 

mineralo 移置[外来]矿 

alomorf|o 【语】(尤指黏着语中的)语素 

变体,词素变体 

alonĝ|o ①【商】(汇票)附笺,附页 ②【化】 

(蒸馏用)(加长)接管,应接管 ③(可 

以使桌面放大的)加接板,拉面 

alopat|o 【医】采用对抗疗法的医生,对抗 

疗法专家 ◆ ~io 【医】对抗疗法 

alopeci|o 【医】脱发,秃 

alopekur|o (= vulpovosto)【植】看麦娘属 

植物;看麦娘 

aloritmi|o 【医】节律性心率[脉率]失常, 

节律异常 

aloster|a 【生化】变构(象)的 

alotrofi|o 【医】营养异常 

alotrop|a 【理】【化】同素异形的: grafito, 

diamanto estas ~aj formoj de karbono 石 

墨、金石是碳的同素异形体 ☞ enanti- 

omorfa, enantiotropa ◆ ~aĵo 同素异形体 

| ~eco 同素异形 

aloz|o 【动】西鲱属鱼类;(大西洋产)西 

鲱 ☞ haringo 

alp|o 【地】有牧场的高山;高山牧场: 

kabano sur ~o 高山小屋 / konduki la bo- 

vinojn somere sur la ~on 夏季把母牛带到 

高山牧场 / ~obastono 登山杖 ◆ A~oj 

【地】阿尔卑斯山脉(位于欧洲南部) | ~a 

高山的;阿尔卑斯山的: ~a faltiĝo 【地 

质】高山折皱 / ~a montariĝo 【地质】高 

山形成 / ~a flaŭro [faŭno] 高山植物[动 

物] / ~a rozo (= rododendro)杜鹃花 / ~a 

skiado 高山滑雪 | ~ismo 【体】登山运动 

| ~isto 【体】登山运动员 | cis~a 【地】 

内阿尔卑斯山的(意大利一侧) | trans~a 

【地】阿尔卑斯山那一边的,外阿尔卑斯 

山的(指在法、比、荷、瑞士那一侧) 

alpak|o ①【动】羊驼 ☞ gvanako, vikuno 

②羊驼毛 ③【纺】羊驼毛织物,羊驼呢: 

somera vesto el ~o 羊驼毛夏装 

alpar|o 【经】平价: ~o de valuto 汇兑平 

价 / ~o de kurzo 证券平价 / laŭora ~o 按 

金平价 / esti sub~e [super~e] 低[高]于

平价 

alpini|o 【植】良姜属植物 ◆ oficina ~o 良 

姜 

* alt|a ①高的: ~a monto 高山 / ~a turo 高 

塔 / ~an arbon batas la fulmo 〈谚〉树高 

遭雷劈 ②有一定高度的,高达„的,高 

度为„的: muro duonmetron ~a 半米高 

的矮墙 / infano ~a je malpli ol unu metro 

不足一米高的小孩子 ③高空的: ~aj 

nuboj 高空的云 / ~a ĉielo 高高的天空 

④超过一般水平的;强烈的;高度的,极 

大的: ~a premo 高压 / ~a temperaturo 

高温 / ~a prezo 高价 / ~a estimo por iu 

对某人极大的尊重 / en plej ~a mizero 在 

极度贫困中,在大苦大难中 / tro ~a 

postulo 过高的要求 / ~a saĝo 高超的智 

慧 ⑤高于其他同类事物的;高等的,高 

级的: ~a ofico 高级职务 / ~a rango 高 

级别 / ~a deveno 上等社会出身 / ~a ler- 

nejo 高等学校 / A~a Ĉambro (议会的) 

上院 / la ~a matematiko 高等数学 / la ~aj 

latitudoj 高纬度(地区) / la peco ne plaĉis 

al la amaso, ĝi estis tro ~a por la popolo 那 

篇文章太高深了,普通民众不喜欢 ⑥高 

贵的,高尚的,崇高的: ~aj pensoj 高尚 

的思想 / ~aj sentoj 高尚的情操 / ~a celo 

崇高目标 / la ~aj faroj 丰功伟绩 / la 

A~aj Kantoj (《圣经》中的)《雅歌》 ☞ 

majesta, sublima ⑦高傲的,傲慢的: de 

rigardo tro ~a malsaniĝas okulo 〈谚〉看得 

过高,会累坏眼睛(意为:不可自视过高) 

☞ fiera, orgojla ⑧【乐】(声音)高频率 

的,音调高的,高音的: ~aj tonoj 高音 

调 / la tono estas tro ~a por mia voĉo 音调 

定得太高,我唱不上去 ☞ akuta ③ 

◆ ~ 

【数】: oni elparolu la esprimon 2 5 kiel 

“du alt kvin” “2 5 ”这一表达式读作 2 的 5 

次方(见 eksponento ① 

) | ~e ①在高处; 

高;高高地: stari ~e 站在高处,站得高 

高地 / la neĝo kuŝis ~e ekstere 外面积雪 

很厚 / sabla monteto estis amasiĝinta ĝis 

~e super la pordo de la preĝejo 沙丘已聚 

得高过教堂的门 / spiko malplena plej ~e 

sin tenas 〈谚〉空穗头抬得高 ②在高空: 

45 

la luno estas ~e supre 明月高悬 / ĵeti ion 

~en en la aeron 把某物抛向高空 / allogis 

la vinbero, sed estis tro ~e 葡萄诱人,可就 

是太高 / Vi supreniris ~en 你已经升上高 

天(旧约) ③高度地,极大地: ~e ŝati 高 

度珍视 / ~e taksi 高度地评价 ④高傲地: 

teni sin ~e 持高傲的态度,态度傲慢 / 

rigardi iun de ~e 傲视某人,蔑视某人 / ne 

tenu vin ~e, sed timu 你不可自高,反要惧 

怕(新约) | ~o ①高,高度: havi la ~on 

de 100 metroj 有 100 米的高度,高度为 

100 米 / kvarangula estu la altaro, kaj ĝia 

~o estu tri ulnoj 这坛要四方的,高三肘 

(旧约) / ĝi havis la ~on de 90 metroj 它 

有 90 米高 / ĝia ~o atingas la ĉielon 它高 

得顶天(旧约) ②【数】高(指三角形 

等从底部到顶部的垂直距离) ③(= al- 

titudo)拔海高度,海拔 ④(= ~aĵo)高 

处,高地: Dio en la ~o! 至高的神!(旧 

约) | ~aĵo ①高处,高地: ĉe la bazo de 

la ~aĵo 在高地之麓[基部] / anonci sur la 

pintoj de la ~aĵoj de la urbo 在城中至高处 

宣告(旧约) / mi supreniros sur la ~aĵon de 

la nuboj 我要升到高云之上(旧约) ② 

【圣】(异教徒的)高山祀神处: li forigis 

la altarojn de fremdaj dioj kaj la ~aĵojn 他 

除掉外邦神的祭坛和丘坛(旧约) | ~eco 

①高低的程度,高度: la ~eco de monto 

山的高度 / fluga ~eco 飞行高度 / ~eco 

de prezo 价格的高低(程度);物价昂贵 

的程度 / Via Reĝa A~eco 国王陛下 / Se- 

renega A~eco 尊贵的殿下(用以间接称呼 

摩纳哥公国国王摩纳哥亲王殿下) ②(= 

~o)高;(= altitudo)海拔: sur la ~eco de 

1400 metroj super la nivelo de la maro 在 

海平面以上 1400 米的高度上 | absoluta 

~eco 绝对高度;海拔 | ~ejo 高处,高地 | 

~igi 提高,使升高,抬高;举起: ~igi la 

manon sur iu 把手举高在某人头顶上 / 

~igi la tonon 提高音调 / ~igi la prezon 抬 

高价格 / ~igi la valoron 提高价值,使价 

值升高 / kio estas ~igita inter homoj, tio 

estas abomenaĵo antaŭ Dio 人所尊贵的,神 

却看作是可憎恶的(新约) ☞ levi | ~igilo

【军】(瞄准器上的)表尺 ☞ celgrajno | 

~iĝi 升高,上升;上涨: ~iĝas la nebulo, 

baldaŭ ni povos vojiri 雾上升消散,过一会 

儿我们就可上路 / ~iĝos la kornoj de vir- 

tuloj 义人的角,必被高举(旧约) / dank’ 

al la lingvo la homoj ~iĝis super la bestoj 

〈转〉由于有了语言,人类便高于动物 / 

~iĝo de rango 级别升高,晋升(☞ avanci, 

promocio) | ~ometro ①【理】高度表, 

高度计 ② 【空】( 航空用 ) 测高仪 | 

~ometrio 高度测量(法),测高法 | * mal~a 

①达不到一般高度的;低的,矮的,矮小 

的;浅的: mal~a fenestro 低的窗子 / 

mal~a plafono 低的天花板 / mal~a seĝo 

矮的椅子 / mal~a reliefo 浅浮雕 ☞ basa, 

profunda ②距地面近的,低空的,低垂的, 

低的: mal~aj nuboj 低空的云 / mal~aj 

branĉoj de arbo 低垂的树枝 ③〈转〉低于 

一般标准的: mal~a tensio 低电压 / 

mal~a sangopremo 低血压 / mal~a aer- 

premo 低气压 / mal~a temperaturo 低温 

/ vendi je mal~aj prezoj 低价出售,贱卖 

④〈转〉(社会地位)低的;(道德)低下 

的;下等的,低微的: mal~aj klasoj 下 

等(社会)阶层 / mal~a nobelo 地位低微 

的贵族 ⑤【乐】低音的: mal~a tono 低 

音(调) | mal~e 在低处;地位低地;低 

微地: la hirundo mal~e flugas 那只燕子 

飞得很低 / mal~e kliniĝi 低低地俯下身 

子 / mal~e edziniĝi 下嫁 | mal~o 低(指 

状态或性质) | mal~aĵo 低处,低地 | 

mal~igi 放低,降低,减低,使下降;压 

抑: mal~igi la nivelon 降低水平 / 

mal~igi la voĉon 压低嗓门 / mal~igi ies 

fierecon 挫消某人的傲气 ☞ humiligi, 

mallevi | mal~igilo (= bemolo)【乐】降 

号(降半音记号) | mal~iĝi 降低,下降: 

la temperaturo mal~iĝis 温度降低了 / la 

prezo de tomatoj mal~iĝis 西红柿掉价了 | 

mal~ranga 级别低的 | pli~igi 提高,抬 

高,提升: pli~igi prezojn 提高物价 | 

pli~iĝi 升高,提高: la prezoj pli~iĝis 物 

价提高了 | Plej~a 至高无上的(基督教徒 

对上帝的形容语): la Plej~ulo 至高无上 

46 

的神(即上帝) | dikmal~a 矮壮的(指人) 

| kurz~iĝo 【商】股市行情上涨,市价上 

涨 | prez~iĝo 物价上涨 ☞ inflacio | 

rang~iĝo (= promocio)提升,晋升,晋 

级 | ton~o (= 2 pitĉo)【乐】音高 

Altair|o 【天】河鼓二(天鹰座α 星,俗称 

牵牛星或牛郎星) 

Altaj|o 【地】阿尔泰山(亚洲中部大山系) 

altan|o 【建】(供观赏风景的)屋顶平台 ☞ 

belvedero, balkono, kiosko 

* altar|o 【宗】①祭坛,祭台,供桌: li 

konstruis tie ~on al la Eternulo 他在那里 

为耶和华筑了一座坛(旧约) / la fajro sur 

la ~o ne estingiĝu 别让祭坛上的火熄灭 / 

starigi ~on al iu 〈转〉把某人奉若神明 ② 

〈转〉教堂,礼拜堂;教会: li ŝtelas de 

najbaro por doni al ~o 〈谚〉偷邻人的东 

西,供教堂的祭坛(意为:作虚假的虔诚 

姿态) / ricevi grizan haron, ne vidinte ~on 

〈谚〉头发已白,仍未婚配(“ne vidinte 

~on”的含义是尚未到教堂举行过结婚仪 

式) / bela paro por ~o 〈谚〉美满而十分 

般配的一对(夫妻);天作之合 / la trono 

kaj la ~o 〈转〉国家与教会 ◆ ripoz~o 

【宗】(迎圣体或病人领圣体时用的)临 

时祭坛 

* alte|o 【植】蜀葵属植物 ◆ oficina ~o 药 

用蜀葵 ☞ alceo, malvo | roz~o 蜀葵 

alteraci|o 【地质】蚀变,风化: ~o de granito 

al sablo 花岗岩蚀变为沙子 ☞ aliigo, 

erozio, difekto, disfaligo, dissolvo, mal- 

kompono, malkombini, korodo, efloresko 

◆ ~i (tr)使(产生)蚀变[风化] | ~iĝi 

蚀变,风化 

* altern|i (ntr)①(ntr)交替,轮流,轮 

换: la sezonoj ~as 四季更迭;季节交替 / 

nokto kaj tago ~as 昼夜更替 / silento kaj 

tondro ~is 寂静和雷声相互交替:时而寂 

静无声,时而雷声大作 ②【电】正负交 

替,交流,作交流电运转 ◆ ~o, ~ado 交 

替,轮流,轮换,更迭 | ~a 交替的,轮 

流的;【电】交流(电)的,【植】互生的: 

~aj kultivoj 【农】轮作 / ~aj rimoj 【文】 

(诗的)交叉韵 / ~a kurento 【电】交流

电 / ~aj floroj [folioj] 互生花[叶](☞ 

kontraŭe duopaj) / ~aj anguloj 【数】(交) 

错角 | ~e 交替地,轮流地,轮换地 | ~eco 

交替,轮流,轮换,更迭;【电】交流;【植】 

互生 | ~igi 使交替,使轮流,使轮换,使 

更迭: ~igi laboron kaj ripozon 使工作与 

休息交替进行;使劳逸结合 / ~igi la virojn 

kaj virinojn ĉirkaŭ tablo 让男宾和女宾花 

搭着围坐在桌边 | ~atoro 【电】交流发电 

机 | son~o (= kontraŭknalo)【文】字母 

或音节的戏谑性次序颠倒(如将“labori 

fuŝe kaj mise”改成“labori fiŝe kaj muse”) 

→ anagramo, metatezo 

alternanc|o 【电】交流电半周期,交流量 

半周期,交流半波 

* alternativ|o ①二者择一,(非此即彼的) 

抉择,取舍: esti [sin trovi] en embarasa ~o 

处在进退两难的窘境 / solvi ~on 在两者 

中进行抉择 ②可供选择的另一解决办法 

◆ ~a ①二者择一的,非此即彼的,供选 

择的;选择性的 ②(思想、运动等)另 

类的,非主流的(即与现存体制和主流思 

想相悖的): ~aj movadoj 非主流运动 / 

~aj medicinoj (不同于现代西方医学的) 

另类医学(如针灸、草药疗法等),替代 

医学 / ~a metodo 变通办法 ③【环】供 

替代(传统能源)的: ~a energio 替代能 

(指不是由矿物燃料等产生的非传统动 

能或热能),代用能,非传统能 | ~ulo 有 

另类思想的人,非主流运动者 

altimetr|o (= altometro)①【理】高度表, 

高度计 ②【空】(航空用)测高仪 

altitud|o ①【地】拔海高度,海拔: je la ~o 

de... 海拔„ ②【天】地平纬度,星高度 ◆ 

~a (高)海拔的,高空的: ~a malsano 

【医】高山病,航空病 

altruism|o 【哲】利他主义;〈转〉善心, 

博爱 ☞ abnegacio, karitato, sinforgeso 

altruist|o 利他主义者;〈转〉有善心的人, 

好心人 

aluat|o (= bleksimio)【动】吼猴属动物; 

吼猴 

* alud|i (tr)①暗示,影射,暗指: ~i ion 

al iu 向某人暗示某事 / la artikolo klare 

47 

~as la ĵusan skandalon 这篇文章明显地影 

射刚发生的那件丑闻 ②(间接)提醒; 

示意: per vorto(j) ~i al iu, ke... 用一两个 

词语提醒某人„ / li eĉ per unu vorto ne 

~is al mi, ke tiu ne povas esti mia reprezen- 

tanto 他没有向我提醒过一个字说那人不 

能当我的代表 / doni signojn per la okulo 

kaj ~i per siaj piedoj 用眼传神,用脚示意 

(旧约) ☞ sugesti ◆ ~o ①暗示,影 

射,暗指: li neniam faris al mi ian ~on pri 

tio, ke li proponas fari en Esperanto ian 

ŝanĝon 他从来没有向我暗示过他要提议 

对世界语作某种修改 ②(间接的)提醒; 

示意: por saĝulo sufiĉas ~o 〈谚〉聪明 

人一点就透 / en ŝerco kaj ludo ofte sidas 

~o 〈谚〉玩笑与游戏中,常有警示 

* alumet|o (一根)火柴 ◆ ~ujo 火柴盒 

alumin|o (= aluntero)【矿】【化】氧化铝, 

矾土 

* alumini|o 【化】铝(第 13 号元素,符号 

Al,银色金属,质轻,化学性质活泼,延 

展性强,导电、导热性能好) ◆ ~a 【化】 

铝的,铝制的: ~a klorido 氯化铝 / ~a 

stango 铝棒 / ~a folio 铝箔 / ~a lado 铝 

片 | ~ato (也作 aluminato)【化】铝酸盐 

* alun|o ①(= kalia aluno)【化】矾,明矾 ② 

(天然存在的)硫酸铝复盐: natria ~o 钠 

明矾 ③【矿】矾矿 ☞ ~tero ◆ ~i (tr) 

【纺】用明矾溶液浸渍,铝媒染: ~i 

tinkturotajn ŝtofojn 用明矾溶液浸渍需要 

染色的织物 | ~ejo 【矿】矾石矿,铝土矿 

| ~erco 【矿】矾矿石 | ~tero 【矿】矾土 

alunit|o 【矿】矾矿石;钠明矾石 

aluvi|o ①冲积土,淤积土,冲积地 ②【地】 

冲积层,淤积层 ◆ ~i 冲积,淤积 

alveol|o (= kavaĵeto, ĉeleto)【解】小窝, 

小泡,小槽: dentaj ~oj 牙槽 / pulmaj ~oj 

肺泡 ◆ ~ito 【医】牙槽炎;肺泡炎 | ~uloj 

【植】【动】囊泡虫类 

alveolar|o (= dentalveol-sono)【语】齿龈 

音,齿槽音 

alveolin|o 【古生】【动】榄核虫属(有孔 

虫类) ◆ ~edoj 榄核虫科 

alvus|o 【动】鱼苗,鱼秧 ◆ ~umi (tr)

下鱼苗,下鱼秧: ~umi lageton 在小池 

塘里下鱼苗 

Alzac|o 【地】阿尔萨斯(法国东北部大区 

名): la a~a lingvo 阿尔萨斯方言 

alzan|o 栗色兽(尤指栗色马,栗色马骡) 

* am|i (tr)①(对异性)爱慕,爱恋,爱, 

钟情: ~i iun aliseksan 爱某个异性 / ~i 

kaj esti ~ata 爱并且被爱 / ne bela estas 

~ata, sed ~ata estas bela 〈谚〉不是因为漂 

亮而被爱上,而是因为被爱上才漂亮(意 

为:情人眼里出西施) / volupte ~i iun 贪 

恋[淫恋]某人;为满足肉欲而爱某人 / 

mia plej ~ata 我最钟爱的人 ☞ amori, 

erotika ②爱,喜爱,热爱,爱戴: ~i sian 

patrinon [patrion] 爱母亲[祖国] / mi ne 

~as homojn duvizaĝajn 我不喜欢两面人 

(即两面派的人,口是心非[两面三刀] 

的人) / ~u domon novan kaj amikon 

malnovan 〈谚〉房子新的好,朋友老的 

好 / kiu min ~as, ~as mian hundon 〈谚〉 

爱我的人,也爱我的狗(意同:爱屋及乌) 

/ dentoj mordas la langon, tamen ambaŭ sin 

~as 〈谚〉尽管牙齿会咬舌头,但它们还 

是相亲相爱 ③喜爱(某物或某事),喜好, 

爱好: ~i kafon [teon] 喜欢(喝)咖啡[茶] 

/ ~i iajn manĝaĵojn 喜欢(吃)某些食物 / 

~i muzikon [sportojn] 爱好音乐[体育运 

动] / kiu ~as honoron, ~u laboron 〈谚〉 

爱荣誉,就得爱劳动 / mono ~as kalkulon 

〈谚〉钱财要算清楚;钱财分明 / plezuron 

~i pli ol Dion 爱享乐甚于爱神 ☞ ŝati → 

plaĉi ④(带有不定式动词或宾语从句) 

喜欢(作某事或经历某事),爱,好,希 

望: ~i vivi alie ol ĉiuj aliaj 喜欢过与众不 

同的生活 / ~i danci 喜欢跳舞 / ~i fanfa- 

roni 好自我吹嘘 / ~i esti laŭdata 喜欢被 

人称赞 / mi ŝerci ne ~as 我不爱开玩笑 / 

li ~as, ke oni lin bone akceptu 他希望受到 

良好接待 / la amaso ~as, ke oni donu al ĝi 

leĝojn 人民群众希望给它立法 / vi ~as 

preni, ~u redoni 〈谚〉你喜欢借,也要喜 

欢还 ◆ ~o ①爱情,恋爱,性爱,爱: la 

~o de viro al virino [de virino al viro] 男人 

对女人[女人对男人]的爱 / esti malsana 

48 

de ~o 相思成疾;害相思病 / la ~o estas 

forta kiel la morto 爱情如死一样坚强(旧 

约) / oni ne forgesas facile sian unuan ~on 

初恋难忘 / edziĝo pro ~o 由爱而结合的 

婚姻;恋爱结婚 / platona ~o 柏拉图式的 

恋爱,(纯)精神恋爱 / la amara gusto de 

trompita ~o 失恋的苦涩滋味;失恋的痛苦 

/ ~afero 性爱事件,性爱关系 / ~deklaro 

(= ~esprimo)爱情的表白 / ~letero 情书 

/ ~sopiro 因爱情而产生的忧郁情绪;相思 

/ esti malsana de ~o 思爱成病;害相思病 

☞ amoro → ~donantino, ~vendistino ② 

爱,热爱: havi [senti, porti] ~on al iu 爱 

某人 / ~o al la proksimulo 对亲近的人的 

爱 / neniu havas ~on pli grandan ol tio, ke 

iu demetus sian vivon por siaj amikoj 人为 

朋友舍命,人的爱心没有比这个更大的 

(新约) ☞ korinklino, karitato ③(对某 

事物的)爱好,喜爱,喜好,热爱: ~o al 

la libereco [al la paco] 对自由[和平]的 

热爱 / la ~o al la kartludo 对打纸牌的喜 

好 / edziĝo pro ~o flamanta al sako sonanta 

〈谚〉只为叮当作响的钱袋而结合的婚姻 

| ~a 爱情的,恋爱的,热爱的,喜爱的: 

~aj rilatoj 恋爱关系 / ~e rigardadi 含情 

脉脉地看着 / eĉ monstron admiras, kiu ~e 

deliras 〈谚〉爱得发狂的人,对怪物也会 

倾倒 | ~aĵo 性爱事件,性爱关系 | ~aĵisto, 

~aĵistino (= amorant(in)o)〈旧〉情夫[妇], 

(婚外男[女])情人 | ~anto, ~antino ① 

情人,恋人: en la okuloj de sia ~anto ŝi 

estas plej bela 她在情人眼里是最漂亮的 

/ mi havigis al mi multajn ~antinojn 我收 

纳许多妃嫔(旧约) ②(对某一事物的) 

爱好者: ~anto de cigaredoj 喜欢抽烟的 

人 / eĉ por pomo putranta troviĝas ~anto 

〈谚〉就连烂苹果也有人喜爱 / la ~antoj 

de la libereco 热爱自由的人们 ☞ ama- 

toro | ~ataĵo 喜爱的事物,爱好 | ~at(in)o 

所爱恋的男[女]子,(男[女])情人: 

venu mia ~ato en sian ĝardenon kaj manĝu 

ĝiajn multevalorajn fruktojn! 愿我的良人 

进入自己园里,吃它佳美的果子(旧约) 

/ via tutaĵo estas bela, mia ~atino! 我的佳

偶啊,你全然美丽!(旧约) | ~egi 热烈 

地爱,热爱,极喜欢 ☞ adori | ~ema 多 

情的,深情的,亲切的 ☞ tenera | ~inda 

可爱的,讨人喜欢的: ĉio estas ~inda en ŝi 

她身上的一切都是可爱的 / kia ~inda in- 

fano! 多么讨人喜欢的孩子! ☞ ĉarma, 

linda, plaĉa | ~indumi (tr)调情;(对女 

人)献殷勤: ~indumi senlime iun 尽情 

地跟某人调情 / tre romantika ~indumado 

非常浪漫的打情骂俏 ☞ flirti, koketi | 

~indumanto 调情者;(对妇女)献殷勤者 

| ~isto ①(= amoranto, ~aĵisto)情夫,(婚 

外男)情人: via nudeco estis malkovrata 

en via malĉastado al viaj ~istoj 你与你所 

爱的行淫,露出你的下体(旧约) ②(= 

~indumanto)调情者,(对妇女)献殷勤 

的人 ☞ galantulo | ek~i (tr)爱上: ek~i 

belan knabinon 爱上一位漂亮的姑娘 / 

sankta kaj pura, kiel unua ek~o 像初恋一 

样圣洁 | en~iĝi 迷恋,恋慕,爱上,钟情 

于,对„倾心,陷入情网: en~iĝi en iun 

[je iu, al iu] 迷恋上[爱上]某人【注 1 】 

这里用介词“al”更为可取 | ge~antoj 一 

对恋人;情侣: ge~antoj sin pikas 〈谚〉 

情侣拌嘴(不记仇) | mal~i ①恨,仇恨, 

痛恨,憎恨,怨恨: ili lin mal~as, sed ili 

samtempe lin timas 他们恨他,但同时又 

怕他 / sanktfigurojn ornamas kaj homojn 

mal~as 〈谚〉一面装饰圣像,一面憎恨 

世人(意为:假装虔诚,伪善) ②憎恶, 

厌恶,讨厌: mal~i malvirton [militon] 憎 

恶邪恶[战争] / mi mal~as mensogon kaj 

malkuraĝon 我讨厌撒谎和怯懦 / 

mal~anto de faro estas ~anto de kalendaro 

不爱做事的人喜爱日历(意为:懒人想要 

知道哪天是节假日) ☞ abomeni, antipatii 

→ naŭzi | mal~o 恨;憎恨,仇恨;憎恶, 

厌恶: senti fortan mal~on al [kontraŭ] iu 

对某人怀有强烈的仇恨 / perforta ~o estas 

plej forta mal~o 〈谚〉强求的爱乃是最大 

的恨 | mal~inda 可恨的,可憎的: ŝi 

fariĝis tiel mal~inda, ke ŝia propra patrino 

ŝin forpelis de si 她变得如此可恨,连她亲 

生母亲都把她赶走 | sen~a 缺乏爱的;冷 

49 

淡的,冷漠的 ☞ malvarma | mem~o 自 

爱,自尊 | sin~o (= egoismo)利己主义, 

自私自利,私心 | gast~a 好客的,对客人 

殷勤的,待客周到的 | hom~o 人类爱, 

博爱 | hom~a 仁爱的,博爱的,仁慈的 | 

hommal~o 厌恶人类,愤世嫉俗,厌世 | 

teatr~anto 爱看戏的人,常看戏的人,戏 

迷【注 2 】“am”可起后缀的作用,如: 

best~a 喜爱动物的 / muzik~a 爱好音乐 

的 / gast~eco 好客 

Amade|o 阿马德奥(男子名) 

Amalek|o 亚玛力(《旧约》中的人物,其 

后代在摩西时代与以色列为敌) ◆ ~idoj 

亚玛力人(《旧约》中亚马力的后代) 

amalgam|o 【化】【冶】汞齐,汞合金: ~o 

el stano 锡汞合金 ◆ ~igi 使汞齐化: ~i 

oron [arĝenton] 使金[银]汞齐化 | ~iĝi 

(金属)汞齐化 

Amali|a 阿玛利亚(女子名) 

Aman|o 【地】安曼(约旦首都) 

amand|o (= migdalo)①【植】扁桃仁, 

巴旦杏仁: dolĉa [amara] ~o 甜味[苦味] 

扁桃仁 → blamanĝo, draĝeo, krokanto, 

makarono, marcipano, nugato, pralino ② 

〈常〉核果的种仁,核仁,果仁: ~o de 

abrikoto [de persiko, de juglando] 杏[桃, 

核桃]仁 ③(= semkerno)种核(种子包 

在种皮里面的部分) 

amanit|o 【植】鹅膏菌属植物;鹅膏菌, 

毒伞 ◆ Cezara ~o 橙盖鹅膏菌,橙盖伞 

| faloida ~o, falus(ec)a ~o 毒鹅膏菌,绿帽 

菌、鬼笔鹅膏 | muŝa ~o (= muŝfungo) 

毒蝇鹅膏菌,毒蝇菌,捕蝇菌 | pantera ~o 

豹斑毒鹅膏菌,豹斑毒伞,满天星 | 

ruĝiĝanta ~o 赭盖鹅膏 | ~ino 【化】蝇蕈 

素 | ~aj toksoj 鹅膏菌毒素 | falus~a 

veneniĝo 毒鹅膏菌中毒 

* amar|a (= maldolĉa)①苦的,苦味的, 

苦涩的: ~a kiel galo [aloo, genciano, ka- 

kao] 像胆汁[芦荟,龙胆酊,可可]一 

样苦 / ~a migdalo 苦味扁桃,苦味巴旦杏 

/ la kafo sen sukero estas ~a 不加糖的咖啡 

味苦 / por buŝo ~a, por koro dolĉa 嘴里 

苦,心里甜 ☞ dolĉamaro ②〈转〉痛苦

的,悲伤的,辛酸的,辛辣的,尖刻的, 

严厉的: ~a realo 痛苦的现实 / ~a rido 

苦笑 / ~a moko 辛辣的嘲笑 / ~a parolo 

尖刻的话语 / ~a riproĉo 严厉的斥责 / ~e 

plori 痛哭 / ~e bedaŭri la perditan tempon 

de la juneco 苦涩地惋惜逝去的青春年华 

◆ ~aĵo 苦味饮料 ☞ bitero | ~eco ①苦, 

苦味,苦涩 ②痛苦,悲伤,辛酸,辛辣, 

尖刻,严厉: ŝi sentis la ~econ de sia 

vidviniĝo 她感受到丧夫的痛苦 

amarant|o 【植】苋属植物;苋 ◆ vosta ~o 

老枪谷,尾穗苋 ☞ kvinoo | ~(o|kolor)a 

苋红色的,紫红色的: ~a jupo 苋红色的 

裙子 

amarilid|o 【植】孤挺花属植物;孤挺花, 

朱顶红 ◆ ~acoj 石蒜科 

* amas|o ①堆,一堆,一伙,一群;大量, 

许多: ~o da neĝo 一堆雪 / ~o da fojno 

一堆草料 / ~o da multekostaj objektoj 一 

堆贵重物品 / ~o da rubo 一堆瓦砾 / ~o 

da brutoj 一群牲畜 / ~o da ŝuldoj 一堆债 

务 / ~o da mono 许许多多的钱 / la den- 

saj ~oj da homoj 密集的人群 / tiaj pro- 

ponoj estis faritaj al ni en granda ~o 这样 

的建议大量地向我们提出 / sidi en ~o da 

embaraso 〈谚〉处于极大的困境中;处 

境十分为难;处境非常尴尬;困难重重 / 

~o da fianĉoj, sed la ĝusta ne venas 〈谚〉 

求亲者一大堆,中意者却没来 / festeno 

kaj ĉaso kaj da ŝuldoj ~o 〈谚〉饮宴打围, 

债务成堆(意为:阔绰奢华的生活会使人 

负债累累) ☞ kolono, stako ②群众,人 

群,大众: la aplaŭdado de la ~o 群众的 

鼓掌 / en ~o eĉ morto estas pli gaja 〈谚〉 

大家在一起,死也不可怕;有人共患难, 

死也不足惧 / al kuko kaj kaso ĉiam venas 

~o 〈谚〉人群总是向糕饼和钱财聚拢 / la 

lastan el ~o atakas la hundo 〈谚〉狗专咬 

走在最后的人;落在最后的人遭殃 / ab- 

elujon ne incitu, ~on ne spitu 〈谚〉不要捅 

蜂窝,不要犯众怒 / kiso antaŭ ~o estas 

kiso de judaso 〈谚〉当众的吻乃是犹大之 

吻(意为:虚伪的友好表示。源出《新约》) 

/ ~komunikiloj 大众传播媒介,大众传媒, 

50 

媒体 / ~konsumado 大众消费 ☞ po- 

pol~o ◆ ~a 群众的,群众性的,大众的, 

大量的,大批的: ~a forkurado 成群逃跑; 

大批出逃 / ~a kunveno 群众大会 / ~a 

senlaboreco 大量失业 / ~e dissemitaj 

mensogoj kaj kalumnioj 广泛散布的大量 

谎言和污蔑 | ~igi 使成堆,堆,堆积,积 

聚,聚集,集聚,积累: ~igi slipojn por 

vortaro 为编写词典积累大量卡片 / ~igi 

aron da kuraĝuloj 聚集一批勇士 / ~igi sur 

iun ĝojojn kaj honorojn 给某人以许多欢 

乐和荣誉 | ~igo 堆积,聚集,集聚,积 

聚: ~igo de pompaj esprimoj 华丽辞藻的 

堆砌 / tiu verko estas nur ~igo de banalaj 

anekdotoj 这部作品只不过是庸俗趣闻的 

堆积 ☞ stapli | ~iĝi 聚成堆,聚集,集聚, 

集合,积累,积聚: la sablo ~iĝis tre alte 

沙子堆得很高 / multaj homoj ~iĝis ĉirkaŭ 

li 许多人聚集在他的周围 | ~iĝo 聚集, 

集聚,集合,积聚: ~iĝo de homoj 人群 

的集聚 | fojn~o 干草堆,草料堆 → stako 

| galaksi~o 【天】星系团 | hom~o 人群 | 

kolon~o (= stako)叠,垛,摞 | likv~o 

【医】积液 | miks~o 杂乱的一堆东西, 

杂物堆,杂乱的废物 ☞ fatraso | neĝ~o 

(风吹积成的)雪堆 | popol~o 人民群 

众,人民大众,民众,老百姓: teni la 

popol~on sub la pantoflo 统治[压迫]人 

民大众 | popol~a 人民群众的,人民大众 

的,民众的: popol~aj armitaj fortoj 人民 

群众的武装力量 / popol~a kanto 大众歌 

曲 / ŝi estas virino popol~a 她是大众热捧 

的女人 | stel~o 【天】星团 | su- 

per(galaksi)~o 【天】超星系团 | ter~o 土 

堆,土丘 ☞ taluso, tumulo 

Amateras|o 【宗】天照大神(日本神道教 

崇奉的太阳女神,日本皇室的祖神) 

* amator|o ①(艺术品、古玩等的)收藏家 

②(= nemetiisto)(体育、艺术等的)业 

余爱好者,有兴趣者: ~o en teniso 网球 

爱好者,业余网球运动员 / ~o-fotografo 

业余摄影 ☞ diletanto ◆ ~a 业余爱好 

的,业余的: ~a teatro 业余剧团 | radio~o 

业余无线电爱好者

amaŭroz|o 【医】(因外伤所致或无外伤的) 

失明,黑矇,全盲 ☞ blindeco, ambliopeco, 

katarakto 

amazon|o ①【神】亚马孙族(善骑马射箭 

的)女战士 ②〈转〉女骑士;有男子气 

概的好斗的女子,巾帼丈夫 ◆ A~o 

【地】亚马孙河(南美洲北部河流) | ~io 

亚马孙州(巴西) 

* ambasad|o 【政】使团(指大使及协助大 

使工作的全体人员) ◆ ~ejo 大使馆: la 

~ejoj havas statuson de eksterteritorieco 大 

使馆享有治外法权地位 

* ambasador|o 大使: la franca ~o 法国大使 

/ sendi ~on 派遣大使 / revoki ~on 召回 

大使 / investi [nomumi] ~on 任命大使 / 

interŝanĝi ~ojn 互派大使 / eksterordinara 

kaj plenrajt(igit)a ~o 特命全权大使 / re- 

zidanta ~o 常驻大使 / migranta ~o 无任 

所大使,巡回大使 / la ~o de Ĉinio al 

Usono 中国驻美大使 / rangi kiel duaklasa 

~o 位为二级大使 / la ~o petis aŭdiencon 

ĉe la Prezidento 大使请求总统接见 ☞ 

diplomato, sendito, konsulo, nuncio ◆ 

~eco 大使级别,大使职务 | ~ejo 大使馆 

* ambaŭ Ⅰ. (pron., adj.) 两者(都),两人 

(都),双方(都): ĉu li saviĝis? Ĉu ŝi 

vivas? — Jes, ~ vivas 他得救了吗?她还 

活着吗?——是的,两人都活着 / al vi 

klopodojn kaj al mi suferojn vi kaŭzas, ta- 

men ~ estas vanaj 你自己奔走忙碌,还使 

我受苦受累,然而这两者都是徒劳的 / en 

unu tago ili ~ mortos 他们二人将一日同 

死(旧约) / pli bone estas iri senfila en la 

ĉielon, ol se ~, la patro kaj la filo, iras en la 

inferon 没有子嗣孤身进天国,胜过父子 

同去下地狱 / rigardu per ~ okuloj! 〈谚〉 

要特别留神地看!眼睛要放尖些! / ~ 

floroj de samaj valoroj 〈谚〉一路货色; 

半斤八两;一对宝;难兄难弟 / dentoj 

mordas la langon, tamen ~ sin amas 〈谚〉 

尽管牙齿会咬舌头,但它们还是相亲相爱 

【注 1 】柴门霍夫在早期作品中曾使用“la 

~”的形式,但后来他认为在“ambaŭ”前 

不用冠词更符合逻辑【注 2 】柴门霍夫不 

51 

认可“ni loĝas en Londono ~ en somero kaj 

en vintro”(我夏天和冬天都住在伦敦)这 

句话中“ambaŭ”的用法。此句可改为:... 

kiel en somero, tiel en vintro 或... ne nur en 

somero, sed ankaŭ en vintro Ⅱ.(pref.)(作 

前缀使用): ~flanke 在两旁,在两边 / 

~tranĉa glavo 双刃剑 / ~dekstra homo 两 

手同样灵巧的,左右手的 / kolekti fruk- 

tojn ~mane 用双手同时采摘水果 

* ambici|o ①野心,奢望,名利[权力]欲: 

havi la ~on fariĝi granda poeto 有成为伟 

大诗人的奢望 / homo kun ~o 野心勃勃 

的人 / lia ~o estas nesatigebla 他的名利 

[权力]欲难以满足;他对名利[权力] 

贪得无厌 ②大志,抱负,雄心,愿望: lia 

sola ~o estas la akademio 他的志向是进入 

科学院 / plenumi la ~on 实现抱负[愿望] 

◆ ~a 野心勃勃的,有奢望的;有雄心的, 

有抱负的: ~a politikistaĉo 野心勃勃的政 

客 / ~a junulo 有抱负的年轻人 | ~i (tr) 

追求,渴望,妄想得到,觊觎: ~i gloron 

追求荣誉 ☞ aspiri, strebi | ~ulo 雄心勃 

勃的人,有抱负的人,有雄心的人;野心 

家 

ambigu|a 可能有两种[多种]不同解释的, 

模棱两可的,含糊不清的,意义不明确的, 

暧昧的: ~a respondo 模棱两可[含糊其 

词]的回答 / ~a rideto 暧昧[捉摸不透] 

的微笑 ◆ ~eco ①模棱两可,含糊不清, 

暧昧 ②【语】歧义(两歧或多歧)(如: 

单词“sentema”可以理解为 sent|ema“敏 

感的”或 sen|tema“无主题的”;句子“la 

persekuto de la ŝipo estas danĝera”可以理 

解为“追船是危险的”或“用船去追是危 

险的”) 

ambistom|o 【动】钝口螈属爬行动物;钝 

口螈 

ambivalenc|o 【心】情绪矛盾,心理矛盾, 

矛盾感情(即对同一个人或事物的相反的 

心情,尤指既爱又恨) 

ambl|i (ntr)侧对步行走(即四足动物同 

侧两腿同时举步行走);(马)溜蹄: urso 

[kamelo, ĝirafo] ~as 熊[骆驼,长颈鹿] 

侧对步行走 ◆ ~o 侧对步

ambliop|a 【医】患弱视的,弱视的: ~aj 

okuloj 弱视的眼睛 ◆ ~eco 弱视 | ~ulo 

患弱视的人,弱视患者 

amblistom|o (= ambistomo)〈旧〉【动】钝 

口螈属爬行动物;钝口螈 

ambon|o 【建】【基督】(早期教堂)高讲 

台,读经台 

* ambos|o ①铁砧: esti inter martelo kaj ~o 

〈谚〉在大锤与铁砧之间;两面挨打;腹 

背受敌 / pli feliĉa estas martelo insultata ol 

~a kompatata 〈谚〉挨骂的铁锤比受怜悯 

的铁砧幸运(宁当铁锤,不做铁砧) / 

dupinta ~o 【技】(金银器工人用的)双 

角铁砧 ☞ ~beko, ~korno ②(= inkudo) 

【解】(中耳的)砧骨 

* ambr|o 龙涎香 → sukceno ◆ ~a 有龙涎 

香香味的 

ambrosi|o = ambrozio ③ 

* ambrozi|o ①【神】神的食物 ②〈转〉极 

美味的食物,精美食物 ☞ nektaro ③ 

【植】豚草属植物;豚草 

Ambrozi|o 安布罗斯(男子名) 

ambulakr|o 【动】(棘皮动物的)步带 

* ambulanc|o 【医】①野战医院,流动医院 

②救护车 

ambulatori|o ①【建】(环绕庭院可供散步 

的)回廊,步廊 ☞ galerio, klostro ②(剧 

院演出时观众可走动或站立的)过道 ③ 

【医】(医院)门诊部 ☞ dispensario ◆ 

~a 【医】(病人)可走动的,不需卧床[住 

院]的;门诊的: ~a kirurgio 门诊外科 / 

~a paciento 门诊病人 / ~a kuracado 门诊 

治疗 

ame|o (= grenmaltozaĵo)【烹】(甜)粥糊, 

饴 

* ameb|o 【动】变形虫,阿米巴 ◆ ~a 变 

形虫的,阿米巴的: ~a disenterio 【医】 

阿米巴痢疾 / ~aj abscesoj 【医】阿米巴 

脓肿 | ~eco (某些生物细胞的,例如白 

细胞的)阿米巴性状 | ~ismo 【生】阿米 

巴样运动 | ~oida 【动】变形虫样的,阿 

米巴样的 | ~ozo 【医】阿米巴病 | ~uloj 

【动】变形虫目 

* amel|o ①(浆布用的)淀粉;(烹调勾芡 

52 

用)淀粉: gren~o estas uzata kiel gluo kaj 

por rigidigi tolaĵon 谷物淀粉可用来作浆 

糊和给内衣上浆 / terpom~o estas kuirarte 

uzata 土豆淀粉可用作烹调勾芡 ②【化】 

淀粉 ☞ glucido, glikogeno, inulino, saka- 

rido ◆ ~i (tr)(给衣服)上浆: ~ita 

kolumo 上了浆的(衬衫)领子 | ~azo 

【化】淀粉酶 | ~ozo 淀粉糖 

amelanĉ|o 【植】唐棣属植物;唐棣 

amen (interj.)【宗】阿门!(原为希伯来 

语,意为“诚心所愿”,基督教祈祷结束 

语): diri ~ al io 认可,同意 / se ne estus 

“se” kaj “tamen”, mi al ĉio dirus ~ 〈谚〉 

假如没有“如果”和“可是”,我就会对 

一切说“同意”(意为:实际上不可能同 

意) / certaĵo kaj leĝo, kiel ~ en preĝo 〈谚〉 

犹如教堂诵阿门,(此事)肯定又必然 ◆ 

~o 祈祷结束语“阿门”: ~o diablon ne 

forpelas 〈谚〉口念“阿门”赶不走魔鬼 

(意为:不采取实际行动就不可能取得实 

际效果) 

* amend|i (tr)①【法】修改,修订(法律 

或法律草案、议案,使之更完善): la 

parlamento havas la rajton ~i 议会有修改 

(法律等)的权力 ②修正,改正(法律 

文件中的错误) ☞ korekti ◆ ~o 修改, 

修订;修正案: proponi [voĉdoni, forĵeti] 

~on 提出[表决,否决]修正案 

amenore|o 【医】经闭,无月经 

ament|o 【植】柔荑花序 ◆ ~uloj 柔荑花 

序类植物(如柳、桦木、山毛榉) 

americi|o 【化】镅(第 95 号元素,符号 

Am,银白色金属,有放射性,由人工核 

反应获得) 

* Amerik|o 【地】美洲,亚美利加洲: la 

eltrovo de ~o 美洲的发现 / 

Nord-Ameriko 北美 / Sud-Ameriko 南美 

/ Centr-Ameriko [Mez-Ameriko] 中美 / 

eltrovi la jam eltrovitan Amerikon 〈转〉发 

现人们早已知道的事物(意为:一点也不 

希奇) ◆ a~a 美洲的 | a~ano 美洲居 

民,美洲人【注】不可把“amerikano” 

当作“usonano”(美国人)使用 | a~anismo 

美洲人(尤指美国人)说话、思想或生活

的方式;(美国英语的)特点;美国风尚 | 

hispan~a 西班牙语美洲的;西班牙裔[操 

西班牙语]美国人的 | latin~a 拉丁美洲的 

* ametist|o 【矿】紫晶,水晶,紫水碧,紫 

石英 ◆ ~a 紫水晶色的,紫色的: ~aj 

okuloj 紫水晶色的眼睛 

ametrop|a 【医】屈光不正的 ☞ miopa, 

hipermetropa, astigmata ◆ ~eco 屈光不 

正 

amfetamin|o 【化】【医】苯丙胺,安非他 

明 

amfiartr|o 【解】微动关节 

* amfibi|oj 【动】两栖类动物纲: vostohavaj 

~oj (= urodeloj)有尾两栖类动物 ◆ ~a 

①两栖动物的(两栖动物的特征: 幼体 

生活在水中,以鳃呼吸,成体基本生活在 

陆上,以肺呼吸,如蟾蜍、雨蛙、青蛙等) 

②【技】水陆两栖的,水陆两用的,水空 

两用的: ~a tanko 水陆两用坦克 / ~a 

aŭto 水陆两用汽车 / ~a aviadilo 水空两 

用飞机 ③〈免〉时而在陆上时而在水中 

生活的(如海豹等动物) 

amfibol|o 【矿】闪石,角闪石 ☞ pirokseno, 

aktinolito, asbesto, tremolito → amfibolito 

amfibolit|o 【矿】闪岩,角闪岩 

amfibologi|o 〈旧〉【语】(语句的)意义含 

混,句义含混,模棱两可的语句[言辞] 

amfibrak|o 【文】抑扬抑[短长短]格三 

音节音步 ◆ ~a 抑扬抑[短长短]格(三 

音节音步)的: ~a verso 抑扬抑[短长 

短]格的诗句 

amfineŭr|oj 〈旧〉【动】双神经纲 ☞ plako 

amfioks|o (= brankiostomo)〈旧〉【动】文 

昌鱼 

amfipod|oj 【动】端足目(甲壳纲) 

* amfiteatr|o ①(古罗马的)圆形露天竞技 

场;圆形(露天)剧场: la sangaj ludoj de 

la ~oj Romaj 古罗马竞技场上的血腥竞技 

/ sur la deklivo ~e kuŝas urbeto 小城呈梯 

形位于山坡上 ②(剧场中的)阶梯式座 

位区;梯形教室,阶梯教室;梯形解剖(实 

验)室 ③【地】圆形凹地,大围谷 ☞ cirko 

Amfitrion|o ①【神】安菲特律翁(希腊神 

话中非常好客的底比斯王) ②(首字母 

53 

小写)〈转〉在家设(晚)宴的东道主; 

殷勤好客的主人 

Amfitrit|a 【神】安菲特里特(希腊神话中 

海的女神) 

* amfor|o (古代的)双耳尖底瓮 ◆ A~o 

【天】①(= Akvisto)宝瓶(星)座,水 

夫(星)座 ②(黄道十二宫之一)宝瓶 

宫: filma stelo, naskita sub signo de ~o 生 

于宝瓶宫下的一位影星 

amfoter|a 【化】兼有酸碱两性的,两性的 

amhar|o 【语】(埃塞俄比亚)阿姆哈拉语 

ami|o 【植】阿米属植物;大阿米(也译大 

阿美,一种一年生草本植物) 

amiant|o (= asbesto)【矿】石棉 

amid|o ①【化】酰胺 ②氨化物 ☞ peptido 

◆ lizergata dietil~o 【化】【医】麦角酸 

酰二乙胺(一种致幻药) | tio~o = ti- 

okarboksi~o | tiokarboksi~o 【化】硫代酰 

胺 

amigdalin|o (= migdalino)【化】扁桃苷 

* amik|o ① 朋友 , 友人 : ~on montras 

malfeliĉo 〈谚〉患难中,见朋友;患难 

见知己 / pli bona ~o intima ol parenco 

malproksima 〈谚〉好友胜似远方的亲戚; 

远亲不如好友;挚友胜似远亲 / ~o en 

ĝojo kaj ploro 〈谚〉同甘共苦的朋友 / ~o 

de ~o estas ankaŭ ~o 〈谚〉朋友的朋友也 

是朋友 / ~o estas kara, sed vero pli kara 

〈谚〉朋友可贵,但真理更可贵 ②友好 

者,怀有善意的人,愿随时给予帮助或保 

护的人: malfermu, mi estas ~o 请开门, 

我是朋友 / mi gajnos mian proceson, ĉar 

mi havas ~on ĉe la kortego 我会胜诉,因 

为朝廷里有我的朋友 / li kolektis ĉiujn 

siajn ~ojn, por apogi la manifestacion 他召 

集所有朋友来支持示威活动 ③同情者, 

支持者,爱好者: ~o de la paco 爱好和 

平的人 / ~oj de Esperanto 世界语的支持 

者;世界语之友 / respondoj al la ~oj 答友 

人 ◆ ~a ①友好的,友善的,亲切的: ili 

estis tre ~aj inter si 他们互相很友好 / 

montri sin ~a al iu 对某人很友善[亲切] 

②朋友的,朋友般的,友谊的: ~a helpo 

朋友的[友谊的]帮助 / ~a konsilo 朋友

般的劝告 / ~a riproĉo 善意的责备 / esti 

en ~aj rilatoj kun iu 和某人关系很好 / ~a 

ligo 友谊的联系 | ~i (ntr)是„的朋友, 

和„做朋友: ~i kun iu 和某人做朋友 | 

~aĵo 友好的表示[行动,话语]: fari al iu 

~aĵon 对某人作友好的表示 | * ~eco 友 

谊,友情,友爱,友好关系: vivi kun iu 

en granda ~eco 和某人相处得非常友好 / 

ligo de ~eco 友谊的纽带 / la ~eco de ler- 

nejo 校友之情,同窗之谊 / la ~eco inter 

viro kaj virino estas delikata 男女之间的 

友情是微妙的 / ~eco aparte, ofico aparte 

〈谚〉交情是交情,公事是公事;公私应 

分明;公事公办 | ~iĝi 与„结为朋友, 

和„结交: ~iĝi kun [al] iu 和某人结为朋 

友 / ne ~iĝu kun homo kolerema 好生气 

的人,不可与他结交(旧约) | ~ino 女 

朋友,女友: ~ino de infaneco 童年时的 

女友 / ĉu vi ambaŭ ne estas ~inoj de la in- 

faneco? 你们俩不是童年时代的女友吗? 

/ li ankoraŭ ne havas ~inon 他还没女朋友 

| bo~(in)o 〈谑〉对和自己有共同性伙伴 

者的戏谑称呼 | * mal~o ①敌人,仇敌; 

反对者,对头: timu lupon edukitan kaj 

mal~on repacigitan 〈谚〉要提防驯化了的 

狼和言归于好的仇敌 / kiu neniun savis, 

mal~on ne havas 〈谚〉没有救助过任何人, 

也就没有敌人 / estinta ~o estas plej 

danĝera mal~o 〈谚〉昔日的朋友是现时 

最危险的敌人 / la mal~o, kiu lolojn semis, 

estas la diablo 撒稗子的仇敌,就是魔鬼 

(新约) ②敌人,敌军,敌国: al mal~’ 

en kuro faru ponton kun plezuro 〈谚〉逃 

敌苦无路,为其搭便桥(意近:穷寇勿追) 

/ iri milite kontraŭ la mal~on 迎击敌人[敌 

军] / viaj mal~oj falos antaŭ vi de glavo 

你们的敌人必倒在你们刀下(新约) ③ 

(对某事的)反对者,对立者,厌恶者, 

反感者: la ambiciaj obstinaj personoj estas 

la plej grandaj mal~oj de nia ideo 有野心 

的顽固派是我们理想最大的敌人 / nia 

plej granda mal~o ĉiam estis la postulado 

de reformoj 〈转〉要求改良是我们最大的 

敌人 / plibono estas mal~o de bono 〈谚〉 

54 

较佳是现况之敌(或译: 较佳者,佳之 

反;意为:要求过高,适得其反) ☞ 

antagonisto | mal~a ①敌意的,抱敌对情 

绪的,对立的,反对的: alpreni sintenon 

mal~an al iu [io] 对某人[某事]采取敌对 

态度 / ĝi estas mal~a kontraŭ nia ideo 它 

和我们的理想对立 ②敌人的,敌军的, 

敌国的: mal~a lando 敌国 / mal~a ŝipo 

敌舰 / mal~a soldato 敌军士兵 | mal~eco 

敌意,仇恨,不和,敌对,敌视,对立: 

mal~eco de [inter] nacioj 民族间的仇恨 / 

mi metos mal~econ inter vi kaj la virino 我 

要叫你和女人彼此为仇(旧约) / la in- 

tereso de la karno estas mal~eco kontraŭ 

Dio 以肉体为念就是与神为仇(新约) | 

mal~iĝi 成为仇敌,成为反对者: mal~iĝi 

kun iu 和某人结仇 ☞ malpaciĝi | fianĉ~o 

男傧相,伴郎 

amikt|o 【基督】(天主教教士做弥撒时衬 

在白长衣内的)白色颈巾 

amil|o 【化】戊基 

amilaz|o (= amelazo)【化】酰胺酶 

amin|o 【化】胺,氨基: ~fenolo 氨基(苯) 

酚 / ~(o)acido 氨基酸,胺酸 ◆ metil~o 

甲胺 | katekol~o 【生化】儿茶酚胺 

amirid|o 【植】脂檀属植物(热带美洲芸 

香科乔灌木属植物) ◆ balzama ~o 香脂 

檀 

amiŝ|o 【基督】门诺(menono)教派中严 

紧派的成员 ☞ menonoito 

amitab|o 【佛】阿弥陀佛(大乘佛教的佛 

名,又称弥陀,意为“无量光”) 

amitoz|o 【生】无丝分裂,直接分裂 

* amnesti|o 【法】(尤指对政治犯的)大赦, 

赦免 ◆ ~i (tr)大赦,赦免: la nova reĝo 

~is ĉiujn kondamnitajn je malpli ol du jaroj 

da malliberigo 新国王赦免所有两年以下 

徒刑的犯人 

amnezi|o 【医】记忆缺失,遗忘症 ◆ ~ulo 

遗忘症患者 

amni|o 【解】羊膜 ◆ ~uloj (胚胎)有 

羊膜的脊椎动物(爬行类、鸟类、哺乳类) 

| sen~uloj (胚胎)无羊膜的脊椎动物(如 

鱼类和两栖类)

amofil|o 【植】沙茅草属植物;沙茅草(一 

种喜沙草本植物,也称滨草) 

amok|o 【心】(尤指抑郁后暴发的)杀人 

狂: ~e kuri tra la stratoj 杀人狂似地在大 

街上狂奔 ☞ berserko 

amom|o ①【植】豆蔻属植物(常见的有豆 

蔻、砂仁等) ☞ eletario ②(由豆蔻等 

原料制成的)调味香料 

Amon|o 【宗】①阿蒙(古埃及宗教所信奉 

的主神) ②【圣】亚扪(《旧约》中的人 

名,罗得的次子便亚米;= Ban-Ami) ◆ 

~idoj 【圣】亚扪人(亚扪的后代) 

amoni|o 【化】铵: tetrametil~o 四甲铵 ◆ 

~a 铵的: ~a sulfato 硫酸铵 / ~a klorido 

氯化铵,卤砂,盐卤 / ~aj saloj 铵盐 

* amoniak|o 【化】①氨 ②氨水,阿摩尼亚: 

~a haladzo 氨水的臭气 ◆ ~ecigi 使(溶 

液)氨化,加氨于 | heks~o 络合钴盐的 

俗名 | sal~o (= amonia klorido)〈旧〉氯 

化铵 

amonit|oj 【古生】菊石目(中生代化石) 

amor|o 性爱: ~o estas la kuntuŝo de du 

epidermoj kaj la interŝanĝo de du kapricoj 

性爱是两块表皮的接触和两个任性欲望 

的交流 ◆ * A~o 【神】爱神(常表现为 

带双翼的裸体小孩,手执弓箭,谁中了他 

的金箭就会堕入情网) / la sago de A~o 

爱神之箭 ☞ Eroso, kupido → Venuso, 

Afrodito | ~a 性爱的 | ~i (kun iu aŭ tr) 

做爱: ~i kun iu [iun] 和某人做爱 / per- 

forte ~i virinon 强行与女人发生性关系 

☞ bugri, fiki, frandzi, koiti, kopuli, mas- 

turbi, midzi | ~ado 性爱的实践,做爱 | 

~ant(in)o 情人[妇](指与某人有性爱关 

系的人) | ~ema 对性爱有强烈倾向的, 

性欲强的,好色的 | ~inda (从性爱的角 

度)可爱的,有性魅力的 | ~ist(in)o 性爱 

职业者(指男妓或妓女) ☞ ĉiesul(in)o, 

ĝigolo, hetajro, meretrico, putino, prosti- 

tuit(in)o | ~veka 能引起性欲的,有性感的 

amorf|a 【化】非晶形的,非晶体的 

amorfofal|o 【植】蒟蒻属植物;蒟蒻,魔 

芋 

amorid|oj 亚摩利人(公元前 2000 年左右 

55 

的古闪族人,曾在巴比伦建立王朝) 

* amortiz|i (tr)①【经】分期偿还(债务 

等): tiu ŝtata deprunto estos ~ita en dudek 

jaroj 该国债将在 20 年内分期偿还 ② 

【经】折旧,摊提(资产等): la aĉetprezo 

de aŭtomobilo estos ~ota en kvin jaroj 汽 

车的购进价将分 5 年折旧 ③【电】阻尼, 

衰减,减少振幅,减震: ~ita oscilado 衰 

减振荡 ☞ atenui ◆ ~o ①分期偿还: 

~o de ŝuldo 债务的分期偿还 ②折旧: la 

~o de la maŝinaro 机器设备的折旧 ③阻 

尼,衰减: ~o de oscilcirkvito 振荡电路 

的衰减 | ~a 分期偿还的;折旧的;阻尼 

的,衰减的 | ~ilo 【技】【电】缓冲器; 

消震器;消音器;阻尼器 → skusorbilo 

Amos|o 【圣】阿摩司(希伯来人,最早的 

先知,活动时期在公元前 8 世纪) 

AMP 〈略〉(adenozin-monofosfato)【化】 

一磷酸腺苷 

ampelopraz|o 【植】三果葱 ☞ ajlo 

ampelops|o 【植】蛇葡萄属植物;蛇葡萄 ☞ 

partenociso, vito 

Amper|o 安培(法国物理学家,电磁学奠 

基人) ◆ a~o 【电】安培,安(电流单 

位) ☞ kulombo | a~horo 【电】安培小 

时,安时 | a~metro 【电】安培计,安培 

表,电流表 | a~sekundo 【电】安培秒, 

安秒 | a~volvo 【电】安(培)匝(数) 

* ampleks|o ①广度;大小;宽度,长度: la 

~o de liaj konkeroj estas frapanta 他所征 

服的地域之广,是惊人的 / salono de 

grandioza ~o 高大宽敞、富丽堂皇的厅堂 

/ la ~o de tajdo 潮的高度 / la ~o de oscilo 

振荡的幅度,振幅 / doni ~on al jupo per 

plisado 借助褶皱可使裙子宽大 ☞ di- 

mensio ②(活动、影响等的)范围,程 

度,限度: li diris, ke la ~o de miaj pro- 

ponoj lin kontentigas 他说我的建议的广 

泛程度令他满意 / la ~o de katastrofo 灾 

难影响的范围,受灾面 / la ~o de krizo 危 

机的严重程度 / vasta ~o da farita lernado 

已学课程的广度 / tiu principo havas pli 

grandan ~on ol nure juran 这一原则的涉 

及面超出了纯法律的范围 / la movado

prenas grandan ~on 运动在蓬勃发展 ③ 

【哲】外延: la ideo “besto” havas pli da ~o 

ol la ideo “hundo” “besto”这一概念的外 

延大于“hundo”的概念 ④【统】变量范 

围(变量最小和大小数值间的变化范围) 

⑤【乐】(乐器或人嗓所能发出的最低音 

和最高音之间的)音域 ◆ ~a 范围广阔 

的,浩大的,广大的,充足的,富裕的, 

广博的,广泛的: ~a vortaro 收词量大的 

词典,内容丰富的词典 / ~a sciado 广博 

的知识,知识面广 | ~i (tr)包含,包括, 

包容,容纳: ja la ĉielo kaj la ĉielo de ĉieloj 

ne povas Vin ~i 天和天上的天不能容纳 

你(旧约) / tiu ĉi deklaracio ~as ĉiujn 

nunajn politikajn demandojn 这个声明把 

所有当前的政策问题都包含进去了 / le- 

gante li povas ~i dek liniojn per unu rigardo 

他读书能够一目十行 / iliaj esploroj ~as 

multajn sciencajn kampojn / 他们的研究 

涵盖许多科学领域 ☞ ĉirkaŭpreni, bra- 

kumi, envolvi | ~igi 使范围更广,使包含 

的内容更广泛,增大: ~igita reeldono 增 

补版 | ~iĝi 范围变得更广,内容变得更广 

泛,增大 | sam~a 相同大小[广度,范围] 

的 | surfac~o (= areo ② 

)【技】表面大小, 

表面积 

amplif|i (tr)【理】【电】【讯】放大,扩大, 

增强,加强 ◆ ~o 扩大,放大,增益: 

indico de ~o 放大率 / koeficiento de ~o 

放大系数 | ~a 放大的,增益的: ~a stacio 

(远距通信线路等的)放大站 | ~ilo 放大 

器,扩音机 ☞ transistoro | antaŭ~ilo 前置 

放大器,预放大器,高频放大器 

amplifikator|o = amplifilo 

amplitud|o ①【科】幅,幅度,振幅 ②【天】 

(天体出没的)方位角 ◆ ~o de probablo 

【理】概率幅 | disĵetada ~o 扩散幅 | 

ekologia ~o 【环】生态容受度(物种对极 

端生态因素如光、热等的容受程度) 

* ampol|o ①【化】(化学实验用的)细颈瓶, 

烧瓶 ②【医】安瓿,针剂瓶 ③电灯泡 ☞ 

lumtubo, lampo ④【解】壶腹: ~o de 

spermodukto [de deferenta kanalo] 输精管 

壶腹 ◆ ~ingo (灯泡的)灯座: ŝraŭba 

56 

~ingo 螺口灯头 / dunoĉa [bajoneta] ~ingo 

插口灯头 | ~soklo 灯座: ŝraŭba ~soklo 

螺口灯座 / dustifta [bajoneta] ~soklo 插 

口灯座 | ~tubo (= pipeto)【化】(玻璃制) 

球管,吸量管,吸移管,吸管 

* amput|i (tr)【医】截(肢),截断,切断, 

切除: ~i iun je la kruro [la kruron al iu] 把 

某人的腿截掉,截去某人的腿 ◆ ~(ad)o 

截肢,截断,切除;截断术: ~ado de la 

dikfingro 拇指截除 | ~ito 【医】截去肢 

体的人 

Amsterdam|o 【地】阿姆斯特丹(荷兰首 

都) 

* amulet|o 【宗】护身符,护身物 ☞ fetiĉo, 

talismano 

Amur|o 【地】阿穆尔河(即黑龙江) 

* amuz|i (tr)使高兴,使开心,使得到娱 

乐,逗乐,逗笑: la teatraĵo min tre ~is 那 

部戏使我很开心 / la simioj ~is la infanojn 

那些猴子把孩子们逗乐了 ☞ ludi, plezu- 

rigi, malenuigi ◆ sin ~i, ~iĝi 自娱自乐, 

娱乐,消遣,玩耍: la infano sin ~is per la 

stanaj soldatoj 那孩子在玩锡制士兵游戏 

/ la reĝo vidis, ke Isaak ~iĝas kun sia edzino 

王见以撒和他的妻子利百加戏玩(旧约) 

/ sin ~i [~iĝi] pri iu 以取笑某人为乐 | ~o 

娱乐,消遣,游乐: kulturaj ~oj 文化娱 

乐活动 / liveri ~ojn al iu 给某人提供娱乐 

手段[消遣方式] / ĉiuj ~oj estas mal- 

permesitaj dum nacia funebro 国丧期间, 

停止一切娱乐 / loko de ~oj 游乐场 / fari 

al si ~on kun virino 强行与女人发生性关 

系;玩弄女人 | ~a 使人得到乐趣的,有 

趣的,好玩的,逗笑的: tre ~a rakonto 引 

人入胜的故事 / ~a ŝerco 引人发噱的笑 

话,很风趣的玩笑 / ~a spektaklo 有趣的 

演出 | ~iĝo 自娱,娱乐,消遣: infanoj 

bezonas ~iĝon 儿童需要娱乐 / virino, 

kiun vi elektis kiel objekton de via ~iĝo 你 

选来当作玩物的女人 | ~ilo 玩具,玩物; 

消遣品: diletanteco estas ~ilo de la vivo 

业余爱好是生活中的消遣手段 | ~isto 逗 

乐演员,小丑,弄臣 ☞ arlekeno, bur- 

leskulo, histriono, klaŭno, pajaco, pulĉinelo

1* -an| Ⅰ.(suf.)①表示集体、组织的成员: 

komitat~o 委员 / civit~o 公民 / famili~o 

家庭成员 / samklas~o 同班同学 ②表示 

某一地区的居民: amerik~o 美洲人 / 

pekin~o 北京人 / urb~o 市民 ③信仰某 

一主义、宗教的一分子: respublik~o (美 

国)共和党人 / islam~o 伊斯兰教徒 / 

samide~o (世界语者之间的称呼)同志 / 

krist~o 基督教徒【注】在这一意义上 

“an”只表示所属关系,而“ist”着重表 

达对某一主义或宗旨的信仰和对有关活 

动的积极参与 Ⅱ.(作独立词素): ◆ ~o 

成员,会员: ~o de esperantista grupo 世 

界语小组成员 | ~aro (没有组织起来的) 

群体,一群(人): ili marŝis per malgrandaj 

~aroj 他们三五成群地走着 / kun ili iris 

ankaŭ ĉaroj kaj rajdantoj; kaj la ~aro estis 

tre granda 跟他一道去的还有车辆和马 

兵;那一帮人甚多(旧约) / la homaro ne 

restos eterne senhelpa ~aro da ekzistaĵoj ne 

komprenantaj unu la alian 人类将不会永 

远是互不了解的一群无助的生灵 | ~iĝi 

成为„成员,加入„为成员: ~iĝi al klubo 

加入俱乐部 ☞ aliĝi 

2 -an| (suf.)【化】表示“饱和碳氢化合物”: 

met~o 甲烷 / et~o 乙烷 / but~o 丁烯 / 

heks~o 己烷 / dek~o 癸烷 / ment~o 薄 

荷烷 ☞ -en-, -in- 

ana|o 【经】(印度、巴基斯坦、缅甸等国 

以前的货币单位)一卢比的十六分之一 

anabaptist|o 【宗】(基督教)再洗礼派教徒, 

再浸礼派教徒 ☞ baptisto, menonito 

anabol|o 【生理】合成代谢,组成代谢 ☞ 

katabolo, metabolo ◆ ~aĵo 合成代谢产 

物 | ~igi 通过合成代谢吸收;促合成代谢 

☞ fiksi ⑤ 

| ~iga 使合成代谢的: ~iga 

substanco 【医】促合成代谢物质 

anaerobi|a (= malaerobia, aernetolera)〈免〉 

【微】厌氧的,厌气的 

anafaz|o 【生】有丝分裂的第三期,有丝 

分裂后期 

anafilaksi|o 【医】过敏性,过敏(状态): 

~a reago 过敏反应 

anafor|o ①【文】首语重复法(指第一个单 

57 

词或短语出现在连续数句或数行诗的开 

头),头语重复法(如:”Lando de libereco, 

lando de estonteco, mi vin salutas! Lando, 

pri kiu revis...”) ②【语】照应(指前一 

词或语段以另一形式尤以代词形式在句 

中重复出现),指代法 ☞ kataforo ◆ ~a 

照应前项的,指代前项的 

* anagal|o 【植】海绿属植物 ◆ agra ~o, 

ruĝa ~o (红花)海绿,红花琉璃繁缕 | blua 

~o, femala ~o (蓝花)海绿,蓝花琉璃繁 

缕 

anagir|o 臭豆属植物 ◆ fetora ~o 臭豆 

anaglif|o ①【美】浅浮雕装饰(用于家具 

等物上),浅浮雕物 ②立体照片[影片], 

补色立体图 ③【印】盲[点]字印刷(法) 

◆ ~a ①【美】浅浮雕装饰的 ②立体照 

片[影片]的 ③【印】盲[点]字印刷 

(法)的 

* anagram|o 【语】(改变字母位置组成新词 

的)换音组词法,同母异缀造词法(如将 

“l’ akademio”改变为“la komedia”): tiri 

~on el ies nomo 变移某人名字的字母组 

成一个词 ☞ logogrifo 

anakardi|o 【植】鸡腰果属植物 ◆ okci- 

denta ~o (= akaĵuarbo) 鸡腰果树,槚如 

树 ☞ semekarpo | ~acoj 漆树科 

anakinezi|o 【医】(病后)功能恢复锻炼; 

康复训练 

anakolut|o 【语】改变说法,错格(话语中 

途变更,以致同一句中句法结构前后不一 

致或不连贯,如:glora la celo, sankta l’ 

afero, la venko — baldaŭ ĝi venos;或:la 

proponoj havas la karakteron ne de postulo 

— ili estas nur bonintencaj konsiloj) 

anakond|o 【动】森蚺,水蟒(南美热带产 

的大蛇) ☞ boao, pitono 

anakoret|o 【宗】隐修士,〈转〉隐士,隐 

遁者 ☞ ermito, dezertulo 

Anakreon|o 阿那克里翁(古希腊抒情诗人, 

约前 582-约前 485,专写爱情和酒色享 

乐的短诗) ◆ ~eska 【文】阿那克里翁 

诗风的 

* anakronism|o ①(= dateraro ② 

)时代错误, 

年月错误 ②不合时代潮流的事物,过时

的习俗 

anakruz|o ①【文】行首轻音节(西方古诗 

中以重音节开始的诗句前的轻音节) ② 

【乐】(乐句开始处的)不完全小节,弱 

起音 

Anaksagor|o 【哲】阿那克萨哥拉(古希腊 

唯物主义哲学家,约前 500-约前 428) 

anal|oj 【史】编年史: la A~oj de Tacito 泰 

西陀(罗马历史学家)的《编年史》 ◆ 

~isto 编年史作者 

analeptik|o 【药】回苏剂,兴奋剂,壮神 

剂(如咖啡因、安非他明等) 

analfabet|o 文盲,不会读写的人,目不识 

丁的人 ◆ ~eco 文盲状态,文盲 

analgezi|o 【医】痛觉缺失(症) ☞ ne- 

sensiva 

analgezik|o 【药】止痛药,镇痛剂 ☞ 

trankviligaĵo 

analitik|o 【数】解析法,解析 ◆ furiera ~o 

傅里叶分析 | harmona ~o 调和分析 | ~a 

分析的,解析的: ~a funkcio 解析函数 

* analiz|i (tr)①【化】【理】分析;分解: 

~i solvaĵon 分解溶液 / ~i fenomenon 分 

析一种现象 ②【语】分析 ③(对文件或 

作品)分析,剖析(以便作出归纳或评价) 

④【气】(对天气状况)分析(以便作出 

预报) ◆ ~o ①【化】【理】分析;分解: 

kvanta ~o 定量分析 / spektra ~o 光谱分 

析 ②分析,剖析: ~o de teatraĵo 对一部 

戏剧的剖析 / ~o de kompleksa frazo 对一 

个复合句的分析 / sintaksa ~o 句法分析 

/ doni kritikan ~on de proponataj ŝanĝoj 对 

提出的修改建议给予评论性的分析 ③ 

【哲】分析,分析法 ☞ sintezo → psiko 

④【数】分析法,解析法: infinitezima ~o 

无穷小分析,无限小分析,微分 / vektora 

~o 向量分析,矢量分析 | ~a ①分析的; 

分解的;剖析的: ~a juĝo 分析判断 / ~a 

rezonado 分析性推理 / ~a metodo 分析 

的方法 ②【语】分析型的: la ĉina lingvo 

estas ~a lingvo 汉语是分析型语言 ③ 

【数】分析的,解析的: ~a funkcio 解 

析函数 / ~a geometrio 解析几何 | ~ilo 

【理】分析器,分析仪 | ~isto ①分析员; 

58 

化验员;精神分析专家[医生] ②(= 

dissekcisto)〈免〉解剖者 | merkat~o 【商】 

市场分析 | psik~o 【心】心理分析 

* analog|a ①类似的,相似的,相像的: tio 

estas aventuro ~a al tiu, kiun mi havis 这是 

一次与我曾遇到过的相似的奇遇 ②【解】 

(指器官)同功的: la flugiloj de la birdo 

estas ~aj al la brakoj de la homo 鸟的翅膀 

和人的手臂同功 ☞ adekvata, homologa, 

konforma, responda, simetria ③【化】(在 

分子结构、作用或活性上和另一物质)类 

似的: merkaptano estas ~a al alkoholo 硫 

醇与乙醇类似(分子结构相同但作用不 

同) / tolueno estas ~a al benzeno 甲苯与 

苯类似(结构稍有差异但反应性能相同) 

☞ homologa ④【计】模拟的 ☞ cifereca 

◆ ~a komputilo 模拟计算机 | ~(aĵ)o 

【化】类似物: tolueno estas ~o de benzeno 

甲苯是苯的类似物 | ~eco ①类似性,相 

似性,相像 ②【哲】类比,类推 ③【语】 

类推(作用) 

* analogi|o (= analogeco)①类似(性): havi 

~on kun io 和某物有类似性 ②【哲】类 

比,类推 ③【语】类推(作用): la ~o 

alkondukis esperantistojn formi “alies” laŭ 

la modelo de “ies” 类推作用导致世界语 

者比照“ies”构成“alies”这一词形 

Anam|o 【史】安南(越南中部地区旧名; 

在中国古籍中为越南古称) 

anamirt|o 【植】印(度)防已属植物;印 

防已 ☞ koklo 

anamorfoz|o 失真图像,变形影像,歪像; 

歪像描法,错觉表现法 ◆ ~a 失真图像 

的,歪像的;【摄】(指镜头)使像变形的 

* ananas|o 【植】①菠萝属植物;菠萝,凤 

梨 ②(= ~frukto)菠萝,凤梨(指果实) 

◆ ~ujo = ~o ① 

| ~frukto = ~o ② 

* 

anapest|o 【文】(诗歌的)抑抑扬格,短 

短长格(指由两个轻音节后跟一个重音节 

或由两个短音节后跟一个长音节组成的 

音步) 

Anapurn|o ①【地】安纳布尔纳峰(喜马拉 

雅山脉高峰之一,位于尼泊尔北部) ② 

【宗】湿婆(印度教的第三大主神)女身

(ŝaktio)之一 

* anarĥi|o = anarkio 

anarik|o 【动】狼鱼属鱼类;狼鱼 

* anarki|o ①【哲】无政府;无政府状态(一 

种人与人和谐相处没有等级制度统治的 

理想状态): ~o estas ĝuste ordo 无政府即 

秩序 ②无政府主义 ③〈常〉〈免〉无秩 

序,混乱 ◆ ~a 无政府的;无政府主义 

的: ~aj doktrinoj 无政府主义学说 | 

~ismo 无政府主义 ☞ ~sindikatismo → 

federismo, individuismo, komunismo, so- 

cialismo | ~isto 无政府主义者 ☞ libere- 

cano 

* anas|o 【动】鸭: doma ~o 家鸭 / sovaĝa 

~o 野鸭 / vir~o 公鸭 / ~iri [~paŝi] 鸭步 

行走(走路时身体左右摇摆 → ansero) 

☞ kreko ◆ muta ~o (= kairino)疣鼻栖 

鸭,番鸭 | ~aĵo 鸭肉: rostita ~aĵo 烤鸭 

(肉) | ~edoj 鸭科 | fajf~o 赤颈鸭 | 

glaci~o (= klangulo)长尾鸭 | kuler~o 琵 

嘴鸭 | marĉ~o (= kerkedulo)白眉鸭, 

巡凫 | mar~o 海番鸭属鸟类;海番鸭 | 

merg~o 秋沙鸭 | tuf~o (= fuligulo)凤头 

潜鸭,红头潜鸭 | mol~o (= somaterio) 

绒鸭,棉凫 

anasark|o 【医】全身性水肿,普遍性水肿 

anastatik|o (= jeriĥorozo ① )【植】含生草属 

植物;含生草 

Anastazi|a 阿纳斯塔西娅(女子名) 

anastigmat|a 【理】【光】消[去]像散的; 

正像的 ◆ ~o 【摄】消[去]像散镜头 ☞ 

aplanata, akromata 

anastomoz|o 【解】(血管、神经等的)吻 

合;【植】(叶脉等的)并接,联结 ◆ ~a 

吻合的;并接,联结的: ~a granda arterio 

吻合的大动脉 / ~aj parafizoj (菌类的) 

联结侧丝 | ~i (tr)【医】使吻合: la arterioj 

~iĝas kun la vejnoj 动脉和静脉吻合 

anastrof|o (= inversio ① )【语】【文】倒装 

(法),语序倒置(法) 

anateks|o 【地质】深熔作用 ◆ ~a petro (= 

anateksito) 深熔岩石 

anateksit|o (= anateksa petro)【地质】深 

熔岩石 

59 

anatem|o ①【圣】(《圣经》中的)禁忌(触 

犯者将被处死或毁灭并当作祭物献给耶 

和华) ②革出教门,弃绝,毁灭;〈转〉 

诅咒,强烈谴责 ◆ ~i (tr)①因触犯禁 

忌而被献祭给耶和华 ②诅咒,强烈谴责, 

开除出教 ☞ ekskomuniki 

anatoksin|o 【微】变性毒素,类毒素 

Anatol|o 阿纳托尔(男子名) 

Anatoli|o 【地】安纳托利亚(小亚细亚的 

旧称,今土耳其亚洲部分) 

anatom|o 【解】解剖学家 ◆ * ~io ①【解】 

解剖学;解剖 ☞ morfologio ②(动植物 

的)结构 | ~ia 解剖学的,解剖的;(动植 

物)结构的: ~a traktato 解剖学论文 | 

~iisto (= ~o)解剖学家 | plant~io 【植】 

植物解剖学 

-anc| 【科】表示数学的或物理的“量”: 

vari~o 【数】方差,数据的偏离值 / in- 

dukt~o 【理】电感系数 / port~o 【空】 

承载能力,举力 

ancilostom|o 【动】钩口线虫属动物;钩虫 

◆ ~ozo 【医】钩虫病 

* anĉ|o 【乐】(管乐器的)簧,簧片: libera 

~o 自由震动簧片 / ~o batanta 震击簧 

* anĉov|o ①鳀鱼罐头 ②(= engraŭlo)【动】 

鳀鱼 

And|oj 【地】安第斯山脉(位于南美大陆 

西部) ☞ Akonkagvo 

andaluz|o ( 西班牙)安达卢西亚人 ◆ 

A~io 安达卢西亚(西班牙南部的一个区 

域) | ~ia 安达卢西亚(地区)的 

andant|o 【乐】①行板(偏慢的中庸速度, 

即步行速度) ②行板乐曲[乐章] ◆ ~e 

用行板,以步行速度,徐缓地 

Andersen 安徒生(丹麦童话作家) 

andon|o 日本纸灯笼(日语汉字名称为“行 

灯”) 

Andor|o 【地】安道尔(欧洲小公国,位于 

法国和西班牙之间) 

Andrapradeŝ|o 【地】(印度)安得拉邦 

andre|o 【植】黑藓属植物;黑藓 

Andre|o 安德烈(男子名) 

androce|o (= stamenaro)【植】雄蕊群 ☞ 

gineceo

androgen|o 【生化】雄激素,睾丸酮 

androgin|o ①【植】雌雄同株;(指花)雌 

雄同序 ☞ dioika ②(= hermafrodito ) 

【动】雌雄同体 

Andromaĥ|a 【神】安德洛玛刻(希腊神话 

中特洛依王子 Hektoro 之妻,以对丈夫忠 

贞著称) 

andromed|o 【植】马醉木属植物;马醉木 

Andromed|a ①【神】安德洛墨达(希腊神 

话中埃塞俄比亚公主,她母亲夸她美貌胜 

于海中仙女,因而触怒海神,海神便用洪 

水淹没该国全境。她为救民众毅然献身, 

被锁囚于大石旁,后被 Perseo 救出,两人 

结为夫妇) ☞ Kasiopea ②【天】仙女(星) 

座 ◆ ~a galaksio 【天】仙女座星系 

andropogon|o 【植】须芒草属植物;须芒 

草 ☞ cimbopogono 

androzac|o 【植】点地梅属植物;点地梅 

anduj|o (= tripkolbaso)【烹】(用猪下水做 

的)香肠: fumaĵita ~o 熏制的香肠 ◆ 

~eto (猪下水做的)小香肠 

* anekdot|o 轶事,趣闻,短而有趣的故事: 

~oj pri ies vivo 有关某人生活的奇闻趣事 

/ historiaj ~oj pri Pekino 有关北京的掌故 

☞ historio ◆ ~a 轶事的,趣闻的;含有 

趣闻轶事的;〈转〉细枝末节的: ~a 

kroniko 趣闻轶事专栏,花絮专栏 

* aneks|i (tr)①【政】兼并(领土等),并 

吞: en 1793 Prusio, Rusio kaj Aŭstrio 

perforte ~is partojn de Pollando 普鲁士、俄 

国和奥地利于 1793 年强行瓜分了波兰的 

部分国土 ②〈转〉归并;附入,附加: ~i 

statistikojn al raporto 把统计数据附入报 

告 ◆ ~ado 兼并,并吞;归并;附入, 

附加: politiko de ~ado 兼并政策 | ~aĵo 

①被兼并的领土,并吞的属地: la ~aĵoj de 

Napoleono 拿破仑并吞的属地 ② 附加 

物,附属物;附件,附录,附带事项: la 

~aĵoj de organo 【解】器官的附件 / la 

~aĵoj de traktato 条约的附件 | ~ismo 兼 

并主义,并吞主义 | ~ito 【医】子宫附件 

炎 

anelid|oj 【动】环节动物门 

anemi|o 【医】贫血(症 ) ◆ ~a (= 

60 

sangomanka)【医】患贫血的,贫血引起 

的;〈转〉软弱无力的: ~a vizaĝo 没有 

血色[苍白]的脸 / ~a knabino 软弱无力 

的女孩子 | ~i (tr)引起贫血;〈转〉使 

衰弱,使无力: longaj studhoroj ~as la 

infanojn 长时间的学习使孩子们精疲力 

竭 | ~iĝi 患贫血;变苍白 

anemogram|o 【气】风速自记曲线 

anemometr|o 【气】风速(测定)表,气流 

表 ◆ ~io 风速风向测定法 

* anemon|o 【植】银莲花属植物;银莲花 ◆ 

mar~oj (= aktiniuloj)【动】海葵目 

aneroid|a 【理】【气】无液的;膜盒的: ~a 

barometro 【气】无液气压表,膜盒[空 

盒]气压计 ◆ ~io 【气】无液气压表, 

膜盒[空盒]气压计;真空膜盒 

anestez|i (= senestezigi)(tr)【医】(用药 

物)对„施行麻醉,使麻醉,使失去痛觉: 

~i operacioton 对病人术前施行麻醉 ◆ 

~o 【医】麻醉;感觉缺失: ĝenerala ~o (= 

narkozo)全身麻醉 / loka ~o 局部麻醉 / 

akupunktura ~o [~o per akupunkturo] 针刺 

麻醉 | ~a 麻醉的,产生麻醉的: ~a 

substanco 麻醉物 | ~ant(aĵ)o 麻醉物,麻 

醉剂,麻醉药 | ~ilo 麻醉器械 | ~isto 麻 

醉医师,麻醉师 | frid~o 冷冻麻醉,低温 

麻醉 

anet|o 【植】莳萝属植物;莳萝,小茴香 ☞ 

anizo, fenkolo, ilicio ◆ ~olo 【化】茴香 

脑 

aneŭploid|a 【生】①非整倍的 ②非整倍体 

的 ◆ ~o 非整倍体 

aneŭrism|o 【医】动脉瘤: rompiĝo de ~o 动 

脉瘤破裂 

anfrakt|o ①【解】纡曲,弯沟 ②【矿】(形 

状不规则的)坑洼,高低不平处 

Angel|o 安格尔(男子名) ◆ ~a, ~ino 安 

格拉,安格琳(女子名) 

* angelik|o 【植】当归属植物;当归 ◆ 

ĝarden~o 欧白芷,圆叶当归 

Angelik|a 安格莉卡(女子名) 

angi|o ①(= vaskulo ① , sangovazo)【解】管, 

血管,脉管: ~pinĉilo 血管钳,止血钳 / 

~spasmo 【医】血管痉挛 ②【植】导管 ◆

~a 血管的,脉管的;导管的 | ~ito 【医】 

血管炎,淋巴管炎,脉管炎 | ~ologio 【医】 

血管淋巴管学,脉管学 | ~omo 【医】血 

管瘤 | kole~ito 胆道炎 | limf~ito (= 

limfangito)淋巴管炎 | limf~omo 淋巴管 

瘤 

* angil|o 【动】鳗鲡属鱼类,鳗鲡,鳗: 

marinita [fumaĵita] ~o 醋渍[熏制]鳗鱼 

☞ leptocefalo ◆ ~oformaj 【动】鳗鲡目 

| mar~o (= kongro)【动】康吉鳗(一种 

硬骨海鱼,俗称海鳗) 

Angil|o 【地】安吉尔岛(小安的列斯群岛 

中北端,英属) 

* angin|o 【医】咽峡炎: katara ~o 卡他性 

咽峡炎 / ulcera ~o 溃疡性咽峡炎 ◆ 

brust~o (= brustangoro)心绞痛 

angiosperm|oj (= magnolifitoj, ovariplantoj) 

【植】被子植物 ☞ gimnospermoj 

angiotensin|o 【生化】血管紧张肽,血管 

收缩素,高血压素 

* angl|o 英格兰人;英国人 ☞ englo, brito 

◆ ~a 英格兰人的,英国人的;英格兰的, 

英国的: la ~a lingvo 英语 / la frua angla 

stilo 早期英语文体(→ gotika) / la ~a 

Eklezio 英国国教会,英国圣公会(→ 

anglikana) | ~aĵo ①英国特有事物 ②用 

英语写成的文章[作品],英语读物 | A~io, 

A~ujo 【地】英格兰,英国 | ~ismo 英语 

特有的表达方式,英语习语,英语风格 | 

~omanio ①英国狂,醉心英国(盲目模仿 

英国习俗等) ②喜欢夹用英语词语,夹 

用英语癖 | ~onormanda ①盎格鲁-诺曼 

底语的(古时奥依语的一种方言) ②诺 

曼底群岛(即海峡群岛,英国领地,位于 

英吉利海峡)的 | ~osaksa 盎格鲁-撒克逊 

人的,盎格鲁-撒克逊文化的 

anglez|o ①过去的一种轻快的英国土风舞 

②斜体书法 

anglicism|o = anglismo 

anglikan|o 英国国教教徒 ◆ ~a 英国国教 

的,英格兰教的 | ~ismo 英国国教,英格 

兰教;英国国教主义 

Angol|o 安哥拉(非洲西南部国家,首都罗 

安达) 

61 

* angor|o ①【医】极端不安,焦虑,苦恼, 

恐慌: ~o pro longa atendo 等得太久的焦 

虑不安 / senti ~on 感到苦恼 / ~o antaŭ la 

morto 在死神面前的恐慌 ☞ anksio ② 

【哲】(因对人生和命运悲观思考而产生 

的)不安,焦虑 ☞ ekzistismo ◆ ~i (ntr) 

极端不安,焦虑,苦恼,恐慌 | ~a 极端 

不安的,焦虑的,苦恼的,恐慌的 | brust~o 

【医】心绞痛 

angostur|o ①【植】(南美产)安古斯图拉 

树,安古树(味苦,滋补及调味用) ② 

〈常〉【药】安古斯图拉树皮制剂(一种 

苦味补药) ◆ ŝajn~o 〈旧〉【药】假安 

古斯图拉树皮制剂(由其他代用树皮制 

成) 

angrek|o 【植】凤兰属植物;凤兰,大慧 

星兰 

angstrom|o (= anstromo)【理】埃(光谱 

线波长单位,等于 10 -10 米) 

* angul|o ①【数】(射线绕端点旋转度的大 

小)角度 → grado, radiano, graduso ② 

【数】角: akuta ~o 锐角 / malakuta 

[obtuza] ~o 钝角 / alternaj ~oj (交)错角 

/ apudaj ~oj 邻角 / komplementaj ~oj 余 

角 / suplementaj ~oj 补角 ③(= argu- 

mento ③ 

)幅角,幅度 ④〈常〉角;拐角, 

街角: sin vundi ĉe la ~o de meblo 碰到家 

具的角而受伤 / ~o de domo 屋角 / la 

kvar ~ojn de la domo 房屋的四角 / 

ĉirkaŭiri la ~on de domo 绕过房角 / trans 

la ~o vi trovos drinkejon 过了那个拐角你 

就会找到酒馆 ⑤〈常〉角落,隅;墙角 

处: serĉi en la ~oj de tirkesto 找遍抽屉所 

有的角落 / ĉiam vi lasas iom da polvo en 

la ~oj de la ĉambro 你总是在房间所有的 

角落处留下点儿灰尘(意为打扫得不干 

净) / meti la knabon en ~on de la 

klasĉambro (por lin puni) 罚孩子站到教室 

墙角 / rideto glitis ĉe la ~o de ŝiaj lipoj 微 

笑掠过她的嘴角 / la kvar ~oj de la tero 

世界各地 / en ĉiuj ~oj 在所有角落里;旮 

旯旮旯儿;到处 / en ĉiuj ~oj de la mondo 

在世界各个角落;在世界各地 ⑥〈常〉 

很少有人去或被人注意的狭小的地方;冷

僻处,偏僻处;隐秘的地方: loĝi sur ~o 

de tegmento 住在屋顶的一角 / malnoblaj 

agoj faritaj en ~oj 在背人处干下的卑鄙勾 

当 / ĉiu ~o kun sia sanktulo 〈谚〉各地有 

各地的圣人(意为:一个地方所尊崇的圣 

人,在别的地方不一定受到尊崇) / en ĉiu 

~o alia postulo 〈谚〉各地有各地的规矩 

(postulo 在本句中指对人的行为道德的 

要求) / li estas bravulo en sia ~o 〈谚〉 

他是躲在角落里的勇士;他是个假好汉 

⑦ 【印】( 刊物的 ) 专栏 : la ~o de 

ŝakamatoroj 棋友之角 ◆ ~a 角的,角形 

的,有角的: ~a distanco 角距离 / ~a 

frekvenco 【理】角频率 / ~a akcelo 【理】 

角加速度 / ~a rapideco 【理】角速度 / ~a 

meblo 三角形家具(专置于屋角,如角柜) 

/ ~a ŝtono (= ~ŝtono)【建】奠基石,角 

石 | ~en 向拐角,绕过拐角: turni ~en 转 

向拐角,绕过拐角 | ~aĵo (= angulrelo) 

角形轨条(包括 L 形或 T 形轨条) | ~eca 

具有角的性质的,有棱角的;〈转〉执拗 

的,生硬的,粗暴的: ~eca vizaĝo 瘦削 

的脸 / ~eca karaktero 执拗的性格 | ~eto 

(房屋的)角落;(墙壁的)凹进处(可 

置家具);偏僻的角落: serĉi en ĉiuj lo- 

ketoj kaj ~etoj 找遍了旮旮旯旯,到处仔细 

寻找 | ~ilo 角尺,角规 ☞ ortilo, 

~mezurilo | ~umita 【纹】带有三角图形的, 

用三角图形装饰的 | kvar~a 四角形的 | 

kvar~o, kvin~o, ..., plur~o (= kvarlatero, 

kvinlatero, ..., plurlatero)【数】四角[边] 

形,五角[边]形,„,多角[边]形 | mult~a 

多角的 ☞ malebena | ses~a 【理】【矿】 

(结晶体)六方形的 | tri~o 【数】三角 

形: egallatera tri~o 等边三角形 / ajna 

tri~o 任意三角形 / simetria [izocela] tri~o 

等腰三角形 / skalena tri~o 不等边三角形 

| tri~i ①【数】三角剖分 ②【测】对„进 

行三角测量 | tri~ado ①【数】三角剖分 

②【测】三角测量 | alt~o ①【测】(被测 

点或天体和地平线之间的)高度 ②【天】 

仰角 | atak~o 【空】冲角,攻角,迎角 | 

baz~a 【建】墙基角 | driv~o ①【海】偏 

航角;【空】偏流角 ②【军】射偏角 | fiks~o 

62 

固定角 | foli~o (= akselo ② 

)【植】叶腋 | 

kaŝ~o 隐蔽的角落,隐秘处 | klin~o 【测】 

倾角 | lip~o 唇连合;嘴角 | ort~o 【数】 

长方形,矩形 | perd~o 【理】损耗角 | 

rekt~o 〈免〉= ort~o | strat~o 街角: rondiri 

[ĉirkaŭiri] strat~on 绕过街角 / gazeto 

vendata ĉe ĉiu strat~o 街上到处有售的杂 

志 | streĉ~o (= spagato)【体】劈叉 | 

trak~o 【空】航迹角,轨迹角 | trink~o 起 

居室中供饮用饮料的专用屋角 

Angur|o 【地】安哥拉(安卡拉“Ankaro” 

的旧称) ◆ ~a 安哥拉的: ~a kapro 安 

哥拉山羊 / ~a kato 安哥拉猫 / ~a lano 

安哥拉羊毛 

angvis|o 【动】缺肢蜥属爬行动物,缺肢 

蜥(或称脆蛇晰,玻璃蛇“vitro-serpento”) 

* anĝel|o ①【圣】上帝的天使,神的使者: 

la ~o de la Eternulo 耶和华的使者 / la 

naŭ ordoj de la ~oj 天使的九级神品 ② 

【宗】(袄教、基督教和伊斯兰教的)天 

上精灵,天神(位在人和神之间): la pano 

de l’ ~oj (= eŭkaristio)(天主教)圣餐 / 

gardanta ~o (基督教徒的)守护天神 / 

malbona [defalinta] ~o (= diablo)叛逆的 

[堕落的]天神,魔鬼 / la ~o de l’ abismo 

[de l’ mallumo] (= Satano)撒旦,魔王 / 

la nigraj ~oj 魔鬼 ☞ kerubo, serafo ③完 

美无缺的人,可爱的人,安琪儿: ka- 

lumniante konstante, oni eĉ ~on nigrigas 

〈谚〉经常的恶语中伤,甚至能把天使说 

成黑色(天使通常以带翅膀穿白衣的形象 

出现) / kontentigi ĉiujn eĉ ~o ne povas 

〈谚〉即使天使也不能使人人都感到满意 

/ demono neniel povas turniĝi en ~on 魔鬼 

决不会变成天使 / ~o de mildeco 温柔的 

安琪儿,非常温柔的人 / bela kiel ~o 像天 

使一样美;非常美丽 / adiaŭ, ~o de mia 

animo! 再见,我心灵的天使! ◆ ~a 天 

使的;天使般的,纯洁的,善良的,可爱 

的,温柔亲切的: ~a saluto 【基督】奉 

告祈祷,三钟经,圣母经(即天主教徒追 

念圣母玛利亚的祈祷词“万福玛利亚”) / 

la ~a sfero 天使界 / ~a formo 天使的身 

形 / ~a rideto 天使般的微笑 / ~a dolĉeco

天使般的甜美 / ~a koro (天使般)善良 

的心 / ~a pacienco 天使般的耐心;极大 

的耐心 / parolo ~a, sed penso pri ŝtelo 

〈谚〉嘴里说得好,心里想偷盗 | arki~o = 

ĉef~o | ĉef~o 天使长,大天使 | gard~o (= 

la gardanta ~o)(基督教徒的)守护天神, 

救护神 

Anĝel|o 安吉洛,安吉尔(男子名) 

anĝelus|o 【基督】①(天主教的)奉告祈 

祷,三钟经 ②(天主教堂在晨、午、日 

落时敲响的)奉告祈祷钟,三钟(指钟声) 

→ muezino 

Anhalt|o 【史】安哈尔特(德国历史上的 

一个区域,曾是一个公国) 

anhel|i (ntr)气喘,喘息,气促,呼吸困 

难: ~i pro kurado 跑得喘不过气来,跑 

得气喘吁吁 

anhidr|a 【化】无水的,脱水的: ~a kalcia 

sulfato 无水硫酸钙 / ~a kalko 生石灰 / 

~a salo 干盐 

anhidrid|o 【化】①酐: acetata ~o 醋(酸) 

酐 ②脱水物 ◆ ftalata ~o 酞酐,邻苯二 

四酸酐 | interna ~o 内酐 

anhidrit|o 【矿】硬石膏 

anhidro| (pref.)表示“无水”,“脱水” 

Anĥiz|o 【神】安喀塞斯(希腊神话中特洛 

伊王子,与 Afrodita 生 Eneo,特洛伊被焚 

时他的儿子背他逃出特洛伊城) 

anil|o 【植】靛蓝,槐蓝(一种制蓝靛原料 

植物) ◆ * ~ino 【化】苯胺,阿尼林(油) 

anilid|o 【化】酰替苯胺: acet~o 乙酰替 

苯胺 

* anim|o ①(作为生命本质的)精神,灵魂: 

tiel longe, kiel mia ~o estas en mi 只要我 

的灵魂还在;只要我还活着 / homo, kies 

~o estas en liaj nazotruoj 鼻孔里有气息的 

人(此句出自《旧约》;意为:活着的人) 

/ lia ~o forkuris en la pinton de la piedo 

〈谚〉他的灵魂跑到了脚尖(意为:几乎 

吓昏,吓得魂不附体) / ili vivas per unu 

~o en du korpoj 〈谚〉他们好似一个灵魂 

分居于两个身体(意为:他们是亲密无间 

的朋友) / korpo sen ~o 没有灵魂的躯体 

/ eligi sian ~on 使灵魂出窍;死 / kiu volos 

63 

savi sian ~on, tiu ĝin perdos 凡要救自己 

生命的,必丧掉生命(新约) / ~o al 

paradizo deziras, sed pekoj retiras 〈谚〉灵 

魂想要进天堂,罪孽把它往回拉 / fremda 

~o estas abismo sen limo 〈谚〉人心难测; 

知人知面不知心 / klopodi sen limo per 

korpo kaj ~o 〈谚〉尽心竭力地办(或张 

罗) / forsavis sian korpon kaj ~on 〈谚〉 

逃得无影无踪 / la ~o de l’ mondo 〈转〉 

宇宙灵魂,宇宙精神(→ panteismo) ② 

【宗】心灵,灵魂: rekomendi sian ~on al 

Dio 将灵魂托付给上帝 / fordoni sian ~on 

al la diablo 把自己的灵魂交给魔鬼(意 

为:因犯不可饶恕的罪行而使自己的灵魂 

不能得救) / vendi sian ~on 出卖灵魂 / 

oni ĉiam diskutas, ĉu la homo havas sen- 

mortan ~on 人们一直在讨论人是不是有 

不死的灵魂 ③(人死后依然存在的)精 

神,灵魂: la transmigrado de la ~oj 灵魂 

转世(→ metempsikozo, reenkarniĝo) / la 

pesado de la ~oj (基督教、伊斯兰教等教 

义中)对死者灵魂的审判 / la ~oj de la 

purgatorio (天主教)在炼狱里涤罪的灵 

魂 / preĝi por ies ~o 为某人的灵魂祈祷 

(即为他请求免罪)(→ indulgenco) / 

vagi kiel turmentata ~o (= damnito) 像痛 

苦的灵魂[被罚入地狱者]那样游荡;忧 

心忡忡地、孤独地走着 ☞ spirito ⑥ ④(= 

psiko)【心】心灵,心理 ⑤感情和激情的 

源泉,感情,激情(与智力相对);活力, 

生气: la stato de la ~oj 情绪,精神状态 / 

lia ~o algluiĝis al ŝi 他的心系恋着她;他 

迷恋上[爱上]她 / faciligi la ~on 使安心; 

使放心;使感到宽慰 / al lia ludo mankis 

~o 他的表演缺乏激情 / tiu pentraĵo ne 

havas ~on 〈转〉这幅画不传神 / Tolstoj 

estis pli ĝuste granda ~o ol granda inteli- 

gento 托尔斯泰与其说有伟大的智慧,不 

如说有伟大的心灵 ⑥人(指个人): estis 

eĉ ne unu ~o en mejla ĉirkaŭaĵo 方圆一英 

里内连一个人影儿都没有 / urbeto de 

kvin mil ~oj 一个五千人的小镇 / mia ~o 

(《圣经》用语)我 ⑦主要推动者,中心 

人物,首脑: ~o de la entrepreno 企业的

主心骨 / ~o de la Rezistado 抵抗运动的 

领袖人物 / la ~o de la festo 节日庆典或 

宴会上最活跃的人 ☞ koro, kerno, mo- 

toro ⑧【技】(物体的)主要部分,核心 

部分: la ~o de pafilo 【军】枪膛 / la ~o 

de violono 小提琴音柱 / la ~o de kablo 

电缆的芯线 / la ~o de statuo 塑像的骨架 

☞ kalibro, alezo, almo ◆ ~a 灵魂的,精 

神上的,心灵的,内心的: ~a trankvilo 精 

神的恬静;心灵的安宁(→ ataraksio) / 

~a konflikto 内心感情的冲突 / ~a tur- 

mento 精神折磨 / mia patrujo staras antaŭ 

miaj ~aj okuloj 我的祖国浮现在我的(心 

灵的)眼前 / ~a soifo je io 精神上对某事 

物的渴望 / ami signifas sin doni korpe kaj 

~e 爱就是全身心地奉献 | ~i (tr)①赋 

予生命: la ~itaj estaĵoj 生物 / trovi la 

ĝustan vojon al ~ado de la lingvo 找到赋 

予语言以生命的正确途径 ②给以活力, 

使有生气,使活跃: ~i la pezan atmosferon 

de kunveno 使沉闷的会议气氛活跃起来 

/ ~ita parolado 生动的发言 / ~ita diskuto 

热烈的讨论 ③鼓励,鼓舞,激励,启发: 

la idealo ~as lin 理想激励着他 / poemo, 

~ita de malamo al tiraneco 一首充满对暴 

虐仇恨的诗 | ~ismo 【宗】【哲】万物有 

灵论,泛灵论,精神本源论 ☞ manao | 

re~i (tr)【医】抢救(危重伤病员),用 

救生法救活,使复活 | re~ado 【医】(对 

危重伤病员的)抢救,救生;救生法: 

re~ado de droninto 抢救溺水者 | sen~a 

无生命的,无灵魂的;无生气的,没有表 

情的: sen~a objekto 无生命的物体 / 

sen~a vizaĝo 没有表情的脸 / sen~aj oku- 

loj 呆滞无神的眼睛 / sen~a beleco 缺乏 

魅力的美 | egal~a 心情稳定的,平静的, 

恬静的 ☞ flegma, senpasia | facil~a 轻率 

的,不严肃的,随随便便的,轻浮的,轻 

佻的: facil~a decido 轻率的决定 / fa- 

cil~a parolo 不严肃的[随便的]讲话 / 

facil~a virino 轻佻的女人 | facil~aĵo 轻 

率的 [ 不严肃的 , 轻浮的 ] 言行 ☞ 

frivolaĵo | facil~eco 轻率,不严肃,轻浮 | 

grand~a 大度的,宽宏大量的,气量大的, 

64 

胸怀宽广的,豁达的,高尚的: montri sin 

grand~a 表现出大度 | grand~eco 大度, 

宽宏大量,胸怀宽广,豁达,高尚 | unu~a 

一致的,全体一致的;意见一致的;统一 

意志的: unu~a voĉdono 一致的表决 / 

unu~a decido 一致通过的决议 / deklara- 

cio, kiu estis unu~e akceptita en la kongreso 

大会一致通过的宣言 / unu~a civitanaro 

持相同意见的全体公民 / unu~a armeo 统 

一意志的军队 | vent~a 很轻率的,轻浮 

的,没头脑的,欠考虑的 

* animal|o 【动】动物 ☞ besto, bruto, 

vegetaĵo ◆ ~oj (= metazooj)动物界(广 

义动物界包括原生动物和后生动物;狭义 

动物界只指后生动物“metazooj”,即除原 

生动物门以外的所有多细胞动物门类的 

总称) ☞ 1 zoo | ~a 动物的: la ~a regno 

动物界 

* aniz|o 【植】①茴芹 ☞ aneto, fenkolo, 

ilicio ②茴芹子(茴芹的果实) ◆ ~olo 

【化】茴香醚,苯甲醚,甲氧基苯 | 

~aldehido 【化】茴香醛 | butilhidroksi~olo 

【化】丁基羟基茴香醚(一种抗氧剂,用 

于延缓脂肪性食品酸败等) | stel~o 【植】 

八角茴香,大茴香 

anizidin|o (= metoksianilino)【化】甲氧基 

苯胺 

anizokori|o 【医】(两眼)瞳孔不均,,瞳孔 

不等 

anizometropi|o 【医】(两眼)屈光参差, 

屈光不等 

anizosfigmi|o 【医】脉搏不均,脉率不整 

anizotrop|a (= neizotropa)〈免〉【理】各 

向异性的 

Anj|o Anna 的昵称 

anjon|o 【理】【化】阴离子,负离子 

Anĵu|o 【地】安茹(法国古省名) 

Ankar|o 【地】安卡拉(土耳其首都) 

* ankaŭ (adv.)也,亦,同样地 ①(单用): 

~ diablo tondron suferos 〈谚〉魔鬼也会 

遭到雷劈 / ~ al ni la suno eklumos 〈谚〉 

太阳也会照到我们这里来(意为:情况总 

会好起来的) / ~ dum ridado povas dolori 

la koro 人在喜笑中,心也忧愁(旧约)

【注】“ankaŭ”用来强调某一事物与其他 

事物“情况一样”,通常放在被强调的词 

的前面。例如“我也要款待你”这句话可 

以有三种译法: mi ~ regalos vin (强调 

regalos,意思是除了给予礼遇之外,我还 

要以酒食款待你);mi regalos ~ vin (强 

调 vin,意思是除款待别人外,我也要款 

待你);~ mi regalos vin (强调 mi,意思 

是别人款待你,我也要款待你) ②(用 

在连接两个并列分句的关联连词的后一 

部分中): niaj kongresoj estas ne sole 

kongresoj de la lingvo Esperanto, sed ~ de 

la interna ideo de la esperantismo 我们的 

大会不只是世界语语言大会,也是世界语 

主义内在思想的大会 / la rubando servis 

kiel por utilo, tiel ~ por ornamo 饰带既有 

实际用处,也有装饰作用 

ankilostom|o (= ancilostomo)【动】钩口 

线虫属动物;钩虫 

ankiloz|o 【医】关节强直,关节强硬 ◆ ~iĝi 

关节变强硬: mia genuo ~iĝas 我的膝关 

节变得强硬了 

ankone|o 【解】肘(后)肌 

* ankoraŭ (adv.)①(= ĝis nun, ĝis tiam) 

还,尚,仍(表示动作的持续): li ~ vivas! 

他还活着! / ĉu vi ~ memoras la belan 

knabinon? 你还记得那个漂亮姑娘吗? / 

la lampo ~ lumas 灯还亮着 ②(= plue, 

krome, denove)再,又,重新(表示增加, 

补充): li sonĝis ~ alian sonĝon 他又做了 

一个梦 / li diris ~ kelkajn vortojn 他又说 

了几句话 / ju pli mi lernas, des pli mi vi- 

das, ke mi devas ~ lerni 我越学越觉得应 

该继续学习;学然后知不足 / mi dankas 

vin ~ unu fojon por via helpo 再次感谢你 

的帮助 / ~ unu fojon mi relegis ĝin 我又 

重新读了一遍 / ili iris ~ kelkan distancon 

他又走了一段距离 ③(= eĉ)(而且)还, 

更(强调更进一步的意外情况),甚至: ni 

devos ellernadi nur unu fremdan lingvon — 

kaj ~ tre facilan 我们只应该学会一门外 

语,而且还应是十分容易的(外语) / 

revizoro el Peterburgo, inkognite — kaj ~ 

kun sekreta ordono! 从彼得堡来的微服私 

65 

访的监察员——而且还带着密令! / la 

infano estas ~ pli pala ol hieraŭ 孩子比昨 

天更苍白了 / tion ĉi ~ antaŭ la apero de la 

unua arta lingvo antaŭdiris ĉiuj eminentaj 

kapoj 这一点(甚至)在第一个人造语尚 

未出现之前所有的杰出人士都预见到了 

/ vi estis tiel bela — tia vi estas ~ nun! 你 

以前就很漂亮——(甚至)现在你还是这 

么漂亮! ◆ ~ ne, ~ neniu ktp 还没有, 

还未,尚未;还没有任何: ~ neniu plaĉis 

al ĉiu 〈谚〉讨得人人喜欢的人,还未曾 

有过;无人能称万人心 / la tempon ve- 

nontan neniu ~ konas 还没有任何人能预 

知未来 / la glacio ne estis ~ sufiĉe fortika, 

por ŝin transporti 冰层还不够坚实,她不 

能在上面行走(承受不了她的重量) / 

personoj, kiuj ne bone konas ~ la spiriton de 

nia lingvo 还没有很好领会我们语言精神 

的那些人 / tiel solide li neniam ~ estis ba- 

tita 他从来没有被打得这么重【注】柴 

门霍夫使用两种词序: 或将“ankoraŭ” 

直接置于相关词表中的否定词的前后,或 

将动词置于“ne”和“ankoraŭ”之间。但 

按现在的使用习惯, 宜将“ ne ”置于 

“ankoraŭ”之后 | ~a 还在继续着的: la 

~a diskutado 还在进行着的讨论 

* ankr|o ①【海】锚: ĵeti la ~on 抛锚 / levi 

la ~on 起锚 / esti [stari] ĉe la ~o 抛了锚, 

停泊着 / krizokaza ~o (危险时用的)备 

用大锚 ☞ graplo, kapstano, vinĉo ② 

【电】电枢衔铁 ③(钟表的)擒纵叉, 

骑马 ④【建】锚定物,锚定板 ◆ ~i (tr) 

【海】抛锚使(船)停稳;〈转〉把„固 

定住,使(思想、观点、感情等)扎根: 

~i ŝipon en golfeto 把船停泊在港湾 / tiu 

ideo estis profunde ~ita en ŝia spirito 那一 

观念深深地扎根在她的头脑里 | ~ado 停 

泊,固定 | ~(ad)ejo 【海】锚地,停泊处 

| ~iĝi 抛锚;〈转〉被固定,扎根 | ~izita 

【纹】(图形)末端呈锚状的 | ~umi (ntr) 

【海】(在锚地)停泊着 | de~iĝi 走锚 | 

mal~i 起锚 | flos~o 浮锚 

anksi|o 【医】焦虑 ( 比 angoro 轻 ): 

maltrankvileco, anksio kaj angoro estas tri

gradoj de unu sama stato 不安、焦虑和极 

端焦虑是同一状态的三个(不同)程度 ◆ 

~a 焦虑的,感到或呈现出焦虑的 

ankuz|o (= bovlango)【植】牛舌草属植物; 

牛舌草 

ann|o 【烹】(日本用豆沙、土豆泥或栗子 

泥做成的)甜馅儿,豆馅儿(源自汉字“餡” 

的日语读音) ☞ jokano 

Ann|a 安娜(女子名) ◆ ~eta 安妮塔(女 

子名) 

anobi|o 【动】窃蠹属昆虫,窃蠹(蛀木材 

的昆虫) ◆ ~edoj 窃蠹科 

anod|o 【电】阳极,正极 ☞ katodo 

anodont|o 【动】无齿蚌属软体动物;无齿 

蚌,河蚌 

anofel|o (= malaria moskito)【动】按蚊属 

昆虫;按蚊,疟蚊(能传播疟疾的蚊类) 

anoksemi|o 【医】缺氧血症,血缺氧 

anoksi|o 【医】(指组织内)缺氧(症), 

氧不足 

* anomali|o ①反常,异常,古怪,奇特;不 

规则,例外: magneta ~o 【理】地磁异 

常 / mensa ~o 【心】心理反常;心理缺 

陷 / lia vizaĝo montras iajn ~ojn 他的脸有 

些古怪的特点 / la ~oj de la franca aŭ an- 

gla ortografio 法语或英语中不规则的拼 

写形式 ☞ escepto ②【医】畸形,异常, 

变态: denaska ~o 先天畸形 ◆ ~a 反常 

的,异常的;畸形的: ~a formo 异常的 

形状,畸形 ☞ anormala 

anon|o 【植】番荔枝属植物 ◆ moldorna 

~o (= graviolo)刺果番荔枝 | skvama ~o 

(= sukerpomarbo)番荔枝 

* anonc|i (tr)①(向公众)正式告知(将 

要发生的事),宣布,宣告,公布,通知, 

发布,报告: ~i ĝeneralan amnestion 宣 

布大赦 / ~i la finon de armistico 宣告停 

战结束,宣布重新开战 / ~i sian edziĝon 

宣布结婚 / ~i siajn lastajn volojn 说出自 

己最后的愿望 / la polico ~is, ke oni fine 

arestis la krimulon 警方宣布:罪犯终于被 

捕 / novajn aferojn Mi ~as 现在我宣告新 

事(旧约) ☞ raporti ②(由报刊或有关 

机构)公告,通知: ~i la kunvenon de la 

66 

grupo 通知小组开会 / ~i pri sia perditaĵo 

(在报刊上)刊登失物启事 ☞ reklami 

③通报,报告(某人的到来): ~i pri ies 

veno 通报某人的到来 / bonvolu ~i min al 

via mastro 请通报你的主人,说我来了 / 

la kongresanoj devos sin ~i plej baldaŭ 参 

加大会的人员应尽快报名 ◆ ~o 宣告, 

通告,公告,告示,报告,通知,启事: 

la ~o de militdeklaro 宣战公告 / publikaj 

~oj (报上的)广告(栏) / ~etoj (报 

上的)启事栏;(分类)小广告 / komerca 

~o 商业广告 / aperigi ~ojn en la gazetaro 

(在报上)登通告,登启事 ☞ avizo, afiŝo, 

rubriko | ~igi 请某人告知: ~igi ion al iu 

per sendito 派使者将某事告知某人 | 

~ist(in)o ①(电台、电视台)(女)节目 

报告员(也包括时事评论员、球类比赛讲 

解员等);(女)广播员,(女)播音员 ② 

(舞台)(女)报幕员 ③(在街道、市场 

等公共场所的)(女)宣告者 | bon~i (ntr) 

报喜;传福音: la Eternulo min sanktoleis, 

por bon~i al mizeruloj 耶和华用膏膏我, 

叫我传福音给困苦的人 ( 旧约 )( ☞ 

evangelio) | edziĝ~o 结婚启事 

* anonim|a ①未署名的,不具名的,匿名的, 

作者不详的: ~a romano 未署名的[作 

者不详的]小说 / ~a letero 匿名信 ②不 

公布所有权人姓名的: komerca ~a societo 

商业股份有限公司(可向社会公开发行股 

票筹资,股票不记名,可以依法转让) ③ 

不公开自己姓名的: ~a aŭtoro 无名氏作 

者 / donacinto, kiu deziras resti ~a 不愿公 

开姓名的捐赠者 ◆ ~eco 不具名,匿名, 

姓名不详 | ~ulo 匿名者,不公开姓名的 

人,无名氏 

anoplur|oj 【动】虱目 ☞ pediko, ftiro, laŭso 

anopsi|o 【医】视力丧失,黑蒙,双目失 

明 ◆ hemi~o 偏盲 

anorak|o 带风帽的(滑雪)运动衫 

anoreksi|o (= senapetiteco)【医】食欲缺 

乏,厌食 

anormal|a (= nenormala, eksternorma)不 

正常的,异常的,不合标准的,不正规的 

anortit|o (= kalcia plagioklazo)【矿】钙(斜)

长石 

anosmi|o 【医】嗅觉缺失,失嗅 

ans|o ①把手,把儿,柄,提手,拉手: ~o 

de poto 罐子的把手 / ~o de kruĉo 壶把儿 

/ ~o de korbo 篮子的提手 / ~o de tirkesto 

抽屉拉手 ☞ manilo ②【解】(血管、肠 

等的)襻,段(一种环状结构): intesta ~o 

肠襻,肠段 ③(= klinko)〈免〉锁门的 

搭子,门销;(其他器物门上的)搭子 ◆ 

~a 有把手的,有把儿的,带柄的: ~a 

kofro 有提手的箱子 | korb~a 【建】提篮 

把式的,篮柄式的: korb~a arkado 【建】 

三心拱 

Anselm|o 安塞姆(男子名) 

* anser|o ①【动】鹅: ~o gakas 鹅嘎嘎叫 / 

sovaĝa ~o 雁 / fordoni ~on, por ricevi pa- 

seron 〈谚〉为得一只小雀,给人一只大 

鹅(意为:吃亏的交换) / celi ~on, trafi 

aeron 〈谚〉瞄准的是雁,射中的是天(意 

为:未射中;失败) / ĝi tuŝas lin, kiel akvo 

~on 〈谚〉这件事对于他就像水过鹅背(意 

为:他对这件事漠不关心;这件事对他无 

所谓) ☞ anaso → ~hepataĵo, ~paŝo, 

~vice ②〈转〉傻瓜,笨蛋: provinca ~o 

土头土脑的傻瓜,乡巴佬,土包子 / pri la 

gramatiko mi estas kompleta ~(in)o 我对语 

法一窍不通 ◆ ~a 鹅的: ~a brusto 鹅脯 

| ~aĵo 鹅肉 | ~ido 小鹅 | ~ino 母鹅 | 

~oformaj (= naĝbirdoj)雁形目 

* anstataŭ Ⅰ.(prep.)代替: neniu povas 

protesti, se vi skribos per h ~ supersignoj 

如果你用“h”代替(字母的)顶符,不 

会有人反对 / ~ krispaj haroj estos kalvo, 

kaj ~ eleganta mantelo estos sako 将有光 

秃代替美发,麻衣代替华服(旧约) / ne 

servas larmo ~ armo 〈谚〉眼泪代替不了 

武器 / ~ kupro mi alportos oron, kaj ~ fero 

arĝenton 我要拿来金子代替铜,拿来银子 

代替铁(旧约) 【注 1 】如果句意清楚且 

不会产成歧义,在“anstataŭ”的后面可 

以不使用宾格 ☞ vice al Ⅱ.(subj.)代 

之,而不: ①(用以引导动词不定式) 【注 

2 】如果主句和从句中主语和谓语相同, 

则可省略从句中的不定式动词: Petro 

67 

batis Paŭlon ~ (bati) Vilhelmon 彼得打了 

保罗而没有打维尔赫尔姆 / ĉiun, kiu pe- 

tos ion de ia dio aŭ homo ~ de vi, oni ĵetu 

en kavon de leonoj 谁不向陛下而向神明 

或向任何人求什么,谁就得被扔进狮子坑 

(旧约) / se vi skribos per gotaj literoj ~ 

per literoj ordinaraj... 如果你用哥特体字 

母而不用通常的字母书写„ / ~ manon, 

kisos mi la buŝon kun pasio 我将激情地吻 

你的嘴而不是吻你的手 / ~ babili, laboru! 

干活吧,别聊天了! ②(引导以 ke 起始 

的名词性从句): ~ ke ĉiu lernas diversajn 

lingvojn, ĉiuj ellernadu unu saman lingvon 

所有的人都只学同一种语言,不必每人学 

多种语言 / Paskalo dediĉis sin al bigotaĵoj, 

~ ke li malkovrus la infiniteziman kalkulon 

帕斯卡笃信宗教,未能创立微积分学 Ⅲ. 

(作独立词素): ◆ ~i (tr)代替,替 

代,顶替: nenio ~as la sanon 什么也代 

替不了健康 / dum mia foresto mia kolego 

~os min 在我离开期间我的一位同事将替 

代我【注 3 】应注意 “ anstataŭi ”和 

“anstataŭigi”的区别 | ~o 代用物,代替 

者,替身: la malvirtulo estos liberiga ~o 

por la virtulo 恶人将要作义人的赎价(旧 

约) / la ĉielo povas esti uzata kiel ~o de la 

nomo de Dio 天可用来作上帝的代称 | ~a 

代替的,替用的,代用的: ~a rado 替用 

轮 / ~a ŝlosilo 代用钥匙 | ~igi 以„代替 

[替换]: ~igi dornobarilon per muro 用 

墙代替树篱 / ~igi oficiston per oficistino 

用女职员替换男职员 ☞ substitui | ~iĝi 

被代替[替换]: deklinacioj plene ~iĝas 

per la prepozicioj 词的变格完全用介词代 

替 | ~ilo (= surogato)代替物,代用品 

Anstrom|o 埃斯特朗(瑞典物理学家,光谱 

学奠基人) ◆ a~o 【理】埃(光谱线波 

长单位,等于 10 -10 米) 

* -ant| (suf.)(现在时主动分词的后缀,表 

示动作正在进行) ◆ -~a (现在时主动 

分词的形容词形式): lupo dorm~a ŝafon 

ne kaptas 〈谚〉睡觉的狼不抓羊 / en la 

kandelingo sidis brulanta kandelo 烛台上 

插着燃烧着的蜡烛 ☞ imperfekto | -~e

(现在时主动分词的副词形式,只用于其 

施事者与句中主语相同的场合)当„时: 

promenante sur la strato, mi falis 我在街上 

散步时跌了一跤【注】按柴门霍夫建议: 

分词副词只用来代替“kiam li (ŝi, ĝi, ili) 

-as”或“ĉar li... -as”所表达的意义、而 

实际上却常用来表达方式、原因、让步、 

假设或条件等 | -~o (现在时主动分词的 

名词形式)正在„的人或物: parol~o (正 

在)说话的人 / leg~o 读者 / divid~o 除 

数 / solv~o 溶剂 / fleks~o 【解】曲肌 | 

-~aĵo 作„用或起„作用的物品: 

ŝmir~aĵo 油膏 / plaĉ~aĵo 惹人喜爱的东 

西 / se vi faros plaĉantaĵon antaŭ la okuloj 

de la Eternulo 你行耶和华眼中看为正的 

事(旧约) 

antagonism|o (人、思想等之间的彼此) 

敌对,对抗,对立: ekzistis forta ~o inter 

ili 他们之间存在严重的对立 / ~aj fortoj 

敌对力量 

antagonist|o (在思想、原则方面的)敌对 

者,对抗者,对立者,对手 

Antananariv|o 【地】塔那那利佛(马达加 

斯加首都) 

Antares|o 【天】心宿二,天蝎星座α (天 

空第 17 颗最亮的星) 

* antarkt|a (= sudpolusa)【地】南极的: la 

A~a Kontinento 南极洲 / la A~a Oceano 

南冰洋 / la ~a cirklo 南极圈 / la ~a po- 

luso 南极 / ~a klimato 南极气候 / ~a 

glacio 南极的冰层 ◆ * A~o 南极地区 

* antaŭ Ⅰ.(prep.)① a)(只表示静态的位 

置)在„前面,在„面前: ~ la domo staras 

arbo 屋前有一棵树 / iru ~ mi, jen mi ve- 

nas post vi 请在我的前面走,我紧随着你 

/ li montris rekten ~ si 他指向正前方 / ~ 

ni sin etendis la senlima maro 无边无际的 

大海展现在我们的眼前 / li staris tuj ~ mi 

他就站在我的面前 / se ĉiu balaos ~ sia 

pordo, tiam en la tuta urbo estos ordo 〈谚〉 

如果人人自扫门前,全城就会整洁不乱 

b)(表示动态位置,其后名词或代词加动 

向宾格)向„前面: oni metis ~ min 

glavon 有人把一把刀放到我的面前 / la 

68 

trupoj venis ~ la urbon 军队已到城下;兵 

临城下 / sin ĵeti ~ ies piedojn 拜倒在某人 

的脚前 / Lot eliris al ili ~ la sojlon, kaj la 

pordon li ŝlosis post si 罗得出来,到门口 

众人那里,并随手把门关上(旧约) ② 

面对„,当„面: paroli ~ la publiko 面 

对公众讲话,公开发言 / klini sian nukon 

~ iu 在某人面前低头,对某人俯首帖耳, 

屈从于某人 / cedi [humiliĝi, tremi, timi] ~ 

iu 在某人面前退让[低三下四,发抖, 

胆怯] / mi ne intencas ion kaŝi ~ vi 在你 

面前我不想隐瞒什么 / la homoj estas 

egalaj ~ la leĝo 法律面前人人平等 / 

malkovri sian koron ~ iu 在某人面前表白 

心迹,向某人打开心扉,向某人说出心里 

话 / ĵeti perlojn ~ la porkojn 〈谚〉把珍珠 

扔在蠢猪前;猪前投珠(意为:把珍贵的 

东西送给不识货的人。源出《新约》) / kaj 

Satano foriris de ~ la Eternulo 于是撒旦从 

耶和华面前退去(旧约) 【注 1 】如果动 

作方向涉及的不是明确说出的名词或代 

词而是被省略的另一个词,在不影响句意 

的前提下,“antaŭ”后可以使用主格,如 

在“oni metis ~ mi manĝilaron”(有人把餐 

具放在我面前)一句中,被省略的词应该 

是“sur la tablon”(可以理解为:把餐具 

放在我面前的餐桌上) ③比„更早地, 

在„以前: la kunveno finiĝis ~ la deka 会 

议在十点前结束了 / ne laŭdu la tagon ~ 

vespero 〈谚〉赞美白天,须在晚上 / 

fiereco venas ~ la falo 〈谚〉骄傲在前, 

跌跤在后 / atendu min, se vi alvenos ~ mi 

如果你比我先到,请等等我 / tion oni 

devas pagi ~ la fino de la monato 月底前 

必须付款 / li forveturis ~ tri tagoj 他三天 

前就走了 / mi atendas de vi respondon de 

~ unu monato! 我等你的回复已经一个多 

月了! / ~ nelonge 不久(以)前 ☞ de, ĝis, 

por ④(等级或重要程度)高于,优于, 

甚于: mi ŝatas vin ~ li 我喜欢你甚于喜 

欢他 / la pliboneco de Esperanto ~ Vola- 

puko estas ekster dubo 世界语优于沃拉匹 

克语是无可置疑的 / ~ ĉio mi devas peti 

vian pardonon 首先我应该请求你原谅 /

angigi la ekonomikon ~ la politiko 将经济 

置于政治之上 / via sano venas ~ la ceteraj 

taskoj 您的健康重于所有其他任务【注 

2 】为了避免混淆“antaŭ”的时间义和地 

点义,可使用更确切的表达形式: 如前 

者可用“iam antaŭ”或“pli frue ol”,后 

者可用“ie antaŭ”;前者还可使用“antaŭ 

ol”并省略其后的动词: vi cedos ~ ol mi 

(你要在我让步之前退让;你先让步,我 

后退让)。此外,“antaŭ”用在带有动向宾 

格词尾的名词或代词前只能有地点义 Ⅱ. 

(构成复合从属连词的一个部分) ~ ol 

在„之前: ~ ol ĝi tion konsciis, ĝi troviĝis 

en granda ĝardeno 它不知不觉地来到了 

大花园中 / mi rapidas respondi la deman- 

don, ~ ol mi alpaŝas al la publikigado 在我 

着手公布之前我赶紧先答复这个问题 / li 

disbatos vin, ~ ol vi havos la tempon petegi 

lin pri indulgo 你还来不及求饶,他就会把 

你打得稀巴烂 / ne vidigu vin al la viro, ~ 

ol li finos manĝi kaj trinki 在那个男人吃 

喝完毕之前(还没有吃喝完毕),别到他 

那里去(旧约) 【注 3 】从最后一个例句 

中可以看出,柴门霍夫用“-os”形式表达 

将来完成体(estos -inta)。应注意在这样 

的场合不要用“-is”形式【注 4 】如果主 

句和从句的主语相同,“antaŭ ol”后的动 

词可以用不定式形式: li salutis ~ ol foriri 

他打了招呼才走 / vi devas zorge esplori la 

aferon, ~ ol suspekti iun 在你怀疑某人之 

前应该先把事情调查清楚 Ⅲ.(作独立词 

素): ◆ * ~a ①前面的: la ~a parto de 

domo 屋子的前面部分 / la ~aj kruroj de 

ĉevalo 马的前腿 / la ~aj radoj de aŭto 汽 

车的前轮 ②先前的,以前的: la ~a 

semajno 上周 ③【语】舌面前部的(指 

元音),舌前的: “e”, “i” estas ~aj vokaloj 

“e”、“i”是前元音 | * ~e ①(表地点) 

在前面: la unua maato ekvidis benkon da 

balenoj ~e 大副发现前方有鲸鱼群 / iri 

~e de la ceteraj 走在其他人前面 / silabadi 

de ~e kaj de poste 从前往后再从后往前按 

音节拼读 / danĝera estas bovo ~e, ĉevalo 

mal~e, kaj malsaĝulo de ĉiuj flankoj 〈谚〉 

69 

危险的是牛在前,马在后,十足的傻瓜赶 

车走 ☞ fronte ②(表时间)先,以前: 

~e intencu kaj poste komencu! 〈谚〉先盘 

算,然后干! / ~e kion vi devas, poste kion 

vi volas 〈谚〉先做你应做的事,后做你 

愿做的事 / unu tagon ~e 一天前 / ne li- 

gante sin ~e per ia promeso 不要先用诺言 

把自己拴住 / Faraono redonos al vi vian 

oficon, kaj vi donos la pokalon en lian ma- 

non laŭ la maniero de ~e 法老必叫你官复 

原职,你仍要递杯在法老的手中,和先前 

(作他的酒政)一样(旧约) / leĝo valoras 

por poste, sed ne por ~e 〈谚〉法律在它施 

行后有效,对既往无效 ☞ ~tempe, an- 

ticipe | ~en 向前,往前: paŝi ~en 向前走 

/ ~en! 前进! / ~en sen halto kaj timo! 勇 

往直前! / ĵeti la brakon ~en 手臂猛然伸 

向前方 / ĉu la hormontra ombro iru ~en je 

dek gradoj, aŭ ĉu ĝi iru returne je dek gra- 

doj? 你要日影向前进十度呢,还是要往后 

退十度?(旧约) | ~i (ntr)在前,先 

于: portiko ~as al la palaco 宫殿的前面 

有柱廊 / via poŝhorloĝo ~as 你的怀表快 

了 ☞ ~iri | ~(aĵ)o ①(物的)前部,(离 

观察者)最近的部分: la ~o de ŝipo 船的 

前部 / la ~aĵo de aŭto 汽车的前部 ②前 

事,往事 ☞ antecedento, precedenco | 

~eco (位置或时间上的)前,先,领先, 

优先: la ~eco de la eltrovo 发现权(指公 

民对其首先发现前人未认识事物的成果 

所享有的权利) ☞ prioritato | ~enigi 使 

向前进,推进,促进: ~enigi ian aferon 推 

进[促进]某项事业 | ~iĝi 走到„前面, 

比„先到,抢先: ili rajdis pluen kaj ~iĝis 

al li je granda distanco 他们继续骑马前行 

把他落下一大段距离 / li ~iĝis tiun je tuta 

horo 他比那个人领先整整一小时 | ~ulo 

前人,先辈: profiti spertojn de ~uloj 得 

益于前人的经验 ☞ posteulo | mal~ 

(prep.)在后边(只表示空间): mal~ 

barilo kuraĝo estas facila 〈谚〉躲在篱笆 

后,容易逞英雄 / mal~ si li aŭdis krion 他 

听到身后的喊叫声 / la kato saltis el mal~ 

la muro 猫从墙后跳出来 / li alvenis sen-

ue mal~ mi 他跟在我身后悄悄地来了 

☞ post | mal~a ①后面的: la mal~aj 

radoj 后轮 / la mal~a flanko 后侧,后面 / 

vi vidos Mian mal~an flankon, sed Mia 

vizaĝo ne estos videbla 你将得见我的背, 

却不得见我的面(旧约) ②【语】舌后 

的(指元音),舌根的: “o”, “u” estas 

mal~aj vokaloj “o”、“u”是后元音 | mal~e 

在后面,在后位: mal~e mizero, ~e ma- 

lespero 〈谚〉后面是苦难,前面是绝望; 

陷于绝境,进退两难 / mal~e de la preĝejo 

estis tombejo 教堂的后面是墓地 / ataki 

iun de mal~e 从后面攻击某人 / li cedis 

mal~en je kelkaj paŝoj 他向后退了几步 / 

kun kapo klinita mal~en 头向后仰着 / Dio 

gardos vin mal~e 神会在后面保佑你(旧 

约) ☞ poste, dorse | mal~(aĵ)o 后部,(离 

观察者)较远的部分: la mal~o de la 

dekoracio 布景的后部 / mal~aĵo de kaleŝo 

马车的后部 | dors~a 背向着行进方向的, 

背向的: dors~a loko (火车等)背向行 

进方向的座位 | kur~iĝi 跑到前面,比„ 

先跑到,抢先: la policisto kur~iĝis el la 

pelanta amaso 那警察跑到追逐的人群的 

前面 / Aĥimaac ekkuris laŭ la vojo de la 

ebenaĵo, kaj kur~iĝis ~ la etiopon 亚希玛 

就沿平原的路往前跑,赶过了那古示人 

(旧约) / la testudo kur~iĝis pli ol je unu 

leporo 乌龟抢先了一只兔子身长的距离 

Ⅳ.(pref.)①(表示位置)前: ~brako 前 

臂 / ~ĉambro 前厅 / ~masto 前桅 / 

~tuko 围裙 / ~ urbo 城郊 / ~iri 走在前 

面 / ~eniri 向前走 ②(表示时间的)先, 

前: ~danki 预先感谢 / ~diri 预言 / 

~juĝo 成见 / ~pagi 预付 / ~ signo 预兆 

/ ~vidi 预见 / ~zorgi 预先注意(防止发生 

某事) 

antecedent|oj (用复数)①【法】履历,经 

历,学历,个人历史: la akuzito havas tre 

bonajn ~ojn 被告有良好的个人经历 / la 

registaro petis de siaj funkciuloj resumon de 

iliaj ~oj 政府要求所有公职人员提供个人 

简历 ②【医】既往史,病史,病历: heredaj 

~oj 遗传既往史,遗传病史 ☞ prece- 

70 

denco 

antedon|o 【动】海羊齿属棘皮动物;海羊 

齿 

antefiks|o 【建】瓦檐饰,滴水瓦 

antem|o 【乐】(应答轮唱的)赞美诗,赞 

美歌,圣歌 

antemid|o 【植】春黄菊属植物 ☞ ka- 

momilo ◆ agra ~o (= agra kamomilo) 

刺甘菊 | tinktura ~o 春黄菊 

* anten|o ①【动】(动物的)触角,触须 ② 

【海】挂三角帆斜桁 ③【讯】天线: senda 

~o 发射天线 / riceva ~o 接收天线 / di- 

rekta ~o 定向天线 / sendirekta ~o 不定向 

天线,全向性天线 / teleskopa ~o 拉杆天 

线 / interna [endoma] ~o 室内天线 / sate- 

lita ~o 卫星天线 / pasiva ~o 无源天线 / 

aktiva ~o 有源天线 / vertikala ~o 垂直天 

线 / ekvivalenta ~o 等效天线 / fantoma 

~o 幻象天线 / radara ~o 雷达天线 / om- 

brela 伞形天线 / ventumila ~o 扇形天线 

/ surtegmenta ~o kolektiva 屋顶上的共用 

天线 ◆ ~a 触角的;斜桁的,天线的: ~a 

reto 天线网 / ~a rezistanco 天线电阻 | 

~uloj 【动】有触角动物(节肢动物的原 

始类型) 

Ante|o 【神】安泰俄斯(或译安泰,希腊 

神话中海神 Pozidono 与地神 Gea 所生的 

巨人,只要身体不离开土地,就百战百胜, 

后被 Herkulo 识破,把它举在空中掐死) 

antenari|o (= katpiedo)【植】蝶须属植物 ◆ 

dioika ~o 【植】蝶须 

anter|o 【植】花药 ☞ teko 

anteridi|o 【植】(隐花植物的)精子囊,雄 

器 ☞ anterozoido 

anterozoid|o 【植】游动精子,雄性运动配 

子 

antheli|o 【气】(日光在太阳相对方向云雾 

中漫射形成的)幻日,反假日,日映云辉 

anti| (pref.)表示“反,反对,对抗,抗, 

逆,防”: ~faŝisto 反法西斯者 / ~febra 

medikamento 退热药 / ~partiklo 反粒子 

/ ~materio 反物质 / ~neŭtrino 反中微子 

/ ~toksino 抗毒素 

antiar|o (= upasarbo)【植】见血封喉属[箭

毒木属]植物 ☞ upaso 

* antibiotik|o 【药】抗生素,抗菌素 

anticiklon|o (= kontraŭciklono)【气】反气 

旋 

* anticip|i (tr)①先期使用,先期支用,预 

支: ~i siajn rentojn 预先支用自己的年金 

/ ~i plezuron 提前享受愉悦 / ~i la rezul- 

tojn de baloto 预测投票结果 / ~i la fak- 

tojn 倒叙,埋伏笔 / ne ĝoju jam, vi ~as 

mian decidon! 你别高兴得太早,我还没有 

作出决定呢! ②提前(做),提早(完成), 

先(做): ~i pagon de ŝuldo 提前还债 / ~i 

sian rehejmiĝon 提早回家[回国] / ~ita 

maljuneco 未老先衰,早衰 ③预想,预见, 

预料,预测: ~i la finiĝon de afero 预想 

某事的结尾 / la sciencfikcio ofte ~as la 

novajn inventojn 科幻作品往往能预见新 

的发明 / li certe estos akceptita, sed tion ni 

ne ~u 他一定会被录取的,不过,咱们别 

把话说得太早 ◆ ~o 提前,先期;预想, 

预测: ĝui per ~o la estontan feliĉon 提前 

享受未来的幸福 / romano de ~ 幻想小 

说,科幻小说 | ~a 先期的,预先的,提 

前的;预想的: ~a pago 提前支付 / ~a 

emeritiĝo 提前退休 / ~aj dankoj 预先感 

谢 | ~e 先期地,预先地,提前地,先发 

制人地: ~e refuti argumenton 先发制人 

地批驳(对方的)论点 

antidork|o (= saltantilopo)【动】跳羚属动 

物;跳羚 

antidot|o (= kontraŭveneno)【药】解毒剂, 

解毒药 

antifon|o 【乐】赞美歌中的叠句,交替圣 

歌 

antifraz|o 【文】反语(法),反话,倒反(如: 

jen bela laboro! = kia fuŝaĵo!) 

antigen|o 【生】【医】抗原 ☞ antikorpo, 

imuna sistemo 

Antigon|a 【神】安提戈娜(或译安提戈涅, 

希腊神话中 Edipo 之女) 

Antigvo-Barbud|o 【地】安提瓜和巴布达(加 

勒比海东部岛国,首都圣约翰) 

antiklinal|o 【地质】背斜 ☞ sinklinalo 

antikorp|o (= imunoglobulino)【生】【医】 

71 

抗体 ☞ antigeno, imuna sistemo 

Antikrist|o 【基督】敌基督(《圣经》上所 

说的在世上传布罪恶终将在救主复临之 

前被救主灭绝的基督大敌) ◆ a~o 反对 

基督(教)者,不信基督(教)者 

* antikv|a ①古代的,古时的: la ~a greka 

lingvo (= la helena)古希腊语 / ~aj moroj 

古时的风俗 / ~a simpleco 古朴 / demeti 

de si la ~an Adamon 〈转〉改邪归正;抛 

弃旧我;摆脱旧习惯;脱胎换骨(源出《圣 

经》) / ili rekonstruos la ~ajn ruinojn 他们 

将重建久已废弃的荒场(旧约) ☞ praa, 

arkaika, alta ②古旧的,古老的,过时的, 

老式的,不流行的: ~a modo 过时的式 

样 / ~aj nocioj 陈腐的观念 ◆ ~e 在古 

代,在古时: la ~e droninta trezoro de 

Nibelungoj 尼伯龙根人古时沉入水下的 

财宝 | ~aĵo 古物,古董,文物 ☞ bro- 

kantisto | ~aĵisto 古董收藏家,古董商,古 

玩商 ☞ brokantisto | ~eco ①古老性,古 

老,古旧 ②古代,古时候: en la plej 

malproksima ~eco 在最古的时候;在开天 

辟地之时 / la klasika ~eco 古典时代(古 

希腊和古罗马时代) | ~ulo 古人 

Antil|oj 【地】安的列斯群岛(南北美两大 

陆之间的西印度群岛的一部分,由安的列 

斯群岛和小安的列斯群岛组成 ) ◆ 

Nederlandaj ~oj 【政】荷属安的列斯群岛 

(加勒比海小安地列斯群岛的 5 个岛屿, 

1954 年起成为荷兰的自治领地,2010 年 

10 月 10 日起正式解体,首府威廉斯塔德) 

| a~ano 安的列斯群岛土著 

Antilebanon|o 【地】前黎巴嫩山(即东黎 

巴嫩山,位于叙利亚和黎巴嫩边界上) 

antilid|o 【植】绒毛花属植物;绒毛花 ◆ 

vundosaniga ~o 疗伤绒毛花 

* antilop|o 【动】羚羊属动物通称 ☞ al- 

celafo, ĉamo, gazelo ◆ salt~o 跳羚 

* antimon|o 【化】锑(第 51 号元素,符号 

Sb,普通锑为银白色金属,质硬而脆,有 

冷胀性) ◆ ~a 锑的,含锑的: ~a klorido 

氯化锑 / ~ata acido 锑酸 / ~ita acido 亚 

锑酸 / ~aj kombinaĵoj 锑化合物 | ~ilo 氧 

锑基,氧锑根 | ~erco 【矿】辉锑矿

Antino|o 【史】安蒂诺乌斯(罗马皇帝 

Hadriano 所宠爱的希腊美少年,原为他的 

奴隶) 

antinomi|o ① 【哲】二律背反 ☞ tezo, 

antitezo → Kantio, Hegelo ②〈常〉矛盾, 

悖论: la ~o inter ordo kaj libero 秩序和自 

由的矛盾 ◆ ~a 二律背反的,相互矛盾 

的(论点等): ~a rezonado 二律背反的 

推理 / ~aj konceptoj 相互矛盾的概念 

Antioĥ|o 【史】安条克(公元前 312-前 

64 年叙利亚塞琉西王国数位国王之名) 

Antioĥi|o 【史】安条克(古叙利亚首都, 

现为土耳其南部的一个城市) 

Antiop|a 【神】①安提俄珀(底比斯王尼 

克透斯的女儿,以美貌著称,与宙斯私通) 

②亚马孙族人的女王,Hipolito 的母亲) 

* antipati|o (= malsimpatio)反感,厌恶: 

havi ~on kontraŭ iu 对某人有反感 / mon- 

tri ~on al iu 对某人表现出反感 / la rasa 

~o 种族厌恶 ◆ ~a 引起反感的,令人反 

感的,讨厌的,讨嫌的,可厌的: ~a homo 

讨(人)嫌的人 / ~a kutimo 令人讨厌的 

习惯 / esti ~a al iu 引起某人反感,令某人 

讨厌 | ~i (tr)厌恶,讨厌: ~i fanfa- 

ronulojn 厌恶吹牛的人 ☞ abomeni 

antipirin|o 【药】安替比林 ☞ kinino, 

aspirino 

* antipod|o ①【地】对跖地,对跖点,对踵 

点,反点(位于地球直径两端的点): kiam 

estas tagmezo en iu loko, estas noktomezo 

en ĝia ~o 某个地方是中午时,它的对跖地 

正好是午夜 ②〈转〉正好相反的事物, 

对立面,反面: li staras je la ~o de mia 

teorio 他的观点和我的理论截然相反 / 

esti je la ~o de 与„相反,与„相悖 ◆ 

~a ①对跖地的: ~aj bestoj 对跖地的动 

物 ②〈转〉正相反的,相对的,相对立 

的: nacio tute fremda kaj eĉ ~a por ni 对 

于我们来说完全陌生甚至对立的民族 | 

~uloj 对跖地的居民 

antirin|o (= leonfaŭko, lupfaŭko)【植】金 

鱼草属植物;金鱼草,龙头花 

antisemit|o 仇视犹太人者,反犹太者,排 

犹太分子 ◆ ~ismo ( = 

72 

kontraŭsemidismo)反犹主义,排犹主义 

☞ filosemito 

antisepsa 【医】①防腐的 ②灭菌的 

antistrof|o 【文】(古希腊戏剧中)合唱曲 

第二节 

* antitez|o ①【语】对照法,反衬,对比(一 

种修辞方式 , 如 :“ feliĉo venas gute, 

malfeliĉo venas flue 福来如水滴,祸来如 

潮涌”或 “malgranda aspekte, sed granda 

intelekte 身材小,智力大”) ②【哲】反 

命题,反题 ☞ sintezo ② → dialektiko 

antocian|o 【化】花青甙,花色素(花的一 

种色素): ~oj troviĝas precipe en floroj kaj 

fruktoj 花青甙主要存在于花和果实中 

antoksant|o 【植】黄花草属植物 ◆ odora 

~o 黄花草 

* antologi|o 文学作品选,诗文选,文选 ☞ 

krestomatio 

* Anton|o 安东(男子名) 

Antonen|o 安东尼努斯(拉丁语男子名) ◆ 

~oj 【史】安东尼王朝(公元 96-192) → 

Mark-Aŭrelio, Trajano 

Antoni|o ①安东尼(拉丁语男子名) ②安 

东尼(古罗马统帅和政治领袖,“后三头” 

政治联盟成员之一,约前 82-前 30) 

antonim|o (= mal-vorto)【语】反义词 ☞ 

sinonimo 

antonomazi|o 【语】代称法,换称法(如 

用“la Roma oratoro”代替“Cicerono”, 

用“Herkulo”代替“fortegulo”) 

antozo|oj (= koraluloj)〈旧〉【动】珊瑚虫 

纲 

antr|o ①(= kaverno ① 

)地下深洞,大山洞, 

洞,空洞 ②【解】窦,房: mastoida ~o 

鼓窦,鼓房 / pilora ~o 幽门窦,胃窦 ☞ 

anfrakto 

antracen|o 【化】蒽 

antracit|o 【矿】无烟煤 

antrakinon|o 【化】蒽醌: ~aj koloraĵo 蒽 

醌染料 

antrakoz|o 【医】肺炭末沉着病,炭肺 

antraks|o 【医】炭疽,脾脱疽;痈 

antrisk|o 峨参属植物;峨参 

antrop|o 【科】人,人类 ◆ ~oidoj (=

simiuloj ) 类人猿亚目 ☞ prasimioj | 

* ~ologo 人类学者 | * ~ologio (= homs- 

cienco)人类学: fizika ~ologio 体质人类 

学 / fiziologia ~ologio 生理人类学 / pa- 

tologia ~ologio 病理人类学 / psika 

~ologio 心理人类学 / socia ~ologio 社会 

人类学 / kultura ~ologio 文化人类学 | 

~ometrio ①人体测量(法);人体测量学 

②【法】(用以辩识罪犯的)人体测定法 

的应用 | ~omorfoj 【动】无尾类人猿动物, 

猩猩科 ☞ ĉimpanzo, gorilo, orangutano | 

~ocentra 【哲】以为人类为中心的 | pra~o 

【古生】非洲前人 

antropofag|o (在一定场合下)吃人肉的人, 

食人生番 ☞ kanibalo ◆ ~ismo 食人习 

俗 

antropomorf|a (= homaspekta)(似)人形 

的,拟人的 ◆ ~o 【史前】(旧石器时代 

的)人形图案,(原始艺术中)人形艺术 

作品 ☞ antropo | ~ismo ①【哲】神人同 

形同性说 ②(动植物感情)人性化;拟 

人说 

anturi|o 【植】花烛属植物;花烛,火鹤花 

antus|o (= pipio)【动】鹨属鸟类;鹨 

Antverpen|o 【地】安特卫普(比利时城市) 

Anub|o 【神】(埃及神话中的)导引亡灵 

之神,豺头人身神 

anuitat|o 【经】按年偿还(债款)的本息 

额,年度偿还[付款]额: la prezo de la 

domo estas amortizebla en 15 ~oj 房款每 

年付一次,15 年付清 / ~a ŝuldo 按年偿还 

本息的债款 

* Anunciaci|o ①【基督】(3 月 25 日)天使 

报喜节,圣母领报瞻礼 ②天使报喜画 

anur|oj (= senvostuloj)【动】无尾目(两 

栖动物) ☞ gimnofionoj, urodeloj 

anuri|o 【医】无尿症 

* anus|o 【解】肛门 ◆ ~a 肛门的: ~a 

kanalo 肛管 

anzu|o 【植】①(指树)山杏,野杏 ②(指 

果实)山杏 ◆ ~ujo, ~arbo = ~o ① 

aorist|o 【语】(希腊语等动词变位中的) 

不定过去时 

* aort|o 【解】主动脉 ◆ ~a 主动脉的: ~a 

73 

arko 主动脉弓 / ~a aneŭrismo 主动脉瘤 

| ~ito 【医】主动脉炎 

Aost|o 【地】奥斯塔(意大利城市) 

aot|o 【动】小夜猴属动物;(美洲)小夜 

猴 

apaĉ|o ①阿帕切人(北美西北部印第安人) 

②〈免〉(大城市中的)流氓,强盗,歹 

徒 

apanaĝ|o 【史】①(亲王、王子的)采地, 

封地,封邑 ②(赐给亲王、王子的)俸 

禄 ◆ ~i (tr)封赐(亲王、王子等)封 

地或俸禄 | ~ulo 拥有采地者 

* aparat|o ①器械,器具,仪器,装置: 

telegrafa ~o 电报机 / fotografa ~o 照相 

机 / sonregistra ~o 录音装置 / elektraj 

mastrumaj ~oj 家用电器 / marŝ~o 步行 

器 ②【解】器官,系统: digesta ~o 消 

化器官 / spira ~o 呼吸器官 / cirkulada 

~o 循环系统 ☞ sistemo ③【政】【经】 

机关,机构,部门: ŝtata administra ~o 国 

家行政机关 / partia ~o 党的机构 ④【语】 

一部著作的注释、研究、不同版本的比较 

等方面的全部资料: kritika ~o de iu verko 

供评论研究某部作品用的资料 → editoro, 

ekzegezo, lego ◆ ~aro (= hardvaro)【计】 

硬件,硬设备 ☞ aranĝaĵo, programaro | 

~ulo, ~isto 党政机构或工会的要员 | 

flank~o, periferia ~o 【计】外围设备 | 

radio~o 无线电报[电话]机 ☞ tran- 

sistoro ② 

| vidbend~o 磁带录像机 

* 

apart|a ①单独的,个别的,分开的: ~aj 

personoj 个别的人 / sendi ion sub [en] ~a 

koverto 另封[装在另一信封内]邮寄某 

物 / mendi du ~ajn ĉambrojn en hotelo 在 

旅馆里订两个单间 ☞ unuopa, izoli ②不 

同于其他的,特殊的,特别的,各别的: 

preskaŭ por ĉiu horo de la tago li havis ~an 

surtuton 他一天中几乎每小时都换一件 

外套 / tiu malsanulo estas ~a kazo 那个病 

人是特殊病例 / serĉi ~ajn rimedojn por 

novaj malfaciloj 寻求特殊的办法解决新 

的困难 / al ĉiu sanktulo ~an kandelon 

〈谚〉给每位圣徒各点一根蜡烛(意为: 

对有权势的人都得讨好奉承) ☞ propra

③不一般的,独一无二的,独特的,特殊 

的: ~a ĝojo 格外的高兴 / ~a donaco 特 

别的礼品 / ~a senco de esprimo 表达方式 

[词组]的特殊义 / peti ~an favoron 要求 

特殊照顾 ☞ unika, rara ◆ ~e ①单独 

地,个别地,分开地: loĝas ~e 单独居 

住 / la kompleta teksto estos ~e sendita 全 

文另发 / amikeco ~e, ofico ~e 〈谚〉交情 

是交情,公事是公事;公私应分明;公事 

公办 / en Esperanto la vortoj estas pli na- 

turaj kaj pli bonsonaj, se ili estas ne kunme- 

titaj, sed uzataj ~e 世界语中的词如果不构 

成合成词而分开使用,读起来更自然,语 

音更优美 / ~e de tio 另外,此外 ②特别, 

尤其,格外,分外: doni ~e varman ak- 

cepton 给予特别热情的接待 / ~e brila 

estas la luno ĉi-nokte 今夜月亮格外明亮 / 

esti ~e ĝoja 分外高兴 / havi ~e bonan 

guston 别有风味 | ~aĵo ①特有物: teo- 

logio ne estas la ~aĵo de la solaj pastroj 神 

学并非只是牧师所研究的学问 ②特定场 

所: ŝi venis supren en la ~aĵon de virinoj 

她上楼进入闺房 ☞ fako ③特征,特点: 

evidenta ~aĵo de io 某物的显著特征 / 

~aĵo de slavaj lingvoj 斯拉夫语的特点 | 

~eco 特殊性 | ~igi ①把„放在另一处, 

把„分开,把„分隔开: ~igi la bonajn 

(dis)de la malbonaj 把好的和坏的分开 / 

~igi parton el tuto 将部分从全体中割裂开 

/ se ni ~igos la cirkonstancojn de tempo, 

loko kaj religio... 〈转〉如果我们将时间、 

地点和宗教等条件搁在一边 (暂不考 

虑)„ ②(使)分离;清理: kemie ~igi 

du tavolojn de likvo 用化学方法分离两层 

液体 / Atlantiko ~igas Amerikon disde 

Eŭropo 大西洋把美洲和欧洲分隔开来 / 

~igi diversajn sencojn de unu vorto 分清一 

个词的各种不同的意思 / ~igi tuberkulo- 

zon disde similaj malsanoj 将结核病和类 

似的病症区分开 / la miksaĵo estas ~igebla 

en du komponantojn 混合物可以分离出两 

种成分 / ne~igeblaj ecoj de substanco 物 

质不可分的诸性质 | ~iĝi (被)分开,(被) 

分离,脱离,离开: precipitaĵo ~iĝas el la 

74 

likvo 沉淀物被从液体中分离出来 / ~iĝi 

de ia medio 脱离某一环境 / ~iĝu de ĉi tiu 

anaro 你们要离开这会众(旧约) / la 

teorio ne povas ~iĝi de la praktiko 理论不 

能脱离实践 | ~ismo (尤指种族)分离主 

义;种族隔离 | de~iĝi 脱落,断开: la tuta 

dorso de la statuo de~iĝis kiel unu peco 塑 

像的背部整块地掉了下来 | ras~igo 种族 

隔离 

* apartament|o 成套房间,公寓房间 

* aparten|i (ntr)①属于,归„所有,归于: 

la domo ~as al mia patro 这房子归我父亲 

所有 / ĉiu lando morale kaj materiale plene 

egalrajte ~as al ĉiuj siaj filoj 每个国家在 

精神和物质上完全平等地属于它所有的 

儿女 / al ĉiu konvenas, kio al li ~as 〈谚〉 

自己的就是适宜的(意为:东西是自己的 

好) / gloro ~as al la patrio 〈转〉光荣归 

于祖国 / la estonteco ~as al ni! 未来属于 

我们! / vorto dirita al la mondo ~as kaj 

neniam revenas 〈谚〉话既公开说出,难 

以收回(意近:一言既出,驷马难追) ② 

属„管辖,隶属;由„决定,由„支配; 

是„的事: urbo, kiu ~as al tiu provinco 

属该省管辖的一座城市 / la lingvaj de- 

mandoj ~as ekskluzive al la Lingva Komi- 

tato 语言问题只能由语言委员会来决定 

/ al kiu ~as juĝi inter ni du? 我们俩由谁来 

裁定? / ne ~as al homo kondamni alian 

homon je morto 不能由一个人来判另一 

人死罪 ③(部分)属于(集体或整体); 

是(数人或数物中的)一个[之一]: li ~as 

al la laborgrupo 他是工作组成员 / li ~as 

al niaj amikoj 他是我的朋友之一 / tiu 

provinco ~as al la plej riĉaj 该省是最富庶 

省份之一 / floro, kiu ~as al aŭtuno 秋天 

(开)的花 ◆ ~(ad)o 从属,属于,隶属, 

归属: la ~ado de iu al iu societo 某人加入 

某团体 / la ~o de iu al unu religio 某人对 

某一宗教的皈依 | ~aĵo ①(某人的)所属 

物,所有物: Esperanto estas libera ~aĵo de 

la tuta mondo 世界语归全世界(的人)所 

有 ②(某人的)特有物;附属物: tio ĉi 

estas nur okaza ~aĵo de kelkaj lingvoj 这只

是少数几种语言偶然的特有现象 / Mi per 

Miaj manoj etendis la ĉielon kaj aranĝis 

ĉiujn ĝiajn ~aĵojn 我亲手铺张天幕,安排 

天上万象(旧约) ☞ karaktero, specialaĵo 

* apati|o 冷漠,感情淡漠,缺乏兴趣,麻木 

不仁,漠不关心,无动于衷: kun ma- 

lespero kaj ~o lasi fali la manojn 带着绝望 

和冷漠的心情让双手垂下(意为:放弃努 

力,不想再干下去) / kelkaj helenaj fi- 

lozofoj rigardis la ~on kiel la veran staton 

de la saĝulo 有些古希腊哲学家把冷漠看 

作智者的真正状态 ◆ ~a 冷漠的,感情 

淡漠的,缺乏兴趣的,麻木不仁的,漠不 

关心的,无动于衷的: esti ~a por ĉio en la 

mondo 冷漠对待世间的一切;对人间的 

一切漠不关心 / esti tute ~a kontraŭ ĉiuj 

laŭdoj kaj mallaŭdoj 对称赞和谴责完全无 

动于衷 

apatit|o 【矿】磷灰石 

apatosaŭr|o 【古生】①虚幻龙属动物(也 

译迷惑龙属,美洲侏罗纪食植物恐龙的一 

属) ②雷龙 

apeks|o ①【解】(某些器官的)尖: la kora 

~o 心尖 / la petra ~o 岩部尖 ②【植】 

(茎、干等的)顶端,端,(叶)尖 ③【天】 

向点: ~o de la suno 太阳向点 ◆ ~a 尖 

的,尖部的: ~a branĉo 【解】尖支 

apel|o 【军】(对士兵、俘虏等的)(集合) 

点名 

Apel|o 阿佩利斯(公元前 4 世纪希腊画家) 

* apelaci|i (ntr)①【法】上诉,申诉: ~i 

al supera tribunalo 向上级法院提出申诉 / 

tiu viro povus esti tuj liberigita, se li ne 

apelacius al Cezaro 这人若没有上告于凯 

撒,就可以释放了(新约) ☞ instanco ② 

控拆,呼吁: ~i al la publika opinio 向舆 

论界呼吁 ◆ ~o 【法】上诉,申诉: ~a 

kortumo 上诉法院 

* apenaŭ Ⅰ.(adv.)①(用在数量词前)至 

多,顶多,最多: ~ centon povus vi kalkuli 

你至多能数到一百 / tio kostas ~ kvin 

eŭrojn 这最多值五欧元 / mi restos ~ tri 

tagojn 我顶多呆三天 ②(= preskaŭ ne) 

(用在动词前)几乎不: li ~ scias legi 他 

75 

几乎不识字 / la personon mi ~ konas 我 

几乎不认识那个人 / li povis ~ spiri 他几 

乎不能呼吸 / la vizaĝo havis sur si ~ vi- 

deblajn sulketojn 脸上几乎看不到皱纹 

【注】因为双重否定相互抵消, 所以 

“apenaŭ ne”在意思上相当于“preskaŭ”: 

~ ne falŝanceliĝis miaj piedoj, preskaŭ el- 

glitis miaj paŝoj 我的脚险些失闪,我几乎 

滑倒(旧约) ③(与“kiam”配合使用, 

表示时间)在很短时间前,刚刚: li estis 

~ foririnta, kiam vi alvenis 你来的时候,他 

刚走 / la suno estis ~ aperinta, kiam mi 

ellitiĝis 太阳刚刚露头,我就起床了 Ⅱ. 

(subj.)一„就„,刚„就„: ~ ĝi ektuŝis 

la teron, ĝi faris novan salton 它一接触到 

地面就重新弹跳起来 / ~ ŝi venis al la 

fonto, ŝi vidis unu sinjorinon 她一来到泉 

边就看见一位女士 / ~ vi foriris, li alvenis 

你前脚走,他后脚就到了 / ~ ŝi paŝis 

dekkelke da ŝtupoj, ŝi vidis du malsupreni- 

rantajn virinojn 她刚走了十几个台阶就看 

见两个正往下走的女人 ◆ ~a 几乎察觉 

不到的: ~a venteto 几乎感觉不到的微风 

/ ~a rideto 几乎察觉不到的一丝微笑 

apendic|o ①(书籍、文件等的)补编,附 

录,附件 ②【解】附件;阑尾: cekuma 

~o 盲肠 ◆ ~ito 【医】阑尾炎 | ~ektomio 

【医】阑尾切除(术) 

apendikulari|oj 【动】尾海鞘纲 

Apenin|oj 【地】(意大利)亚平宁山脉 

apepsi|o 【医】(胃)消化不良,不消化 

* aper|i (ntr)①(突然)出现[显现](在 

某人眼前),(突然)产生: iu nekonato ~is 

ĉe la pordo 一个陌生人出现在门口 / 

kolektiĝu la akvo en unu lokon, kaj ~u 

sekaĵo 水聚集到了一个地方,于是地面干 

了(旧约) / dolora mieno ~is sur ŝia vizaĝo 

她脸上显露出痛苦的表情 / ne voku di- 

ablon, ĉar li povas ~i 〈谚〉不要召唤魔鬼, 

因为它会应声而至 / la Eternulo ~is en 

nuba kolono 耶和华以云柱之形出现(旧 

约) / Jesuo ~is unue al Maria Magdalena 

耶稣先向抹大拉的马利亚显现(新约) ② 

〈转〉(突然)出现(在某人思想或想像

中): en lia kapo ~is demando 他脑子里产 

生了一个疑问 / tiu ideo ~is ĉe li tre frue 

他很早就有了这个想法 / kiam mi reme- 

moras, scenoj el la pasinteco klare ~as al 

miaj okuloj 追忆往事,历历在目 / nun la 

unuan fojon nia kongreso ~as sub la oficiala 

sankcio de registaro 〈转〉现在我们的大 

会首次在政府正式认可下召开了 ③显 

现,呈现: tempo toleras, sed vero ~as 

〈谚〉时间是宽容的,但真理终会显现 / 

post silenta tempo ~os revigliĝo 沉寂一段 

时间后复苏将会出现 / ~as prudento, kiam 

pasis la momento 〈谚〉机失智生(意为: 

为时已晚;事后诸葛亮) ☞ okazi, sin 

prezenti ④(“ ŝajni”之反)显示(真实的 

样子),显得,令人觉得: ~i senkulpa 显 

得无辜 / ~i pli granda 显得更大 / li ~is 

mensoganto 他看起来是个撒谎的人 / 

miaj rimedoj de solvo ~os eble kiel tro sim- 

plaj al la leganto 读者也许觉得我提出的 

解决办法太简单 / tiu propono ~as al ili 

kiel tute ne akceptebla 在他们看来这个建 

议完全不可接受 ☞ aspekti ⑤发表,刊 

出,出版,问世: estus utile, se mia letero 

~us en ia organo 假如我的信能在某个刊 

物上发表,将会是有益的 / la gazeto ~as 

ĉiumonate 该刊每月出版 ☞ eldoni ⑥到 

场,出场,出席: en granda nombro ili ~is, 

por deziri al ni bonvenon 他们一大群人都 

来欢迎我们 / ŝi ne ~is al la palaca festo 

她没有出席宫廷的节日庆典 / ~i antaŭ la 

tribunalo 出庭 ◆ ~o ①出现,显现;出 

场;发表: la unua ~o de l’ printempo 初 

春的到来 / la ~o de gazeto aŭ verko 刊物 

的出版或作品的问世 ②出现的结果[事 

物];现象: ĉu la ~o (= fantomo) jam 

denove venis? 鬼魂又出现了吗? / ili ne 

volas prijuĝi la naskiĝantajn novajn ~ojn 

他们不愿评论正在诞生的新事物(指新的 

发明) / en ĉiu lingvo natura sur ĉiu paŝo ni 

renkontas la sekvantan ~on 在每一种自然 

语中我们随处都可以遇到下述现象 | ~adi 

(ntr)反复或经常地出现: sur lia pala 

vizaĝo de tempo al tempo ~adis konvulsiaj 

76 

movoj 他苍白的脸上不时出现抽搐 / la 

reguleco de la ~ado de la numeroj (刊物 

的)定期出版 | ~aĵo 出现的事物: 

traŝvebis antaŭ ŝi ~aĵo 出现的事物在她眼 

前一掠而过 | ~igi ①使出现,使显现,显 

示: ŝi ek~igis palan rideton 她淡淡地一 

笑 / tio klare ~igis lian malsincerecon 那 

清楚地显示出他的虚假 ☞ malkaŝi, 

malkovri ②发表,刊登: ~igi artikolon en 

la gazeto 在刊物上发表一篇文章 | * mal~i 

(ntr)①不见了,从视野中消失: mal~is 

kiel vaporo 〈谚〉像水蒸汽一样消失了; 

消失得无影无踪;人间蒸发了 / mal~is 

kiel ŝtono en maron 〈谚〉像石头掉进大 

海里一样不见了 / li mal~is en la homa- 

mason 他消失在人群里;他走进人群就不 

见了 / ĝi fine tute mal~is for de la okuloj 

它最终从眼前消失了 → pafi ②消失了, 

没有了: dank’ al tiu konversacio la 

miskompreno inter ili mal~is 经过那次谈 

话,他们之间的误会消除了 / la mamutoj 

jam mal~is en la antaŭhistoriaj tempoj 猛 

犸在史前时期就已绝迹 / la gazeto jam 

mal~is 该杂志已经停刊了 ☞ ĉesi, morti, 

perei, estingiĝi | mal~o 消失: la mal~o de 

la akuzito tre ĝenis la policon 被告的失踪 

使警方很为难 / tiu ĉi speco de animaloj 

jam troviĝas ĉe la rando de mal~o 这种动 

物已几近灭绝 | mal~igi 使从眼前消失; 

拿开,除去,抹掉,销毁: li tuj mal~igis 

la kompromitan leteron 他立即销毁了那 

封牵连到自己的信 | re~anto 鬼魂,亡魂, 

幽灵 

apercept|o 【哲】统觉(德国哲学家莱布尼 

茨和康德的哲学中关于认识论的重要概 

念);明觉(有意识的知觉),感知力 ◆ ~i 

(tr)【哲】(自觉)感知 

* aperitiv|o ①【烹】(含酒精或不含酒精的) 

开胃饮料;开胃酒 → digestigaĵo ②酒会, 

鸡尾酒会 ◆ ~i 出席酒会 

apert|a 打开的,开着的,开放的,公开的: 

~a promenejo 露天散步场所 / ~a kunveno 

公众可自由参加的会议 / ~a urbo 不设防 

的城市 / ~a frakturo 【医】开放性骨折 ◆

~e 公开地;不隐瞒地,坦诚地: ~e paroli 

坦诚地说,敞开心扉地说 | ~i (ntr)敞 

开心扉,坦诚,让人容易接近 | ~aĵo = 

aperturo ① 

* apertur|o ①(= apertaĵo, malfermaĵo)(身 

体、容器等物体的)口;洞口: gardu la ~on 

de via buŝo 要守住你的口(旧约) / alrulu 

grandajn ŝtonojn al la ~o de la kaverno (你 

们)把几块大石头滚到洞口(旧约) / la ~o 

de la kaverno 洞口 / fenestra ~o 窗洞 / 

~o de sako 袋子的口 / ~o de tubo 管口 / 

~o de puto 井口 ☞ malfermaĵo, fendo, 

faŭko ②【技】开度;【摄】(照相机、望 

远镜等光学仪器镜头的)孔径: ~o de 

objektiva lenso 【理】物镜的孔径 / ver- 

tikala ~o de ponto 【建】桥的垂直开度 / 

reguligi la ~on 调整开度 ◆ kloak~o 下 

水道口 ☞ kloakfaŭko 

apetal|oj (= senpetaluloj)【植】无瓣花类 

植物 ☞ dialipetaloj, gamopetaloj 

apetenc|o 【心】(本能的)欲望,癖好,习 

性 

* apetit|o 食欲,胃口: senti [havi] ~on 有 

食欲,胃口好 / perdi ~on 没有食欲,不 

想吃 / bonan ~on! 祝你胃口好!愿你吃得 

香! / dum la manĝado venas ~o 〈谚〉胃 

口越吃越大;越吃越想吃;〈转〉越有越 

想有;贪得无厌 ◆ ~a, ~veka ①引起食 

欲的,开胃的 ②〈转〉刺激欲望的,诱 

人的,吸引人的: ~veka virino (尤指年 

轻、丰满)富有性感的女人 | sen~eco 【医】 

食欲缺乏,厌食 

* api|o 【植】芹属植物 ◆ ~acoj (= um- 

beliferoj)伞形科 | ~olo 【化】芹菜脑 

Api|o 【地】阿皮亚(西萨摩亚首都) 

apik|a 陡峭的,陡直的,笔直的: ~a klifo 

陡峭的悬崖 / la ŝipo alfundiĝis ~e 船直沉 

海底 

apios|o 【植】土圞儿属植物;土圞儿 ◆ 

amerika ~o 美洲土圞儿,香芋 

Apis|o 【宗】阿皮斯(古埃及人崇奉的圣 

牛) 

aplanat|a 【理】【光】等光程的,(透镜) 

消球差的,齐明的 ◆ ~o 消球差透镜, 

77 

齐明物镜 | ~eco 等光程,(透镜)消球差, 

齐明 | ~ismo 等光程[消球差,齐明]现 

象 

* aplaŭd|i (tr)①鼓掌,拍手称赞,喝彩, 

叫好: ~i aktorinon 为一位女演员鼓掌 

[喝彩] / ~i belan scenon 为一个精彩场 

面鼓掌叫好 ☞ plaŭdi ③ 

②〈转〉十分赞 

同,赞许,嘉许,赞赏,赞扬,称赞: mi 

~as vian iniciaton 我十分赞同你的倡议 / 

alian ne mallaŭdu, vin mem ne ~u 〈谚〉不 

要贬斥别人,不要赞扬自己 / edzo edzi- 

non laŭdas, edzino edzon ~as 〈谚〉丈夫把 

妻子夸奖,妻子把丈夫赞赏(形容夫妻和 

睦与相互爱慕) / kion Parizo ~as, Berlino 

mallaŭdas 〈谚〉巴黎赞赏的,柏林谴责 

(意为:各地有各地的风习) / kiu mem 

sin laŭdas, tiun neniu ~as 〈谚〉谁把自己 

夸奖,谁就无人赞赏 / Dion laŭdu kaj di- 

ablon ~u 〈谚〉既要颂扬上帝,也要称赞 

魔鬼 ◆ ~(ad)o 鼓掌,喝彩;赞同,赞许, 

赞赏: ricevi ~on 博得喝彩[赞赏] / fari 

~on sur la vangon 〈谚〉打(某人)一记 

耳光(讽刺语) | ~istaro (受雇在演出时) 

鼓掌叫好的一伙人,受雇捧场的人 

* aplik|i (tr)①(将理论)应用(于实践), 

实际运用;实施: ~i la teorion al la prak- 

tiko 把理论用于实践 / ~i metodon [regu- 

lon] 应用一种方法[一条规则] / ~i leĝon 

实施一项法律 / ni devas praktike ~i tion, 

kion ni lernis 我们应该在实践中运用我 

们学到的东西 / ~i sian talenton al la solvo 

de sociaj problemoj 运用自己的才能解决 

社会问题 / belarto, ~ita al la industrio 工 

艺美术 / teoriaj kaj ~ataj sciencoj 理论科 

学和应用科学 ②使用,采用: ~i kura- 

cilon en malsano 用药治病 / ~i severajn 

rimedojn kontraŭ la ekonomia krizo 采取 

严厉措施对付经济危机 / ~i forton al unu 

punkto 【理】将力施于一点 ③移用(对 

别人或在别的场合说过的话),援用,套 

用(话语): ĉu la vortoj de Ramzes povas 

esti ~itaj al la filino? 能不能把拉美西斯的 

话说给女儿听? / lia rimarko ~iĝas bone 

en ĉi tiu okazo 他的话用于这个场合很适

合 ◆ ~o 应用,运用,使用,采用: fari 

al iu ~on de nova kuracmetodo 对某人采 

用新的治疗方法 

aplit|o 【地质】细晶岩 

* aplomb|o 坚定自信,沉着,镇静,泰然自 

若: paroli kun ~o 坚定自信地[镇定自 

若地]说 

apne|o 【医】呼吸暂停 

apocin|o 【植】罗布麻属或茶叶花属植物; 

罗布麻,茶叶花 ◆ kanaba ~o 印第安麻 

(也称加拿大麻,产于北美,印第安人用 

其纤维结绳,用其根制药) | ~acoj 夹竹 

桃科 

apod|o 【动】雨燕属鸟类 ; 雨燕 ◆ 

~oformaj 雨燕目 

apofiz|o ①【解】骨突: artika ~o 关节突 

/ dentoforma ~o (= odontoido)(枢椎的) 

齿突 ②【地质】岩枝 

* apog|i (tr)①用(放在下面的物体)支 

撑: ~i la kapon sur la mano 用手支着头 / 

~i la kubutojn sur balustrado 把胳膊肘儿 

支在栏杆上 / sin ~i sur ies brakoj 倚在某 

人的手臂上 / ~i sin sur lambastono 拄着 

拐棍 / ŝi sidis kun tempio ~ita sur la mano 

她坐着,一只手抵着太阳穴 / ŝi serĉis ion, 

sur kio ŝi povus sin ~i 她寻找可以支撑她 

的东西;她寻求依靠 / plafono ~ita sur 

kolonoj 用柱子支撑的天花板 / gazeto, 

kiu ~as sin sur abonantoj 〈转〉靠订户支 

持的杂志 / (abs) beleco logas, virto ~as 

〈谚〉美貌诱人,美德立人 ②将某物斜 

依另一直立物体,斜靠,倚: ~i ŝtupetaron 

al muro 把梯子斜靠着墙 / ~u al mi vian 

kapeton 把你的头依偎着我 / sin ~i 

kontraŭ la pordo por atendi la revenon de iu 

kara 倚门而望,等候心爱的人回来 ③ 

〈转〉以„为理由,建立在„之上: ~i 

siajn postulojn sur la kutimo 以惯例支持 

自己的要求 / ~i sian argumentadon sur so- 

lidaj pruvoj 把论证建立在有力的证据上 

/ sin ~i sur la rezono kaj ne sur siaj sentoj 

依据推理而不凭感觉 ④〈转〉(以威望) 

支持: ~i kandidaton 支持候选人 / ~i 

proponon 支持提议 ◆ ~o ①支撑,支持 

78 

(指行为): akiri punkton de ~o 获得支 

撑点;〈转〉得到支持 / fidi la ~on de iu 

lando 信任某国的支持 / al via talento 

mankas la ~o de lernado 你的才能缺乏学 

习的支持 / doni al iu sian moralan ~on 给 

予某人精神上的支持 ②支撑物,支持物: 

trovi ~on 找到支撑物 / facile trovi ~on ĉe 

iu 很容易得到某人的支持 / perdi sia(j)n 

~o(j)n 失去支撑 / por vendisto mensogo 

estas necesa ~o 〈谚〉商贩经商,必然撒 

谎 / unu kapo facile trovas ~on 〈谚〉一个 

脑袋容易找到支撑物(众人帮一人容易) 

| ~a 支撑的: ~a arko 扶垛拱 / ~a funk- 

cio 【数】支撑函数 / ~a hiperebeno 【数】 

支撑超平面 | ~ilo 支柱,支架,扶手 | 

kontraŭ~ilo 【技】斜撑柱,斜支柱 | sub~i 

(tr)从下边支撑,顶住 | libro~ilo 书立, 

书档 | menton~ilo (= mentoningo)【乐】 

(小提琴的)腮托 

* apoge|o ①【天】远地点 ☞ perigeo, zenito, 

nadiro, kulmino ②〈转〉顶点,极点: esti 

ĉe la ~o de sia famo [de sia sukceso] 在名 

声大振[在取得最大成就]之时 / esti ĉe la 

~o de prospero 处在鼎盛时期 ☞ akmeo, 

klimakso, kulmino, zenito, supro ◆ ~i 

(ntr)处于最高点,达到极点 

apoĝatur|o 【乐】倚音(一种装饰音) 

apokalips|o 【圣】【基督】启示录(《新约》 

的末篇) ☞ eskatologio ◆ ~a ①启示录 

的: la ~a stilo 充满隐喻晦涩难懂的文体 

②〈转〉神秘难解的 ③〈转〉(世界末日 

一样)可怕的: la unua atombombo lasis 

post si ~an spektaklon 第一颗原子弹爆炸 

给人留下了极可怕的景象 

apokop|o 【语】词尾音节省略(如把 

“aŭtomobilo”、“fotografaĵo”分别省略为 

“aŭto”、“foto”) ☞ aferezo 

* apokrif|a ①【圣】【基督】(圣经中)伪经 

的,次经的: ~aj Evangelioj 伪福音 ☞ 

kanona ②真实性可疑的,不足凭信的, 

伪的: ~a dokumento 真实性可疑的文件 

/ ~a testamento 伪造的遗嘱 ☞ falsa 

* apolog|o 【文】(用散文体写成的蕴含道德 

讽喻意义的)寓言 ☞ alegorio, anekdoto,

parabolo 

apologetik|o 【宗】为宗教信仰(尤指对基 

督教)而进行的辩护 

apologi|o 辩护,辩解;辩护书,辩解词: fari 

~on de krimo 【法】为某罪辩解 / “la A~o 

de Sokrato” estas libro de Platono 《为苏格 

拉底辩护》是柏拉图的著作 ◆ ~i (ntr) 

为„辩护[辩解]: ~i pri [pro] iu [io] 为 

某人[某事]辩护[辩解] | ~isto 辩护 

者,辩解者;辩护士 

Apolon|o 【神】阿波罗(希腊神话中的太 

阳神,司阳光、智慧、预言、音乐、诗歌、 

艺术、医药、男性美) ☞ Febo, Diana 

Apoloni|o 阿波罗尼奥(希腊男子名) 

apomiks|o 【生】无配生殖,无融合生殖 

aponeŭroz|o 【解】筋膜,腱膜 ☞ fascio 

* apopleksi|o 【医】中风,卒中 ☞ he- 

miplegio ◆ ~a 中风的,卒中的,患中风 

病的: ~a ikto [atako] 中风发作 

aposiopez|o 【文】顿绝法,急止法(指在 

语意已明或不愿把话说全的情况下突然 

使句子中断的修辞手法,如:silentu, aĉaj 

buboj, aŭ mi vin... 住嘴,淘气鬼们,不然 

我就对你们„) 

apostat|o ①叛教者,背教者,弃教者;〈转〉 

(学说的)背弃者: Juliano la ~o 背教者 

尤里安 ☞ renegato ②〈转〉脱党者,变 

节分子 ◆ ~i (ntr)叛教,背教;背弃 

学说;脱党,变节 ☞ kabei 

aposterior|a 【哲】基于事实和经验而不简 

单地依据理论的,凭经验的;由果溯因的; 

归纳的: ~a rezono 由果溯因推理,归纳 

推理 / leĝoj estas farataj ~e 规则是在经验 

的基础上归纳出的 ☞ apriora 

* apostol|o ①【宗】(基督教)使徒: Agoj 

de la A~oj 《使徒行传》(《新约》中的一 

篇) ②〈转〉(主义、学说等的)宣传捍 

卫者,热心宣传者,鼓吹者: ~o de nia ideo 

我们理想的宣传捍卫者 / Zamenhof estis 

vera ~o de la homamo 柴门霍夫是人类爱 

的热心宣传者 ☞ misiisto, pioniro ◆ 

~eco 使徒的职位或使命 

* apostrof|o ①【语】元音省略符号(’) ② 

【语】用来区别世界语中同形异义外来词 

79 

的符号(加在词根和词尾之间,如在《圣 

经》中表容量单位的词“kor’o”中加“’”, 

以区别于“koro”) ③【文】顿呼,呼语 

法(指在演说或诗文中用第二人称称呼不 

在场的人或拟人的事物,如:Vi, ombro de 

mia kara amiko, akceptu mian funebran sa- 

luton!) ☞ prozopopeo ◆ ~i (tr)【语】 

①用省略符号代替元音: en Esperanto oni 

rajtas ~i la “a” de la artikolo kaj la “o” de la 

substantivo 世界语冠词中的“a”和名词 

词尾“o”可以用省略符号“’”代替 ② 

在词中加元音省略符号,省略(词中元 

音): ~i artikolon 加元音省略符号于冠 

词,省略冠词中的元音 ③(在讲演或诗 

文中)使用顿呼(法) | mal~o (= inversa 

apostrofo) 倒撇号(`) 

apoteci|o 【植】子囊盘 ☞ peritecio 

* apotek|o 【药】药店,药房,药铺 ◆ ~a 

【药】药店的,药房的: ~aj varoj 药店 

的货物,药品 ☞ oficina | ~isto 【药】药 

房的店员;药剂师 ☞ farmaciisto 

* apoteoz|o ①【宗】尊崇为神,神化 ②〈转〉 

颂扬,美化,(给予某人的)特殊荣誉 ③ 

【演】(演出中)最后、最精彩的节目, 

压轴戏 ◆ ~i (tr)①【宗】神化,尊以 

为神 ②颂扬,美化,给予特殊荣誉 

* apozici|o (= apudmeto)【语】同位语;同 

位关系(如在“Alberto, reĝo de la Belgoj”, 

“Dio indulgu nin, pekulojn!”和“la koko, 

trumpetisto de l’ mateno, vekas nin dor- 

mantojn”三句中的“reĝo de la Belgoj”, 

“pekulojn”,“trumpetisto de l’ mateno”和 

“dormantojn”分别是前面的名词或代词 

的同位语) → nominacio 

* apr|o 【动】野猪: ~o gruntas 野猪叫 / 

~ido 野猪崽 / ~ino 母野猪 / vir~o 公野 

猪 / tro nutrata kapro fariĝas kiel ~o 〈谚〉 

山羊喂得过好就会变得像头野猪(意为: 

幸福或富足使人傲慢 ) ☞ babiruso, 

fakoĉero, suo ◆ ~aĵo 野猪肉 | veruk~o 

(= fakoĉero)【动】(非洲)疣猪 

aprec|i = aprezi 

apret|i (tr)【技】(给纺织品、皮革、纸等) 

最后加工,整理;上浆;鞣制 ☞ glaceigi,

glazuri, kalandri, katizi, laki ◆ ~aĵo 经最 

后加工[整理]后的纺织品、皮革、纸等 

apretur|o 【技】(用来给纺织品、皮革、纸 

等)最后加工[整理]的材料(如浆料、 

上光剂等) 

aprez|i (tr)欣赏,鉴赏;赏识,看重: ~i 

muzikon 欣赏音乐 / ~i kaj taksi faman 

pentraĵon 赏鉴名画 / ~i antikvaĵojn 赏玩 

古董 / ~i la belecon de poemo 体味一首 

诗的美 / oni ~as lin pro lia diskreteco 他 

由于办事谨慎而得到赏识 ☞ ŝati ◆ ~o 

欣赏,鉴赏;赏识,看重 

* april|o 四月: ~a vetero — trompa aero 

〈谚〉四月的天气,乍雨乍晴;四月天, 

易变脸 / pluvo en ~o — por la tero utilo 

〈谚〉四月雨水贵如油 / komenco ~a — 

trompo facila 四月一,哄人易(四月一日 

是西方的愚人节,这一天人们可以互相开 

恶作剧式的玩笑或干一些愚弄人的事而 

不受人责备) 

aprior|a ①【哲】基于理论而不依据事实或 

经验的,先验的,由果及因的,演绎的: 

~aj ideoj 先验的想法 / ~a rezono 由果及 

因推理,演绎推理 ☞ aposteriora ②【计】 

预定义的,预定的,系统设定的: ~a 

proceduro 预定过程, ~a funkcio 预定函 

数 / ~a konstanto 预定常量 ◆ ~e 先验 

地,由果及因地,演绎地;未经任何实验 

[观察分析]前: ~e demonstri veron 用 

演绎方法论证一条真理 / ~e, tio estas bo- 

na ideo 初看起来,这是个好主意 / ~e, oni 

povus pensi, ke... 开始时[刚接触时],人 

们可能会想„ 

* aprob|i (tr)①赞成,赞同,同意: ~i ies 

opinion 同意某人的意见 / ~i ies propo- 

non 赞同某人的提议 ☞ laŭdi, aplaŭdi 

② 正式认可,许可,批准: la ekza- 

menkomisiono ~is s-ron N. kiel doktoron 

考试委员会批准 N 先生为博士 / la ko- 

lekto ~ita de la aŭtoro 经作者认可的著作 

集 ☞ konfirmi, sankcii, diplomi ◆ ~o 

赞同;正式认可: akiri ~on 得到赞同 / 

trovi varman ~on ĉe iu 获得某人的热情赞 

同 / mi donis mian plenan ~on al via pro- 

80 

pono 我完全赞同你的建议 | ~inda 值得 

赞同的;值得认可的: ~inda decido 值得 

认可的决定 | mal~i (tr)不赞同;反对; 

非难: mal~i tro riskan projekton 不赞同 

一个过分冒险的方案 ☞ riproĉi | mal~o 

不赞同;反对;非难: mi ne povas trovi 

sufiĉe energiajn vortojn, por esprimi mian 

fortan mal~on! 我找不到足够有力的词语 

表达我的强烈反对 | mal~inda 不值得赞 

同[认可]的;该反对的;该受指责的 

aproksim|i (tr)【数】求近似值: ~i la oran 

proporcion per ĉena frakcio 用连续分数求 

黄金比例的近似值 ◆ ~o 【数】近似法 

apsid|o 【天】拱点;极距点 ☞ afelio, 

perihelio; apogeo, perigeo ◆ ~a linio 拱 

线 

apterig|o (= kivio)【动】几维属鸟类;几 

维(鸟)(新西兰的一种无翼鸟),无翼鸟 

◆ ~oformaj 无翼目 

* apud Ⅰ.(prep.)①在„近旁,在„旁边 

(不接触): stari ~ iu 站在某人近旁 / 

sidi ~ la tablo 坐在桌旁 / la fenestro, kiu 

sin trovas ~ la pordo 门旁的窗子 / starigi 

la florpoton ĉe la fenestro ~ la lito 把花盆 

放在床旁,紧靠着窗子 / ĝian kropon kun 

ĝiaj plumoj li forigu kaj ĵetu ĝin ~ la altaron 

sur la orientan flankon en la cindrejon 他要 

把鸟的嗉子和肺脏除掉,丢在坛的东边倒 

灰的地方(旧约) / oni komencis praktiki la 

holandajn metodojn de medicino ~ la ĉinaj 

〈转〉人们开始使用荷兰的医疗方法并同 

时采用中医方法 ②在不远的地方,在„ 

附近,邻近: ~ propra domo ŝtelisto ne 

ŝtelas 〈谚〉小偷不在自家附近行窃;小 

偷不偷近邻 / estis varmega batalo ~ Lep- 

siko 来比锡附近发生激烈战斗【注】 

“apud”和表地点义的“ĉe”区别在于: 

前者表示不接触的靠近,后者表示紧挨所 

靠近的物体,即与该物体相接触,例如: 

li havis glavon ĉe la femuro kaj lancon ter- 

pikitan ~ li 他腰上挂着刀,他的矛插在他 

身边的地上 / mi ne loĝas ĉe mia frato, sed 

mia loĝejo estas ~ la lia 我不和我哥哥一 

起住,我的住所在他家附近 Ⅱ.(作独立

词素)表“(不接触的)近旁”、“邻近”: 

◆ ~a 近旁的,旁边的,邻近的: ~a 

ĉambro 旁边的[邻近的]房间 | ~e 在近 

旁,在旁边,在邻近: pli bona ~e najbaro, 

ol frato post arbaro 〈谚〉近处的邻居胜过 

远方的兄弟;远亲不如近邻 / ~e de io 在 

某物的旁边 / vidu la afiŝon ĉi-~e 请看旁 

边的布告 | ~esti 在近旁,在场 ☞ alesti, 

ĉeesti 

Apuli|o 【地】(意大利)阿普利亚区 

apunt|o 【商】(补足金额的)零钱;差额: 

la pasaĝeroj devas mem havigi la ~on, 

aĉetante sian bileton 旅客购票需自备零钱 

apus|o (= apodo)【动】雨燕 

1* -ar| Ⅰ.(suf.)表示: ①同类事物的全体: 

hom~o (全)人类 / bird~o 鸟类 / gazet~o 

报刊(总称);报界 ②总体中的所有的个 

体: libr~o 丛书 / estr~o 领导集体,领 

导班子 / har~o (一个人的)全部头发 / 

ŝtup~o 梯子 / arb~o 森林 / vagon~o 列 

车 / verk~o (一个人的)著作全集 ③(用 

在动物名称后)表示某地的或属某人所有 

的该动物的群体: brut~o (某人或某地 

的)全部家畜 / ŝaf~o 羊群 / lup~o 狼群 

/ abel~o 蜂群(☞ grego, herdo, esameno) 

④汇列同类事物的表、册: nom~o 名单, 

名册 / vort~o 词典 / prez~o 价目表 / 

hor~o 时间表,时刻表 / adres~o 通讯录 

Ⅱ.(作独立词素): ◆ ~o ①一堆[群, 

组](同类物体或生物): ~o da dehakitaj 

arboj 一堆砍倒的树 / ~o da simioj 一群 

猴子 / ~o da vortoj 一组词 ②【数】集, 

集合,群: la malplena ~o 空集 / nom- 

brebla ~o 可数集 / nefinia ~o 无穷集,无 

限群 / orda ~o 有序集 / teorio de ~oj 集 

(合)论;群论 ☞ klaso, familio → 

~oteorio ③【社】(具有共同社会属性的) 

人群 | ~ego 大群,大堆,大量: ~ego da 

homoj 一大群人 ☞ grupo, bando, roto | 

~eto 小群,小堆,小量: ~eto da ŝafoj 一 

小群绵羊 | ~igi (使)聚集,聚拢,归到 

一起,收集,汇集: ~igi slipojn en faskojn 

分类归拢卡片 / tiu disertacio estas nur 

~igitaj citaĵoj 这篇论文只是引文的汇集 | 

81 

kun~o 【数】陪集,傍系 | sub~o 【数】 

子集 | super~o 【数】超集 

2 ar| (pref.)【化】(用以构成芳香族碳氢化 

合物) ◆ ~eno 【化】芳烃 | ~ino 【化】 

芳炔 | ~ilo 【化】芳基 ☞ fenilo, naftilo 

3 ar|o 公亩(= 100 m 2 ): centi~o 公厘(相 

当于百分之一公亩,= 1 m 2 ) / deci~o 公 

分(相当于十分之一公亩,10 m 2 ) 

Ar 【化】(用于分子式中)芳基( 2 arilo) 

的符号 

ara|o 【动】金刚鹦鹉属鸟类;金刚鹦鹉(一 

种南美大鹦鹉) ☞ kakatuo 

arab|o ①阿拉伯半岛居民;【圣】亚拉伯人: 

~o ne starigos tie sian tendon 亚拉伯人也 

不在那里支搭帐棚(旧约) ②阿拉伯人; 

说阿拉伯语的人 ◆ ~a 阿拉伯的,阿拉 

伯人的: la ~a lingvo 阿拉伯语 / la ~a 

civilizacio 阿拉伯文明[文化] / la ~a 

ornamstilo 阿拉伯式装饰风格 / la ~aj ci- 

feroj 阿拉伯数字 / la A~a Ligo 阿拉伯国 

家联盟(简称阿拉伯联盟或阿盟) / la A~a 

Maro 【地】阿拉伯海 (☞ Omano) / la 

A~a Dezerto 【地】阿拉伯沙漠 / la A~a 

Duoninsulo 阿拉伯半岛 | ~a gumo 阿拉 

伯树胶 | ~ata acido 【化】阿拉伯戊四醇 

酸,阿糖酸 | ~ino 〈旧〉= ~ata acido | 

~inozo 【化】阿拉伯糖,阿戊糖 | A~io, 

A~ujo 【地】阿拉伯半岛 ☞ Saud-A~io | 

~ismo ①阿拉伯语特有表现方式 ②阿拉 

伯民族主义 

* arabesk|o ①【美】阿拉伯式装饰花纹图案 

②【乐】阿拉伯花式乐曲(一种装饰音多 

的乐曲),阿拉伯风格曲 

arabidops|o 【植】拟南芥属植物;拟南芥 

arabinoz|o 见 arabo 

arabis|o 【植】南芥菜属或筷子芥属植物; 

南芥菜,筷子芥 

Aragon|o 【地】阿拉贡(西班牙东北部地 

区) 

aragonit|o 【矿】霰石,文石 ☞ kalcito 

arahant|o 【佛】阿罗汉,阿罗诃,罗汉 

arak|o 【烹】阿拉克粕酒,亚力酒(由椰 

子浆、米或糖汁酿制成的一种烧酒) ☞ 

sakeo

arakid|o 【植】①落花生属植物 ②〈常〉 

(= ternukso ② )花生的荚果;花生仁 ◆ 

ternuksa ~o 【植】花生,落花生,长生果 

| ~a oleo, ~oleo 花生油 | ~ata acido 【化】 

花生酸 ☞ ternukso | ~onata acido 【化】 

花生四烯酸 

araknoid|o 【解】蛛网膜 ☞ duramatro, 

piamatro ◆ ~ito 【医】蛛网膜炎,蛛网 

膜病变 

Aral|o 【地】咸海(中亚地区的一个大咸 

水湖) 

arali|o 【植】楤木属植物;楤木 

arame|o 【史】阿拉米人 ◆ ~a 阿拉米人 

的: la ~a lingvo 阿拉米语(属闪米特语 

族,公元前 9 世纪至 7 世纪流行于叙利亚、 

巴勒斯坦、埃及,犹太人文献及早期基督 

教文学多以此语写成) 

* arane|o 【动】蜘蛛属动物 ; 蜘蛛 ◆ 

diadema ~o 十字园蛛 | ~a 蜘蛛的;似蜘 

蛛的: ~a insidemo 〈转〉蜘蛛似的阴险 

| ~aĵo ①蜘蛛网 ②〈转〉蜘蛛网似的易破 

或复杂的事物: lia fido dehakiĝas, kaj lia 

espero estas ~aĵo 他所仰赖的必折断,他 

所希望的是蜘蛛网(旧约) / tiun ĉi ~aĵon 

da sistemoj disŝiras la sola vorto: Morto! 

只一个“死”字就把这复杂的体系撕碎! 

| ~oidoj 【动】蜘蛛纲 | ~uloj 【动】蜘蛛 

目 | akvo~o (= argironeto)【动】水蜘蛛 

| bird~oj (= terafozedoj)【动】捕鸟蛛科 | 

dom~o (= tegenario)【动】室蜘蛛,家 

隅蛛 | krab~oj 【动】蟹蛛科 | salt~oj 【动】 

跳蛛科 

* aranĝ|i (tr)①整理,安排,布置: ~i 

ĉambron 布置房间 / ~i liton 整理床铺 / 

~i librojn en biblioteko 整理书橱里的书籍 

/ ~i intervidiĝon 安排一次会见 / ~i poli- 

nomon 【数】整理多项式 / ~i florojn en 

bukedon 把花扎成花束 / arto ~i vortojn 

kaj ideojn 遣词立意的艺术 ☞ dispozicii, 

ordometi ②安排,准备,筹备,组织: kiu 

kaĉon ~as, tiu ĝin manĝas 〈谚〉谁煮成的 

粥谁吃(意为:谁捅的娄子谁负责) / ĉiu 

manĝas, kiel li ~as 〈谚〉各人怎么安排(即 

按自己喜爱的方式烹调),就怎么吃(意 

82 

为:各人自行其是) / ~i tetrinkadon 组织 

一次茶会 / ~i grandan tagmanĝon 安排一 

次盛大的午宴 / ~i laboron 安排工作 / ~i 

vojaĝon 组织旅行 / ~i sian vivon en sia 

maniero 按自己的方式安排自己的生活 / 

estas ja tiel ~ite! 就这样安排吧! / mi jam 

~os, ke vi estu sufiĉe malgranda 我这就使 

你的个头儿变小 / ~i al si feliĉon 安排好 

自己的幸福 / (abs) se Dio ne ~os, lupo vin 

ne manĝos 〈谚〉如果上帝不安排,狼就 

不会来吃你(意为:如果你遭厄运,你只 

好听天由命) / tago ~as, tago ŝanĝas 〈谚〉 

时日有安排,时日在改变 / ~ite, ordigite 

〈谚〉(事情)已安排就绪;已圆满解决 ☞ 

organizi, pretigi, plenumi ③【乐】【演】改 

编,修改(以适应演出): ~i popolkanton 

por piana solo 把一首民歌改写成钢琴独 

奏曲 / ~i novelon por televido 改编一篇 

短篇小说作电视节目用 ☞ adapti ◆ sin 

~i 安排[安顿]好自己: la du armeoj sin 

~is kontraŭ la komuna malamiko 两支军队 

协调行动以对付共同的敌人 / sin ~i 

komforte 把自己安顿得舒舒服服 / kiu 

konstante lokon ŝanĝas, neniam sin ~as 

〈谚〉经常改变处所的人,永远安顿不好 

| ~a 被安排成„样式的: skvam~aj 鳞列 

的,鳞次的 / tegol~aj 覆瓦状排列的(指 

鳞片) / fingro~aj spikoj 【植】指状(排 

列的)穗 / helic~aj floroj 【植】螺线状(排 

列的)花 / kruc~aj floroj 【植】十字形(排 

列的)花 / plumer~aj 【植】羽状(排列 

的)叶 / ŝraŭb~aj folioj 【植】螺旋状(排 

列的)叶 | ~o ①整理,安排,布置: fari 

definitivan ~on 作最后的安排 / tro kara 

~o por malkara tagmanĝo 〈谚〉为安排吃 

一顿便宜的午饭而花去过多的钱(意为: 

得不偿失) / de lia vivo ~o estas trinko kaj 

manĝo 〈谚〉生活有安排,好酒加好菜(意 

为:生活中只有吃喝) / brila ~o de kon- 

greso 出色的大会安排 ②安排,准备,筹 

备,组织: ~o de renkontiĝo 聚会的筹备 

/ turismaj ~oj 旅游的安排 ③【商】(受损 

者和保险公司之间商定的)赔付协议 | 

~aĵo ①【数】排列: paralela ~aĵo 并列

排列 / ~aĵo sen ripeto 无重复排列 ☞ 

kombinaĵo, permutaĵo ②【技】装置,设 

备;„器,„机: reguliga ~aĵo 调节装 

置,调节器 / telemezura ~aĵo 遥测装置, 

遥测器 / kaŝiga ~aĵo 【讯】(电话系统中 

用以保护用户个人信息的)隐蔽装置 ☞ 

aparataro | ~ema 乐意作安排的,愿意张罗 

的 | ~iĝi 被整理,被安排,被布置;得到 

解决: ĉio ~iĝis laŭ lia volo 一切都如他所 

愿安排好了;他如愿以偿 / la cirkons- 

tancoj ~iĝis feliĉe 情况变好了 / miaj ideoj 

~iĝas en mia kapo kun granda malfacilo 我 

头脑里的想法难以理顺 | al~i (= adapti) 

(tr)使适应 | ali~i (tr)作另外的安排; 

把„安排成别的样子 | antaŭ~i (tr)预先 

安排,提前布置: antaŭ~ita trompo 预谋 

的骗局 | mal~i (tr)弄乱,搞乱: mal~itaj 

haroj 蓬乱的头发 ☞ konfuzi, malhelpi, 

perturbi | bankrot~o (= konkordato ② ) 破 

产人与债权人之间的清偿协议 | daten~o 

【计】数据格式 ☞ prepari ⑤ 

| flor~o 插 

花: japana stilo de flor~o 日本的插花式 

样 | foli~(iĝ)o 【植】叶序 | fraz~o 【语】 

字句的安排;组词成句的方式;表达方式 

☞ vortordo | har~o 发式,发型 ☞ frizo, 

buklo | petal~(iĝ)o 【植】花瓣卷叠式 ☞ 

estivacio | teks~o 【纺】(织物的)组织, 

织法: teks~o de drapo 呢绒的织法 | 

tekst~o 【印】页面文字安排;排版格式, 

版式 ☞ komposti, enpaĝigi | viv~o 生活 

方式: aliaj moroj kaj viv~oj 不一样的习 

俗和生活方式 | vort~o 【语】句中词的安 

排,句子结构,语序,词序: logika vort~o 

符合逻辑的句子结构 / harmonia vort~o 

和谐的句子结构 / konfuza vort~o 混乱的 

句子结构 

Ararat|o 【地】亚拉腊山(土耳其东北边境 

的死火山) 

Aras|o 【地】阿腊斯(法国北部城市,中 

世纪以出壁毯闻名) 

araŭkari|o 【植】南洋杉属植物;南洋杉 ☞ 

agatido 

* arb|o 树,树木;乔木: ~o kun alta trunko 

树干高大的树;乔木 / ~o krakanta venton 

83 

ne timas 〈谚〉喀喀作响的树不怕风吹(意 

为:谦让随和的人不会遭难) / fleksu ~on 

dum ĝia juneco 〈谚〉弯树须趁幼小时; 

育木在苗,育人在幼 / la ~o de vivo 生命 

之树;生命的源泉(源出《旧约》) / la ~o 

de sciado 智慧之树(其果实能使人分辨善 

恶。源出《旧约》) / el post la ~o li estas 

bravulo 〈谚〉他是躲在树后的勇士;假 

充好汉的胆小鬼 / ne falas frukto mal- 

proksime de l’ ~o 〈谚〉果子不会落在离 

树远的地方(意为:子女的性格和人品不 

会与父母的性格有太大的差异) / se la ~o 

falis, ĉiu branĉon derompas 〈谚〉大树倒 

地,人人折枝(意同:墙倒众人推) / altan 

~on batas la fulmo 〈谚〉树高遭雷劈 / laŭ 

la frukto oni ~on ekkonas 〈谚〉观其果而 

识其树;认树认果实(源出《新约》) ☞ 

arbusto ◆ Judea ~o 【植】南欧紫荆 | ~a 

树的,树木的: ~a strukturo 树木的结构 

| ~aĵo 砍倒的树木;断枝,枯枝 ☞ lignaĵo 

| * ~aro 森林,树林,林;林地: pro multo 

da ~oj, li ~aron ne vidas 〈谚〉只见树木多, 

不见森林在;见木不见林 / ~aro aŭdas, 

kampo vidas 〈谚〉树林听得见,田野看 

得到(意为:即使偷偷说的话或做的事, 

也可能被人知道) / en ~aro sidas kaj ~ojn 

ne vidas 〈谚〉身在林中坐,不见树林在 

/ lupo sopiras, al ~aro sin tiras 〈谚〉狼总 

想回到树木中 / ne elvoku lupon el la ~aro 

〈谚〉别把狼从树林中唤出来(意为:不 

要招引危险的人或事物) / pli bona apude 

najbaro, ol frato post ~aro 〈谚〉近处的邻 

居胜过远方的兄弟;远亲不如近邻 / kiu 

timas bestaron, ne iru ~aron 〈谚〉害怕野 

兽,就别进森林 / ne serĉu bonan ~aron, 

serĉu bonan najbaron 〈谚〉莫寻好森林, 

要寻好近邻 ☞ bosko, forsto, kopso, ab- 

iaro ktp | ~arigi, ~arizi 在„造林,在„植 

树;使绿化: ~arigi la nudajn montojn 绿 

化荒山 | ~aristo 护林员,森林管理员 | 

~ego 大树;大乔木(如红杉) | ~ejo 林 

地 | ~eto 小树;小乔木(如苦橙) | ~etaĵo 

(= arbusto aŭ vepro)〈免〉小灌木;荆棘 

丛 | ~etaĵaro (= veprejo aŭ makiso)〈免〉

灌木地带,灌木丛林 | ~isto 植树员,育 

林员 | ~ologio 林业学,林学 | ĉef~isto 林 

场主任 | pra~aro 原始森林 → virga | 

re~arigi 森林更新,重新造林 | sen~a 无 

林木的,无森林覆盖的 | sen~igi 伐光(某 

地的)林木,滥发森林,毁林 | buter~o (= 

butera maduko)【植】乳酪紫荆木 | frag~o 

(= arbuto)【植】野草莓树 | flam~o (= 

reĝa deloniko)【植】凤凰木 | foli~o 【植】 

阔叶树 | frukt~o 【植】果树 | galeri~aro = 

river~aro | krist~o 【基督】圣诞树 ☞ abio 

| glan~o (= kverko)【植】栎树,橡树 | 

mar~oj 【动】柳珊瑚目动物 | mastik~o (= 

lentisko)【植】乳香黄连木 | melon~o (= 

papajo ① 

)【植】番木瓜(树) | pan~o 【植】 

①(= ordinara artokarpo)〈狭〉面包树, 

面包果 ②〈广〉面包树及木波罗属植物 

中与面包树近似的植物 ☞ jakvo | papi- 

li~o (= budleo)【植】醉鱼草 | pingl~o 

【植】针叶树类植物 | pluv~aro 【植】【环】 

雨林 | river~aro 【植】【环】沿江林 | 

tulip~o (= liriodendro)【植】北美鹅掌楸 

| vaks~o (= vaksa miriko)【植】蜡杨梅 | 

vom~o (= vomnuksa strikno)马钱子, 

番木鳖 

* arbalest|o 弩 

arbed|o 〈免〉①(= trunkarbusto)【植】 

树状灌木,矮树 ②(= tufarbusto)丛生 

灌木 

* arbitr|a 任意的,任性的,随意的;武断的, 

专断的,专横的: ~a ago 任性的行为 / ~a 

interpretado 任意的解释,穿凿附会的解 

释 / ~a konstanto 【数】任意常数 / trudi 

~an povon al la popolo 将一个专制政权强 

加于人民 / ~e decidi kaj agi 独断专行 / 

ĉiuj vortoj de Volapuko estis ~e elpensitaj 

沃拉匹克语(世界语方案发表前的一种人 

造国际语方案)中的单词都是随意想出的 

◆ ~(ec)o 任意,任性,随意;武断,专 

断,专横: agi laŭ sia ~o 随心所欲,为 

所欲为 / laŭ la ~o de iu 任某人摆布,受某 

人的支配 / ni protestas kontraŭ la ~eco de 

tiu malliberigo 我们抗议这种任意监禁的 

行为 

84 

* arbitraci|o ①【法】仲裁,公断 ☞ mediacio 

②【体】裁判: eraro de ~o 裁判错误 ◆ 

~i (tr)①【法】仲裁,公断: ~i socialan 

konflikton 仲裁社会冲突 ②【体】裁判, 

评判: ~i futbalan matĉon 裁判一场足球 

赛 | ~anto, ~isto ①仲裁人,公断人 ② 

【体】裁判员: futbala ~anto 足球裁判 

员 / internacia ~anto 国际裁判员 

arbitraĝ|o 【经】套利,套汇,套购 ☞ aĝioti, 

spekuli 

* arbust|o 【植】灌木 ☞ arbeto, staŭdo, 

vepro ◆ ~eto 【植】小灌木 | sub~o = ~eto 

| trunk~o 【植】树状灌木,矮树(有主干, 

主干在基部无分枝,高度可达 6 至 7 米) 

| tuf~o 【植】丛生灌木(无主干,茎从基 

部起就分叉,高度一般在 4 米以下) | 

vezik~o (= koluteo)【植】膀胱豆 

arbut|o ①(= fragarbo)野草莓属植物;野 

草莓树 ②(= ~bero)野草莓(果实) ◆ 

~ujo = ~o ① | ~bero = ~o ② 

* arĉ|o ①【乐】(弦乐器的)弓,琴弓: per 

unu tiro de ~o (在琴上)拉[运]一次弓 

/ se vi prenis la violonon, prenu ankaŭ la 

~on 〈谚〉既已拿起提琴,也该拿起琴弓 

/ vibras mia koro sub la ~o 〈转〉我的心像 

弦一样在弓下震颤 

* ard|i (ntr)①炽热,灼热,白热: en kameno 

~is karboj 煤块在壁炉中炽烈地燃烧着 / 

~as fera stango en la fajro 铁棒被火烧得 

通红 / la fajro ~as 火烧得很旺 / ~antaj 

karboj 烧得很旺的煤 ☞ fajri, flami ② 

〈转〉充满激情,热情洋溢,极热情,极 

热心: ŝiaj ~antaj okuloj 她的充满激情的 

双眼 / febra volo ~as en liaj vejnoj 狂热的 

愿望在他的血管里燃烧着 / ĝojo ~is sur 

liaj vangoj 愉快的心情洋溢在他的脸上; 

快乐在他的脸上荡漾 / al li tutprave ŝi ~is 

kolere 她完全有理由朝他发怒 ☞ boli 

◆ ~a ①炽热的,灼热的,白热的: ~a 

forno 灼热的炉子 / ruĝ~a 烧得通红的 / 

blank~a drato de inkandeska lampo 白热的 

白炽灯丝 / ~aj nuboj 火烧云 ②〈转〉满 

怀激情的,炽烈的,热烈的,热情的,热 

心的 | ~o 炽热,灼热;激情,热情: oni

ne povas elteni la ~on de la fajro 人忍受不 

了火的炽热 / elverŝi sur iun la ~on de sia 

kolero 向某人发泄怒气 / juneca ~o 青春 

的活力[激情勃发] | ~aĵo 灼热物,燃烧 

物 | ~ego 极度高温,极热,白热: kiu el 

ni eltenos ĉe la eterna ~ego? 我们中间谁 

能经受得住这不断燃烧的烈火呢?(旧 

约) | ~eta 不太高的热度 | ~igi 使„炽 

热,使„灼热,使„烧得旺: la forno estis 

~igita treege 炉火烧得很旺 ☞ hejti | ~ilo 

(煤气灯用的)纱罩(点火后即持续发亮) 

| alp~o (日落后立即出现的)阿尔卑斯山 

(顶)红霞 | seks~o 【动】(哺乳动物的) 

发情;发情期: cervino en seks~o 在发情 

[发情期]的母鹿 ☞ amoro → oestro 

* arde|o 【动】(苍)鹭属鸟类,鹭 ☞ gruo 

◆ ~edoj 鹭科 | egret~o 白鹭属鸟类;白 

鹭: eta egret~o 小白鹭 / granda egret~o 

大白鹭 | nokt~o 夜鹭属鸟类;夜鹭 

Arden|oj 【地】阿登高原(位于比利时东 

南,法国东北部) 

* ardez|o ①【矿】板岩(可用来做石板瓦); 

石板瓦 ☞ skisto, filito ②(小学生写字 

用的)石板 ☞ grifelo ◆ ~ejo 板岩矿 

* are|o ①(= terspaco)土地面积;空地, 

场地: la inundo kovris milhektaran ~on 

洪水淹没了一千公顷面积的土地 / 

alteriĝa ~o 【空】着陆场,降落跑道 ☞ 

tereno, kampo ②(= surfacamplekso)【技】 

表面大小,表面积: ~o de muro 墙的面 

积 / kversekca ~o de akvotubo 水管的横 

断[横截]面的大小 ③【数】面积: la ~o 

de ĉambro 房间的面积 / la ~o de sfero 

kun radiuso r estas 4π r 2 半径为 r 的球体 

面积为 4π r 2 ☞ longo, volumeno ④【印】 

版心 ☞ longo ③ 

◆ kompost~o (= areo 

④ 

)【印】版心 | serv~o 【讯】①(电话局 

的)服务区域 ②电台信号的可收听区, 

信号覆盖范围 | tip~o (= areo ④ )【印】版 

心 | traf~o 【理】辐射有效范围 

arek|o 【植】槟榔属植物 ◆ ~acoj 槟榔科 

☞ palmoj | ~nukso 【植】槟榔(果) | 

kateĉu~o (= kateĉupalmo)【植】槟榔树 → 

betelo, kateĉuo ② 

85 

* aren|o ①(古罗马圆形剧场中央的)竞技 

场,角斗场: la gladiatoroj eniris en la 

arenon 斗士们进入了竞技场 ②〈转〉竞 

争场所,活动场所,舞台: politika ~o 政 

治舞台 / literatura ~o 文坛 / eniri en la 

~on 〈转〉接受挑战;参加竞争;参加论 

战 / iuj Orientaj landoj fariĝis la ~o de la 

grandaj potencoj 某些东方国家成了大国 

角逐的场所 

arenari|o 【植】蚤缀属植物;蚤缀 

areol|o ①【解】【医】【气】晕: ~o de mamo 

乳晕 / la ~o de akno 痤疮的红晕 / ~o de 

Luno 月晕 ②【植】(叶脉间的)网隙; 

果脐 → toro ◆ ~a 晕的: ~aj glandoj 

【解】(乳晕四周分泌皮脂的)晕腺 

areometr|o (= densometro)【理】液体比重 

计,浮秤 

Areopag|o ①【史】古雅典城邦的最高法院 

②(a~o)〈转〉权威的裁判机构;(由权 

威人士或学者组成的)评议会,评审会 ◆ 

~ano 古雅典城邦最高法院的法官(指个 

体);裁判机构[评议会,评审会]成员 

Ares|o 【神】阿瑞斯(希腊神话中的战神) 

☞ Marso 

* arest|i (tr)【法】逮捕,拘捕,拘留,扣 

押 , 扣留 , 捉住 , 抓住 : ~i ŝteliston 

[suspektaton] 逮捕小偷[嫌疑人] / ~i 

ebriulon 拘留醉汉 / liberigi ~iton 释放被 

捕者 ◆ ~(ad)o 逮捕,拘捕,拘留,扣押, 

扣留: decidi la ~on de komplotanto 决定 

逮捕阴谋分子 / preventa ~ado 预防性拘 

捕 / ~ordono 逮捕令 / ~omandato 逮捕 

证 / rezisti al ~o 抗拒逮捕,拒捕 | ~ejo 

【法】拘留所 ☞ punĉambro | ~isto 【法】 

逮捕[拘捕]者(指警察、法院执行人员) 

Arg|o 【史】阿耳戈(斯)(古希腊一城市) 

◆ ~olando 阿耳戈(斯)地区(古希腊 

地区,在伯罗奔尼撒半岛东北部) 

argan|o ①【技】(石油)井架,钻塔 ②(= 

gruo ② )〈免〉起重机 

argani|o 【植】阿干榄属植物;阿干榄(摩 

洛哥产) 

argemon|o 【植】蓟罂粟属植物;蓟罂粟 

argentan|o (= arĝentano)【技】赛银白铜

(铜、镍、锌合金),锌白铜 

Argentin|o 【地】阿根廷(南美洲国家,首 

都布宜诺斯艾利斯) ◆ ~ano 阿根廷人 

* argil|o ①【矿】黏土: brikoj el kruda [bakita] 

~o 未经烧制的[经过烧制的]黏土砖 / 

potista ~o 陶土 / refraktara ~o 耐火砖用 

黏土 ②(= ~a sedimento)黏土沉积(层) 

☞ koto, silto, tero ◆ ~a 黏土制成的,黏 

土质的: ~a poto 陶罐,砂锅 / ~aj tegoloj 

黏土瓦 / ~a grundo 黏土 / ~a sedimento 

(= ~o ② )黏土沉积(层) | ~aj mineraloj 黏 

土矿物 ☞ kaolino | ~aĵo 黏土制成物,陶 

器 ☞ fajenco, majoliko | ~petro, ~ŝtono 

黏土岩,泥质岩 | bak~o (= terakota ~o) 

焙烧黏土 | fajr~o (= ŝamoto)熟耐火黏 

土 | ful~o 制毡用黏土 | kalk~o ( = 

marno)泥灰岩,泥灰 | pot~o 陶土 

arginin|o 【生化】精氨酸 

argiop|o 【动】黄金蛛属动物;黄金蜘蛛 

argironet|o (= akvoaraneo)【动】水蜘蛛属 

蛛形动物,水蜘蛛 

argon|o 【化】氩(第 18 号元素,符号 Ar, 

无色无臭无味的气体,是大气中含量最多 

的稀有气体,化学性质很不活泼) 

argonaŭt|o 【动】船蛸属软体动物;船蛸 ☞ 

naŭtilo, polpo, sepio 

Argonaŭt|oj 【神】阿耳戈英雄(希腊神话 

中乘阿耳戈船寻找金羊毛的英雄) 

* argument|i ①(ntr)提出论据,辩论: ili 

senfine ~as, kaj neniu konvinkas alian 他们 

无休止地辩论,但谁也说服不了谁 / ba- 

tanto povas ~i, batato devas silenti 〈谚〉 

打人者可以陈述理由,被打者只好默不作 

声 ☞ diskuti, rezoni → kontesti ②(tr) 

提出论据[理由]证明,论证: ili ~as lian 

nescion pri la faktoj 他们提出理由证明他 

对那些事实毫不知情 / oni ~as, ke ekzis- 

tas lingvoj, kiuj vivas tre bone sen ili 有人 

提出理由证明没有它们(指冠词和宾格) 

的语言也很有表现力 ☞ pruvi, preteksti 

◆ ~o ①论据,理由;论证: refuti ~on 驳 

斥一个论据[理由] / ~o “ad hominem” 

(拉丁语)不是针对事而是针对人的论 

证,不是说理而是针对人身的议论 ② 

86 

【数】自变数,自变量,变元 ③【数】 

辐角,辐度 | ~ado 辩论,论证: ~ado pri 

io 关于某事物的辩论[论证] | ~aro 【数】 

变元结合 | inter~(ad)o 争论,论战,辩 

论 ☞ kontestado | kontraŭ~o 异议,反对 

意见;反证,反驳 ☞ kontestado 

Argus|o 【神】阿耳戈斯(希腊神话中的百 

眼巨人): li, kiu havas la cent okulojn de 

Arguso, por elserĉi makulojn sur sia frato! 

他有阿耳戈斯的一百只眼睛,能够找出他 

兄弟身上的污点! 

* arĝent|o ①【化】银(第 47 号元素,符号 

Ag) ②(金属)银,白银: brakringo el 

~o 银手镯 / li estas kompetenta, kiel besto 

pri ~o 〈谚〉他(对事物)毫无识别能力; 

他一窍不通(牲畜是不能识别金银的。此 

谚语常用来讥讽一个人对事物的识别能 

力的低下) / la paroloj de la Eternulo estas 

paroloj puraj, ~o, purigita en tera fandujo 

kaj sepfoje refandita 耶和华的言语,是纯 

净的言语,如同银子在泥炉中炼过七次 

(旧约) / parolo estas ~o, oron similas 

silento 〈谚〉言语为银,沉默似金;善言 

固好,缄默更佳 / vort’ en ĝusta momento 

faras pli ol ~o 〈谚〉话语适时,赛过银子 

→ arĝentano ③(= blanko)【纹】白色 ◆ 

~a ①银的,银质的,含银的: ~a kulero 

银质的汤匙 / ~aj moneroj 银币 / ~a klo- 

rido 【化】氯化银 / ~a nitrato 【化】硝 

酸银 / ~a bromido 【化】溴化银 ②似银 

的;银白色的,银光闪闪的;银铃般的, 

清亮的(指声音): ~a lunlumo 银白色的 

月光 / ~a knabina rido 女孩子银铃般的 

笑声 ③第二等的,次等的(和金对比来 

说): la ~a tempaĝo 白银时代(神话传说 

中最幸福的黄金时代后情况稍差的时代) 

/ la ~a periodo de la latina literaturo 拉丁 

文学的白银时代(指从罗马帝国第一代皇 

帝 Aŭgusto 到 Hadriano 皇帝在位时即公元 

14-138 年的拉丁文学隆盛时期) / parolo 

estas ~a, sed ora la silento 〈谚〉言语为银, 

沉默似金;善言固好,缄默更佳 | ~i (tr) 

①包银,镶银,镀银: ~ita vazo 镀银器 

皿 ②〈转〉使像银一样的,使成银白色,

使(水面等)银光闪闪: la luno ~is la 

tegmenton 月亮给屋面涂上了银白色 | 

~ismo 【医】银中毒 | ~umo (= arĝentano) 

【技】赛银白铜(铜、镍、锌合金),锌 

白铜 

arĝentan|o 【技】赛银白铜(铜、镍、锌合 

金),锌白铜 

arĝirol|o 【医】弱蛋白银 

arĥaism|o = arkaismo 

arĥaj|a = arkaika 

arĥitektur|o = arkitekturo 

1* ari|o 【乐】①(歌的)曲调,曲子 ②(歌 

剧中的)咏叹调,独唱曲 

2 ari|a = arja 

Ari|o 【基督】阿里乌(基督教神学家,阿 

里乌教派的创始人) ◆ a~ano 阿里乌教 

派的信徒 | a~anismo 阿里乌教派 ☞ 

Socino, unitariismo 

Ariadn|a 【神】阿丽阿德涅(希腊神话中 

克里特王的女儿,她曾以线球和魔剑帮助 

英雄 Tezeo 进入迷宫杀死怪物并走出迷 

宫): fadeno de ~a 阿丽阿德涅线;引路 

线;能帮助解决复杂问题的办法 

arid|a ①【气】干燥的,干旱的,(土壤) 

不毛的,贫瘠的 ☞ senarba, dezerta, stepo 

②〈转〉冷漠的,无感情的;缺乏想象力 

的;枯燥无味的 

arier|o 【军】行军时走在后面的部队,殿 

军 → ~gardo ◆ ~ulo (= defendanto) 

【体】后卫 

Aries|o (= Ŝafo)①白羊(星)座 ②白羊 

宫 ( 黄道十二宫的第一宫) ◆ unua 

punkto de ~o (= printempa ekvinokso)春 

分点 

1 aril|o 【植】假种皮 

2 aril|o 【化】芳基 

Ariman|o 【宗】阿里曼(古波斯袄教中代 

表恶的黑暗之神) ☞ Ahura-Mazdo, Sa- 

tano 

Arion|o 阿里翁(公元前 7 世纪古希腊诗人 

和乐师) 

Ariost|o 阿里奥斯特(意大利诗人,1474 

-1533) 

arist|o ①【动】(双翅虫类的)触角芒 ② 

87 

【植】芒,芒刺: ~o de hordeo 大麦的芒 

刺 / ~o de folio 叶端刺状尖头 

Aristark|o 阿里斯塔尔克(公元前 3 世纪古 

希腊批评家,以公正严厉著称) 

Aristid|o ①阿里斯蒂德(希腊男子名) ② 

阿里斯蒂德斯(雅典政治家,约前 540- 

约前 468) 

Aristofan|o 【演】阿里斯托芬(古希腊最 

伟大的喜剧作家,有喜剧之父之称,约前 

445-约前 385) 

* aristokrat|o 贵族,特权阶层的人物;有贵 

族气派的人;〈转〉杰出人物,精英【注】 

nobelo 只是有贵族头衔的人;aristokrato 

是贵族中自认为有贵族气派的杰出人物 

或精英 ◆ ~a 贵族的,贵族风度的,高 

贵的,高雅的: ~a konduto 高雅的举止 / 

~aj floroj 〈转〉高贵的花 | ~aro ①贵族 

阶层 ②少数在某些方面最出色的人群, 

杰出人士,精英: la ~aro de la beletro 文 

学精英 / la ~aro de la diplomatio 外交界 

的一批杰出代表 | ~eco 贵族气派,贵族 

的高雅风度: aroganta ~eco 高傲的贵族 

气派 | * ~io ①【政】贵族政治,贵族制度, 

贵族统治 ②〈免〉= ~aro 

aristoloki|o 【植】马兜铃属植物;马兜铃 

Aristotel|o 亚里斯多德(古希腊哲学家,雅 

典逍遥学派创始人,前 384-前 322) ◆ 

a~ismo 【哲】亚里斯多德哲学,亚里斯 

多德学说,亚里斯多德主义 ☞ plato- 

nismo 

aritenoid|o 【解】(喉头)杓状软骨 

* aritmetik|o 【数】算术 ☞ nombroteorio ◆ 

~a 【数】算术的: ~a vico 算术级数 / ~a 

kalkulo 算术计算 / ~a operacio 算术运算 

/ ~a meznombro 算术平均数 | ~ilo 【计】 

算术逻辑部件,运算器,运算部件 ☞ 

regilo, organo, procesoro | ~isto 算术家 

Arizon|o 【地】(美国)亚利桑那州 

arj|a 雅利安语系的 , 雅利安人的 ◆ 

~anismo 【政】雅利安种族主义,雅利安 

理论(宣扬雅利安种族优于其他种族的伪 

科学理论) 

* ark|o ①【数】弧: ~sekundo 弧秒(= 

1/3600 弧度) / ~olongo 弧长 → radiano,

sinuso ②〈常〉弧形物,弓形物,拱形物: 

~oj de laŭbo 凉亭上部搭成拱状的枝叶 / 

~o de selo 鞍的弓形部分 / fari el iu ~on 

〈谚〉教某人懂得礼貌 / mallumaj ~oj 

aperis sub la okuloj, kiuj kaviĝis 凹陷的双 

眼下现出黑色的弧形[出现了黑眼圈] / 

la venka ~o de ŝia nigra brovo 她那带着胜 

利神色的微弯的黑色眉毛 / mian ~on Mi 

metas en la nubon 我把虹放在云彩中(旧 

约) ③(= lum~o)【理】电弧,弧光 ④ 

(= paf~o)弓: streĉi sian ~on 拉弓,张 

弓 / tro streĉi la ~on 把弓张得太紧;〈转〉 

提出过高要求;搞得太过火,做得过分 / 

havi du ŝnurojn al sia ~o 〈谚〉给自己的 

弓备两根弦(意为:为取得成功而有多种 

准备,有好几套办法) ⑤【建】拱形建 

筑,拱: ~o de fenestro 窗拱 / ~o de volbo 

拱顶上的弧形部分 / duoncirkla ~o 半圆 

拱 / segmenta ~o 弧段形拱 / elipsa ~o 椭 

圆形拱 / gotika ~o 哥特式尖拱 / korban- 

sa ~o 提篮把式形拱 / pinta ~o 尖顶拱 / 

ronda ~o 圆顶拱(与尖顶拱相对) / triloba 

~o 三裂片形拱 / hufa ~o 蹄形拱 / kil- 

forma ~o 龙骨形拱 / apoga ~o 扶垛拱 / 

deŝarĝa ~o 减压拱,肋拱 / triumfa ~o 凯 

旋门 → gotika, romanika ⑥【解】人体弧 

形组织,弓: aorta ~o 主动脉弓 / brova 

~o (额骨的)眉弓 / puba ~o 耻骨弓 / 

ripa ~o 肋弓 / la dentara ~o 牙弓,齿弓 / 

pied~o 足背,脚背,跗 ⑦(= ligaturo ③ 

) 

【乐】连音符,连线 ⑧【语】(字母的) 

弧形上加符号 ☞ cirkumflekso, ligaĵo, 

diftongo ◆ ~a 弧形的,拱形的,弓形的: 

~a ligamento de pubosto 【解】耻骨的弓 

状韧带 | ~aĵo ①【建】拱形建筑;拱门; 

拱形桥孔: ponto kun dek tri ~aĵoj 13 孔桥 

/ ĵeti ~aĵon inter du muroj 在两墙之间建 

拱门 ②(= volbo)〈旧〉穹窿 | ~eco 弓 

形弯曲,弧形拱度;弧度: la ~eco de 

lumbo 腰部曲线,腰曲 / la ~eco de in- 

stepo 脚背弧度 | ~igi 使弯成弓形;使成 

弧度: ~igi la vertebraron 使脊柱弯曲 / 

~igi bastonon 把棍子弯成弧形 | ~isto ① 

(旧时军队里的)弓箭手 ②【体】射箭 

88 

运动员 | apog~o 【建】拱扶垛,扶壁 | 

balanc~o (摇椅、摇篮底座的)弯杆,摆 

杆 | ĉiel~o 虹,彩虹: ĉiel~o pendas alte 

sur la ĉielo 彩虹高悬 / ĉiel~a truto 【动】 

彩虹鳟鱼 → iriza | lum~o (= ~o ③ )【理】 

电弧,弧光 | lun~o 月牙,蛾眉月 | paf~o 

(= ~o ④ 

)【军】弓 | pint~o (= ogivo ① 

) 

【建】尖形拱,尖顶拱,尖形穹隆: pint~aj 

fenestroj 尖顶拱形的窗子 | rond~o 【建】 

半圆拱顶的拱,半圆拱 | sel~o 马鞍架 | 

sinus~o 【数】正弦弧 | triumf~o 【建】 

凯旋门 | vest~o (弓形的)衣撑,衣架, 

挂衣架 

arka|a (= arkaika)古老的,旧的,废弃不 

用的(尤指词和用语) ◆ ~aĵo 陈旧过 

时的事物;(尤指)古词,古语,废旧词 

语 | ~iĝi 变为陈旧过时;(词语)成为废 

旧的 | * ~ismo ①古词,古语,废旧词语 

②【文】仿古,拟古;古风,古体;拟古 

主义 

* arkad|o 【建】排柱连环拱的一个拱门,拱 

孔;(= ~oj)拱廊: ~oj en ogivo 尖顶式 

拱廊 / la ~oj de strato Rivoli en Parizo 巴 

黎里沃利街的拱廊 / blinda ~o (建筑物 

正面)无拱孔的拱形装饰 

Arkadi|o ①阿卡迪亚(古希腊伯罗奔尼撒 

半岛中部山区,以其居民过田园牧歌式的 

淳朴生活而著称) 

* arkaik|a (arĥaik|a) (= arkaa)古老的,旧 

的,废弃不用的(尤指词和用语) 

arkan|o ①【宗】秘诀,秘术 ②(= taroka 

karto)( 1 张)塔罗纸牌(塔罗纸牌主要 

供占卜用,也可作纸牌戏用): maĵora ~o 

大塔罗纸牌(画有图像可作王牌的,共 22 

张) / minora ~o 小塔罗纸牌(不带图像 

不可作王牌的,共 56 张) ③(= sekreto) 

〈转〉秘密,奥秘 → kripto 

Arkansas|o 【地】阿肯色州(美国南部州 

名) 

1 arke|o 【圣】方舟: la ~o de Noa 挪亚方 

舟 ◆ ~a 方舟的: ~a funkcio 【数】方 

舟函数 

2 arke|oj (= prabakterioj)【微】古细菌界, 

古生菌界,古菌界

arkean|o 【地质】太古代(最古的一个地 

质年代);太古界 (太古代形成的地层) 

☞ proterozoiko, hadeano 

arkebuz|o 【史】(15 世纪末至 17 世纪初使 

用的)旧式火铳,火枪 → muskedo, pafilo, 

arbalesto ◆ ~isto 火枪手 

arkegoni|o 【植】(苔藓、厥类植物等的) 

颈卵器,藏卵器(雌性配子囊) 

* arkeolog|o (arĥeolog|o) 【古】考古学家, 

考古学者 ◆ ~io 考古学 

arkeopterig|o 【古生】始祖鸟 ◆ ~oformaj 

【古生】始祖鸟目 

arkeozoik|o = arkeano 

arketip|o ①【哲】范型(柏拉图哲学认为 

永恒不变的理念是存在物的“范型”,即 

这个世界是由始终存留在大脑深处的范 

型理念构成的) ②【语】(据以复制转抄 

的)原本,原稿 ③【心】原始意象 ☞ 

pratipo 

arki| (= ĉef|)(pref.)表“首”、“主”、“总”、 

“极端”等义: ~fripono 大流氓,流氓 

头子 / ~anĝelo 【宗】天使长,大天使 / 

~diakono 【宗】副主教,主教代理 

Arkilok|o (Arĥiloĥ|o) 【文】阿尔希洛科斯 

(公元前七世纪古希腊讽刺诗人) 

arkimandrit|o 【基督】(希腊正教)修道院 

院长 

Arkimed|o 阿基米德(古希腊著名数学家和 

物理学家,前 287-前 212): la principo 

de ~o 【理】阿基米德原理 / a~a ŝraŭbo 

【技】阿基米德螺旋泵,螺旋输送器 

Arkipelag|o (Arĥipelag|o) 【史】爱琴海(la 

Egea Maro)的古名 ◆ * a~o (= insularo) 

【地】群岛: la Antila ~o 【地】安的列 

斯群岛 

arkipter|oj 【动】原翅类 

* arkitekt|o (arĥitekt|o) 【建】建筑师,建筑 

家: la ~o de la universo 〈转〉【基督】 

造物主,上帝 ◆ ĝarden~o 园林建筑师, 

园林设计师 

* arkitektur|o 【建】①建筑学,建筑术 ② 

建筑风格,建筑式样,建筑物的布局: 

palaco de impona ~o 宏伟建筑风格的宫 

殿 / la renesanca ~o 文艺复兴时期的建筑 

89 

式样 / la ~o de romano 〈转〉小说的布局 

[结构,构架] / la ~o de vizaĝo 脸形的 

结构 ◆ ~a 【建】建筑学的,建筑风格 

的,建筑式样的: ~a grandiozo 建筑风格 

的雄伟 

arkiteŭt|o 【动】大王乌贼属软体动物;大 

王乌贼(触手可长达数米) ☞ kalmarego 

arkitrav|o (arĥitrav|o) 【建】(柱顶盘的)下 

楣,额枋,楣梁 

* arkiv|o (arĥiv|o) ①档案,案卷,卷宗 ② 

【计】档案(文件),档案库: densigita ~o 

压缩的档案文件 / en~igi dosieron 将文 

件存档,归档 / formeti en ~on 〈谚〉(认 

为某物不再合用或陈旧过时而)弃置不 

顾;束之高阁(字面义为:把„存档) ☞ 

savkopio ◆ ~isto 档案保管员 

arkivolt|o 【建】拱门缘饰,拱门墙侧装饰 

线条 

arkont|o 【史】(古雅典的)执政官: la naŭ 

~oj de Ateno (古希腊)雅典的九位执政 

官 

arkosaŭr|oj 【古生】祖龙亚纲(古爬行动 

物的一个亚纲);祖龙,古蜥 

arkoz|o 【地质】长石砂岩 

* arkt|a (= nordpolusa)【地】北极的: la A~a 

Oceano 【地】北冰洋 / la ~a cirklo 北极 

圈 / la ~a poluso 北极 / ~a klimato 北极 

气候 ◆ * A~o 【地】北极地区(北冰洋 

及北极圈内的陆地) ☞ boreala 

arkte|o 【植】牛蒡属植物 

arkti|o ①【动】灯蛾属昆虫 ② = arkteo ◆ 

bruna ~o 褐色灯蛾,豹灯蛾 | nigra ~o 黑 

色灯蛾 

arktostafil|o (= ursuvo)【植】熊果属植物; 

熊果 

Arktur|o 【天】大角星(牧夫座α 星,天 

空中第 4 颗最亮的星) 

arkus|o 〈免〉【数】弧度角: ~aj funkcioj 弧 

度角函数 

* arleken|o (意大利喜剧中的)丑角,滑稽 

演员 ☞ klaŭno, pajaco, pieroto, pulĉinelo, 

Kolombino ◆ ~i (ntr)开引人发笑的笨 

拙玩笑,作滑稽动作或滑稽相 ☞ afekti, 

petoli | ~aĵo 引人发笑的笨拙玩笑,故意作

出的滑稽动作或滑稽相 

Arlez|o 【地】阿尔勒(法国城镇,位于罗 

讷河口省) 

* arm|i (tr)①武装,以武器装备,给„配 

备武器: ~i milicon 武装一支民兵 / ~i la 

laboristojn kontraŭ la reakcia polico 武装 

工人以对付反动警察 / sin ~i 武装自己, 

拿起武器 / kiam fortulo plene ~ita gardas 

sian palacon, en paco estas liaj posedaĵoj 

壮士披挂整齐,看守自己的住宅,他所有 

的都平安无事(新约) / ~i citadelon 武装 

一个城堡 ②给„穿上铠甲等: ~i nobe- 

lidon kavaliro 给年轻贵族穿上骑士服 

(欧洲中世纪年轻贵族在正式仪式上大 

都如此装束) / li rapide sin ~is 他迅速披 

坚执锐(准备投入战斗) ③〈转〉用„ 

增强完成某事的能力、决心等;使(某人) 

能够应付„: sin ~i per kuraĝo por fari ion 

坚定做某事的勇气 / ~i sian menson per 

teorio 用理论武装头脑 / ~itaj per fera pa- 

cienco 有着钢铁般的坚毅;有坚韧不拔的 

毅力 / ili ~as sian koron per malico 他们 

心怀恶意 / ~i la infanojn kontraŭ la malfa- 

ciloj de la vivo 使孩子们具有应付人生困 

难的能力 / la malriĉeco kaj bezono de la- 

boro trafis min — nenio ~is min kontraŭ la 

malriĉeco 我陷入贫困和失业——我无力 

摆脱贫困 ④【技】(用各种手段或配备加 

固物等)加强,加固,装备: betono ~ita 

【建】钢筋混凝土 / kablo ~ita per volvaĵo 

el dratoj 外缠金属线装铠层的电缆 / ri- 

gardi ion per ne~ita okulo (不借助显微镜 

或望远镜)用肉眼看某物 ◆ ~o (= ~ilo) 

〈旧〉武器: ne servas larmo anstataŭ ~o 

〈谚〉眼泪代替不了武器 | ~ado 武装; 

军备: internacia limigo de la ~ado 国际军 

备限制 / konkuro de ~ado 军备竞赛 / la 

atomnuklea ~ado 核军备 | ~aĵo ①盔甲, 

铠甲,甲胄,盔,护身: porti ~aĵon 身 

穿盔甲 / aperas la spirito en ~aĵo 那穿着 

盔甲的鬼魂出现了 ☞ kiraso, kruringo, 

ŝildo ②(电缆的)铠装,外皮 ③ = ~ilaro 

| ~iĝi (= sin ~i)武装起来,武装自己, 

拿起武器: ~iĝi kontraŭ iu 武装起来[拿 

90 

起武器]对抗某人 / reciproka timado kaj 

senfina ~iĝado 相互的畏惧和无限制的扩 

军备战 | ~ilo 武器,军械: ataka ~ilo 进 

攻武器 / defenda ~ilo 防御武器,自卫武 

器 / portebla [malpeza] ~ilo 轻武器 / peza 

~ilo 重武器 / pafa ~ilo 射击武器 / pika 

~ilo 刺杀武器 / tranĉa ~ilo 劈杀武器 / 

fajra ~ilo 火器 / blanka ~ilo 白刃(刀剑一 

类的锋利兵器) / konvenciaj ~oj 常规武 

器 / specialaj ~iloj 特种武器 / alpreni 

~ilojn 拿起武器 / demeti la ~ilojn 放下武 

器 / esti sub la ~iloj 在服役中,服现役 / 

al la ~iloj!拿起武器!准备战斗!(☞ 

alarmo) / doni ~ilojn en la manojn de niaj 

malamikoj 给敌人提供攻击自己的武器; 

〈转〉授人以柄 / aplombaj mensogoj estas 

iliaj preferataj ~iloj 不动声色的谎言是他 

们爱用的武器 | ~ilaro (全部)武器装备, 

全部武器: la ~ilaro de trupoj 部队的装备 

| ~ilejo ①军械库,武器库 ②(= arsenalo) 

兵工厂 | ~ilpaĝio, ~ilportisto 中世纪时给 

骑士拿武器[持盾牌]的侍从 | ~ito 武装 

起来的人 | mal~i 解除武装,使缴械;拆 

除武器装备[军事设备]: mal~i kapitu- 

lacintan armeon 解除降军的武装 / mal~i 

okupitan popolon 收缴占领区居民的武器 

| mal~(ad)o 解除武装;拆除武器装备[军 

事设备];裁减军备,裁军: konferenco por 

la mal~ado 裁军会议 | sen~a 没有武器 

的,没有武装的,未经武装的,赤手空拳 

的 | sen~igi (= mal~i)解除武装,使缴 

械;拆除武器装备[军事设备] | sen~iĝi 

失去武器,被解除武装;〈转〉失去战斗 

力[抵抗力] | ĵet~ilo 投掷武器(如投枪, 

箭等) | man~ilo 手持武器(如刀剑) | 

paf~ilo 射击武器,火器 | ŝnur~i (= rigi) 

(tr)【海】给(船或桅杆)配备帆缆 

armadel|o 【动】①(= dazipedoj)犰狳科 

动物的通称 ②九带犰狳 

armadilidi|o 鼠妇属甲壳动物 

Armand|o 阿曼德(男子名) 

armatur|o ①钢筋骨架,框架,架子: domo 

el brikoj kun betona ~o 混凝土钢筋架的 

砖房 / ~o de teatra dekoracio 剧院布景的

框架 / ~o de gipsa statuo 石膏像的架子 

②【理】(磁铁或继电器的)衔铁 ③【电】 

电容金属箔,电容器板片 ④【电】(电机 

的)电枢,转子 ◆ ~i (tr)(以钢筋骨 

架)装备;给„装架子 

* arme|o ①(一国的全部)军队,军,部队: 

konstanta ~o 常备军 / profesia ~o 职业军 

队 / volontula ~o 志愿军 / dungita ~o 雇 

佣军 / regula ~o 正规军,正规部队 / ak- 

tiva ~o 现役部队 / rezerva ~o 后备军 / 

la ĉina ~o 中国军队 / aer~o 空军 / ter~o 

陆军 / mar~o 海军 / du kontraŭ unu pre- 

zentas ~on 〈谚〉对付一个人,两个人就 

是一支军队;双拳难敌四手 ②军(部队 

编制单位): la 3a ~o de la okcidenta fronto 

西线第 3 军 / la norda grupo da ~oj 北方 

军团 ☞ korpuso ③对阵一方兵员的总 

称: sendi raportojn pri la marŝo de la ~o 

发出有关部队行进情况的报告 / la gran- 

dega ~o disponata de Napoleono 拿破仑指 

挥下的大军 ④〈转〉大批,大群,大量: 

~o da strikantoj 大批罢工者 / ~o da kon- 

struantoj 大批建设者,建设大军 / ~o da 

akridoj 大群的蝗虫 ◆ ~ano 军人 | 

~estro 军队的首领;军长 ☞ generalo, 

stratego | Sav~o 【基督】救世军 

armen|o 亚美尼亚人 ◆ ~a 亚美尼亚(人) 

的: la ~a eklezio 亚美尼亚教会 / la ~a 

lingvo 亚美尼亚语 | A~io, A~ujo ①【地】 

亚美尼亚(西亚国家) ②【史】亚美尼 

亚(西亚古国,现构成一地区,分属亚美 

尼亚、土耳其和伊朗) 

armeri|o 【植】海石竹属植物;海石竹 

armilari|o 【植】蜜环菌属植物 ◆ miela ~o 

蜜环菌 

armistic|o 【军】停战,休战 

armoraci|o 【植】辣根属植物 ◆ kampara 

~o (= kreno)辣根 

armori|o (= blazono ① )(贵族、城市或国 

家等的)纹章,徽章,纹印徽志 

Armorik|o 阿摩里卡(法国西北部一地区的 

古称) 

Arn|o 【地】阿尔诺河(意大利中部河流) 

* arnik|o 【植】山金车属植物 ◆ monta ~o 

91 

山金车 | ~aĵo 【药】山金车花素(治损伤 

外用药),阿呢卡 

arog|i (tr)僭取,擅取,窃取,窃据;擅 

自,胆敢,冒昧: ~i al si rajton 僭取权 

利 / ~i al si privilegiojn 窃取特权 / ~i fari 

ion 擅自[胆敢]做某事 / profeto, kiu ~os 

diri en Mia nomo ion... 擅敢托我的名说„ 

的先知(旧约) / li eĉ ~os al si ŝanĝi la 

tempojn kaj leĝojn 他必擅改节期和律法 

(旧约) / mi ne ~as al mi kredi... 我不敢 

相信„ / mi ~as al mi diri, ke estas vi, kiu 

eraras 恕我冒昧,是您错了 ☞ uzurpi ◆ 

~o 僭越,僭用,擅取 

* arogant|a 傲慢的,高傲的,狂妄自大的, 

目空一切的,盛气凌人的;(对人)轻蔑 

[鄙视]的: ~aj okuloj 傲慢的眼神 / ~a 

mieno 高傲的神情 / ~a postulo 狂妄的要 

求 / ~e rigardi 傲视 / ~e akcepti vizitan- 

ton 傲慢地接待来访者 ☞ impertinenta 

◆ ~aĵo 傲慢的言行 | ~eco 傲慢,狂妄自 

大 | ~ulo 傲慢的人,狂妄自大的人 

arok|i (tr)【娱】(国际象棋中)使“王”、 

“车”易位 

* arom|o 芳香,芬芳,香气,香味,馥郁: 

la ~o de vino [de kafo] 酒[咖啡]的芳香 / 

~o de spicoj 香料的香味 ◆ ~a 芳香的, 

芬芳的,香的: ~a likvoro 芳香利口酒 / 

~aj floroj 香花 / ~a drogo 芳香剂 | ~i 

(ntr)发散香气,有芳香的气味: rozoj ~is 

en la nokto 玫瑰花在夜间散发香气 | ~aĵo 

芳香物质,芳香剂,香料: oni uzis ~aĵojn 

en Egiptujo por mumiigi la kadavrojn (古 

代)埃及人用香料将尸体做成木乃伊 | 

~igi 使芳香,使有香气,加香料: ~igi 

likvoron per anizo 加茴芹子使利口酒有 

芳香气味 

aromat|a 【化】芳香族的: ~a serio 芳香 

族 / ~a kombinaĵo 芳香族化合物 

arondisment|o (= subdepartemento)(法国 

的省及某些大城市的)区 

arorut|o ①【植】竹竽 ②竹竽粉(可食用) 

③(类似竹竽粉的)食用淀粉 ◆ ~ujo, 

~planto = ~o ① 

arpeĝ|o 【乐】琶音,琶音和弦 ◆ ~i (ntr)

【乐】弹奏琶音 

arpent|o 法国旧时土地面积单位(等于 34 

-51 公亩) ☞ akreo, hubo 

arsacetin|o 〈旧〉【化】【医】阿撒西丁,对 

乙酰氨基苯胂酸纳 

arsen|o 【化】砷(第 33 号元素,符号 As, 

非金属,有灰、黄、黑三种同素异形体, 

有毒。旧称砒) ◆ ~a klorido 氯化砷 | 

~ido 砷化物 | ~ata acido 砷酸 | ~ita aci- 

do 亚砷酸 | dimetil~ata acido 二甲基砷 

酸 

arsenal|o ①〈旧〉兵工厂 ②(= armilejo) 

军械库,武器库 ③(= armilaro)〈转〉全 

部武器: porti kun si plenan ~on 带着全 

部武器 / ĉerpi el sia ~o da argumentoj 

〈转〉运用自己的论据库(从自己的全部 

论据中选用论据) 

* arsenik|o 【化】三氧化二砷,砒霜,白砷 

arsin|o 【化】砷化三氢;胂 

Arsonval|o 达松伐耳(法国物理学家,1851 

-1940): a~aj elektraj fluoj 达松伐耳电 

流 ◆ a~izi 【医】进行达松伐耳电疗[高 

频电疗] ☞ diatermio 

arŝin|o 阿尔申,俄尺(旧俄长度单位,= 

0.71 米) 

* art|o ①技艺,技术,技巧,艺术,方法: 

la ~o de parolado 讲演术,雄辩术 / la ~o 

de rezonado 推理的方法[技巧] / la ~o de 

la milito 军事技艺;武艺 / la ~o de ver- 

kado 写作技巧 / la reguloj de la ~o 技艺 

规则 / la ~o poezia (= poetiko)作诗法 / 

scipovi iun ~on 会[掌握]某种技艺 / (fari 

ion) laŭ ĉiuj leĝoj de la ~o 〈转〉(常用作 

讽刺语)规行矩步[循规蹈矩]地(做某 

事) / la nigra ~o (= magio)巫术 / al la 

fiŝo ne instruu naĝ~on 〈转〉莫教鱼儿游 

水 / ŝi sciis la ~on, kiel plaĉi al la viroj 她 

掌握了取悦男人的技巧 / vivon travivi 

estas ~o malfacila 〈谚〉生活是艰难的艺 

术 ☞ scienco, praktiko ②技能,本领: 

montru al mi provon de via ~o 请把你的本 

领露一手给我看看 / mia ~o plu ne povas 

iri 我已无计可施了;我智穷力竭了(→ 

latino) / la ~o de kirurgo 外科医生的手术 

92 

技巧 / li estas oratoro pli el naturo ol el ~o 

他是天生的而不是造就出的演说家 ☞ 

lerteco, sperto ③艺术: la ~o estas imito, 

ne kopio de la naturo 艺术是对自然界的 

模仿,而不是复制 / la ~o vivas el lukto kaj 

mortas el libereco 艺术源自斗争,亡于自 

由 / la ~o por la ~o 为艺术的艺术;为艺 

术而艺术 / longas ~o, kurtas vivo [longa la 

~o, mallonga la vivo] 艺术无穷,人生有 

限;生命短暂,艺术长存 / la scienco estas 

“ni”, la ~o estas “mi” 科学是集体的智慧, 

艺术是个人的创造 ④某一门艺术: la 

liberalaj ~oj 人文学科(指中世纪西方的 

开设七种学科:文法、修辞、逻辑学、算 

术、几何、天文和音乐) / la ses klasikaj ~oj 

(西方的)六种古典艺术(指建筑、绘画、 

雕塑、摄影四种造型艺术或称空间艺术和 

音乐、舞蹈两种时间艺术) / la sepa ~o 第 

七艺术(指电影) / majstro de la muzika ~o 

音乐艺术大师 / la antikva ~o 古代艺术 / 

la renesanca ~o 文艺复兴时期的艺术 / la 

baroka ~o 巴罗克式艺术 / la helena ~o 

古希腊艺术 / la ĉina ~o 中国艺术 / la 

hinda ~o 印度艺术 ◆ ~a ①技艺的;艺 

术的: ~a lingvo 艺术语言 / ~a kreado 

艺术创造 / ~a stilo 艺术风格 ② (= 

~efarita)人工的,人造的: ~aj floroj 假 

花 / ~a (= sintezita) rezino 合成树脂 / ~a 

kaŭĉuko 合成橡胶 / ~materio 人工合成 

的材料(☞ plasto) / ~e daŭriganta juneco 

人工驻留[人为延续]的青春 ③具有艺 

术性的,美术的,给人以美感的: ~a 

prezentado 艺术表演 / ~a gimnastiko (= 

ritma gimnastiko)【体】艺术体操 / ~a 

dekoracio 富有艺术性的装饰[装潢] / ~e 

polurita diamanto 磨制得光泽漂亮的金刚 

石 | ~aĵo ①艺术品: tiu ĉi porcelana 

florvazo estas rara ~aĵo 这瓷质花瓶是一 

件艺术珍品 ②人为的、非自然质朴的事 

物: mi petas, pli da enhavo, malpli da ~aĵo 

我请求多一点内容,少一点花哨 | ~ismo 

对艺术的追求;艺术性: ~isma klereco 艺 

术造诣 / ~isma inspiro 艺术灵感 / ~isme 

desegnita juvelo 做得精巧的首饰 | ~isto

艺术家: grandaj ~istoj patrujon ne havas 

伟大的艺术家没有祖国 / ~ista diligenteco 

艺术家的勤奋 | ~efarita 人工的,人造的; 

假的: lingvo ~efarita 人造语 | sen~a ① 

朴素的,朴实的,自然的,不加修饰的: 

la sen~a ĉarmo de freŝa knabino 少女纯朴 

[天然]的美 ②无艺术性的;平淡的: 

sen~a kruda skizo 平淡无味的初步提纲 | 

bel~o 美术(指建筑、雕塑、绘画、诗歌、 

音乐和舞蹈六种艺术形式之一。需要注意 

的是: 西方的“bel~o”并不完全等同于 

汉语中只指造型艺术或专指绘画的“美 

术”。这里按通行的译法译出) | danc~o 

舞蹈艺术 | dentist~o 牙医术 | desegn~o 

绘画艺术 | eduk~o 教育艺术;教学法 | 

kudr~o 缝纫技艺: la centro de la vira 

kudr~o estas en Londono, de la virina en 

Parizo 男子服装的缝纫技艺中心在伦敦, 

女子服装的在巴黎 | kuir~o 烹饪术,烹饪 

法 | kurac~o 医术,医道 | memor~o (= 

mnemoniko)记忆法 | pop~o 【美】流行 

艺术(一种现代流行艺术,如在雕塑中嵌 

有实物,在油画中借用广告画等) | rajd~o 

【体】骑术,马术 | skrib~o 书法 | sorĉ~o 

魔法,巫术 ☞ envulti | teks~o 【纺】织 

造术 | vitr~o 玻璃器皿制造术 

Artakserks|o 阿尔塔薛西斯(或译阿塔泽克 

西兹,波斯阿契美尼德王朝诸王的名字) 

artefakt|o ①人工制品,制造物(区别于天 

然物) ②【史前】(可以见到加工或被使 

用过的痕迹的)原始物品,原始工具 

Artemis|a 【神】阿耳忒弥斯(希腊神话中 

的月神和狩猎女神) ☞ Diana 

artemizi|o 【植】蒿属植物;蒿,艾 ☞ 

abrotano, absinto → vermosemo ◆ dra- 

kunkol-~o (= estragono)龙蒿 

* arteri|o ①【解】动脉: aksela ~o 腋动脉 

/ aorta ~o 主动脉 / radiusa ~o 桡动脉 / 

koronariaj ~oj 冠状动脉 / ligi ~on 结扎 

动脉 ☞ vaskulo, vejno ②〈转〉交通干 

线,交通要道 ◆ ~a 动脉的: ~a premo 

(动脉)血压 / ~a sango 动脉血 | ~eto 

【解】小动脉 | ~ito 【医】动脉炎 | 

~ektomio 【医】动脉切除术 

93 

Artez|o 【地】阿图瓦(法国旧省名) ◆ ~a 

阿图瓦的,阿图瓦人的 | a~a 自流(水) 

的(指井)(因阿图瓦多自流井,故名): 

~ puto 自流井,喷水井 

* artifik|o 诡计,巧计,巧妙手段,手法, 

策略,谋略,谎言,骗人的把戏: eks- 

terordinare lerta ~o 异常巧妙的手法 / ~o 

de advokato 律师的诡计 / ~o de amanto 

情人的手腕(如甜言蜜语等) / averti iun 

kontraŭ ~o 警告某人提防诡计 / pensu 

serĉi en via kapo ian novan ~on por eltiriĝi 

el ĉi tiu afero! 你要想个新的巧妙办法从 

这件事中脱身 / lia ~o turnas sin kontraŭ 

lin mem 他的诡计反而害了自己 / puŝi 

sin en la mondumon per malnoblaj ~oj 用 

卑劣的手段挤进上流社会 ☞ intrigo, 

elturniĝo ◆ ~a 诡诈的,奸诈的,狡猾的, 

虚伪的,善用计谋骗人的,善耍手腕的: 

~a konduto 诡诈的行为 / ~aj paroloj 虚 

伪的话 / ~a konsilo 存心不良[口蜜腹剑] 

的建议 / ~a procedo 巧妙的方法 ☞ in- 

sida | ~i (tr)①阴谋策划,施诡计,使手 

段,耍手腕 ②故意把(思想)复杂化, 

故弄玄虚;过分修饰(文句),使矫揉造 

作 | ~eco 诡计多端,诡诈,狡诈,善耍 

手腕 | ~ulo 善用诡计骗人的人,善耍手 

腕的人,诡诈的人 | sen~a 真诚的,坦率 

的,老实的,质朴的 | sen~ulo 真诚的人, 

坦率的人,老实的人,质朴的人 ☞ se- 

narta 

* artik|o ①【解】关节: estas 3 kategorioj de 

~oj: la duonmoveblaj (= simfizoj), la ne- 

moveblaj (= sinkondrozoj) kaj la moveblaj 

(= sinoviaj ~oj, veraj ~oj) 有 3 种关节: 微 

动关节、固定关节(或称软骨结合)和可 

动关节(或称真关节) / estas 6 specoj de 

moveblaj ~oj: la glob~oj, la kondil~oj, la 

sel~oj, la ĉarnir~oj, la pivot~oj kaj la glit~oj 

有 6 种动关节: 球窝关节、髁状突关节、 

鞍状关节、铰链关节、轴关节和滑动关节 

☞ artro ②【技】铰接,接头: forka ~o 

叉形铰接 / glob~o 球形铰接,球窝接头 / 

bolt~o 螺栓接头 / universala ~o 万向接 

头 ◆ atlanto-aksisa ~o 【解】寰枢关节 |

atlanto-odontoida ~o 【解】寰齿关节 | 

sinovia ~o 【解】滑膜关节,动关节 | ~i 

(tr)①用关节连接;铰接,球接: ~i 

stangon kun rado 将杆与轮连接起来 ② 

(= artikulacii)【语】发出(语)音,咬 

音 | ~igi = ~i | ~iĝi 关节结合;(被)铰接; 

(相)连接: humero ~iĝas supre kun 

skapolo, malsupre kun ulno kaj radiuso 肱 

骨上部与肩胛骨相连,下部与尺骨和桡骨 

相接 | ~uloj (= artropodoj)【动】节肢动 

物门 | dis~igo 【医】关节离断术,关节 

间截肢术 | el~iĝo (= luksacio)【医】脱 

位,脱臼 | re~igi 【医】使(关节)复位; 

接骨 | re~igisto 【医】正骨医生,接骨医 

生 | kardan~o 【技】万向接头,万向联轴 

节 | man~o (= pojno)【解】手腕 | pied~o 

(= maleolo ② )【解】足关节,脚脖子 

artikl|o 商品,货物(指其中的一种) ☞ 

komercaĵo, sortimento 

* artikol|o ①【语】冠词(世界语中只有一 

种冠词,即定冠词“la”): la ~o “la” estas 

uzata tiam, kiam ni parolas pri personoj aŭ 

objektoj konataj 冠词“la”用在我们说到 

熟知的人或物的场合 ②(报刊上的)文 

章: publikigi ~on 发表文章 / represi ~on 

转载一篇文章 / reportera ~o (报刊上的) 

报道,通讯 / propaganda ~o 宣传性的文 

章 / sensacia ~o 引起轰动的文章 / seka 

~o 枯燥无味 [平淡乏味] 的文章 ☞ 

angulo, rubriko ③【法】(法律、条约、章 

程等)条文,条目,条款: aldona ~o 附 

加条款 / sekreta ~o 秘密条款 / la ~oj de 

kriminala kodo 刑法条款 ☞ alineo ④ 

(词典里的)词条: serĉu ankaŭ la ~on 

“ŝipo” 也请在“ŝipo”词条内查找 / la 

signo “~” uzata en la korpo de la ~o pre- 

zentas la vorton aŭ morfemon de la ko- 

menco 符号“~”用在词条正文中表示词 

条开头处的词根或词素 ◆ ĉef~o (= 

front~o)社论;(第一版面或首页上的) 

重要文章 | kred~o 信条: preni ion kiel 

kred~on 把某事当作信条;坚信某事 → 

dogmo, kolono 

artikulaci|o 【语】发音(动作),咬音: havi 

94 

klaran [konfuzan] ~on 发音清晰[含混] 

◆ ~i (= artiki ② )(tr)【语】发出(语) 

音,咬音: bone ~i ĉiun silabon 清晰地发 

出每个音节 | ~a 【语】发音的: ~a punkto 

发音部位 ☞ pozicio 

* artileri|o 【军】①炮的总称: malpeza ~o 

轻型炮 / peza ~o 重型炮 / longtrafa ~o 

远程炮 / kontraŭaviadila ~o 高射炮 / 

atoma ~o 原子炮 / surŝipa ~o 舰艇炮 / 

surrela ~o 轨道炮 / fortikaĵa ~o 要塞炮 / 

montara ~o 山炮 ②炮兵,炮兵部队 ③炮 

兵学 ◆ ~ano, ~isto 炮兵,炮手 

* artiŝok|o ①【植】洋蓟,朝鲜蓟 ☞ kardono 

②〈常〉(= ~kapo)洋蓟[朝鲜蓟]的花 

苞[头状花序] ◆ ~kapo = ~o ② 

| ~fundo 

洋蓟[朝鲜蓟]花苞的底部[肉质部分] 

(可食用,是美味的菜肴) 

artokarp|o 【植】木波罗[菠萝蜜]属植物; 

常见的有木波罗即菠萝蜜、面包果等 ◆ 

ordinara ~o (= panarbo)面包树,面包果 

| diversfolia ~o (= jakvarbo)异叶菠萝蜜; 

波罗蜜树,木菠萝 

artr|o (= artiko)【医】关节(用于合成词 

中) ◆ * ~ito 关节炎 | ~itismo (易患肥 

胖症、结石症、痛风、关节炎等的)关节 

病素质 | ~ozo (非炎症性慢性)关节病 | 

~algio 关节痛 | ~ologio 关节(解剖)学 | 

pseŭdo~o 假关节 

artropod|oj (= artikuloj)【动】节肢动物门 

Artur|o 阿图罗(或译阿瑟,男子名);亚 

瑟(凯尔特传奇国王,中世纪西方传奇故 

事中圆桌骑士团的首领) ☞ Gralo 

arum|o 【植】海芋属植物 ◆ ~acoj 南天 

星科 

aruman|o 阿鲁曼人(分散居住在马其顿共 

和国和阿尔巴尼亚南部地区操罗曼语的 

一个民族的成员) 

arund|o 【植】芦竹属植物;芦竹 ☞ donako, 

fragmito, kano 

arunk|o 【植】假升麻属植物;假升麻 

arvikol|o 【动】水“鼠+平”属动物;水 

“鼠+平” 

* -as 【语】①(世界语)直陈式动词现在 

时词尾: la patro skrib~ leteron, kaj la in-

fanoj prepar~ siajn lecionojn 父亲在写信, 

孩子们在准备功课【注】动词现在时词 

尾既可表示现时持续的行为或状态,也可 

表示经常性的行为或永恒性的状态: en 

tiu ĉi lando loĝ~ tri milionoj da kristanoj 

这个地区居住着三百万基督教徒 / sesdek 

minutoj far~ unu horon 六十分钟为一小 

时 ②〈罕〉在诗歌中可作独立词素用以 

代替“estas”(如:al mi, junul’ kuraĝa, 

mond’ ~ malfermita) → as-tempo 

* as|o ①(色子、骨牌的)一点,幺;(扑 

克牌的)A,爱司: la ~o estas en plej multaj 

ludoj la plej alta karto 爱司在许多纸牌戏 

中是最大的牌 ②【史】古罗马的铜币 

asafetid|o 【药】阿魏(植物阿魏的树脂, 

过去用作镇痉药) 

asam|o 阿萨姆人 ◆ A~io 【地】阿萨姆 

(印度东北部的一个邦) 

* asbest|o 【矿】【技】石棉: amfibola ~o 角 

闪石类石棉 / serpentena ~o 蛇纹石石棉 

(☞ krizotilo) / ~a cemento 含石棉的水 

泥 ◆ ~ozo 【医】(肺)石棉沉着病,石 

棉肺 ☞ pneŭmonokoniozo 

ascend|i (ntr)(尤指飞机等)上升,升高 

☞ sori, zomi 

ascensi|o 【天】上升,升: rekta ~o 赤经 

ascidi|oj 【动】海鞘纲 ◆ ~umo 【植】(猪 

笼草等食虫植物的)瓶状体 

ascit|o 【医】腹水 

asdik|o 【海】超声波潜水艇探测器,声纳, 

水声定位器 

* asekur|i (tr)①【经】保险,投保: ~i domon 

kontraŭ incendio 给房子保火险 / ~i 

pakaĵon kontraŭ ŝtelo 给行李保失窃险 / 

~i sian vivon 给自己保人寿险 / ~i 

aŭtomobiliston kontraŭ korpodifektiĝoj 给 

汽车车主或驾驶人投保人身伤害险 / ~i 

agrokulturiston kontraŭ veterplagoj 给种田 

人投保天气灾害险 ②〈转〉确保,保证, 

保障: ŝia sorto tiam ŝajnis jam ~ita: ŝi 

amis 那时她的命运似乎已经有了保障: 

她爱上了一个人 / laboro ~as kontraŭ mi- 

zero 劳动可以确保(人们)不受穷困 ☞ 

certigi, gardi ◆ ~a 保险的: privata 

95 

[ŝtata] ~a kompanio 私营[国家]保险公 

司 / ~a agento 保险代理人 / ~a kontrakto 

保险合同 | ~o 保险(合同): ~o de iu 

kontraŭ ia risko pri repago de kostoj laŭ iu 

~sistemo ĉe difinita okazaĵo por la menciita 

favorato 某人为指定的受益人所投的在 

一定的偶发事件受损后按某一保险制度 

赔付费用的某险种的保险(合同) / in- 

dividua [kolektiva, socia] ~o 个人[集体, 

社会]保险 / ~o kontraŭ akcidento [akci- 

dent-~o] 意外伤害保险 / ~o kontraŭ 

ĝenerala averio 平安险 / ~o kontraŭ in- 

cendio [fajro] [brul~o, incendi-~o] 火灾保 

险,火险 / ~o kontraŭ invalideco 残疾险 / 

~o kontraŭ la riskoj de kredito 信贷风险保 

险 / ~o kontraŭ rompo 破碎险 / ~o 

kontraŭ senlaboriĝo [senlaboreco] 失业保 

险 / ~o kontraŭ ŝtelo 防盗险 / ~o kontraŭ 

tuta perdo 全损险 / ~o pri bona alveno 

(海运)安全到达保险 / ~o pri mara 

transportado 航运保险 / ~o pri rivera 

transporto 内河运输保险,河运险 / ~o pri 

vivo [viv~o] 人寿保险,寿险 / averia ~o 

海损保险 / brutara ~o 活畜保险 / deviga 

~o 强制保险 / eksportkredita ~o 出口信 

贷保险 / fikstempa ~o 定期保险 / hajla 

~o 冰雹保险 / mallongtempa ~o 短期保 

险 / multriska ~o 多险种保险 / partvalora 

~o 部分价值保险 / sanitara ~o 健康保险 

/ solventeca ~o 偿付能力保险 / tutvalora 

~o 全值保险 / aer~o 航空保险 / akci- 

dent-~o 事故保险 / akuŝ~o 生育保险 / 

aŭto~o [aŭtomobil~o] 汽车保险 / glaco~o 

[vitro~o] 玻璃板保险 / investad-~o 投资 

保险 / kargo~o 货物保险,船货保险 / 

labor~o 劳动保险 / maljunec-~o 老年保 

险 / mar~o 海上保险 , 水险 / 

re~kompanio 再保险公司 / re~o 再保险 

/ viv-~o kaj ~o kontraŭ akcidentoj [persona 

~o] 人身保险 / ~valoro 保险价值,保值 

/ sub~o 不足值保险 ☞ ~preninto, pre- 

miumo | ~aĵo 保险标的,保险对象,保险 

物 | ~ato 被保险人 | ~ebla 可保险的 | 

~isto 保险人,承保人,保险业者,保险

公司 | kontraŭ~i 〈免〉= re~i | kontraŭ~o de 

premiumoj (在契约期未满前被保险人死 

亡)退还保险费的人寿保险 | kun~o 共同 

保险,共保 | re~i 再保险,分保 | re~o 再 

保险,分保 | sin~o 自保险(单位自设保 

险基金,按一定规则给出事故的成员以一 

定补偿,或一群人给自己保险,加入的成 

员向保险基金里交费,成员出了事故,从 

基金里按条款赔偿) 

asembl|i (tr)【计】汇编 ◆ ~ilo 汇编程 

序,汇编器 ☞ tradukilo | ~a lingvo 汇编 

语言,汇编符号机器码 

* asemble|o (审议或立法机构)会议,大 

会;议会: la Ĝenerala A~o de Unuiĝintaj 

Nacioj 联合国大会 / la Parlamenta A~o 

de Konsilio de Eŭropo 欧洲理事会议会大 

会 / nacia ~o 国民议会 / konstitucianta 

~o 制宪议会 / leĝfara ~o 立法议会 

aseps|o 【医】消毒,消毒法,无菌法 ☞ 

antisepso ◆ ~a 【医】①消毒的,灭菌的: 

~a metodo 消毒法,灭菌法 ②无菌的: ~a 

instrumento 无菌的仪器 / ~a pansaĵo 无 

菌的敷料 ☞ sepsa | ~i (tr)【医】消毒, 

灭菌: ~i vundon 清洁伤口 

* asert|i (tr)断言,断定,肯定,确认, 

保证: ili ~as, ke nur ilia propono estas 

bona 他们断言只有他们的建议是好的 / 

mi ~as al vi, ke li mensogas 我向你保证他 

在说谎 / ĉiuj atestantoj ~as, ke la aŭtisto 

estas ebria 所有的证人都确认汽车驾驶人 

喝醉了 / ~i sian senkulpecon 坚称自己无 

罪 / ~i sian lojalecon 保证自己的忠诚 / 

tion li diris, kaj nun li ~as la malon 他那样 

说过,可现在他又确认相反的事实[表达 

了相反的看法] ☞ certigi, pretendi, ĵuri 

◆ ~o 断言,肯定,确认,保证: senbaza 

~o 没有根据的断言 / sub la influo de liaj 

konstantaj ~oj ni estis plene konvinkitaj 在 

他不断保证的影响下我们完全相信了 / la 

faktoj konfirmis liajn ~ojn 事实证实了他 

的断言 | ~a 断言的,确说的,肯定的: ~a 

propozicio 肯定句 (与“negativa propo- 

zicio 否定句”相对) 

* asesor|o 【法】陪审官,陪审员 ☞ asisti 

96 

* asfalt|o ( 铺路用的 ) 沥青混合料 ☞ 

makadamo → kartono ◆ ~i (tr)用沥青 

(混合料)铺(路): ~ita vojo 铺沥青的 

路,柏油路 

asfiksi|o ①【医】窒息 ②〈转〉压抑;停 

滞;瘫痪: morala ~o 精神上的压抑 / la 

ekonomia krizo kaŭzis ~on de la lando 经 

济危机使国家停滞不前 / la devaluto esti- 

gis ~on de la ekonomio 货币贬值造成经 

济瘫痪 ◆ ~i (tr)【医】使窒息: karbona 

dioksido ~as 二氧化碳使人窒息 / kura- 

cado de la ~itoj 医治窒息者 

asfodel|o ①【植】阿福花属植物;阿福花 ① 

【神】(希腊神话中天堂乐园的)常春花 

asidu|a 勤勉的,勤奋的,满勤的,兢兢业 

业的,坚持不懈的: esti ~a al la lernejo [al 

la kontoro] 学习勤奋,从不缺课[兢兢业 

业地办公,从不缺勤] / li ricevis la dip- 

lomon, pli pro sia ~eco, ol pro sia inteli- 

genteco 他领到了毕业证书,与其说靠他 

的才智,不如说靠他的勤奋 ◆ mal~a 常 

缺勤的,经常缺课的,懒散的,松松垮垮 

的: mal~a tajpistino 懒散的打字员 / 

mal~ismo estas formo de sabotado 工作松 

松垮垮是怠工的一种形式 ☞ akurata, di- 

ligenta 

* asign|i (tr)①(为某项用途)拨付(专 

款),拨给,把„用于: la registaro ~is 

milionojn al la batalo kontraŭ tuberkulozo 

政府拨出数百万用于防治结核病 / ~i al 

iu salajron [renton] 给某人发放工资[年 

金] / la tuta sumo de la vendado estas ~ita 

al la reeldono 拨出全部销售款用作再版 

费用 / ~i memoron por datenoj 【计】给数 

据指定存储器 / mal~i memoron 【计】删 

除存储器中的数据;(结束进程)释放存 

储空间 ☞ atribui, ĝiri ②【法】传唤(出 

庭),传讯: ~i debitoron 传唤债务人(出 

庭) / la ~ito ne aperis antaŭ la kortumo 被 

传唤人未出庭 ◆ ~o ①拨款令,拨款单 

☞ mandato ②【法】(法院的)传票 | ~isto 

【法】执达员 ☞ ekzekuciisto | bank~o 

【商】银行拨款单 

asignat|o 【史】法国大革命时期发行的纸

币 

* asimil|i (tr)①【生理】【医】吸收,同 

化,消化: nutraĵoj estas unue digestitaj, 

poste ~itaj 营养物质先被消化,然后被吸 

收 ☞ digesti, sorbi ②(岩浆)熔化周围 

岩石并与之同化 ③吸取(别人的思想、 

经验等);吸收,领会,掌握: ~i tion, kion 

oni lernis 吸收所学的东西 / tiu ĉi infano 

bone ~as 这孩子领会得快 / li ne kapablis 

~i matematikon 他学不懂数学 / mi par- 

keris la regulojn, sed ilin ja ne ~is 我记住 

了规则,但没有领会 ④同化(外来人群), 

融合: la romanoj ne sukcesis ~i venkitajn 

gentojn 古罗马人未能成功地同化被征服 

的民族 ☞ aneksi ⑤【语】同化: iuj 

parolantoj ~as “n” al “m” antaŭ “b” 有些人 

在说话时把“b”音前的“n”同化为“m” 

◆ ~(ad)o 吸收,同化: la ~ado de la 

grasoj 脂肪的吸收 / ~ado de novaj scioj 

新知识的吸收 / ~ado estigas lokajn mod- 

ifojn en la kemia konsisto de magmo 同化 

作用使岩浆的化学成分发生变化 | ~ebla 

可吸收的,可同化的;可领会的,可掌握 

的: facile ~ebla nutraĵo 容易吸收的食物 

/ ~eblaj materialoj 【医】可同化的物质 / 

tiuj ĉi scioj ne estas ~eblaj por la infano 这 

些知识是儿童无法掌握的 | ~iĝi 被吸收, 

被同化 | mal~i (tr)①【生理】(从体内) 

排出自身物质;使进行分解代谢,使异化 

②【语】(使)异化 

asimptot|o 【数】渐近线 

asindet|o ①【语】连词省略,无连词: la ~o 

de la subjunkcio “that” en la angla lingvo 

英语中从属连词“that”的省略 ②【文】 

连词省略(一种加强语势的修辞方式,例 

如:tio postulas tre longan, fervoran, sin- 

doneman, amoplenan laboradon, elprova- 

don, trasentadon; 或: Cezaro venis, vidis, 

venkis) 

Asir|o ①【史】亚述尔(古代亚述帝国最 

老的都城) ②(= Aŝuro)【神】阿舒尔(古 

代亚述人崇奉的主神和战神) ◆ ~io 

【史】亚述(美索不达米亚北部古国) | 

~iano 亚述人 | ~iologo 美索不达米亚古 

97 

文明学家;亚述学家 | ~iologio 美索不达 

米亚古文明学;亚述学 

* asist|i (al iu aŭ tr)①协助,辅佐,助理; 

当„的助手: ~i kirurgon ĉe operacio 协 

助外科医生做手术 / ~i profesoron pri la 

eksperimentoj 协助教授做实验 / ~i al 

juĝisto 给法官当助手 / ~i al prezidanto 

做会长的助理 / ~anta pastro 助理牧师 / 

li mem kondukis la princon en la banejon, 

~is ĉe la bano 他亲自把王子领进浴场,侍 

候他沐浴 ②(出于官方职能旨在提高某 

些人群社会状况的照顾和帮助)援助;司 

法[诉讼]救助,帮助: ŝi ~as en fabriko 

她在工厂里做公益工作 / advokato ~as al 

la kriminala juĝoto 一位律师对刑事被告 

进行诉讼救助 ◆ ~ado 协助,辅佐,当 

助手;给予帮助;援助,救助: publika 

[sociala] ~ado al laborkripluloj [al multin- 

fanaj familioj] 给工伤致残者[多子女家 

庭]的社会援助 | ~ant(in)o (女)助理, 

(女)助手,(女)助教: ~anto ĉe profesoro 

教授的助教 / ~anto ĉe advokato 律师的 

助理 / sociala ~antino 女社会公益工作者 

☞ asesoro 

asistoli|o 【医】心力衰竭,心脏收缩(机 

能)不全: ~a dispneo 心力衰竭性呼吸 

困难 

asiz|o ①【法】刑事裁判会;刑事审判 ② 

刑事法庭,重罪法庭 ◆ ~a 【法】刑事 

审判的: ~a tribunalo 刑事法庭,重罪法 

庭 / ~a advokato 刑审律师 

Asiz|o 【地】阿西西(意大利中部城镇) 

ask|o (= sporsako)【植】子囊 ◆ ~ujo (= 

askofrukto)产囊体 ☞ apotecio, peritecio | 

~omicetoj (= ~omikotoj)〈旧〉【植】子 

囊菌总称 | ~omikotoj (= askofungoj) 

【植】子囊菌门 

askalon|o (= ŝaloto)〈免〉【植】分葱(洋 

葱的栽培变种,也称小洋葱头,油葱、红 

葱头) 

askarid|o 【动】蛔虫 ☞ tenio, trikino ◆ 

~ozo 【医】蛔虫病 | ~uloj 【动】蛔虫目 

asket|o 苦行者,禁欲者 ☞ ermito, fakiro 

◆ ~ismo 苦行,禁欲;苦行主义,禁欲

主义 

Aski|o 【计】美国信息交换标准码(Usona 

Norma Kodo por Inform-interŝanĝo ); 

ASCII 码: la signaro de ~o 美国信息交换 

标准码字符集 / ~a dosiero (= teksta do- 

siero)文本(ASCII)文件 ☞ Unikodo 

Asklepi|o 【神】阿斯克勒庇俄斯(希腊神 

话中的医药神 , 即罗马神话中的 

Eskulapo) ☞ Eskulapo 

1 asklepiad|o 【植】马利筋属植物;马利筋 

◆ Siria ~o 【植】叙利亚马利筋 (☞ 

vatherbo) | ~acoj 萝藦科 

2 asklepiad|o 【文】扬抑抑扬格(或译: 长 

短短长格,希腊诗人 Asklepiado 所创的诗 

格) 

askorb|a 〈略〉(= antiskorbuta)【化】【药】 

抗坏血酸的,维生素 C 的 ◆ ~(at)a acido 

【药】抗坏血酸,维生素 C 

Asmer|o 【地】阿斯马拉(厄立特里亚首 

都) 

* asoci|o ①协会,联合会,社团;联盟: 

Universala Esperanto-A~o (UEA) 国际世 

界语协会(UEA ) / Sennacieca A~o 

Tutmonda (SAT) 全世界无民族性协会 

(SAT) ☞ kompanio, ligo, unio ②结合, 

组合,配合,联合: ~o de koloroj 色彩 

的配合 / ~o de vortoj 词的组合 / mole- 

kul~oj 【化】分子缔合 ③【生】群丛, 

群落: vegetaĵa [mikroba] ~o 植物[微生 

物]群丛 ☞ biocenozo ◆ ~a 协会的, 

社团的,结合的,组合的: ~a adreso 协 

会的地址 / ~a vivo 社团生活 / ~a ekvili- 

bro 组合的均衡 | ~i (tr)①使结成社团: 

la A~itaj Artistoj 艺术家联合会 ②结合, 

组合,联合,联想: ~i vortojn 把词组合 

起来 / ~i la vorton belo kun la flava koloro 

把“美”这个词和“黄色”联想到一起 | 

~ado 结合,结社团;联想: ~ado de ideoj 

【心】观念的联合,联想 / libera ~ado 

【心】自由联想 | ~eca 【数】结合的: ~eca 

leĝo de adicio 加法结合律 | ~iĝi 结合 

(成),组合(成): ili ~iĝis en filman 

kompanion 他们合伙组成了电影公司 / 

matematika leĝo de ~iĝo 【数】数学结合 

98 

律 | ~ito (社团的)成员,会员;合伙人 

之一 

Asok|o = Aŝoko 

* asonanc|o ①【语】谐音(同一或相似元音 

在相连的词中的重复,如在“Noktuo jam 

ululis sur forumo”或“ Mia magia akvilegio” 

这两句中“u”和“i”分别产生谐音效果) 

☞ aliteracio ②【文】半谐韵(辅音相异 

元音相同的韵,如:“faros-baron”或 

“fervore-korten”),准押韵 ◆ ~i (tr) 

【文】押半谐韵: ~ita poemo 押半谐韵 

的诗 ☞ agordo 

* asparag|o 【植】①天门冬属植物 ②石刁 

柏的嫩芽(可作蔬菜),芦笋,龙须菜 ◆ 

oficina ~o 石刁柏 | ~ino 【生化】天门冬 

酰胺 

aspart|o 天门冬氨酸根 ◆ ~ato 【生化】 

天门冬氨酸盐[酯] 

Aspazi|a 阿斯帕西娅(公元前 5 世纪古希 

腊艺妓,雅典政治家伯里克利的情妇) 

* aspekt|i (ntr)(外表)看起来是,像是, 

仿佛是,貌似,显得: ~i bele [sane, pale, 

mizere] 看起来漂亮[健康,(脸色)苍白, 

穷困] / ~i kiel maristo 像是一个水手 / ĉi 

tiu ĉambreto ~is nun ankoraŭ pli malgaje ol 

tiam 这小屋现在比那时显得更加凄凉 / 

ŝi ~as kiel la matenruĝo 她像是朝霞(旧 

约) / la literoj ~is preskaŭ tiel, kvazaŭ ili 

falpuŝiĝus super la liniojn 那些字母几乎 

像是绊倒在线条上 / la steloj ~is tute no- 

vegaj 星星仿佛是全新的 / vi ~as tiel vire 

maltima! 你显示出如此无畏的男儿气概 

/ kio bone ~as, tion ĉiu elektas 〈谚〉外观 

好看,人人挑选 ☞ ŝajni ◆ ~o ①外观, 

外表,外貌,面貌,面目,样子: havi 

agrablan ~on 外貌可爱 / havi afablan ~on 

样子和蔼可亲;和颜悦色 / havi malriĉan 

~on 一副穷相[可怜相] / faruna ~o 粉 

末状的外观 / la kamparo havis ~on de 

ŝaka tabulo kun verdaj kaj flavaj kvadratoj 

田野像是一块块绿色和黄色方格的棋盘 

/ la urbo havis ~on kvazaŭ en festo 城市仿 

佛在过节 / ni rigardis lin, sed li ne havis 

~on, per kiu li plaĉus al ni 我们看他时,他

并无讨我们喜欢的美貌(旧约) / la di- 

versaj ~oj de afero 事物的各个方面 / lia 

~o trompis min 他的外表欺骗了我(我看 

错了他) / la ~o de lia vizaĝo ŝanĝiĝis pro 

kolero 他大发烈怒,连脸色也变了(旧约) 

☞ eksteraĵo, esprimi, mieno, ŝajno ②【语】 

(某些语言动词的)体: la kategorio de la 

~o en la verba sistemo estas karakterizaĵo 

de la slavaj lingvoj 动词体系中体的范畴 

是斯拉夫语言的一个特点 / momenta ~o 

瞬息体,一次体 / perfekta ~o 完成体 ③ 

【天】(日月及各行星的)相互位置,星 

辰位置 | ~e 外表上,外观上,表面上: 

malgranda ~e, granda intelekte 〈谚〉身材 

小,智力大;其貌不扬,智力超常 | al~a 给 

人以好或坏的外观的(多用于衣着),样 

子好或坏的: nova ĉapelo, kiu estis al li 

tiel bone al~a 一顶他觉得样子很好的[很 

适合他戴的]新帽子 / bone al~aj vestoj 

式样很漂亮的衣服 / al~a fasono 合身的 

服装式样 | bel~a, bon~a 漂亮的,好看的: 

David estis ruĝa kaj bon~a 大卫他面色红 

润,容貌俊美(旧约) | ve~a 愁容的, 

苦相的,沮丧的,失望的: havi tre ve~an 

mienon 愁容满面;样子十分沮丧 

* asperg|i (tr)①【宗】给„洒圣水[圣油]: 

~i iun per akvo [oleo] 给„洒圣水[圣油] 

/ li ~is per la sango la tabernaklon 他把血 

洒在帷幕上(新约) ②喷洒,浇: ~i 

florojn 浇花 ◆ ~ilo ①洒圣水器;洒水 

器,喷壶 ②【植】曲霉素菌类植物;曲 

霉 | ~ilozo 【医】曲霉病 

asperul|o 【植】车叶草属植物;车叶草 ◆ 

odora ~o (= odora galio)〈旧〉香车叶草 

* aspid|o 【动】①埃及眼镜蛇: Kleopatra 

mortigis sin per piko de ~o 克娄巴特拉 

(古埃及女王)用眼镜蛇咬伤自己自杀 

☞ kobro, najo ②用来指各种毒蛇 

aspidistr|o 【植】蜘蛛抱蛋属植物;蜘蛛抱 

蛋 

aspik|o 【烹】花色肉冻 

* aspir|i (tr aŭ al, pri)向往,渴望,热望, 

祈望,憧憬: ~i ŝian manon 渴望向她求 

爱 / ~i pri edziĝo kun ŝi 向往和她结婚 / 

99 

~i al grandaj faroj 憧憬伟大的事业 / ~i 

honorojn 热切地想获得荣誉 / rigardi kaj 

~i ne devigas akiri 〈谚〉看中的东西未必 

非要买 / io, kio estas ~ebla, sed neatin- 

gebla 可望而不可及的事物 ☞ ambicii, 

strebi 【注】aspiri 指人们对好的、所喜 

欢的、高级事物的向往;deziri, celi 是中 

性词,可用来表达想要得到某种(好的或 

坏的)事物的愿望;ambicii 表达对难以达 

到的崇高目标的追求;sopiri 是指对失去 

事物的怀念 ◆ ~(ad)o 向往,渴望,热望, 

祈望,憧憬: ~ado de iu al io 某人对某事 

物向往 / la ~ado de la spirito 心灵的渴望 

/ ies ~ado pri iu knabino 某人对某位姑娘 

的向往 / havi altajn [noblajn] ~ojn 志向很 

高;有崇高的抱负 / havi altajn ~ojn sed tre 

limigitan kapablon 志大才疏 | ~anto 向往 

者,渴望获得者,追求者,求职者: ~anto 

por iu ofico 某职位的谋求者[应聘者] / 

ŝiaj ~antoj 她的几位追求者 ☞ kandidato, 

svatiĝi 

aspiraci|o 【语】送气发音,嘘声发音;送 

气,吐气 ◆ ~a 发送气音的,发嘘音的: 

~a konsonanto 送气音 

aspirator|o ①【技】吸气器,吸液器 ☞ 

polvosuĉilo ②【医】吸引器,抽吸器 ③ 

【气】吸气器 

* aspirin|o 【药】阿斯匹林,乙酰水杨酸 

aspleni|o 【植】铁角蕨属植物 ◆ har~o 铁 

角蕨 | mur~o = har~o | nest~o 山苏,鸟巢 

蕨 ☞ ceterako, muroruto, skolopendrio 

aspr|a 表面粗糙的,凹凸不平的,不光滑 

的: ~a ŝtono 表面粗糙的石头 / ~a vojo 

坑洼不平的路 / ~a karaktero 〈转〉难以 

相处的性格,乖戾的性格,粗暴的脾气 / 

~a stilo 艰涩的文笔 ☞ malglata 

astak|o 【动】螯虾属节肢动物;(淡水产的) 

螯虾 ☞ kankro, omaro 

Astan|o 【地】阿斯塔纳 (哈萨克斯坦首 

都) 

Astart|a (= Aŝtar)【神】阿斯塔尔达(古 

闪族人的爱神) 

astat|o 【化】砹(第 85 号元素,符号 At, 

非金属,有放射性,自然界分布极少)

astaten|o = astato 

asteni|o 【医】无力,虚弱,衰弱: universala 

~o 全身衰弱[无力] / neŭr~o 神经衰弱 

◆ psik~o 精神衰弱症 

astenosfer|o 【地质】软流圈 ☞ litosfero, 

magmo 

aster|o 【植】紫菀属植物;紫菀 → ~olino 

◆ ~acoj (= kompozitoj)菊科 | Ĉinia ~o 

(= kalistefo)【植】翠菊 

asteri|o 【动】海盘车属棘皮动物;海盘车 

◆ ~oidoj 海星纲 | ~edoj 海盘车科 

asterisk|o (= steleto)【印】星标(*) 

asteroid|o (= planedeto)【天】小行星 

asterolin|o 【植】星亚麻属植物(产于地中 

海沿岸地区,属报春花科) 

asterozo|oj 【动】海星亚门 

Astianaks|o 【神】阿斯堤阿那克斯(史诗 

《伊里亚特》中 Hektoro 和 Andromaĥa 之 

子,被希腊人从特洛伊城墙上掷下摔死) 

astigmat|a ①【光】像散的 ②【医】散光 

的 ◆ ~eco 【光】像散性,像散现象 | 

~ismo 【医】散光 ☞ anastigmata 

astilb|o 【植】落新妇属植物;落新妇,红 

升麻 

* astm|o 【医】哮喘,气喘病: atako de ~o 

哮喘发作 / bronka ~o 支气管哮喘 / ner- 

va ~o 神经性哮喘 / somera ~o (= foj- 

nokataro, fojnofebro)夏季卡他,枯草热 ◆ 

~ulo 哮喘病患者,气喘病人 | kontraŭ~a 

【药】抗哮喘的,镇哮喘的: kontraŭ~aj 

cigaredoj 镇哮喘香烟 

* astr|o 【天】天体,星: la fiksaj ~oj 【天】 

恒星 / ~ofiziko 天体物理学 / li estis 

naskita sub favora ~o 生辰有吉星高照;福 

星照命,生来有福(西方星象学家认为星 

宿影响人的生活和命运) / Lun’ estas nia 

~o 月亮是我们的星宿(意为:我们是夜 

间行窃者) ◆ ~a 【天】天体的,星的: 

~a lumo 天体的光,星光 / ~a lampo 【医】 

无影灯 | * ~ologo 占星术士,占星学家, 

星相学家 | * ~ologio 占星术,占星学,星 

相学 ☞ horoskopo 

astragal|o ①【植】黄芪属植物;黄芪 ☞ 

astrakanto ②【建】(柱头的)半圆环饰 ③ 

100 

(= 1 talo)【解】距骨 

Astraĥan|o 【地】阿斯持拉罕(俄罗斯城 

市) 

astrakan|o 卷毛羔皮(阿斯特拉罕产的或相 

似的羔皮) 

astre|o 【植】硬皮地星属植物;硬皮地星 ☞ 

geastro 

astrolab|o 【天】星盘(六分仪发明前测量 

天体的高度),中世纪六分仪 

astronaŭt|o (= kosmonaŭto)【空】宇航员, 

宇宙飞行员,太空人 ◆ ~iko ( = 

kosmonaŭtiko)【宇】宇宙航行学,星际航 

行学 

* astronom|o 【天】天文学家,天文工作者 ◆ 

~io 【天】天文学,天文 ☞ radio | ~ia ① 

【天】天文学的,天文的: ~iaj kalkuloj 天 

文(学)计算 / ~iaj instrumentoj 天文仪 

器 / ~ia unuo 天文单位(地球至太阳的平 

均距离 , 约等于 149,600,000 km ☞ 

lumjaro) ②如天文数字一般的,数目极 

大的,巨额的: ~ia prezo 贵得出奇的价 

格;天价 / ~ia distanco 极远的距离 / liaj 

ŝuldoj atingas ~iajn ciferojn 他的债务达到 

天文数字 | radio~io 【天】射电天文学, 

无线电天文学 

Asturi|o 【地】阿斯图里亚斯(西班牙北部 

旧省名) 

Asuncion|o 【地】亚松森(巴拉圭首都) 

aŝar|o 【烹】(印度洋岛国的)浸醋泡菜 ☞ 

ĉatnio, reliŝo 

Aŝĥabad|o 【地】阿什哈巴德(土库曼首都) 

aŝkenaz|o 中欧或东欧的犹太人(如日尔曼 

或斯拉夫系国家的) 

Aŝmode|o 【圣】亚斯马提(《圣经》和犹 

太教传说中的恶魔之王) 

aŝok|o 【植】无忧花属植物;无忧花(印 

度佛教徒的圣花,因佛祖在此花旁诞生) 

Aŝok|o 【史】阿育王,阿输迦,无忧王(印 

度摩揭陀国孔雀王朝国王,统一全印度后 

信奉佛教,立佛教为国教,前 273-前 237) 

Aŝtar 【神】阿诗塔(战争和生育女神 Iŝtar 

的腓尼基语名称;在《圣经》中译为“亚 

斯他录”): ili servis al Baal kaj al Aŝtar 

他们事奉巴力和亚斯他录(圣经) ☞

Astarta 

Aŝtarot = Aŝtar 

Aŝur|o 【神】阿舒尔(古代亚述人崇奉的 

主神和战神) 

1* -at| (suf.)现在时被动分词后缀: li estas 

pun~a 他正在受惩罚 / la iom post iom 

akir~a alkutimiĝo al senĉese sufer~aj 

humiliĝoj 对不断蒙受屈辱的逐渐习惯 / 

ho vi, paradiza birdo, ĉiucentjare renovig~a, 

en flamoj nask~a kaj en flamoj mortanta! 

啊,你这在烈火中诞生在烈火中死亡,每 

百年新生一次的天堂之鸟! / la urbo ne 

estu rekonstru~a, ĝis estos donita ordono de 

mi 那城不得重建,直到我颁布指令(旧 

约) ☞ imperfekto ◆ -~e (现在时被动 

分词的副词形式,只用于其受事者与句中 

主语相同的场合 )当被„ 时: kirl~e, 

ovoblanko ekŝaŭmas 蛋清被搅动时会起 

泡沫 / li foriris nerimark~e 他偷偷地走开 

了 / tuŝ~e tiu ĉi ŝtofo estas mola 这料子摸 

上去柔软 / la farantoj de la laboroj laboris 

konfid~e 主管修建工程的人诚实可靠(旧 

约) ☞ -ant Rim. 1 | -~o (现在时被动分 

词的名词形式,表示词根所表达行为的受 

事者)正在被„的人或物: bat~o 被打 

的人 / nekon~o 陌生人(persono, kiun oni 

ne konas);未知数(= kvanto, kiun oni ne 

konas) ☞ -ant Rim. 2 | -~aĵo 被„的事物: 

uz~aĵo 用品(被使用的物品) / mok~aĵo 

被嘲笑的对象,笑柄,笑料 / se iu donos al 

sia proksimulo monon aŭ uz~aĵojn, por 

konservi... 人若将银钱或家具交付邻舍看 

守„(旧约) / mi fariĝas mok~aĵo por mia 

amiko 我成为朋友的笑柄(旧约) | -~eco 

被„的状态或性质: sieĝ~eco 被包围状 

态 / ĝui grandan kon~econ 享有很高的知 

名度 / komercaĵo en granda postul~eco 有 

很大需求量的产品 / kon~eco ne estas he- 

reda 〈谚〉相识[知名度]不可继承 / vi 

scias mian mok~econ 你知道我在受嘲笑 

(旧约) 

2 -at| (suf.)【化】用以构成“含氧酸”,“含 

氧酸的盐”,“含氧酸的酯”: sulf~a acido 

硫酸 / fluorbor~a acido 氟硼酸 / acet~a 

101 

acido 醋酸 / kalcia karbon~o 碳酸钙 / 

metila benzo~o 苯甲酸甲酯 / glicero- 

fosf~o 甘油磷酸盐 ☞ -it|, per| 【注】在 

某些传统的酸的名称中如果不会造成误 

解可以省略“-at”,如:aceta (= acet~a) 

acido 醋酸,steara (= stear~a) acido 硬脂 

酸;这样的省略反倒使“grasa acido”(或 

“grasacido”,脂肪酸)和 “nuklea acido” 

(核酸)成为生物学术语中正规的名称 

* atak|i (tr)①(用武力)攻击,进攻,袭 

击: ~i urbon 进攻一座城市 / ~i landon 

攻击一个国家 / ~i iun per bastono 用棍 

棒袭击某人 / ~i iun de poste 从后面攻击 

某人 / la lastan el amaso ~as la hundo 

〈谚〉狗专咬走在最后的人;落在最后的 

人遭殃 / falinton ĉiu ~as 〈谚〉倒下的人, 

人人攻击(意近:墙倒众人推) / ŝipon 

rompitan ĉiuj ventoj ~as 〈谚〉破船遭风打 

(对于失去控制的破船来说,四面八方的 

风都是逆风。意为:人在倒霉时什么事都 

不顺) ☞ agresi, sturmi ②(用语言、文 

字)攻击,抨击: ~i la registaron 抨击政 

府 / ~i politikan reĝimon 攻击一种政治制 

度 / ~i ies reputacion 损毁某人的名誉 ③ 

(风雨、疾病等)侵袭,袭击,侵害;(苦 

恼等)烦扰: ~is lin tempesto 他遇上了 

暴风雨 / esti ~ata samtempe de pluvo kaj 

de vento 同时遭受风雨袭击 / lin ~is tu- 

sado 他一阵咳嗽 / lin ~is la febro [sopiro 

al la hejmo] 他发起烧来[想起家来] / 

hundo ~ata de rabio 一只患狂犬病的狗 / 

teruro lin ~is 他恐惧起来 / frosto lin ~is 

(= li ektimegis) 〈转〉〈谚〉他突然感到恐 

惧 / ~is teruro, ektremis la kruro 〈谚〉吓 

得腿哆嗦起来 / tremo ~as 〈谚〉(吓得) 

发抖;(吓得)直哆嗦 / ~is lin horo malsaĝa 

〈谚〉他一时犯傻;他一时头脑糊涂 / 

sveno subite ~is ŝin 她突然不省人事 / 

svarmo da pensoj lin ~as 千思万绪涌上他 

的心头 / krizo ~is la pezan industrion 危 

机严重打击了重工业 ④腐蚀,侵蚀,损 

坏,破坏: rusto ~as feron 铁锈腐蚀铁 / 

hidrogenfluorido ~as multajn substancojn 

氟化氢能腐蚀许多物质 ⑤〈转〉着手,

开始: ~i demandon 着手答复或解决一个 

问题 / ~i novan taskon 开始处理一项新 

的工作 ◆ ~o 进攻,攻击;抨击;侵袭; 

腐蚀: ~o de rabistoj kontraŭ la vilaĝo 一 

伙强盗对村庄的袭击 / fronta ~o 【军】正 

面进攻 / hako post hako estas la plej efika 

~o 〈谚〉只要一斧一斧地砍,任何东西 

也会断;锲而不舍,终能成功 / helpas 

krako kontraŭ ~o 〈谚〉喀喀作响,不易 

损伤(意为:破旧的东西可以将就着使用 

很长时间) / ~oj de kritikistoj 批评家的抨 

击 / personaj ~oj 人身攻击 / ~o de ĝojo 

[rido, kolero] 一阵欣喜[欢笑,怒气] / ~o 

de histerio 【医】歇斯底里发作 / ~o de 

epilepsio 【医】癫痫发作 / ~o de astmo 

【医】哮喘发作 / ~o de frenezo 【医】发 

疯,疯病发作 | ~anto 攻击者,进攻者, 

袭击者: repuŝi la ~antojn 击退进攻者 / 

la publiko kutimas opiniadi ĉiun ~anton 

bravulo kaj ĉiun ~aton kulpulo 公众习惯 

于认定每个攻击者都有理,每个受攻击者 

都有错 | ~ato 受攻击者,受进攻者,被袭 

击者 | ~ema 好攻击的,爱挑衅的,爱吵 

架的: ~ema karaktero 好攻击的[好斗的] 

性格 ☞ batalema, spitema | el~i (tr)出 

击 | kontraŭ~i (tr)反击,反攻 | ne~ebla 

难以攻击的,不可攻克的;无可非议的, 

无懈可击的,无可指摘的: ne~ebla urbo 

难以攻克的城市 / ne~ebla argumento 无 

懈可击的论据 / ne~ebla virto 无可指摘 

的美德 | kur~i (tr)向„冲锋,向„冲击; 

攻向„,冲向„ ☞ sturmi 

ataksi|o 【医】共济失调,运动失调: cerba 

~o 大脑性共济失调 / dinamika ~o 运动 

性共济失调 

Atalant|a 【神】阿塔兰特公主(希腊神话 

中 Jasos 的女儿,她要求求婚者同她竞走, 

败者被杀) 

Atalja 【圣】亚他利雅(犹大王约兰之妻, 

以不虔诚著称) 

ataman|o (= hetmano)【史】①哥萨克(公 

选的)首领 ②(旧时波兰和立陶宛的) 

军事指挥官 

Atanazi|o 亚大纳西(古代基督教希腊教 

102 

父,卫护基督教正统教义,约 296-373) 

ataraksi|o ①【哲】恬静(伊壁鸠鲁派用语, 

指精神安定的境界);不动心,心平气静, 

脱凡 ②【医】心气平和,精神安定,宁 

静 

ataŝe|o ①(使馆的)随员 ②(外交使团的) 

专员: armea ~o 武官 / komerca ~o 商务 

专员 ③(某些行政机构的)专员: ga- 

zetara ~o de la ministrejo de la eksteraj 

aferoj 外交部新闻专员 / kultur~o 文化 

专员 

* atavism|o ①【生】返祖现象,返祖性 ☞ 

mendelismo ②【医】隔代遗传 ◆ ~a 返 

祖的,隔代遗传的: ~a eco 返祖性 / ~aj 

karakteroj 返祖性状 

* ateism|o 【哲】无神论 ☞ materiismo 

* ateist|o 【哲】无神论者 

atel|o 【动】蛛猴属动物,蛛猴(美洲产, 

长臂长尾) 

atelier|o ①(艺术家的)工作室(如画室、 

雕刻室、摄影室等) ②艺术家工作室的 

全体人员 

Aten|a 【神】雅典娜(希腊神话中的智慧、 

技艺和战争女神,雅典的庇护神) ☞ 

Palas 

Aten|o, Atenoj 【地】雅典(希腊首都) ◆ 

a~a 雅典的: a~a arto 雅典艺术 | a~anoj 

雅典人: a~ana sprito 雅典人的机智 

* atenc|i (tr)①谋害,谋杀: ~i prezidenton 

[kontraŭ prezidento] 谋杀总统 ☞ ataki, 

embuski, insidi, krimi ②侵犯,侵害,危 

害,损害,伤害: ~i ies vivon 危害某人 

的生命 / ~i ies animon 伤害某人的心灵 / 

~i la liberecon de civitanoj 侵犯公民的自 

由 / ~i la rajtojn de advokato 侵犯律师的 

权利 / ~i ies honoron 损害某人的荣誉 / 

~i la moralon 败坏道德 / ~i la lingvon 

〈转〉严重违反语言规则 ◆ ~o 谋害, 

谋杀;侵犯 | ~a 谋害的,谋杀的;侵犯 

的 | majest~o 谋害君主,弑君 | seks~o 

【法】强奸 

* atend|i (tr)①等,等候,等待: adiaŭ, sep 

jarojn ~u min! 再见,请等我 7 年 / ~i la 

horon de la malfermo 等待开幕的时刻 /

~i aŭtobuson 等公共汽车 / li lasis sin ~i 

他让人等他 / (abs) oni jam ne bezonus ~i 

multon da jaroj 人们已经不需要等待许多 

年了 / ~is, ~is, ĝis lin ĉerko etendis 〈谚〉 

等待又等待,直到进棺材 ②等到(另一 

件事或另一行为发生),待到,拖延到: mi 

~is, ĝis ili ĉesos paroli 我等到他把话讲完 

/ oni devas ~i, ĝis la registaroj decidos 人 

们应该等到政府作出决定 / li ~as, ke la 

okazo venu al lia nazo 〈谚〉他坐等机会 

来到眼前(意为:永远不可能等到) / oni 

ne devas ~i, ĝis la domo renversiĝus 人们 

不该坐等自家的房子倒塌(意为:要及早 

采取措施) 【注】atendi 后的“ĝis...-os” 

只表达一般意义上的等待,“ke...-u”则强 

调等待者的愿望: kun malpacienco mi ~is, 

ke li foriru por ke mi... 我焦急地期待他走 

开,以便我„ / li senpacience ~as, ke la 

bonfara morto lin liberigu de liaj suferoj 他 

急切地等待慈善的死神解除他的痛苦 ③ 

预计到(很可能会发生的事),预料,预 

想: sorto ofte alsendas, kion oni ne ~as 

〈谚〉人所没有预料到的,命运常给送来 

/ la morton li ~is 他预料到自己的死亡 / 

eble miaj amikoj estos pli feliĉaj, ol mi ~as 

或许我的朋友将会比我所预想的更幸福 

/ ili tute ne ~is, ke mi rifuzos 他们完全没 

有想到我会拒绝 ☞ aŭguri, konjekti, su- 

pozi, suspekti ④希望(从某人处)得到, 

期待,期望,盼望,指望: ~i rekompencon 

por sia bona konduto 期待自己的良好表 

现会得到回报 / Eŭropo ~as de vi (diplo- 

matoj) pacon 欧洲的和平就指望你们(外 

交家们)了 / ne tion mi ~is de vi 这不是 

我期待于你的 / ĉiuj ili ~as de vi, ke vi 

donu al ili manĝon 这些活物都仰望你按 

时给它们食物(旧约) ⑤(某事)预定 

将为某人发生;等,等待: la sama sorto 

lin ~as 同样的命运在等着他 / la 

tagmanĝo nin ~as 午饭(准备好了,)正等 

我们去吃 / granda agrabla surprizo vin ~as 

巨大的惊喜在等待着你 ◆ ~o ①等待, 

等候: post nelonga ~o li nin akceptis 等了 

不长的时间,他就接待了我们 / salono de 

103 

~o 等候室 / tio estas problemo, kies solvo 

ne suferas ~on 这是一个不容等待的[急 

待解决的]问题 ②预料,料想: se li 

tamen kontraŭ ~o volus ankoraŭ fari 

malfacilaĵojn... 假如出乎意料他反而愿意 

做困难的事„ / kontraŭ ĉia ~o 完全出乎 

意料 / sen ~o, sen espero venis mizero 

〈谚〉苦难总是不期而至 ③期待,期望: 

lia ~o estis trompita 他的期望落空了 | ~a 

等待的,等候的,期待的,期望的: ~a 

periodo 等待期间 / mi ~e esperis al la 

Eternulo 我曾切切等候耶和华(旧约) | 

~ebla 可以预料的,意料中的 | ~ejo 侯客 

室,候车室,候诊室 | ne~ita 没有想到的, 

意外的 | sen~a ①(= ne~ita)没有想到的, 

意外的: kontraŭ bato sen~a ekzistas nenia 

defendo 〈谚〉意外打击无法防御 ②即时 

的,毫不犹豫的: sen~a decido 即时的决 

定 / sen~e respondi 毫不犹豫地回答 | 

trans~i (tr)等„过后,待到„过去,一 

直等到„结束后: trans~i la malbonan 

veteron 等到坏天气过去 | vic~i (tr)排 

队等候 

atene|o ①【史】雅典娜神庙 ②(艺术家、 

文学家或科学家讲学的)会堂 ③(比利 

时的)公立中学 

* atent|a 注意的,留心的,专心的;认真的: 

observi kun ~aj okuloj 注意[认真]观察 / 

~a lernanto 专心[认真]学习的学生 / estu 

~a al via laboro 要认真对待你的工作 / 

Mi petas, ho Sinjoro, Via orelo estu ~a al la 

preĝo 主啊,求你侧耳听你仆从的祈祷 

(旧约) / li ~e ŝin rigardis 他在注意地看 

着她 / aŭskultas prudente, kiu aŭskultas ~e 

〈谚〉听得认真,就能听出奥妙 ◆ ~i 

(tr)①注意;留神地看,认真地听;专 

心于,致力于: ~u la vortojn 请注意看那 

些词 / ŝi ne ~is lian ĉeestadon 她没有注 

意到他在场 / ~u min, ho mia popolo! 我 

的子民啊,留心听我说吧!(旧约) / mi 

vokis lin plurajn fojojn, sed li ne ~is min 

我叫了他好几次,他都没有注意到我 / 

(abs) ho Sinjoro, ~u kaj agu! 主啊,求你垂 

听并应允而行(旧约) / okulo ne ~as,

dorso eksentas 眼不注意瞧,脊背就被敲 

②当心,留意: ~u, ke vi ne falu 当心, 

别摔倒 / se lupo ekpentis, ŝafo ~u 〈谚〉 

狼一表示忏悔,羊就得当心 ③看重,重 

视: ~i ies konsilon 重视某人的劝告[建 

议] / kiu ne ~as la “se”, tiu sentas la “ve” 

〈谚〉谁不重视“如果”,谁就招灾惹祸 ☞ 

konsideri | ~o 注意,留心,专心;注意力; 

重视: altiri ĉies ~on 引起大家的注意 / 

dediĉi sian ~on al io 专注于某一事物 / 

dediĉi plenan ~on al iu problemo 全神贯注 

于某一问题 / deturni ies ~on 转移某人的 

注意力,分散某人的注意力 / direkti sian 

~on al io 把注意力转向某物 / doni ~on al 

io aŭ iu 注意[重视]某事或某人 / fiksi 

sian ~on sur io 把注意力集中到某物上 / 

meti ~on sur ion 把注意力放某事物上 / 

turni la ~on al io 把注意力转向某事物 / 

turni la ~on sur ion 把注意力转到某事上 

/ turni sian ~on al iu [sur iun] 把注意力转 

到某人身上 / streĉi la ~on 高度集中注意 

力,全神贯注 / eksciti ~on 促使注意 / 

kapti ies ~on 引起某人注意 / veki la ~on 

de la aŭskultantoj 唤起听众的注意 / teni 

la ~on de la publiko 吸引住观众 / mi re- 

komendas al via ~o la paĝon 308 de la F.K. 

我提请您参阅《基础文选》第 308 页 / 

streĉita ~o 高度集中的注意力 / de legado 

sen ~o ne riĉiĝas la prudento 〈谚〉读书不 

认真,才智不会增 / infanaĵo inda nenian 

~on 不值得关注[毫无意义]的幼稚行为 

| ~ema 专心的,认真的: esti ~ema en la 

klaso 专心上课 | ~igi 使注意,提醒: ili 

~igis lin, ke estas jam tago 他们提醒他:已 

经是白天了 / pri tiu cirkonstanco mi ~igas 

miajn legantojn 我提请读者注意这一情况 

| mal~i (tr)(主观上)不注意,不理睬, 

忽视: mal~i la riproĉojn [kritikojn] 不理 

睬指摘[批评] | preter~i (tr)忽略,疏 

忽,不留意: preter~i multajn erarojn en sia 

korektado 在修改过程中忽略了许多错误 

| pri~i (tr)关注,关心,留心 | sen~a 不 

注意的,疏忽的,大意的,不经心的: li 

estis tiel sen~a, ke li perdis eĉ ŝian adreson 

104 

他真大意,竟把她的地址给丢了 / sen~e 

kunpuŝiĝi kun iu 不小心撞了某人 ☞ 

blinda 

atenu|i (tr)【理】【电】【讯】衰减,衰耗 ☞ 

amortizi ◆ ~(iĝ)o ①【理】【电】【讯】 

衰减,衰耗 ②【天】衰减;消光 | ~ilo 【电】 

【讯】衰减器 | indico de ~o 【理】【电】 

【讯】衰减指数 ☞ fazo | koeficiento de 

~o 【理】【电】【讯】衰减率,衰率 

aterom|o 【医】动脉粥样硬化斑块 ☞ 

aterosklerozo, sklerozo 

ateroskleroz|o 【医】动脉粥样硬化(症) 

* atest|i (tr)①证明,证实: ~i al iu ion 向 

某人证明某事物 / ~i la subskribon de iu 

证明某人的签名是真实的;证实某人的签 

名 / Paŭlo estis premata per la predikado, 

~ante al la Judoj, ke Jesuo estas la Kristo 

保罗传道迫切,向犹太人证明耶稣是基督 

(新约) ☞ aserti, konfirmi, aŭtentikigi 

②【法】(在法庭)作证,证明: ~i pri iu 

[io] 证明某人[某事] / mi ~as, ke la 

akuzito ĉeestis la kunvenon 我证明被告曾 

出席那个会议 / ~i kontraŭ iu 作对某人不 

利的证明 / la signoj de iliaj vizaĝoj ~is 

kontraŭ ili 他们的面色证明自己的不正 

(旧约) / ~i favore al iu 作对某人有利的 

证明,为某人作证 ③表明,说明,证明: 

la egalmezura spirado de la infano ~as 

dormon trankvilan 均匀的呼吸表明孩子 

睡得很安稳 / griza barbo saĝon ne ~as 

〈谚〉花白的胡子并不证明有智慧 / via 

hezito mem ~as, ke vi mensogas 你吞吞吐 

吐,说明你撒谎 ◆ ~o ①证明,证实, 

见证,证言,证词,证据: alvoki la ~on 

de iu 传唤某人作证 / fari ĉe la juĝejo 

sensacian ~on 在法庭上作引起轰动的证 

明 / doni al iu bonegajn ~ojn 给某人提供 

极好的证据 / ne parolu kontraŭ via prok- 

simulo malveran ~on 不可作假见证陷害 

你的邻人(旧约) / elmeti ~ojn kontraŭ iu 

提出对某人不利的证明 ②证明,表明, 

标志: unua ~o estas la vesto 〈谚〉衣饰 

是第一标志 / la statistiko liveras elokven- 

tan ~on 统计资料提供了有力的证明 ③

证明书,凭据,证件: ~o pri lernado 学 

业证书 / ~o pri kapableco (业务)能力证 

明书 / vi eble posedas ~on de trapaso de iu 

el la altaj lernejoj 或许你拥有某一高校的 

毕业(通过考试的)证书 / naskiĝ~o 出生 

证明 / ricev~o 收据,收条 / san~o 健康 

状况证明书 / ~o de matureco 已达成人年 

龄证书;高中毕业证书 | ~aĵoj 【法】(证 

人的)全部证言[证词,陈述] ☞ indikaĵoj 

| ~anto 证人: ~anto por la plendito 被告 

的见证人 / vi estas ~antoj, ke mi aĉetis... 

你们可以作证:我买了„ / lia sanktoleito 

estas ~anto hodiaŭ, ke vi nenion trovis en 

mia mano 他的膏立者今天也作见证:你 

们在我手里没有找到什么(旧约) / li ne 

estu mortigita laŭ la akuzo de unu ~anto 不 

可凭一个见证人的口供将他治死(旧约) 

| ~igi 叫(某人)作证,请(某人)作证: 

mi ~igas al vi hodiaŭ la ĉielon kaj la teron, 

ke... 我今天呼唤天地向你们来作见证„ 

(旧约) | ~ilo = ~o ③ 

| depon~o 寄存单, 

存折 | kulp~o 有罪证明;罪证 | pag~o 

(= kvitanco)(收款后开给付款人的)收 

据;清账单 | ŝarĝ~o (= konosamento) 

【海】货运提单,提货单,提单 | ŝuld~o 借 

据,欠据 

atik|o ①【建】屋顶室,顶楼 ②【解】(耳 

的)鼓室上隐窝,耳隐窝 ◆ ~ito 【医】 

鼓室上隐窝炎,耳隐窝炎 

Atik|o ①【史】阿提卡(古希腊中东部一 

地区;古希腊雅典城邦) ②【地】阿提 

卡(希腊东南部一地区) ◆ ~a 古希腊 

雅典城邦阿提卡的;雅典的,雅典人的: 

la ~a dialekto 阿提卡方言(古希腊四大方 

言之一,即古雅典人使用的希腊语) / la 

~a salo 雅谑,优雅的俏皮话 | ~eco, ~ismo 

阿提卡[雅典]风格,简练典雅的语言风 

格 

Atil|o 【史】阿提拉(著名匈奴国王,被欧 

洲人称为“上帝之鞭”,约 395-453) 

* ating|i (tr)①到达,达到;打中,击中: 

~i iun lokon 到达某地 / ili iris dum tuta 

tago, antaŭ ol ili ~is la monton 他们走了一 

整天才走到山脚下 / pli malproksime, ol 

105 

oni povas ~i per la rigardo 在目力达不到 

的[看不到的]远处 / per unu pafo li ~is la 

celpunkton 一枪就打中瞄准点 / la kuglo 

~is lin ĝuste en la koro 子弹正中了他的心 

脏 / ne ~os krio ĝis la trono de Dio 〈谚〉 

(人间的)呼声不会传到上帝宝座前(意 

为:只向上帝诉苦求助无济于事) ②伸 

展到,扩及: la akvo ekstere ~is ĝis la 

fenestro 外面的水已经到了窗口 / la in- 

undo ~is vastan areon 洪水淹没了广大的 

地区 / la stango ne estis sufiĉe longa por ~i 

la fundon 竿子不够长,达不到底 / ~i 

profundan aĝon 达到高龄 / ~i la vesperon 

de sia vivo 到了晚年 / oni ne povas kredi, 

ĝis kia grado ~as la facileco de tiu lingvo 

人们不可能相信这种语言会容易到什么 

程度 / ilia nombro ~os astronomiajn cife- 

rojn 它们的数目将达到天文数字 ③(用 

于抽象事物)取得,获得,得到,得出: 

~i rezulton 得出结果 / ~i sukceson 取得 

成功 / ~i rekompencon 获得报酬 / ~i 

efektiviĝon 得以实现 / ~i perfektecon 达 

到完美程度,臻于完善 / ~i ies konsenton 

得到某人同意 / ~i la celon 达到目的 / 

afabla vorto pli ~as ol forto 〈谚〉力量再 

大,也不如一句好话;好言好语事事通 ☞ 

akiri ④成功地使某事发生,做到,达成: 

fine mi ~is, ke li prenis la kvitancon 我终 

于成功地使他拿到了收据 / mi penos ~i, 

ke la esperantistoj akceptu miajn naŭ plibo- 

nigojn 我努力说服世界语者接受我的九 

项改进建议 ⑤(= aliri ② )【计】访问,存 

取,读取: ~instrukcio 存取指令 / 

~otempo 存取时间,访问时间 ◆ ~o ① 

达到,到达: la ~o de mia brako ne estis 

sufiĉa, por kapti la libron el la breto 我的 

手臂不够长,拿不到书架上的书 ②成果, 

成就: mireginda ~o 了不起的成就 / ~oj 

sur la kampo de scienca esploro 科研成果 

/ liaj ~oj sur tiu kampo estis aparte brilaj 他 

在那个领域的成就特别辉煌 | ~ebla 可达 

到的;可获得的: facile ~ebla feliĉo 容易 

得到的幸福 / ĉiuj oficoj estas ~eblaj por 

virinoj same kiel por viroj 女人和男人一

样,所有职务都可以担任 / ne ~ebla per- 

fekteco 不可达到的完美程度 / ne ~ebla 

celo 不可达到的目的 / kio propre levis la 

homaron ne~eble super ĉiuj aliaj bestoj, es- 

tas la lingvo 确切地说,是语言将人类提 

升到所有其他动物不可能达到的高度 | 

~ebleco 达到的可能性;可达性;【计】可 

存取性 | ~odistanco, ~opovo ①可达到的 

距离,射程 ②【讯】能及范围,波及面, 

覆盖面 ☞ servareo | kur~i (tr)追上, 

赶上: kur~i iun 追上某人 ☞ trafi | 

lern~i (tr)学到„ 程度 : lern~i legi 

skribitaĵon 学到识字的程度 

atlant|o ①【建】男像柱 ☞ kariatido ② 

【解】寰椎(第一颈椎): ~o-aksisa artiko 

寰枢关节 / ~o-odontoida artiko 寰椎齿突 

关节 

Atlantid|o 阿特兰提斯岛(古希腊传说中的 

岛,因地震沉没于大西洋底) 

* Atlantik|o 【地】大西洋 ◆ ~a 大西洋的: 

Nord-~a trafiko 北大西洋交通 | trans~a 

横穿大西洋的,横渡大西洋的,横越大西 

洋的: trans~a kablo 横穿大西洋的电缆 / 

trans~a pasaĝerŝipo 横渡大西洋的客轮 / 

trans~a flugado 横越大西洋的飞行 / 

trans~a aerlinio 飞越大西洋的空中航线 

1* atlas|o (= sateno)【纺】缎子;缎纹织物 

2* atlas|o ①精装地图集;图表集;图谱: 

monda ~o 世界地图册 / historia ~o 历史 

地图册 / anatomia ~o 解剖图谱 / botani- 

ka ~o 植物学图谱 / moda ~o 时装画册 / 

statistika ~o 统计表册 ☞ albumo, mapa- 

ro ②【数】图册 → mapo ② 

② 

)【解】寰椎(第一颈椎) 

③(= atlanto 

Atlas|o ①【神】阿特拉斯(古希腊神话中 

的用肩扛天的巨人) ②【地】阿特拉斯 

山脉(非洲西北部) 

* atlet|o ①【体】运动员;田径运动员 ②〈转〉 

力士,体格强壮的人 ◆ ~iko, ~ismo 

【体】田径运动 ☞ dekatlono 

atm|o 【哲】【宗】(印度哲学和印度教用语) 

个人的灵魂和自我;自我,个人灵魂,生 

命体 

atman|o = atmo 

106 

atmometr|o 【理】汽化计,蒸发计,蒸发 

测定计 ◆ ~io 蒸发量测定术 

* atmosfer|o ①(包围地球或其他天体的) 

大气,大气圈,大气层: la Tera ~o 地球 

大气层 / la Venusa ~o 金星大气层 / Lu- 

no ne havas ~on 月球没有大气 ②〈转〉 

周围[生活]情况,气氛,环境: la ~o de 

tetrinkejo 茶馆的气氛 / ~o de laboro 工 

作环境[氛围] / la intertraktado iris en 

sincera kaj amika ~o 会谈在坦诚友好的 

气氛中进行 / vivi en ~o de malvirto 生活 

在邪恶的环境中 / vivi en la ~o de iu 生活 

在某人身边 / streĉa ~o 紧张的气氛 / ~o 

saturita de genta malpaco 充满种族不和的 

气氛 ☞ etoso, medio ③〈旧〉【理】大气 

压(气压单位): ~o estas egala al la premo 

de cilindra kolono el hidrargo kun alto de 

76 cm 1 标准大气压等于 76 厘米高度汞柱 

的压强 ☞ paskalo ◆ ~a 大气的: ~a 

(elektro)malŝargo 大气放电 / ~aj fluoj 大 

气流,风 / ~aj perturboj 大气干扰 / ~a 

polucio 【环】大气污染 / ~a premo 气压 

| ~aĵoj 【讯】(天电)干扰噪声;(无线电 

收音机中的 ) 杂音 ☞ perturbo ⑤ 

~ografio 【气】大气描述 | ~ologio 【气】 

大气学 

ato| (pref.)表示“阿(托)”,“渺”,“微 

微微”,“百亿亿分之一”(= 10 -18 ) 

atol|o (= koralrifo)【地】环形珊瑚岛,环 

礁 

* atom|o ①【史】【哲】元子(古代哲学认 

为的最小的不能再分割的微粒): homoj 

estas nur ~oj en la universo 人只不过是宇 

宙中的微粒 ②【化】【理】原子: la ~o 

konsistas el kerno kaj elektronoj ĝin 

ĉirkaŭantaj 原子由一个原子核和环绕核 

的一些电子组成 / la kemiaj elementoj di- 

ferencas inter si pro la nombro de elektronoj 

en iliaj ~oj 化学元素因原子中电子数不 

同而互有差别 / fendi ~on 分裂原子 / 

ĉeno da ~oj 原子链 / liberaj ~oj 自由原 

子 / la strukturo de ~oj 原子结构 / ~kerna 

(nuklea) energio 原子核能 / ~maso 原子 

质量 / ~nombro 原子序数 / ~fiziko 原子 

|

物理 / ~pezo 原子量 / ~bombo 原子弹 

◆ ~a ①原子的: la ~a teorio 原子论 / 

~a filozofio 原子说 / ~a pilo 原子能电池 

②【理】【军】使用原子能的,拥有核武 

器的: ~a bombo (= ~bombo)原子弹 / 

la ~a danĝero 核危险 / ~a milito 原子 

[核]战争 / ~e movata ŝipo 核动力舰艇 

/ ~aj potencoj 核大国【注】化学反应中 

所说的“~aj reakcioj”(原子反应),确切 

地说应该是“nukleaj reakcioj”,因此“~a 

energio”(原子能)又称为“nuklea energio” 

(核能) ☞ fisio, fuzio | ~ismo 【理】【化】 

原子论,原子说(古希腊的一种哲学体系, 

认为万物皆由不可分割的物质粒子组成) 

| dis~i (tr)分裂原子,裂核 | unu~a 【化】 

单原子的 

atonal|a (= sentonala)【乐】无调性的,不 

合任何音调系统的 

atoni|o 【医】无紧张力,张力缺乏,弛缓 ☞ 

sentonio 

ATP 〈略〉(= adenozin-trifosfato)【化】三 

磷酸腺苷 

-ator| (suf.)表示“做某种工作的器具” 

(如:transform~o = transformilo 【电】 

变压器) 

atrabil|o 【医】(西方古人认为由黑胆汁造 

成的)忧郁,郁郁不乐 ◆ ~a 忧郁质的, 

郁郁不乐的,悲观的 

atrakci|o 【演】(杂耍、马戏等的)精彩小 

节目;插演节目 

Atre|o 【神】阿特柔斯(或译阿特烈,希 

腊神话中 Miceno 的国王;因他的弟弟 

Tiesto 诱奸他的妻子,便将弟弟的几个儿 

子杀死,并设宴让他吃儿子的肉) ◆ 

~idoj 阿特柔斯的后裔 ☞ Menelao, 

Oresto 

atrepsi|o 【医】(因营养不足导致的)婴儿 

萎缩(症): ~o ofte aperas post kronika 

diareo 婴儿萎缩常出现在慢性腹泻之后 

atrezi|o 【解】(孔道)闭锁 

atri|o ①【建】(罗马式建筑的)中庭,内 

院 ②【解】内耳窝,内耳 ③(= kor- 

vestiblo)【解】心房 ◆ sinus~a 【解】窦 

房的 

107 

* atribu|i (tr)①授予,给予,赋予: ~i al 

iu la unuan premion 授予某人一等奖 / ~i 

privilegiojn 给某人以特权 / ~i domon 

kiel parton de heredaĵo al la plej aĝa filo 将 

房子作为遗产的一部分给予长子 / ~i va- 

loron al variablo 〈转〉将一个数值赋给某 

一变量 ☞ aljuĝi, asigni ②把„归于,认 

为„属于(某人或某物): ~i meritojn al iu 

把功劳归于某人 / verko ~ita al Homero 

一部被认为是荷马的作品 / oni ~as al 

Kolumbo la malkovron de Ameriko 人们 

把发现美洲归功于哥伦布 / ~i signifon al 

vorto 把一个意义赋给一个词 / ~i gran- 

dan efikon al medikamento 认定某一药品 

有很大的疗效 ③归因于,归咎于,认为 

是„缘故: ~i al iu la malsukceson de la 

afero 把事情的失败归咎于某人 / oni de- 

vas ~i tiun venkon al la hazardo 人们应该 

认为这一胜利是偶然取得的 / ~i ies mor- 

ton al akcidento 把某人的死亡归因于事 

故 ☞ imputi ◆ ~(ad)o ①授予;归于; 

归因于 ②【语】宾语(的)表语: “nomu 

min frato” estas tipo de ~ado “nomu min 

frato”(称我为兄弟吧)这句话中的“frato” 

(兄弟)是典型的宾语表语 ③【计】赋 

值;指派 ☞ ŝargi 

* atribut|o ①【文】【美】(行业、社团、神 

等的)标志,象征: pesilo estas la ~o de la 

juĝpovo 天平是司法权力的标志 / sceptro 

estas la ~o de reĝeco 权杖是王权的象征 

②【哲】属性 ③【计】(字段、变量或控 

件)属性;标志;信息表格 

atrici|o ①【基督】(出于怕罚入地狱而做的) 

不彻底的忏悔,畏罪的忏悔 ☞ kontricio 

②【医】严重挫伤 

* atripl|o 【植】滨藜属植物 ; 滨藜 ◆ 

ĝardena ~o 榆钱菠菜,法国菠菜 

atrofi|o 【生】(器官等的)衰退,减缩;【医】 

萎缩: muskola ~o 肌肉萎缩 ☞ kriplaĵo 

◆ ~i (tr)【生】使(器官等的)衰退; 

【医】使萎缩: ~ita membro 萎缩的肢体 

| ~iĝi 萎缩: la muskoloj de paralizulo iom 

post iom ~iĝas 麻痹症患者的肌肉慢慢地 

萎缩

atrop|o 【植】颠茄属植物;颠茄 ◆ ~ino 

【化】【药】阿托品,颠茄碱(用于解缓 

平滑肌痉挛和疼痛以及散瞳) | ~ismo 

【医】阿托品中毒,颠茄中毒 

Atrop|a 【神】阿特洛波斯(希腊、罗马神 

话中命运三女神之一,负责切断生命之 

线) 

atropos|o 【动】骷髅天蛾,赭带鬼脸天蛾 

* atut|o 【娱】(牌戏中的)王牌,主牌: havi 

ĉiujn atutojn por sukcesi 掌握所有的王 

牌;有胜利的把握;稳操左券[胜券] ◆ 

~i (ntr)出王牌 | super~i (tr)用更大 

的王牌压过(对方),以王牌制胜 

1* aŭ (konj.)Ⅰ.(单用): ①(表示选择) 

或,或者,还是: ĉu vi trinkos teon ~ kafon? 

你喝茶还是喝咖啡? / Jes, ~ ne? 是,或 

不是? / unu el la gasoj de la aero, la ni- 

trogeno ~ la oksigeno, mi ne plu memoras 

kiu! 空气中的气体之一,是氮还是氧,我 

不再记得是哪一种了 / ŝi perdis sian sa- 

keton en la strato, ~ ŝi forgesis ĝin en la 

teatro 她把手提包丢失在街上,或是把它 

忘在剧院了 ②(连接两个同义词或等义 

成分): unu el la gasoj de la aero, la ni- 

trogeno ~ azoto 空气中的气体之一,(即) 

nitrogeno 或称为 azoto(编者注:nitrogeno 

和 azoto 译成汉语都是“氮”,后者是旧称) 

☞ alinome 【注】在命令句之后连词“aŭ” 

用来引导表达不服从“命令”所产生结果 

的分句,可译为“否则”、“不然”: ne kriu, 

~ mi vin batos! 别喊叫,否则我就揍你! / 

pardonu, ~ vi ne estos pardonata 宽容别人 

吧,不然你就得不到别人的宽容 Ⅱ.(成 

双使用,连接两个词或短句,表示二者必 

择其一): tion faris ~ li ~ lia frato 那件事 

不是他干的就是他兄弟干的 / nun, ni de- 

vas ~ venki ~ morti! 现在,我们要么战胜, 

要么战死!(不成功,便成仁!) Ⅲ.(作 

构词成分) ◆ kaj~o 【计】“同或”,“与 

或” | dis~o 【计】“异或” 

2 aŭ! ①(interj.)(表示因突然疼痛而发出 

的叫声)啊哟!喔唷! ☞ huj! oj! aj! ② 

(onom.)哑哑(表示乌鸦等的叫声) 

aŭbad|o 【乐】(清晨在情人窗下唱的)晨 

108 

曲,晨歌: doni [kanti] ~on al knabino 给 

一位姑娘献[唱]晨曲 ☞ serenado 

aŭbrieti|o 【植】南庭霁属植物;南庭霁(此 

植物据 18 世纪法国花卉和动物画家 

Claude Aubriet 的姓命名) 

* aŭd|i (tr)①(感知到声音)听见,听到: 

teraj vertebruloj ~as per oreloj, fiŝoj kaj 

senvertebruloj per aliaj organoj 陆上的脊 

椎动物用耳感知[听见]声音,鱼和无脊 

椎动物用别的器官(感知声音) / ~i bone 

[malbone] 听得清[不清] / mi estas kiel 

surdulo kaj ne ~as 我像聋子,听不见 / 

orelojn ili (la idoloj) havas, sed ne ~as 它 

们(指雕像)有耳却不能听(旧约) / arbaro 

~as, kampo vidas 〈谚〉树林听得见,田 

野看得到(意为:即使偷偷说的话或做的 

事,也可能被人知道) ②(感知并辨别 

出是什么声音)听见,听到: ~i pafon 

[ektondron, ĝemon] 听见枪声[雷声,呻 

吟声] / ~i sian nomon 听到自己的名字 / 

mi ~as iun: ĉu ĝi ne estas mia edzino? 我听 

见有人在说话: 那人不就是我的妻子 

吗? / ĉu vi ~as la birdojn kanti? 你听见 

鸟儿在歌唱吗? / bojas hundido, kiel ĝi 

~as de hundoj 〈谚〉小狗学着老狗叫 / mi 

flanke sidis, mi ne ~is nek vidis 〈谚〉我是 

坐在一边的,既没听见,也没看见(意为: 

我丝毫没有注意;这事跟我毫不相干) ③ 

注意听,听: ~i predikon [operon] 听传 

道[歌剧] / ~u, mi promesas al vi, ke.. 听 

着: 我答应你„ / ne ~u vian sklavon 

malbenanta vin! 不要听你的仆人诅咒你 

(旧约) / kiu ~is unuan, ankaŭ ~u la duan 

〈谚〉听了第一个人,也要听第二个人(意 

为:兼听则明) ☞ aŭskulti ④听说,闻 

知: ~i ion de iu 从某人处听到[知道] 

某事 / mi neniam antaŭe ~is pri ĝi 我以前 

从来没听说过这件事 / mi ~is pri vi, ke la 

spirito de la dioj estas en vi, kaj ke lumo, 

prudento, kaj eksterordinara saĝo troviĝas 

en vi 我听说在你的心里有神的灵,还有 

光明、理智和超常的智慧(旧约) / li ~is 

ĉion, kiel agas liaj filoj, kaj ke ili kuŝas kun 

la virinoj 他听到了一切: 他两个儿子的

劣行,还有和女人苟合的事(旧约) / mi 

nenion ~is de li 〈转〉我没有得到他的任 

何音信[没有收到他的任何信件] ⑤【圣】 

= el~i ◆ ~o 听见,闻知: unu vido taŭgas 

pli ol dek ~oj 〈谚〉见一次胜过听十次; 

百闻不如一见 | ~a 听觉的: la ~a sento 

听觉 / la ~a organo 听觉器官 / ~a tubo 

耳咽管 / ~aj ostetoj 听(小)骨(包括镫 

骨、砧骨和锤骨),听力骨 | ~ado (= 

~senso)听觉,听力: se la tuta korpo estus 

okulo, kie estus la ~ado? 若全身是眼,从 

哪里听声呢?(新约) / la kvin sentoj estas 

la ~ado, ... (人的)五觉是听觉„ / lia 

~ado estas iom difekta 他的听觉有点毛病 

| ~anto 听的人;听众(指一人): tiel li 

parolis kaj la ~antoj miris 他那么说,听的 

人都感到诧异 / parolanto semas, ~anto 

rikoltas 〈谚〉讲话如播种,听话如收割 | 

~ebla 听得见的,听得到的,可听见的: 

bone ~ebla voĉo 听得很清的声音 / ~eble 

legi 读得使人听得清,用清晰的声音读 | 

~igi 使(声音,尤指自己的声音)被听到; 

发出(声音);说出: li ne povis ~igi sian 

voĉon pro la tumulto 由于有吵闹声,他的 

声音别人听不到 / nun la najtingalo devas 

ion ~igi 现在那夜莺该唱点什么了 / la 

tondro ~igadis brue frapon post frapo 雷发 

出一阵阵炸裂声 / gramofono ~igas mu- 

zikon 唱机在放音乐 / “mi ne iros.” ~igis 

sin Petro “我不去。”彼得说 | ~ilo (= 

aŭskultilo ① 

)受话器,听筒: kap~ilo 耳 

机 ☞ ~parolilo → laŭtparolilo | dis~igi 

【讯】(无线电)广播,播送,播放: dis~igi 

teatraĵon 播送戏剧 / dis~igi la ceremo- 

niojn de la kronado 播放加冕典礼的实况 

/ regula dis~igado de radio-programoj 按时 

[固定]播送广播节目 / la malfermo de la 

Esperanta Kongreso estos dis~igata de la 

nacia sendostacio 世界语大会开幕式将由 

国家广播电台[电视台]播放 | el~i (tr) 

【圣】垂听并满足(请求): kaj Dio el~is 

ŝin kaj malŝlosis ŝian uteron 上帝垂听她 

的祷告,使她能生育(旧约) | mis~i 听 

错,误听: li mis~is mian respondon kaj 

109 

kredis sin insultita 他听错了我的回答,以 

为受到了辱骂 | ne~ita 从未听说过的,前 

所未闻的 | ne~ebla 不可能听见的,听不 

见的;不可能听说的 | ~ometro 【医】听 

力计 | ~parolilo (兼有受话和发话功能 

的)电话听筒 | ~ovida (指教学手段)视 

听的 

* aŭdac|a 大胆的,勇敢的,不顾危险或阻 

挠的,敢于冒险的: ~a ŝtelisto 大胆的小 

偷 / ~a ago 大胆的行动 / esti tiel ~a kiel 

singardema 胆大心细 / ~e flugis aglo al la 

ĉielkupolo 雄鹰勇敢地飞向苍穹 / ~a revo 

〈转〉大胆的[离奇的]幻想 / ~a ideo 大 

胆的[极具创意的]想法 / ~a paradokso 

新奇的悖论 ☞ kuraĝa, maltima ◆ ~i 

大胆(做某事),胆敢,敢于,敢: li ~is 

eniri en la sieĝatan urbon 他勇敢地进入了 

被围的城市 / ĉu vi ~os forĵeti la admonojn 

de via patro? 你敢不听你父亲的训斥吗? 

| ~o 大胆,勇敢: fido al si mem donas ~on 

自信便能勇敢 

* aŭdienc|o (上级对下级的)接见,召见; 

正式会见: peti ~on ĉe iu 请求某人接见, 

求见某人 / doni al iu ~on 接见某人 / ha- 

vi [ricevi] ~on de iu 进见[谒见]某人 / 

aranĝi ~on por iu 为某人安排会见 / aten- 

di ~on de gravulo 等待一位重要人物的接 

见 

aŭditor|o 【法】高级司法人员(具体职务 

各国不一);高级法官 

* aŭditori|o ①录音棚;播音室;演播厅,音 

乐厅 ②礼堂,会场,大学的阶梯教室 

Aŭgi|o 【神】奥吉亚斯(希腊神话中的厄 

利斯国王,阿耳戈英雄之一) 

aŭgit|o 【矿】(普通)辉石 

aŭgment|o 【语】(某些印欧语中动词词根 

前的)增音,前加成分 

aŭgmentativ|o 【语】强义词,巨称词(指 

添加增大性后缀构成的词,如世界语中的 

domego, dikega, dormego 等) ☞ dimi- 

nutivo 

Aŭgsburg|o 【地】奥格斯堡(德国南部城 

市) 

aŭgur|o ①占卜,预卜: observi la ~ojn 观

察卜象(如飞鸟、天象等) / solvi ~on 解 

释卜象(以推断未来的吉凶) / konsulti 

~ojn 占卜吉凶 ②预兆,先兆,征兆: 

bona [favora] ~o 吉兆 / malbona [sinistra] 

~o 凶兆,不祥之兆 / tiu unua sukceso 

estas bona ~o por la fina venko 这第一步 

的成功是最终胜利的好兆头 ☞ aŭspicio, 

prognozo ◆ * ~i (tr)①【史】(西方古 

代用观察飞鸟、天象等方法)占卜 ②(其 

他方式的)占卜,卜卦: ĝi estas ja tiu 

pokalo, el kiu trinkas mia sinjoro, kaj ankaŭ 

li ~as sur ĝi! 这就是我主人喝酒和占卜用 

的杯!(旧约) / la tri sorĉistinoj ~is al 

Makbet la reĝecon 三个女巫给麦克贝特 

占卜,预言他会当上国王 ③〈转〉预见, 

预言,推测: ~i ion bonan aŭ malbonan el 

io 从某事中推测吉凶 ④〈转〉是„的预 

兆[征兆],预示: ĉu militon ~is sono de 

l’ armiloj? 兵器的声音是否预示将有战 

争? | ~ado 占卜,占卜术: renkontis nin 

unu knabino, kiu havis orakolan spiriton kaj 

kiu per ~ado alportis al siaj mastroj multan 

gajnon 有一个使女迎着面来,她被巫鬼所 

附,用法术叫她主人们大得财利(新约) 

| ~isto ①(西方古代)占卜官 ②占卜者, 

预言者 | kart~i (= kartdiveni)(ntr)用 

纸牌推测未来[给人算命]: kart~i al iu 

用纸牌给某人算命 

* aŭgust|o 八月 

Aŭgust|o 奥古斯都(罗马帝国第一代皇帝, 

前 63-公元 14) 

Aŭgusten|o 奥古斯丁(著名基督教神学家, 

354-430) ◆ a~ano 【基督】奥古斯丁 

教派的修士 | a~ismo 【基督】奥古斯丁 

学说 ☞ jansenismo 

aŭk|o 【动】海雀属鸟类;海雀 ☞ pingveno 

◆ ~edoj 海雀科 

* aŭkci|o 【商】拍卖: vendi ion per ~o 拍 

卖某物 ◆ ~a 拍卖的: fari ~an proponon 

[oferton] (ĉe aŭkcio) (拍卖时)出更高价, 

喊出更高价 | ~i (tr)【商】拍卖: ~i ion 

拍卖某物 | ~isto (估价)拍卖师,拍卖 

估价人 

Aŭkland|o 【地】奥克兰(新西兰港市) ◆ 

110 

~aj Insuloj 【地】奥克兰群岛(新西兰) 

aŭksin|o 【植】【化】植物生长激素,茁长 

素 ☞ giberelino 

aŭksotrof|a 【生】有营养缺陷的 ☞ 

aŭtotrofa, heterotrofa 

aŭkub|o 【植】桃叶珊瑚属植物;桃叶珊瑚 

◆ Japania ~o 珊瑚木 

aŭkume|o 【植】奥克榄属植物;奥克榄树 

(或称非洲桃花心木) 

aŭl|o (大学的)大礼堂 ☞ aŭditorio 

Aŭlid|o 【地】奥利得(希腊港口) 

aŭr|o ①【医】(癫痫、癔病、哮喘等病发 

病前的)先兆 ☞ migreno ②【宗】人体 

周围的不可见的光晕 ☞ aŭreolo ③〈常〉 

(人体散发出并围绕人体的)精神气氛, 

气息: mistera ~o ĉirkaŭ iu 某人身上的一 

种神秘气氛 

aŭreli|o (= vitromeduzo)【动】海月水母 ☞ 

cianeo 

Aŭreli|o 奥里利厄斯(拉丁语男子名) → 

Marko 

Aŭrelian|o 奥勒利安(约 215-275,罗马 

帝国皇帝) 

* aŭreol|o ①【宗】(圣像头上的)光轮,光 

环,圆光: migdalforma ~o (= mandorlo) 

【基督】【美】(围绕耶稣或圣母玛利亚的) 

椭圆形光环[光圈] ☞ glorkrono, nimbo 

②〈转〉荣光,荣耀,威信,声望: ~o de 

sukceso 成功的荣耀 ③【天】(日、月等 

周围的)晕,晕轮 ◆ ~i (tr)使饰以光 

轮,使带光轮;〈转〉使光荣,颂扬: ŝi estis 

~ita de siaj blondaj haroj 她一头金发 / li 

estas ~ita de granda prestiĝo 他享有极高 

的威望 

aŭreomicin|o 【药】金霉素 

aŭrignaci|o 【史前】【史】奥瑞纳文化(欧 

洲旧石器时代的后期文化) 

aŭrik|o 【海】纵帆,斜帆 

aŭrikl|o ①【解】耳廓,外耳 ②【解】心 

耳 ☞ ventriklo ③【植】叶耳 

aŭrikul|o ①【植】耳状报春花(俗称熊耳 

朵) ②【动】耳螺属软体动物 ◆ ĝardena 

~o 园栽耳状报春花 

aŭrikulari|o (= orelfungo)【植】木耳属真

菌类;木耳 

aŭripigment|o (= orpigmento)【矿】雌黄 

aŭror|o ①(= matenruĝo)曙光,晨曦: 

vekiĝi ĉe la ~o 黎明时醒来 ☞ tagiĝo ② 

〈转〉(给人以希望的)开端,发端,开 

始,初期: la ~o de nova erao 新时代的 

开端[曙光] / stari ĉe la ~o de sia vivo 处 

于生命的初期 ③【天】极光: norda 

[boreala, arkta] ~o (= nordlumo)北极光 / 

suda [aŭstrala, antarkta] ~o 南极光 ◆ ~i 

(ntr)现出曙光;发端,开始: mia koro 

~as 〈转〉我的心充满着新的希望 / ~as 

nova epoko 新时代开始了 

Aŭror|a 【神】奥罗拉(希腊神话中的曙光 

女神) 

* aŭskult|i (tr)①(注意地)听: ~i muzikon 

听音乐 / ~i kantiston 听歌手唱歌 / kiu 

bone ~as, bone lernas 〈谚〉善听者善学 / 

kiu ~as, kie li ne devas, tiu aŭdas, kion li ne 

revas 〈谚〉谁偷听不该听的话,谁就会 

听到不愿听的话 / ne ~inte, ne kondamnu 

〈谚〉不听清楚,就不要指责 / ~i al ies 

voĉo 听某人说话(努力听懂) / ~i sub la 

pordo 靠着门(偷)听;在门后(偷)听 

/ ~i trans la muro 隔着墙(偷)听 / ~i kiel 

ĥinan predikon 〈谚〉(好似)听中国人讲 

道(意为:完全不懂;意近:丈二和尚摸 

不着头脑) / ~as prudente, kiu ~as atente 

〈谚〉听得认真,就能听出奥妙 / la luno 

ne ~as, kiam hundo ĝin insultas 〈谚〉月亮 

不理睬狗的叫骂(意为:对无稽的责骂、 

诋毁置之不理) / senditon oni ~as aŭ ne 

~as, sed ne punas nek insultas 〈谚〉不管 

使者的话是否值得听取,他既不应受惩 

罚,也不应受辱骂;两国交兵,不辱来使 

(或:不斩来使) / ne rapidu insulti, volu 

~i 〈谚〉责骂不要忙,请先听周详 ②〈转〉 

听从,听取,听信: ~i ies konsilon 听从 

某人的劝告 / ili vokis al la Eternulo kaj li 

ilin ~is 他们祈求上主,他就应允他们(旧 

约) / obeema infano devas ~i al siaj gepa- 

troj 乖孩子应该听从父母的话 ☞ elaŭdi 

◆ ~(ad)o ①听,收听;听从: unu minuto 

da ~ado sufiĉas 只听一分钟就够了 / esti 

111 

ĉe la ~ado de radiostacio 正在收听电台的 

广播 ②【法】听取证人陈述,听证词 | 

~anto 听(讲演、广播等)的人,听众(指 

一人);收听者: kurtonda ~anto 短波广 

播的收听者 | ~antaro 听众 | ~ilo ①(= 

aŭdilo)受话器,听筒 ②(= stetoskopo) 

听诊器 | ~iloj (一副)耳机 | ~umi (tr) 

【医】听诊: ~umi pulmojn [koron] 对肺 

[心脏]作听诊 ☞ brust~i / ~umi mal- 

sanulon 对病人进行听诊 | el~i (tr)听完, 

听到底 | sub~i (tr)①偷听 ②窃听(电 

话等): lia lineo estas sub~ata de la polico 

他的(电话)线路被警方监听 | brust~i 

【医】对胸部作听诊 | kap~iloj = ~iloj 

aŭspici|o ①预兆,征兆,先兆: la afero 

prezentas sin sub favora ~o 事情呈现出吉 

利的征兆 ②(常用复数)保护,赞助, 

支持: la kongreso okazos sub la ~oj de la 

registaro 大会将在政府的支持下召开 / 

multaj valoraj libroj aperis sub la ~oj de 

SAT 许多有价值的书籍在 SAT 的赞助下 

问世 

aŭster|a (= severmora, morrigida)严格的, 

严肃刻苦的,不苟的;〈转〉严格的,严 

厉的 

aŭstr|o 奥地利人 ◆ A~io, A~ujo 【地】奥 

地利(中欧国家) | Malsupra A~io 下奥 

地利(奥地利东北部的州) | Supra A~io 

上奥地利(奥地利北部的州) | a~a 奥地 

利的: ~a dialekto 奥地利方言 | 

A~i(o)-Hungario 【史】奥匈帝国(奥地 

利和匈牙利两国根据 1867 年协约建立的 

帝国,1918 年瓦解) ☞ Habsburgoj 

aŭstral|a 【地】【天】南的,南方的,南部 

的,南半球的,南天的: ~a hemisfero 南 

半球 / ~aj konstelacioj 【天】南天星座 ☞ 

boreala → Aŭstralio 

Aŭstralazi|o 【地】澳大拉西亚(一个不明 

确的地理名词,一般指澳大利亚、新西兰 

及附近南太平洋诸岛,有时也泛指大洋洲 

和太平洋诸岛) 

* Aŭstrali|o 【地】①澳大利亚(大洋洲国家, 

正式国名为澳大利亚联邦) ②澳大利亚 

洲,澳洲(指澳大利亚大陆及附近岛屿)

◆ a~a 澳大利亚的 ; 澳洲的 : ~aj 

indiĝenoj 澳洲土著 | a~ano 澳大利亚人; 

澳洲人 

aŭstralopitek|o 【古生】南方古猿 ☞ pa- 

rantropo ◆ afara ~o 南方古猿阿法种,阿 

法南猿 | afrika ~o 非洲南方古猿,南方古 

猿非洲种,非洲南猿 | fortika ~o 粗壮型 

南方古猿,南方古猿粗壮种 

Aŭstronezi|a 有关太平洋诸岛原居民(包括 

印度尼西亚人、美拉尼西亚人、密克罗尼 

西亚人、波利尼西亚人)及其语言的;马 

来波利尼西亚语的 ☞ Indonezio, Mikro- 

nezio, Melanezio, Polinezio 

Aŭŝvic|o 【史】奥斯威辛(集中营)(该集 

中营是纳粹德国在第二次世界大战期间 

修建的 1000 多座集中营中最大的一座。 

由于有上百万人,大部分是犹太人,于 

1940-1945 年期间在这里被德国法西斯 

杀害,它又被称为“ 死亡工厂”) ☞ 

genocido, holokaŭsto 

* aŭt|o (= aŭtomobilo)汽车: fermita ~o 全 

封闭汽车,轿车 / malfermita ~o 敞篷汽车 

→ vojo ◆ ~(ad)i (ntr)乘汽车 | ~ejo ① 

汽车库,汽车棚 ②汽车维修厂,汽车修 

理铺 ☞ garaĝo | ~isto = aŭtomobilisto | 

liver~o 送货 ( 汽 ) 车 ☞ kamioneto | 

person~o 小轿车 | sport~o 跑车(指专供 

比赛的双座敞篷低车身小汽车),赛车 | 

ŝarĝ~o (= kamiono)载重汽车,卡车 

aŭtarci|o 【经】(经济上的)自给自足: vivi 

en ~o 自给自足地生活 ◆ ~a 自给自足 

的: ~a ekonomio 自给自足的经济 / ~a 

politiko (经济上)自给自足的政策 

aŭtarki|o 【政】(国家)政治上的独立,独 

立自主;闭关自守 

aŭtent|a = aŭtentika ◆ ~eco = aŭtentikeco 

* aŭtentik|a ①真实的,真正的,确实的,可 

靠的,可信的: ~a rakonto 真实的故事 / 

tio, kion mi diras al vi, estas ~a 我跟你说 

的话是确实的 ②原作者的,真本的,原 

本的,原来的,非伪造的: ~a manuskripto 

原手稿,真手稿 / la ~a teksto de la kon- 

trakto 合同的原文本 / ~a subskribo 本人 

的签字 / ~a letero de Zamenhof 柴门霍夫 

112 

的原信 ☞ apokrifa ③【法】经过公证的, 

认证了的,依法有效的,正式的: ~a 

testamento 经过公证的遗嘱 / ~a 

naskiĝakto 有效的出生证 ◆ ~eco 真实 

性,确实性,可靠性;公证性,正式性: 

la ~eco de informo 消息的真实性 / la 

~eco de deklaracio 宣言的正式性 | ~igi 

证实,认证: ~igi akton 认证一个文件 / 

kemia esplorado ~igis tiun pentraĵon 化学 

鉴定证实了这幅画是真品 ☞ legitimi 

aŭtigen|a 【矿】自生的: ~ mineralo 自生 

矿 / ne~a mineralo 非自生矿 ☞ 

aŭtoktono ② 

aŭtism|o ①【医】孤独症,孤独癖,自闭 

症: infana ~o 幼儿孤独症 ②(= me- 

mismo)【心】我向思考,自我中心主义; 

孤独性 ◆ ~ulo 【医】孤独症患者 

* aŭtobiografi|o (= membiografio)自传 

* aŭtobus|o ①(= buso)公共汽车 ②(= 

aŭtoĉaro)〈免〉(出租的)大轿车,大客 

车,旅游车 

aŭtodafe|o 【基督】(中世纪天主教宗教裁 

判所公开处死持“异端”者的)火刑 ☞ 

Inkvizicio 

aŭtodidakt|o (= memlerninto, meminstruito) 

自学者;自学成功的人 

aŭtogami|o (= memfekundiĝo)①【植】 

自花受精,同花受精 ②【动】自体受精, 

自体繁殖,自配 

aŭtogen|a ①【化】自生的,自然发生的: 

~a reakcio 自生反应 ②【技】自熔(焊接) 

的: ~a veldo 自熔焊接,气焊 

aŭtogir|o 【空】旋翼机(一种旧式直升飞 

机) ☞ helikoptero 

* aŭtograf|o (= memskribaĵo ① 

)亲笔写的字 

或签名,手稿,真迹 ☞ manuskripto 

aŭtografi|o 【印】手稿复制术,真迹复制 

术 

aŭtokataliz|o (= memkatalizo)【化】自催 

化(作用) 

aŭtoklav|o ①【技】压热器,高压釜,压热 

缸,蒸缸;(烹饪用)高压锅 ②【医】高 

压灭菌器,高压消毒锅 ◆ ~i (tr)【医】 

用高压灭菌器消毒 ☞ sterila: sterilizilo

* aŭtokrat|o 【政】专制君主,独裁君主; 

专制者,独裁者;〈转〉独断独行的人, 

专横的人: la A~o de tuta Ruslando 全俄 

罗斯的独裁者(俄国沙皇的称号) ◆ ~a 

专制的,独裁的: ~a registaro 独裁政府 / 

~a ago 专横的行为 | ~eco 【政】专制, 

独裁;〈转〉独断独行,专横 | * ~io 专制 

统治,独裁统制 | ~ismo 专制主义,独裁 

主义 

aŭtokton|o ①(= praloĝanto)土著,原居 

民,本地人 ☞ indiĝeno, aborigeno ②【地 

质】原地生成物: ~a mineralo 原地矿 / 

~a petro 原地岩 / ~ tereno 原地地层 ☞ 

aloktono, soklo 

aŭtoliz|o 【医】(机体组织的)自体溶解, 

自溶 

aŭtomaci|o 自动化 

* aŭtomat|o ① 机器人;自动玩具: oni 

konstruis ŝakludantan ~on 有人曾造出会 

下棋的机器人 / agi kiel ~o 像机器人一 

样行动;机械地行动 / li estas vera ~o 

〈转〉他真是一个木头人;他机械[呆板、 

没有主见] ②【技】自动装置(如自动 

分装机、自动售货机等),自动机: disdona 

~o por cigaredoj [bombonoj] 烟卷[糖果] 

自动售货机 / pes~o 自动秤 / gramo- 

fon~o 自动唱机 / la hordonanta ~o 自动 

报时钟 ③【计】自动机: finia ~o 有限 

自动机 / nefinia ~o 无限自动机 / staka 

~o 堆栈自动机,栈自动机 / turinga ~o 图 

灵(自动)机 ◆ ~a ①自动的: ~a aparato 

自动装置 / ~a horloĝo 自动时钟 / ~a 

fermiĝo de pordo 门的自动关闭 ②〈转〉 

机械的,无意识的,不由自主的,不假思 

索的,习惯性的: ~a gesto 无意识的[不 

自觉的]动作 / ~a laboro 机械性[习惯 

性]的劳动 / ~e ripeti ion aŭditan 机械地 

重复听到的话 / ŝi sin apogis ~e sur lia 

brako 她不自觉地倚在他的手臂上 | ~eco 

①自动性 ②无意识性,机械性 | ~igi 

使„自动化: ~i produktadon 使生产自动 

化 | ~iko 自动学,自动机械学,自动化 

技术 | disk~o 投币自动唱机 

* aŭtomobil|o 汽车: turisma ~o 旅游汽车 / 

113 

komerca ~o 商用汽车,商务车 / luksa ~o 

豪华汽车 / vetkurado de ~oj 汽车竞赛, 

赛车 ☞ motoro, kapoto, kovrumo, re- 

morko, kabrioleto, limuzino → ralio ◆ ~a 

有关汽车的: ~aj akcesoraĵoj 汽车附件, 

汽车零配件 / ~a sporto 赛车运动 | ~ismo 

①汽车的使用 ②【体】赛车运动 | ~isto 

汽车车主;驾驶汽车的人,驾车人,汽车 

司机 

aŭtomorfi|o 【数】自同构 

* aŭtonom|a 【政】有自治权的,自治的; 

能自主的: ~a regiono 自治区 / ~a ad- 

ministrado de fako en fabriko 工厂中生产 

单位的自主管理(制度) / havi ~an 

buĝeton 有独立的预算 / ~a nerva sistemo 

〈转〉【解】自主神经系统,植物神经系 

统 ◆ ~eco ①〈狭〉自治(权),自主(权): 

politika ~o 政治自治 / administra ~o 行 

政自治 / ekonomia ~eco 经济自主 / fi- 

nanca ~eco 独立核算 ②〈广〉自主,个 

人自主 | ~ia 自治的,有自治权的,自主 

的 | ~io ①自治(状态),自主(状态): 

ju pli kompleksa fariĝas la civilizo, des pli 

klare ĉiu el la artoj akiras sian ~ion 文明愈 

趋于复杂,各种艺术就愈具自主性 ② 

【技】(车、船、飞机等的)最大行程, 

续驶里程,续航时间: aviadilo kun fluga 

~o de kvar horoj 续航时间为四小时的飞 

机【注】本词典推荐使用“~eco”、“~eca” 

分别代替“~io”、“~ia” | ~isto 自治论者, 

自治主义者 | ~ismo 自治论,自治主义 | 

flug~eco (= povdistanco)【空】(飞机) 

续航能力,有效航程,飞行航程时间 

* aŭtor|o ①作者,著者,著作人: ~o de 

artikolo 文章作者 / ~o de dramo 剧作者 

/ ~o de desegno 画的作者 / ~o de 

skulptaĵo 雕塑品的作者 / ~o de simfonio 

交响乐的作者 / klasikaj ~oj 经典作家 / 

nekonata ~o 姓名不详的作者;不出名的 

作者 / anonima ~o 无名氏(作者),佚名 

(作者) ②创始人;发起人;对某事负 

有责任的人: ~o de malkovro 发现者 / 

~o de invento 发明人 / la ~o de plano 一 

项计划的倡议者 / ~o de komplotoj 阴谋

的策划者 / ~o de akcidento 肇事者 / li 

estas mem la ~o de sia malfeliĉo 是他自己 

招来的灾祸;他是自作孽 / ~o de incendio 

火主 / kiu estas la ~o de tiu ĉi akcidento? 

这个事故该由谁负责? / mi suspektas, ke li 

estis la ~o de tiu ĉi farso 我怀疑这恶作剧 

是他搞的 ☞ iniciatoro ◆ ~a 作者的: 

~a rajto 版权 / la ~a respondeco 作者的 

责任,文责 | ~i (tr)是„的作者,创作 

| ~eco 作者身份;出处: citi la ~econ de 

frazo 注明(引用)句子的出处 / rajto de 

~eco 【法】著作权,版权 | ~ino 女作者 | 

kun~o 合著者 

* aŭtoritat|o ① 威信,威望,权威: ĝui 

grandan ~on super siaj kolegoj pro sia 

kompetenteco 以其能力在同事中享受很 

高的威望 / ŝirmi sin sub la ~o de Aristote- 

lo 用亚里斯多德的权威庇护自己 ②权, 

权力,职权: kreinte la fundamenton de la 

lingvo, mi nun deprenas de mi tutan ~on 我 

创造了世界语的基础,但我现在放弃我的 

全部著作权 / “Centra Komitato” prezentos 

la plej altan kaj solan ~on en ĉiuj demandoj 

tuŝantaj nian aferon 在涉及我们事业的所 

有问题上,“中央委员会”将行使唯一的、 

最高的权力 ③(一般用复数)权力机关 

(指其代表或行使权力者),当局,官方: 

militaj kaj civilaj ~oj 军政当局 / universi- 

tataj ~oj (大学的)学校当局 / religiaj ~oj 

宗教界上层人士 / superaj ~oj 上级领导 

人,上级机构 / ~oj de publika sekureco 公 

安部门 / la justicaj ~oj 司法部门 / ĉiu 

submetiĝu al la superaj ~oj 在上有权柄 

的,人人当顺服他(新约) ☞ instanco ◆ 

~a 有威信的,有威望的,有权威的,有 

权力的,当局的,官方的: ~a persono 权 

威人士 / ~a beletristo 有威望的文学家 / 

~a tono 权威的口吻 / ~a institucio 权力 

机构 / ~a decido 官方的决定 / ~a vortaro 

权威的词典 | ~eco 威信,威望,权威: 

havi ~econ 有威信,有权威 / ĝui grandan 

~econ 享有很高的威望 | ~ulo ①(能力、 

学识等方面的)威权人士,权威: citi 

~ulojn 引用权威的话(或语句) ②有权 

114 

力的人,首长: ĉu vi volas ne timi ~ulon? 

你愿意不惧怕掌权的吗?(新约) | sen~a 

没有威信的,没有威望的,没有权威的; 

没有权力的: sen~a registaro 没有权威 

[权力]的政府 

aŭtosom|o 【生】常染色体 ☞ heterosomo 

aŭtotrof|a 【生】自养的 ☞ heterotrofa 

* aŭtun|o ①秋天,秋季: printempo semas, 

~o rikoltas 〈谚〉春天播种,秋天收获; 

春种秋收,各有其时 ②〈转〉衰老期, 

老境,暮年: la ~o de la vivo 垂暮之年, 

晚年 ☞ krepusko, vespero, velki ◆ ~a 

秋天的,秋季的: ~a rikolto 秋收 / ~aj 

arboj, senfruktaj 在秋天也结不出果子的 

树(《新约》中用来比喻不虔敬的人) / li 

tremas, kiel ~a folio 〈谚〉他(吓得)像 

秋天的树叶那样颤抖;他(吓得)体似筛 

糠;他(吓得)直打哆嗦 

Aŭvernj|o 【地】(法国)奥弗涅山脉及大 

区名 

* av|o 祖父;外祖父: patroflanka ~o 祖父 

/ patrinflanka ~o 外祖父 ☞ nepo ◆ 

* ~ino 祖母;外祖母 | ~ineto, ~injo (avino 

的昵称)奶奶;姥姥 | pra~o 曾祖父;外 

曾祖父 | pra~ino 曾祖母;外曾祖母 ☞ 

prapatroj 

aval|o 【商】(对于商业票据的)担保,保 

证 ◆ ~i (tr)【商】担保[保证](票据): 

~i traton 给一张汇票作担保 

avalokiteŝvar|o 【佛】观世音(菩萨) 

avan|o 【军】前卫,前锋,先头部队 ◆ ~ulo 

【体】(足球、橄榄球、曲棍球、水球等 

的)前锋 ☞ halfo → ~gardo 

avanc|i (ntr)①【军】(在敌阵地上)前 

进,进军,进攻 ②〈常〉(被)提升,晋 

升,晋级: ~i pro merito [pro servodaŭro] 

因业绩[年资]而晋升 ◆ ~(ad)o ①【军】 

前进,进军 ②提升,晋升: doni al iu ~on 

给某人晋升,提升某人 

* avantaĝ|o 优势,优越;利益,好处: 

principo de reciproka ~o 互利原则 / la ~o 

de la instruista profesio estas la longeco de 

ferioj 教师这种职业的好处就是假期长 / 

tiri el io ~on 从某事中获得好处 / havi

~on super iu [io] 比某人[某事物]有优势, 

比某人[某物]强 ◆ ~a 优越的;有利 

的,有好处的,合算的: ~aj kondiĉoj 有 

利的条件 / ~a prezo 合算[便宜]的价格 

| ~e 有利地,方便地: tiu medikamento 

estas ~e anstataŭita de iu nova 这种药很方 

便地被一种新药代替 

* avar|a ①吝啬的,悭吝的,贪财的: ~a 

homo 吝啬的人 ②〈转〉不滥用的,吝 

惜的,节省的: ~a je komplimentoj 不轻 

易说恭维话 / ~a je sia tempo 非常吝惜自 

己的时间 / ~a je helpo 不愿帮助;很少给 

人帮助 / ~a je laŭdoj 不轻易赞扬 / ~a je 

paroloj 寡言少语 ◆ ~i (tr)①吝啬, 

贪财: patroj ~as, infanoj malŝparas 〈谚〉 

老子吝啬,儿子挥霍;老子钱串子,儿子 

化钱炉 / kiu promesojn faras, tiu ne ~as 

〈谚〉谁许诺,谁就不该吝啬(意为:诺 

言应该兑现) ②不滥用,吝惜: se la 

sango bolas, tiam lango la ĵurojn ne ~as 当 

血液沸腾时,就会信誓旦旦 / ~i al iu ka- 

resojn 很少给某人爱抚 | ~e 吝啬地;吝 

惜地 | ~eco 吝啬;吝惜 | ~ulo 吝啬的人, 

守财奴: ~ulo kaj porko estas bonaj post la 

morto 〈谚〉守财奴和大肥猪,只在死后 

对人有好处 / ~ulo pagas duoble 〈谚〉吝 

啬人加倍付钱(意为:该花的钱舍不得花, 

到头来反而花钱更多) / ~ulo ~as, here- 

dantoj malŝparas 〈谚〉吝啬人守财,继承 

人挥霍 / malŝparulo ĝuas nelonge, ~ulo 

neniam 〈谚〉挥霍的人享乐一阵子,吝 

啬的人清苦一辈子 | mal~a 慷慨的,大方 

的: 不吝惜的: pri havo najbara oni estas 

mal~a 〈谚〉对邻人的东西,人们毫不吝 

惜;慷他人之慨 / esti mal~a je promesoj 

轻易许诺 | mal~eco 慷慨,大方 | mal~ulo 

慷慨的人,大方的人 

avatar|o ①【宗】(神的)化作肉身(即人 

形或兽形)下凡;化身: tio estis unu el la 

~oj de Viŝnuo 这是毗湿奴(印度教三大主 

神之一)的化身之一 ②〈转〉变化,变 

形;(某人或某种抽象概念的)化身: la 

~oj de politikistoj 政客们的变色龙手法 / 

li rigardis sin ~o de justeco 他把自己看作 

115 

正义的化身 ③【计】(在虚拟实境中呈现 

的一个互动的人,尤指电脑游戏或聊天室 

中代表使用者的)化身;(虚拟实境中的) 

图形表达(法);具体化 

* avel|o 【植】榛子 ◆ ~ujo 【植】榛树 

* aven|o ①【植】燕麦属植物 ②燕麦粒: 

~kaĉo 燕麦粥 / ~flokoj 燕麦片 ◆ kul- 

tiva ~o 燕麦 

Aventin|o 【地】阿文蒂诺山(罗马七个山 

丘之一): retiriĝi sur la ~on (某党)退 

到阿文蒂诺山(意为拒绝与其他政党合 

作) → secesio 

* aventur|o ①(生活中)意外的不寻常事件, 

奇遇: agrabla [malagrabla] ~o 一件令人 

愉快[令人不快]的意外事件 / ŝi rakontis 

al li sian tutan ~on 她把自己遇到的事全 

都给他讲了 / ama ~o 爱情奇遇,艳遇 / 

romaneska ~o 传奇般的奇遇 / havi aman 

~on kun ĉarma virino 与一位迷人的女子 

发生风流韵事 ☞ pasaĵo, travivaĵo ②冒 

险,投机: milita ~o 战争冒险 / komerca 

~o 商业投机 / serĉi ~ojn 去冒险,去碰运 

气,追求险境[奇境] ◆ ~a 冒险的, 

惊险的: ~a entrepreno 冒险活动 / ~a 

romano 惊险小说 | ~ema 喜欢冒险的,大 

胆的;追求险境的,追求奇境的 | ~emo 喜 

欢冒险,冒险精神 | ~isto 冒险家,投机 

家: politika ~isto 政治冒险家,政治投 

机者 ☞ fripono | ~ulo 经历过许多意外 

不寻常事件的人,有冒险经历的人,冒险 

家 | mis~o 不幸的遭遇;失败的冒险;意 

外的挫折 

aventurin|o 【矿】砂金石 ☞ gemo 

* avenu|o 林阴道,林荫大道 ☞ aleo, bul- 

vardo 

averaĝ|o ①(= meznombro, mezumo)平均 

数 ②【数】【统】算术平均数,算术中项 

◆ ~a 平均的;中等的,平常的,普通的: 

~a familio 普通家庭 / ~a esperantisto 普 

通世界语者 

averi|o ①【海】海运损失,海损(指对船 

或货物) ②【商】(货物的)损失,损坏: 

asekuro kontraŭ ~oj de fervoje transportataj 

nutrovaroj 铁路运粮的损失保险 ◆ ~i

(ntr)【海】遭受海损;货物失损: la ŝipo 

grave ~is dum la ŝtormo 船在暴风雨中严 

重受损 

Avern|o 【地】阿韦尔诺(也译阿佛纳斯, 

意大利那不勒斯附近死火山口形成的一 

个小湖,在古代神话中是地狱入口) 

avero|o 【植】阳桃属植物;阳桃 

Averoes|o 阿威罗伊(1126-1198,阿拉伯 

伊斯兰思想家和哲学家) 

avers|o (硬币、奖章等的)正面: tiu ĉi 

medalo portas portreton sur la ~o 这枚奖 

章的正面有一个人像 / ~o de ŝtofo [paĝo] 

布[书页]的正面 ☞ reverso, dorsflanko, 

frontflanko 

* avert|i (tr)①预请注意(某一不存在或 

不可能发生的事),预先通知,提醒: mi 

~as vin, ke tion ĉi vi en mia parolo ne tro- 

vos 我提请你注意,这一点在我的讲话中 

你找不到 / ni ~as ilin ne esperi subvencion 

我提醒他们不要对补助金抱有希望 / li 

havos la rajton ĉesigi la garantiadon, ~inte 

min du jarojn antaŭ la ĉesigo 他将有权终 

止担保,因为他已提前两年通知了我 ☞ 

anonci, avizi ②警告(可能发生危险或不 

幸的事),告诫,提醒: ~i iun kontraŭ 

danĝero 警告某人注意危险 / ~i la legan- 

tojn kontraŭ la ruza manovro de kelkaj per- 

sonoj 提醒读者提防某些人的狡猾手法 / 

mi vin ~as, ke virino en tia stato estas ka- 

pabla je ĉio 我告诫你: 女人在这样的情 

况下是无所不能的 / kiu minacas, tiu ~as 

〈谚〉谁在威胁,谁就在警告;威胁意味 

着警告 ③(= malkonsili)劝止,劝阻: li 

penis min ~i, ke mi ne trompu mian reĝon 

他设法劝阻我,不让我欺骗国王 / ~u ŝin, 

ke ŝi ne venu 请劝她别来 / tie ĉi la komoj 

~as la leganton ne rigardi la interkomajn 

vortojn kiel objekton de la verbo 这里的逗 

号提醒读者,不要把两个逗号之间的词当 

作动词的宾语【注】在此义项中,averti 

如果与不定式连用,必须在不定式前加否 

定词,以区别于第一义项 ④〈旧〉(= 

preventi)预防,防止: ĉu la preĝo ne 

posedas la forton ~i krimon? 祈祷无力防 

116 

止犯罪吗? ☞ deturni ◆ ~o ①预请注 

意,预先通知: nun li povas ĉesigi la 

pagadon jam post sesmonata ~o 在提前六 

个月预先通知后,他现在可以停止付款 / 

afiŝi ~on en klubejo 在俱乐部内张贴预告 

②警告,告诫,提醒: malgraŭ la ~oj mi 

estas ankoraŭ tre optimista 尽管有那些告 

诫,我还是很乐观的 / ni forgesas ~on, ni 

memoras la sperton 〈谚〉别人的告诫容 

易忘,自己的体验记心头 / por Paŭlo 

sperto — por Petro ~o 〈谚〉对保罗是体 

验,对彼得是警戒 / proverbo estas sperto, 

proverbo estas ~o 〈谚〉谚语是经验,谚 

语是警言 ③劝止,劝阻: doni al iu ~on 

ne fari ion 劝某人不要做某事 ④预防,防 

止: mi deklaras, por ~o de ĉiuj 

malkompreniĝoj, ke... 为了防止各种误 

解,我声明: „ | ~a 预先通知的,警告 

的,劝阻的: fari ~an geston 打手势警告 

[劝阻] / ~a tabulo 通知栏,警示板 / ~a 

signalo 警告信号 | ~ilo 警报器,信号器 

Avest|o 【宗】《阿维斯陀》(即《波斯古经》, 

古波斯琐罗亚斯德教的圣书) ◆ a~a 阿 

维斯陀语的: la a~a lingvo 阿维斯陀语 

(用来书写的《波斯古经》的古波斯语) 

AVI 〈略〉(= aldonvalora imposto)增值税 

avi|o = aviadilo 

* aviad|o 【空】航空,飞行术 ☞ aernavigado, 

aerŝipo ◆ ~a 【空】航空的,飞行的: ~a 

rekordo 航空纪录 / ~a ekspozicio 航空展 

览 / kontraŭ~a baterio 高射炮兵中队 | ~i 

(ntr)(使用重航空器)飞行 ☞ flugi | 

~ilo 飞机(各种飞机的通称) ☞ aero- 

plano, helikoptero, hidroplano | ~isto 【空】 

飞行员,飞机驾驶员: amatora [profesia] 

~o 业余[职业]飞行员 | bomb~ilo 【军】 

轰炸机 | ĉas~ilo 【军】歼击机,战斗机 | 

fuz~ilo 喷气式飞机 | kurier~ilo 邮政班 

机 | lini~ilo 客运班机 | reakci~ilo 用反 

作用动力推进的飞机(包括喷气式飞机) 

| skolt~ilo 【军】侦察机 | ŝarĝ~ilo 运输机 

| veter~ilo 气象飞机 

Avicen|o 阿维森纳(980-1037,伊朗医学 

家和哲学家)

aviceni|o 海榄雌属植物;海榄雌 

Aviĉ|o 【佛】阿鼻地狱(佛教传说的八大 

地狱的第八狱,人生前做了坏事,死后堕 

入此狱) ☞ narako 

* avid|a 贪婪的,贪心的;渴望的,渴求的, 

热望的: ili estas hundoj ~aj, kiuj ne povas 

satiĝi 那些狗贪食,不知饱足(旧约) / 

leono krieganta kaj urso ~a 吼叫的狮子, 

饥饿觅食的熊(旧约) / esti ~a je gloro 极 

力追求荣誉 / esti ~a al laŭdoj 渴望受到 

赞扬 / esti ~a pri riĉaĵoj 贪财 / esti ~a je 

scioj 渴求知识 / ~aj okuloj 流露出贪婪 

目光的眼睛,贪婪的目光 ☞ avara 【注】 

“avid”常作后缀用,意思与“am”相同, 

但语义较后者强且通常带有贬义: mal- 

bon~a 好作恶的,邪恶的 / mon~a 贪财 

的,爱财的 / sang~a 嗜血成性的,残暴 

的 / volupt~a 耽于色欲的,好色的 / pa- 

rol~a lango 好唠叨的舌头,爱饶舌的人 

◆ ~e 贪婪地,渴望地,渴求地: oni 

prenas ~e, oni redonas malrapide 〈谚〉借 

时贪婪,还时拖延 / dronanto eĉ herbeton 

kaptas ~e 〈谚〉落水的人连一根小草也 

要抓住不放 / ~e direkti siajn okulojn al io 

[iu] 贪婪地看着某物[某人] | ~i (tr) 

渴望,渴求,热望,贪婪地追求: kiu ~as 

plej bonan, perdas plej bezonan 〈谚〉谁渴 

望得到更好的,谁就丢掉最需要的 / mia 

animo ~as klerecon 我的心灵渴望求得知 

识 / se okulo ne vidas, koro ne ~as 〈谚〉 

眼不见,心不贪 / (abs) ju pli oni posedas, 

des pli oni ~as 〈谚〉越有越贪 ☞ aspiri, 

soifi, strebi | ~eco 贪婪,渴望,热望: 

gardu vin kontraŭ ĉia ~eco 你们要谨慎自 

守,免除一切贪心(新约) / senti ~econ je 

la povo kaj gloro 对权力和荣誉有贪婪的 

欲望 / nobla ~eco je scio 可贵的求知欲 / 

aŭskulti ies vortojn kun ~eco 贪婪地听着 

某人的话 | ~ulo 贪婪的人,贪得无厌的 

人: donu fingron al ~ulo, li tutan manon 

postulas 〈谚〉你向贪佬伸一指,他就要 

你整只手 / nek ŝtelistoj nek ~uloj heredos 

la regnon 偷窃的,贪婪的,都不能承受神 

的国(新约) 

117 

avikulari|o (= birdaraneo, migalo)【动】鸟 

蛛属动物;鸟蛛(热带产,有毒),蜢蜘 

Avinjon|o 【地】阿维尼翁(法国城市名) 

avis|o 【海】通信舰,护卫舰,警卫舰 

avitaminoz|o (= senvitaminozo)〈免〉【医】 

维生素缺乏症 

* aviz|o ①通知,布告,广告,说明书: ~o 

al la publiko 公告 / ~o al la legantoj 告读 

者 / ~o pri dungado 征聘启事 / ~o pri la 

vizito de gaskontrolisto 关于煤气检查员 

入室检修的通知 / ~o pri la uzado de me- 

dikamento 药品使用说明 / ~o pri haltiga 

pago 止付通知书 / ~o pri kredito (银行) 

结余通知 ②【商】(寄送物到达)通知单: 

~o pri ricevo de registrita letero 挂号信领 

取通知单 / fervoja ~o pri alveninta pakaĵo 

铁路到货通知单 / gasto sen ~o estas 

agrabla surprizo 〈谚〉客人不告而来,主 

人喜出望外 ◆ ~i (tr)通知,告知: mi 

jam letere ~is lin pri la dato de nia alveno 

我已经写信把我们到达的日期通知他 ☞ 

anonci, averti, sciigi 

avocet|o 【动】反嘴鹬,翘嘴娘子 

Avogadr|o 阿伏伽德罗(1776-1856,意大 

利物理学家和化学家,创立阿伏伽德罗定 

律) ◆ nombro de ~o 【理】阿伏伽德罗 

数(指一摩尔物质中包含的原子、离子或 

分子的基本粒子数) 

* avokad|o 【植】鳄梨(指果实) ◆ ~ujo, 

~arbo 鳄梨树 

-az| (suf.)【化】表示“„酶”(如:amel~o 

淀粉酶,malt~o 麦芽糖酶) 

aza| (pref.)【化】表示“吖”,“氮杂”(即 

含有取代碳氮原子 , 如 : 

1-~biciklo-[2,2,2]oktano 1- 氮杂二环- 

[2.2.2]辛烷) 

azale|o 【植】杜鹃亚属植物;杜鹃花 ☞ 

rododendro 

azar|o 【植】细辛属植物(常见的有细辛、 

杜蘅等) 

azarol|o 【植】南欧山楂(欧洲南部产的一 

种灌木) 

azel|o 【化】壬二酸根 ◆ ~ata acido 壬二 

酸

* azen|o ①【动】非洲野驴 ②【动】驴(通 

称): doma ~o 家驴 / sovaĝa ~o 野驴(☞ 

hemiono) / la ~o iaas 驴叫 / rajdi sur ~o 

骑驴 / la hufbato de l’ ~o 驴踢蹄(意为: 

对已倒下的敌人进行的报复) / stulta kiel 

~o 像驴一样笨 / obstina kiel ~o 像驴子 

一样固执,犟得像头驴 / pacienca kiel ~o 

像驴子一样坚韧 / enterigo de ~o 野葬; 

〈讽〉被扔向垃圾堆(源出《旧约》:per 

enterigo de ~o li estos enterigita: oni trenos 

lin kaj ĵetos malproksimen de la pordegoj 

de Jerusalem 他将像驴子一样被埋葬:人们 

将把他拉出去扔在耶路撒冷城门外) / 

~on komunan oni batas plej multe 〈谚〉伙 

用的驴子最挨打 / kion rajtas leono, ne 

rajtas ~o 〈谚〉狮子有权做的,驴子无权 

去做 / ne volis rajdi sur ĉevalo, ekrajdis sur 

~o 〈谚〉原先有马不愿骑,过后只好骑 

毛驴 ☞ mulo, hino → A~felo ③〈转〉傻 

瓜,笨蛋,蠢货: forveturis ~ido kaj revenis 

~o 〈谚〉走时是小驴,回来是老驴(意 

为:蠢人永远是蠢人) / ~’ al ~o riproĉas 

malsaĝon 〈谚〉驴子责骂驴子愚蠢 / sur la 

tero se ~oj ne amasus, la milit’ eĉ ne okazus 

如果没有这么多蠢驴,世上也就不会有战 

争 / ponto de l’ ~oj 驴桥;笨人难过的桥; 

笨人的难关(指欧几里得《几何学》第一 

卷第五题,即勾股定理的论证。因这个题 

较难,初学者往往在这个题上发生困难, 

故有这一戏谑语) ☞ ansero, ŝafo ◆ ~a 

驴子的,像驴子一样的: ~aj oreloj 驴子 

的(长)耳朵 / ~a obstinego 驴子(似) 

的固执[倔强] / ~a pacienco 驴子(似) 

的坚韧 | ~aĵo ①驴肉 ②蠢事,蠢话;愚 

蠢的行为 | ~igi 使(某人)像驴子一样愚 

蠢: ĉiuj rigardu, kiel ~igita estas la urbe- 

stro! 请诸位瞧瞧,市长的样子多么像条 

驴! | ~isto 赶驴子的人 

azeotrop|o 【化】共沸混合物 ☞ eŭtekto 

Azerbajĝan|o 【地】①阿塞拜疆(地理区 

域,分属伊朗和阿塞拜疆共和国) ②阿 

塞拜疆(共和国)(亚洲西部国家) ◆ 

~ano 阿塞拜疆人 

* Azi|o 【地】亚洲: la Okcidenta ~o 西亚 

118 

/ la Centra ~o 中亚 / la Orienta ~o 东亚 

◆ a~a a~aj loĝantoj 亚洲的居民 | Mal- 

grand~o 小亚细亚 ☞ Anatolio 

azid|o 【化】叠氮化物: natria ~o 叠氮化 

纳 

azidotimidin|o (= zidovudino,缩写为: 

AZT)【药】叠氮胸苷(或译: 齐多夫定, 

一种抗艾滋病病毒药物) 

* azil|o ①【史】避难所,庇护所: la preĝejoj, 

temploj, moskeoj estis ~oj 教堂、庙宇、清 

真寺曾是避难所 ②收容所,救济院: ~o 

por malriĉuloj 穷人收容所,贫民院 / ~o 

por kadukuloj 老人收容所,养老院 / ~o 

por orfoj 孤儿院 / ~o por perditaj hundoj 

流浪狗收容处 / peti ~on ĉe iu 请求某人 

收留 ☞ rifuĝejo 

azimen|o 【植】泡泡树属(或译巴婆属) 

植物(北美东部产灌木) ◆ triloba ~o (= 

papaŭo)三萼泡泡果,巴婆 

azimut|o 【天】【测】方位角,地平经度 ☞ 

altitudo ◆ magneta ~o 磁方位角 

1 azo|a ①【环】无生物的,无生命痕迹的 ② 

【古生】【地质】无生物化石的,无生的 

(指地球上尚无生物出现的): ~a erao 

无生代 

2 azo|o 【化】偶氮(用于合成词中 ): 

~benzeno 偶氮苯 / naftalen~benzeno 萘 

偶氮苯 ☞ azoksio, diazoto 

azoik|o 〈旧〉【地质】①(= proksimume 

arkeano)无生代(与太古代即最古老的一 

个地质年代大致同时期) ② ( = 

antaŭkambrio)寒武纪前期 ③(= prote- 

rozoiko)元古代 → azoa 

azoksi|o 【化】氧化偶氮(基) ☞ azoo 

azol|o 【植】满江红属植物;满江红(水 

生蕨类植物) 

Azor|oj (= Acoroj)【地】(大西洋东部) 

亚速尔群岛(葡属) 

* azot|o 【化】氮(nitrogeno 的旧称,现只 

用在少数化学派生词中,但仍保留在农业 

和医学术语中) ◆ ~a 含氮的: ~aj 

nutraĵoj 含氮的食品(☞ proteino) / ~aj 

sterkoj 氮肥 | ~emio 【生】【医】血中氮 

排泄物质的含量;氮血(症): hiper~emio

血氮过多,高氮血 | ~urio 【生】【医】尿 

中氮排泄物质的含量;氮尿(症): hi- 

per~urio 尿氮过多,高氮尿 | di~o 【化】 

重氮化作用;重氮基 ☞ azoo | di~i (= 

diazoniigi)(tr)【化】使重氮化,使形成 

重氮化合物 | di~ato 【化】重氮酸盐 

azotobakter|o 【微】固氮菌 ☞ rizobio 

Azov|o 【地】亚速(俄罗斯城市名) ◆ ~a 

Maro 亚速海(南俄罗斯与乌克兰之间的 

119 

内陆海) 

AZT 〈略〉= azidotimidino 

aztek|o 【史】阿兹特克人(墨西哥印地安 

人) 

azuki|o ①【植】赤小豆,日本赤豆 ②赤 

小豆(种子) 

azuleĥ|o 【美】【建】蓝色彩釉瓷砖 ☞ 

klinkero

Z, z 世界语字母表的第二十八个字母,摩 

擦齿音,浊辅音: de A ĝis Z 从头到尾; 

自始自终;完全地 ☞ alfa ◆ ~o 字母 

“z”的名称 

Z ①表示 Z 形物: Z-fero Z 形铁 ②〈略〉 

(= Zamenhof)柴门霍夫 ③【数】正负 

整数集的符号 ④【科】“zepto-”的符号 

z “zeta-”的符号 

zabajon|o 【烹】意大利式蛋黄酱(用鸡蛋 

黄加葡萄酒或利口酒、糖和香料制成) 

Zadig|o 扎迪格(东方哲人,伏尔泰同名童 

话故事中主人公) 

Zagreb|o 【地】萨格勒布(克罗地亚首都) 

Zair|o (= Kongo ① )【地】扎伊尔河(刚果 

河的旧称,非洲大河) ◆ ~io 扎伊尔共 

和国(赤道非洲国家,1997 年恢复原名刚 

果民主共和国) 

Zakari|o 扎卡里(男子名);圣扎迦利亚(意 

大利籍教皇,?-752) ☞ Zeĥarja 

Zakint|o 【地】扎金索斯(也译扎金托斯, 

希腊爱奥尼亚群岛中一岛名及其首府名) 

zakusk|o 【烹】(俄式及东欧)冷盘,拼盘 

Zambez|o 【地】赞比西河(非洲南部河流) 

Zambi|o 【地】赞比亚(非洲中南部国家, 

首都卢萨卡) ☞ Rodezio 

* Zamenhof|o 柴门霍夫(通常不带词尾“o”, 

世界语创始人,全名 Lazaro Ludoviko ~, 

或简写为 L.L. Zamenhof,1859-1917) 

◆ z~a 柴门霍夫的: ~a esprimo 柴门霍 

夫的表达方式,柴门霍夫用语 | z~eco 

(词汇或语句的)柴门霍夫特点(如柴门 

霍夫使用过的或确认的): signi per ste- 

leto la ~econ de la vortoj 用星号标示该词 

是柴门霍夫使用过(或确认)的 | z~ismo 

柴门霍夫特有的表达方式或文体特点 

Zanzibar|o 【地】桑给巴尔岛(非洲坦桑尼 

亚东北部,丁子香的主要种植地) 

zap|i (ntr)(看电视者用遥控器)频繁更 

换电视频道 

zaporog|o 萨波罗热哥萨克(第聂伯河一带 

120 

Z 

哥萨克民族,公元 15-18 世纪为争取民 

族独立进行战斗) 

Zaragoz|o 【地】萨拉戈萨(西班牙东北部 

城市,萨拉戈萨省省会) 

Zaratuŝtr|o (= Zoroastro)【宗】琐罗亚斯 

德(古波斯人,相传是琐罗亚斯德教即拜 

火教或袄教的创始人,约公元前 8 或 7 世 

纪): “Tiele parolis ~o” 《琐罗亚斯德如 

是说》(尼采著作之一) 

ze|o 【植】玉蜀黍属植物 ◆ ~ino 【化】 

玉米蛋白,玉蜀黍醇溶蛋白 

* zebr|o 【动】斑马: ~ostrioj 斑马线 / 

~ostria pasejo por piedirantoj 【交】有斑马 

线的人行横道 

zebu|o (= ĝibobovo)【动】瘤牛 

Zefir|o 【神】泽费洛斯(希腊神话中的西 

风之神) ◆ * z~o ①【气】轻风,和风 

(二级风力) ☞ brizo ②【纺】和风精 

纺织物(各种轻薄柔软织物的统称,用来 

做内衣、儿童服装等) → zefirlano 

Zeĥarja 【圣】撒迦利亚(《旧约》中的先 

知,《撒迦利亚书》的作者) 

zekin|o ①【史】西昆(古时威尼斯及地中 

海诸国使用的金币) ②(妇女衣服上的 

金、银币形状的)闪光装饰片 

Zeland|o 【地】(荷兰)泽兰省 ◆ Nov-~o 

新西兰(南太平洋岛国,首都惠灵顿) 

zelkov|o 【植】榉(树)属植物;榉树 

* zelot|o ①【史】(公元 1 世纪时反抗罗马 

人占领的)犹太狂热党人 ②〈转〉狂热 

的信徒[拥护者],有派性的狂热分子, 

狂热者: religia ~o 宗教狂热分子 ☞ 

fanatika 

zemstv|o 【史】(帝俄时代由贵族、市民、 

农民选举出来的)地方自治会 

zen|o 【佛】①禅定(指排除杂念安定静坐 

的一种佛教修行方法) ②禅宗(佛教派 

别之一,以专修禅定为主)(此词源自汉 

字“禅”的日语读音) 

1 zenan|o (印度高级种姓寓所中女子住的)

闺房;〈转〉闺房女子 

2 zenan|o 【纺】泽纳纳(一种薄质衣料, 

布面呈泡泡纱状皱纹) 

zend|o (= avesta lingvo)〈旧〉曾特语,禅 

德语(即古波斯语的阿维斯陀语,因袄教 

经典 Zend-Avesto 由此语写成,故得此名) 

* zenit|o ①【天】天顶: la suno brilas ĉe la 

~o 太阳正当头[正在天顶];日丽中天 ☞ 

nadiro ②〈转〉最高点,顶点,极点,绝 

顶,顶峰;鼎盛时期: atingi la ~on 达到 

顶点 / esti ĉe la ~o 处于顶点 / la ~o de 

prospero 鼎盛时期 ☞ apogeo, kulmino, 

paroksismo, egeco ◆ ~a 天顶的;最高点 

的,顶点的: la ~a distanco 【天】天顶 

距离 

Zener|o 齐纳(美国物理学家,1095 —): 

z~a barilo 齐纳防爆栅,齐纳阻挡层 / z~a 

diodo 齐纳二极管,稳压二极管 

Zenon|o 芝诺(古希腊哲学家,埃利亚学派 

代表人物,约前 490-约前 430) 

zeolit|o 【矿】沸石 

Zepelin|o 齐伯林(也译策帕林,德国军官, 

曾研制成第一艘硬式飞艇,1838-1917) 

◆ z~o 【空】齐伯林飞艇(一种硬式飞 

艇) 

zepto| (pref.)【科】用在单位名词前,表 

示“triiliardono (10 -21 )”(符号为“Z”) 

zeta 希腊语字母表第六个字母(Ζ, ζ) 

zeta| (pref.)【科】用在单位名词前,表示 

“triiliardoblo (10 21 )”(符号为“z”) 

zeŭgm|o 【语】轭式搭配法(指用一个词, 

通常是形容词、动词或介词,来搭配两个 

名词的修辞方法,如:ŝi adiaŭis lin kun 

plorantaj okuloj kaj koro 她流着眼泪痛苦 

地向他告别;figuron vi ne vidis, nur la 

voĉon 你们只听见声音,却没有看见形 

像) 

Zeŭksis|o 【美】宙克希斯(古希腊画家, 

作品已无存,传说其画形象生动逼真,所 

绘葡萄曾引来鸟儿啄食,前 464-前 398) 

Zeŭs|o 【神】宙斯(希腊神话中的主神) ☞ 

Jovo ◆ z~o 【动】海鲂属鱼类;海鲂(常 

被称为:fiŝo de Sankta Petro) | ~edoj 海 

鲂科 | ~oformaj 海鲂目 

121 

* zibel|o 【动】紫貂,黑貂: ~a pelto 紫貂 

皮 ☞ mustelo ◆ ~aĵo (= ~a pelto)(紫) 

貂皮 

zibet|o (= Azia civeto)【动】大灵猫(别 

称:九节狸,香猫) ☞ cibeto, civeto, 

genoto, vivero 

zidovudino (= azidotimidino,缩写为: 

AZT)【药】叠氮胸苷(或译:齐多夫定, 

一种抗艾滋病病毒药品) 

zigen|o 【动】斑娥属昆虫;斑蛾 

zigofil|o 【植】霸王属植物;霸王 

zigom|o (= vangosto)【解】颧骨 

zigomicet|oj 【植】接合菌纲 ☞ mukoro 

zigomikot|oj 【植】接合菌门 

zigospor|o 【植】接合孢子 

zigot|o 【生】合子,接合子;受精卵 ☞ ovo 

zigurat|o 【史】(古代巴比伦)金字形神塔 

(一种通常为七层的建筑,往上逐渐缩 

小,有梯可登顶,顶设神龛和星象台) 

* zigzag|o “之”字形曲线,曲折线条: la 

~oj de fulmo 之字形的闪电 / la ~oj de 

montara pado 山间小道的蜿蜒曲折 / la 

~oj de tranĉeoj 壕沟的之字形曲折 ☞ 

sinuo ◆ ~a “之”字形的,曲曲折折的, 

锯齿形的: ~a vojo 弯弯曲曲的路 / li 

kuris ~e, por eviti la pafojn 为躲避枪弹, 

他以之字形方式[东拐西拐地]奔跑 | ~i 

(ntr)成之字形地行进,踉跄而行,东倒 

西歪地走路;(路)蜿蜒曲折 

zim|o 【化】酿酶,发酵酶,酒化酶 ◆ ~ado 

发酵作用 

Zimbabv|o 津巴布韦(非洲东南部内陆国 

家,首都哈拉雷) ☞ Rodezio 

zimbalon|o (= timpanono)【乐】钦巴龙琴, 

(匈牙利)扬琴 

* zingibr|o 【植】姜属植物 ◆ oficina ~o ① 

姜(指植株) ②姜,生姜(指其地下茎) 

☞ galango | ~i (tr)【烹】用姜给„调味, 

给„加姜 

zini|o 【植】百日草属植物 ◆ eleganta ~o 

百日草 

* zink|o 【化】锌(第 30 元素,符号 Zn, 

浅蓝白色金属,用于制合金、白铁、干电 

池等;俗称白铅) → ~oblanko, ~erco,

~ogravuro ◆ ~a ①锌的,用锌制的: ~a 

tegaĵo 镀锌层;锌包皮 ②含锌的: ~a 

klorido 氯化锌 / ~aj kombinaĵoj 锌化合 

物 | ~i (tr)给„镀锌,给„包锌: ~ita 

lado 镀锌铁皮 ☞ galvanizi | ~ado 镀锌, 

包锌,加锌层 | ~ato 【化】锌酸盐 | ~isto 

锌制品工人;锌皮工,白铁工 

* zip|o (= fulmofermilo)拉链,拉锁 ◆ ~i 

(tr)用拉链把„锁合上 

zirkon|o 【矿】锆石 ☞ jacinto 

zirkoni|o 【化】锆(第 40 号元素,符号 

Zr,银灰色金属) 

* zizel|o 【动】黄鼠属动物;黄鼠 ☞ 

marmoto 

zizif|o 【植】枣属植物 ☞ jujubarbo ◆ 

jujub~o (= jujubarbo)枣树 | lotuso~o (= 

lotuso ④ )落柘枣树(北非出产,忘乡果或 

忘忧果即指此枣树的果实) 

zlot|o 【经】兹罗提(波兰货币单位) 

1 zo|o (= animalo)【动】动物(用在合成 

词中): ~oflageluloj 动(物)鞭毛虫 / 

~osporo 游动孢子,游走孢子 / ~osterolo 

动物甾醇,动物固醇 / ~otekniko 动物饲 

养学,畜牧学 ☞ fito ◆ ~oforma (= 

zoomorfa)有动物形状的,具有动物外形 

[形象]的,动物图案的: la ~oformaj dioj 

en antikvaj religioj 古代宗教中具有动物 

形象的神 | * ~ologo 动物学家 | * ~ologio 

动物学 | ~ologia 动物学的;动物的: 

~ologia parko (= bestoparko)动物园 → 

~otekniko | proto~o 原生动物;原生虫 | 

proto~oj 原生动物门 ☞ animalo, alveo- 

luloj, bakterio, metazooj, miksomikotoj, 

viruso | proto~ozo 【医】原生动物病,原 

虫病 | sporo~oj 【动】孢子虫纲 ☞ al- 

veoluloj, ciliuloj, flageluloj, rizopodoj 

2 zo|o 〈俗〉动物园 

Zoe 佐伊(希伯来女子名“Eva”的希腊语 

翻译形式) 

zoarc|o 【动】绵鳚属鱼类;绵鳚 

* zodiak|o 【天】①黄道带 ②黄道十二宫(十 

二宫的名称,从春分点起,依次为 Ŝafo aŭ 

Arieso 白羊宫, Taŭro 金牛宫, Ĝemeloj 

双子宫, Kankro 巨蟹宫, Leono 狮子宫, 

122 

Virgo 室女宫, Pesilo 天秤宫, Skorpio 天 

蝎宫, Sagitario aŭ Arkpafanto 人马宫或称 

射手宫, Kaprikorno 摩羯宫, Amforo 宝瓶 

宫, Fiŝoj 双鱼宫) ◆ ~a 黄道带的,黄 

道的: la ~aj signoj 黄道十二宫图 / ~a 

lumo 黄道光 

Zohar|o 【宗】《光明篇》(中世纪犹太神秘 

教经典) 

Zoil|o 佐伊尔(公元前 4 世纪希腊诡辩家, 

以其对荷马诗史吹毛求疵的批评而著称) 

◆ z ~o 〈转〉恶意吹毛求疵的批评家; 

出于嫉妒的、不公正的文艺批评家 

zom|i (ntr)①【空】(飞机)陡直上升, 

作急跃升飞行 ②〈俗〉(服用致幻药物后) 

迅速产生幻觉;立即过毒瘾 ③【摄】(用 

变焦距镜头)推近或拉远(电影或电视镜 

头) ◆ ~o ①【空】陡直上升 ②【摄】 

(电影或电视镜头)推近或拉远;变焦摄 

影 ③变焦距镜头 | mal~i (= plonĝi ③ ) 

(ntr)〈俗〉突然失去致幻药物的药效进 

入无活力或抑郁状态 

* zon|o ①腰带,裤带;〈转〉腰部: havi ledan 

~on ĉirkaŭ siaj lumboj 腰束皮带 / atlasa 

tuniko kun silka ~o 带丝绸腰带的缎纹内 

长衣 / eltiri la tranĉilon el sia ~o 从腰带 

中抽出那把刀 / buki sian ~on 用带扣扣 

上腰带 / levi sian jupeton ĝis la ~o 把裙 

子撩起到腰部 / malligi la ~on de virgulino 

解开处女的腰带;〈转〉使处女失去童贞 / 

malligi la ~on 解腰带 / frapi sub la ~o 

〈转〉在论战中玩弄卑劣手法;采用不正 

当的手段(原指拳击时击对方腰带以下部 

位的犯规行为) / eniri en la akvon ĝis la 

~o 进入齐腰深的水中 / nuda ĝis la ~o 上 

身裸露 / leda ~o 皮腰带,皮带 / ventra 

~o 护腹带,腹带 ②(腰带般)环绕物: 

fortikigita urbo kun ~o el fuortoj 四周筑有 

碉堡的设防城市 / ~o da ŝtonegoj fermis la 

horizonton 四周的巨石使人看不到天边 / 

leviĝis la luno kun ia ~o el nebulo 带有月 

晕的月亮升起了 ③【数】(球面的)带: 

~o de sfero 球带 ④(= ter~o)【地】【环】 

(地球的)带: tropika [intertropika, varma] 

~o 热带 / subtropika ~o 亚热带 / mez-

varma [milda] ~o 温带 / glacia [malvarma] 

~o 寒带 / varme [malvarme] milda ~o 暖 

[寒]温带 ⑤地区,区;地带;范围: la 

blua ~o 蓝色地带(法国城市里限制时间 

的停车区,停车不得超过一小时) / eŭra 

~o 欧元区 / kalma ~o 【海】无风区 / lima 

~o 边境地区,边区 / okupacia ~o 【军】 

占领区 / milita ~o 军事区 / ~o de opera- 

coj 作战区,作战地带 / la ~o de la 

daŭrafoliaj arboj [de la arbustoj] (高山随 

不同高度而分的)常绿乔木[亚灌木]带 

/ muta ~o 【电】静区(收听不到广播的 

地方) ⑥【解】带型骨骼 ⑦(= zostero 

② )【医】带状疱疹 ⑧【讯】频带,频段: 

~o de portondo 载波频段 ☞ bendo ④ 

, ka- 

nalo ⑥ 

◆ pelva ~o 【解】骨盆带,下肢带 

☞ pelvo ② | piedira ~o 【交】(城市的) 

步行区 | skapola ~o 【解】肩胛带,上肢 

带 | ~a ① 地区的,地带的: la ~a 

vegetaĵaro 地区的[气候带的]植被 ②有 

腰带的: ~a pluvmantelo 有腰带的雨衣 | 

~i (tr)①用腰带束: ~i siajn lumbojn 用 

腰带束腰,系裤腰带 / ~i sin per sakaĵo 用 

粗麻布束腰(表示悲悼或忏悔) / ~ita per 

bataliloj 全副武装;披挂整齐 / la knabo 

estis ~ita per lina efodo 那孩子穿着细麻 

布的祭司法衣(旧约) ②(腰带般)环 

绕,围绕: neĝaj suproj ~antaj la horizonton 

环抱地平线的山顶积雪 ③系于腰际,佩 

带: ~i glavon 把剑系于腰部;佩带着一 

把剑 / ~i la sabron al sia flanko 身体一侧 

佩带一把将军刀 | ~eto 【解】小带: ciliara 

~eto (眼的)睫状小带,晶状体悬器 | ~ego 

(马等的)肚带 | flank~o 【讯】侧频带, 

侧频段: unuflank~o 单侧频段 / duf- 

lank~o 双侧频段 | hor~o (= daŭbo ③ 

) 

【地】时区(地球按经线被分为 24 个时 

区,每个时区一律使用该区标准时),标 

准时区 | ĵartel~o (女用)吊袜腰带 | 

kartoĉ~o 【军】子弹带 ☞ kartoĉbalteo | 

krur~o (= ŝtrumpoligilo, ĝartero)松紧袜 

带,袜带: ordeno de la Krur~o (= la 

ordeno de la Ĝartero) 嘉德勋章(英国最 

高勋位) | led~o 皮带 | mam~o 乳罩,胸 

123 

罩 | sav~o 【海】救生圈 | sekur~o 安全 

带,保险带 | sel~o (马等的)系鞍肚带 | 

ter~o (地球按纬度划分的不同气候的) 

地带 

zonul|o = zoneto 

* zoolog|o 见 1 zo|o 

zoomorf|a = zooforma 

* zorg|i ①(ntr aŭ tr)(对某人)关心,照料, 

照顾,照管,关照: a)~i pri iu 关心某 

人 / pli ~as unu patrino pri dek infanoj, ol 

dek infanoj pri unu patrino 〈谚〉一个母亲 

照顾十个子女,比十个子女照顾一个母亲 

更周到 / ~u pri vi kaj nenion pli 〈谚〉把 

你自己的事管好,别的什么也别去管 / ~u 

pri viaj propraj aferoj 干你自己的事吧! / 

~i pri sia sano 注意健康;保重身体 b)ili 

estas bone ~ataj 他们得到了良好的照顾 / 

se nur pri ili estas ~ite, ĉion ceteran oni ne 

bezonas timi 只要他们受到了照料,其他 

一切都不必担心 / pri ni estas kompre- 

neble pli bone ~ite, ol pri ceteraj kreitaĵoj 

我们理所当然地受到比其他生灵更好的 

眷顾 ☞ flegi, prigardi, varti ②(ntr)(对 

事物)关心,操心,照料,关照,用心筹 

划: ~i pri la vastigado de Esperanto 关心 

世界语的推行 / pri bona digesto ĉiuj vi- 

deble tre ~is 显而易见,所有人都非常关 

心良好的消化能力 / por sia vivteno li po- 

vas jam mem ~i 他已经能够维持自己的 

生计 / mi ~is pri tio, ke la neĝo ilin kovru 

我采取措施让雪把它们覆盖住 / li ~as pri 

ĝi kiel pri neĝo pasintjara 〈谚〉他对它就 

像对隔年的积雪一样丝毫不感兴趣 / ne 

~u pri tio, kio estas ekster via scio 你不懂 

的事,不要去管;外行人不要管内行人的 

事 / ~u, ke li ricevu la leteron 烦请将这封 

信交给他 / ~i, ke la elektitoj estu homoj 

prudentaj 要做到让精明人当选 ☞ 

okupiĝi ③(ntr)为„事忧虑,挂虑,担 

心: havu la bonecon ne ~i, li atendos! 请 

不要忧虑,他会等待的! / riĉa ~as pri 

ĉampano, malriĉa pri pano 〈谚〉富人挂虑 

香槟酒,穷人只为面包愁 / ne ~u pri la 

morgaŭa tago 不要为明天忧虑 ④(tr)努

力做(某事),尽心地履行(职责);为„ 

操劳: antaŭ ĉio ~u oficon — plezuro 

atendos sian vicon 〈谚〉首先尽心尽职, 

快乐自然有份 / ~u vian metion, kaj ne 

miksu vin en alian 〈谚〉做好你的本行工 

作,别的事别去插手 / ~u vivon vian kaj 

lasu vivi alian 〈谚〉你活,也让别人活; 

自己活也让别人活 / se oni amas la gaston, 

oni ~as la paston 〈谚〉如果爱客人,就要 

和好面 / unue ~i la plej gravan 要紧的事 

情先做或先处理;分轻重缓急处理事务 

◆ ~o ①关心,照料,照顾,照管,关照; 

操心: patrinaj ~oj 慈母(般的)关怀 / 

akcepti infanon sub sian ~on 领养一个孩 

子 / kaj ~on pri la plu kaj pli ni lasas jam al 

Dio 更多的事,就让上帝去操心吧 / 

tempo venos, ~on prenos 〈谚〉(时机未 

到,)时机一到,就来关照 / granda ofico 

— grandaj ~oj 〈谚〉官职大,操心事也 

多 ②忧虑,挂虑,担心: tio kaŭzis al ŝi 

~ojn kaj afliktojn 这使得她忧虑和苦恼 / 

finon de ĉiuj ~oj! 结束一切忧虑吧!别再 

担心啦! / pezaj ~oj 忧心忡忡 / de ~oj, ne 

de jaroj blankiĝas la haroj 〈谚〉头发因操 

心而不因岁月而变白 / rusto manĝas la 

feron kaj ~o la homon 〈谚〉锈蚀铁,愁 

伤人 / ĉiu morgaŭ havas sian ~on 〈谚〉明 

天自有明天的忧虑;明日自有明日事 / 

malpli da havo, malpli da ~oj 〈谚〉少一点 

财产,少一点不安 / pli da mono, pli da ~o 

〈谚〉金钱越多,忧虑越多 / esti libera de 

~oj 无忧无虑 ☞ klopodo ① | ~a 关心的, 

关照的;细心的,仔细的;忧虑的,担心 

的: plenumadi sian taskon kun tre ~a 

konscienco 十分细心地完成自己的任务 

/ ~a esploro 悉心的研究 / sub la ~a okulo 

de iu 在某人的注视照看下 / ~e korekti la 

preserarojn 仔细改正印刷错误 / esti ~e 

vestita 穿着考究 / ~e de iu 烦劳某人,烦 

请某人 / letero adresita al s-ro N ~e de s-ro 

Z 烦请 Z 先生转交给 N 先生的信 | ~ado 

(经常的)关心,照料,照顾;操心;忙 

碌,张罗: ~ado de iu pri iu aŭ io 某人对 

某人或某事的关心 / la ~ado de la amikoj 

124 

varmigis ŝian koron 朋友们的关怀温暖了 

她的心 / preni sur sin la tutan ~adon kaj 

respondecon pri la kongreso 承担大会的 

全部筹备工作和责任 / kulpigi malbonan 

~adon 指责照顾不周 | * ~anto (孤儿的) 

抚养者,照管人,监护人 | * ~ato 被照管 

者,被监护人 | ~ema 照顾周到的;细心 

的,注意的,认真的: esti treege ~ema pri 

iu 对某人关怀备至 / esti ~ema en sia la- 

boro 做事仔细 | ~igi 使关心;使操心; 

使忧虑: ~igi iun pri io 使某人对某事关 

心[操心] / ~iga simptomo 令人忧虑的 

征兆 | ~ilo 【计】服务程序: presil~ilon 

打印机服务程序 | antaŭ~i (tr)预防,为„ 

事先做准备,未雨绸缪: antaŭ~i malsanon 

预防疾病 | mal~i (tr)疏忽,忽略,忽 

视,不重视,不注意,不关心,不管: mal~i 

sian sanon 不注意自身健康 / mal~i sian 

profesion 不重视自己的职业,不敬业 / 

mal~i sian devon 忽视自己的责任,玩忽 

职守 / mal~i siajn aferojn 忽视自己的事 

情 / mal~i siajn talentojn 忽视自己的才能 

/ mal~i siajn amikojn 不关心朋友 / mal~i 

siajn studojn 荒废学业 / mal~i sian 

eksteraĵon 不修边幅 / mal~i sian sintenon 

不注意仪表 ; 举止失当 , 没礼貌 ☞ 

neglekti, preterlasi | mal~ema 粗心的,粗 

枝大叶的;马虎的: esti mal~ema en sia 

laboro 工作毛躁 [ 粗心 ] / li estas 

mal~ema kaj nefidinda en ĉio, kion li faras 

他做事一向马虎,不牢靠 | pri~i (= flegi) 

(tr) 照看 ,护理; 精心照料 : pri~i 

malsanulon 护理病人 / bone pri~u vin 

post la serioza malsano 重病后您要好好 

保养 / pri~i ĝardenon 精心照料花园 | 

pri~ado 照看,护理;精心照料: la knabo 

estis donita por pri~ado al vartistino 这男 

孩交给女保育员照看 / ŝi benis sian adop- 

tintan patrinon pro ŝia tuta pri~ado 她感谢 

养母的悉心抚养 / la malsanulo bezonas 

apartan pri~adon 那病人需要特殊护理 

☞ flegi, varti | sen~a 无忧无虑的,无所挂 

虑的,安闲的: libera kaj sen~a vivo 自 

由自在、无忧无虑的生活 / sen~a ofico 清

闲的职位,闲职 / vivi senokupan kaj 

sen~an vivon 过悠闲的生活 / vivi sen~an 

kaj trankvilan vivon 生活闲适无忧 | 

sen~e 无忧无虑地,安闲地: vivi sen~e 

kaj ĝui bonan sanon 生活无忧无虑,身体 

健康无恙 | sen~eco 无忧无虑,安闲: 

vivi en sen~eco 无忧无虑地生活 / la 

sen~eco de la senorduloj ilin pereigas 生活 

无序者的安逸必毁灭他们自己(旧约) | 

sen~ejo 逍遥宫(特指乡村豪华别墅): la 

Sen~ejo de Frederiko la Dua (普鲁士国 

王)腓特烈二世的逍遥宫 | medi~o 【环】 

环境维护,生态维护 

zori|o 草履(一种日本便鞋;源自汉字“草 

履”的日语读音) 

Zoroastr|o 【宗】琐罗亚斯德(古波斯人, 

相传是琐罗亚斯德教即拜火教或袄教的 

创始人,约公元前 8 或 7 世纪) ☞ 

Zaratuŝtro ◆ z~ismo 琐罗亚斯德教(又 

名拜火教,袄教);琐罗亚斯德教教义 

zoster|o ①【植】大叶藻属植物;大叶藻 ② 

(= zono ⑦ 

)【医】带状疱疹 

* 

zuav|o 【史】朱阿夫兵(也译佐阿夫兵, 

旧时由北非的阿尔及利亚人组成的法国 

轻步兵): ~a ĉapo 朱阿夫士兵帽 ◆ 

pontifika ~o (19 世纪末时教皇的)宗座 

侍卫 

zulu|o 祖鲁人(南非班图族系统的恩古尼 

族支系) ◆ Z~lando 【地】祖鲁兰(南 

非东部一地区名,旧时为祖鲁王国) 

* zum|i ①(ntr)(昆虫)发出嗡嗡声,嗡鸣: 

~is abeloj [muŝoj, skaraboj] 蜜蜂[苍蝇, 

金龟子]发出嗡嗡声 / ~is la kugloj ĉirkaŭ 

lia kapo 子弹在他脑袋四周呼啸飞过 / 

~is la malnova horloĝo 旧的钟表发出杂音 

/ muŝo ~as al li en la kapo 他头脑里像有 

苍蝇似的嗡嗡响;〈转〉他头脑[精神] 

有点不正常 ②(tr)(人)低声讲,喃喃; 

低声唱,哼唱: ~i kanton 哼歌 / dancario 

~is en lia kapo 舞曲萦绕在他的脑中 ③ 

(ntr)发低沉的嘈杂声: ~is la konver- 

sacioj en la drinkejo 酒馆里一片嘈杂的说 

话声 / en konfuza miksamaso ~is la pensoj 

en mia cerbo 〈转〉我脑子里思想一片混 

125 

乱 / la oreloj al mi ~as 我耳鸣 ◆ ~a 发 

嗡嗡声的,嗡嗡作响的;低沉嘈杂声的: 

akra voĉeto distingiĝanta el ~a fono 从一 

片嘈杂声中听得出的尖细嗓音 | ~oj, ~ado 

嗡鸣,嗡嗡声,嗡鸣声;哼歌声;低沉的 

嘈杂声: la ~ado de la insektoj 昆虫的嗡 

嗡声 / la senĉesa ~ado de la virinaj langoj 

女人们喋喋不休的唠叨声 / ~ado de radi- 

oricevilo 收音机受干扰的噪音 / orelaj 

~oj 【医】耳鸣(声) 

Zurik|o 【地】苏黎世(瑞士苏黎世州首府)

126

新编世界语汉语词典》样本（A和Z）（王崇芳 - 世界语学习

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?